O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

O godzinie 23:23:55 EET^[1] (21:23:55 UTC) dnia 31 sierpnia 2013 roku^[2] nad Polską przeleciał bardzo jasny bolid (o jasności dochodzącej do –12^m). Był on widoczny na Mazowszu i Lubelszczyźnie (nad resztą kraju niebo było zachmurzone).

Przelot bolidu został zarejestrowany przez 4 stacje bolidowe Polish Fireball Network (PKiM)^[3], jedna ze stacji zarejestrowała widmo bolidu. Spore zachmurzenie i towarzyszące mu zamglenie spowodowało, że jakość zapisów wideo jest słaba, ale udało się wstępnie określić parametry meteoroidu (Żołądek 2013). Wszedł on w atmosferę z  prędkością ponad 20 km/s, orbita miała mimośród e=0,6, a aphelium^[4] sięgało głównego pasa planetoid. Bolid otrzymał nazwę PF310813 „Kowiesy”^[2] od miejscowości Kowiesy na południe od Warszawy, nad którą bolid osiągnął maksymalną jasność.

Przelot bolidu był obserwowany m.in. przez uczestników zlotu astronomicznego „Delta Optical AstroShow”^[5] w miejscowości Spała na południe od Warszawy. Według ich relacji (Żołądek 2013), w momencie maksimum blasku jasność bolidu była porównywalna z jasnością Księżyca w pełni (~–12^m). Bolid pojawił się na północno-zachodniej części nieba i zmierzał w kierunku wschodnim. Chmury pokrywające część nieba rozświetlone zostały na kolor zielony. Podczas przelotu zaobserwowano dwie fragmentacje, a po około 2 minutach słyszalny był głuchy stłumiony huk spowodowany słabą falą uderzeniową. Nie można wykluczyć ewentualnego spadku meteorytu(ów). Wstępne szacunki mówią nawet o masie 10 kg, która mogła dotrzeć do powierzchni ziemi.

A jak jasny jest Księżyc?

Porównywanie jasności meteorów do innych obiektów na niebie (np. Syriusza, Jowisza, Wenus i Księżyca) jest standardową metodą szacowania ich jasności. Dla bardzo jasnych bolidów porównuje się często ich jasność z jasnością Księżyca. Jaką ma zatem jasność Księżyc w poszczególnych fazach? Za portalem AstroNEWS.pl:

Księżyc w pełni ma jasność około –12,7^m. Ale jasność Księżyca w pierwszej kwadrze (widoczna/oświetlona połowa tarczy) to nie połowa, lecz zaledwie 1/11 jasności Księżyca w pełni! Co daje około –10,0^m. Co ciekawe, podczas ostatniej kwadry Księżyc jest jeszcze ciemniejszy – z powodu większego obszaru ciemnych mórz widocznych na oświetlonej wówczas części, jasność Księżyca spada od pełni do ostatniej kwadry 12-krotnie (co daje też około –10^m). Kiedy Księżyc jest w połowie tak jasny jak podczas pełni? Moment ten przypada około 2 dni i 10 godzin przed pełnią i po niej (kiedy faza Księżyca to około 95%). Jasność Księżyca wynosi wówczas około –12,0^m (patrz → Bolidy (typy)#Jasności bolidów).

Lokalizacja

Galerie

Ryc. 3. Pole spadku meteorytów ze zjawiska PF310713[2] (bolid Kowiesy) – zaznaczono położenie estymowanych mas meteorytów (170–380 g) (Tymiński et al. 2019)

Bibliografia

• Tymiński Z., Stolarz M., Żołądek P., Wiśniewski M., Olech A., Kubalczak T., Zaręba P., Myszkiewicz M., Polakowski K., Kosiński J.W., (2015), Meteorite search campaigns of the Polish Fireball Network, Proceedings of the International Meteor Conference, Mistelbach, Austria, August 27-30, 2015, (s. 144).^[6] Plik PDF.

• Tymiński Zbigniew, Żołądek Przemysław, Wiśniewski Mariusz, Stolarz Marcin, Polakowski Krzysztof, Myszkiewicz Maciej, Zaręba Paweł, Gawroński Marcin P., Suchodolski Tomasz, Olech Arkadiusz, PFN, (2019), 15 lat obserwacji – wybrane spadki meteorytów rejestrowane w PFN w latach 2004–2019 (15 years of observation – selected meteorite falls registered in the PFN in 2004–2019), Acta Soc. Metheor. Polon., 10, 2019, s. 160-167, (s. 163-164).^[7] Plik ASMP.

• Żołądek Przemysław, (2013), Bolid „Kowiesy” z 31 lipca 2013 r.^[2], Urania-Postępy Astronomii, 3, 2013, s. 36. Plik DjvU.

Przypisy

Zobacz również

• Bolidy (typy)#Jasności bolidów

Linki zewnętrzne

• Pracownia Komet i Meteorów (PKiM; Polish Fireball Network) – Bolid „Kowiesy” z 31.08.2013 roku
• Polskie Towarzystwo Meteorytowe – Meteorytowa Grupa Poszukiwawcza

• woreczko.pl – Sieci bolidowe (fireball network)

• wiadomości.onet.pl – Potężny bolid nad północno-zachodnią Polską
• AstroNEWS.pl – Czy połowa Księżyca jest w połowie jasna jak Księżyc?