O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony, z następującego powodu:

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{VerifyLevel|level=0in}} Wybrane teksty z artykułów, które ukazały się w&nbsp;'''''[[Łowicz/Czasopisma#Ilustrowany_Kuryer_Codzienny|Ilustrowanym Kuryerze Codziennym]]''''' w&nbsp;1935&nbsp;roku, zaraz po spadku meteorytu [[Łowicz]]. Opisano w&nbsp;nich bardzo wnikliwie i&nbsp;na gorąco relacje świadków, pierwszych naukowców, którzy udali się na miejsce oraz wyniki pierwszych analiz i&nbsp;wnioski. Informacje zawarte w&nbsp;tych artykułach wyczerpują zasadniczo całą wiedzę, jaką mamy o&nbsp;okolicznościach spadku i&nbsp;zebranych okazach. Tekst artykułu (''pisownia i wyróżnienia w tekście zgodnie z oryginałem'')<ref name="OCR">tekst odczytany OCR, może zawierać błędy</ref>: ''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', '''84''' (25 marca 1935), s. 14. Plik {{Link-dLibra|MBC|d|67739}}. {{AQuote-begin |max-width=1000px}} [[Image:Łowicz_(IKC_84_1935).jpg|thumb|right|200px|]] <p style="text-align:center; font-size:140%">'''Badania Obserwatorjum Astronomicznego krak. nad meteorem.'''</p> Obserwatorjum astronomiczne w Krakowie komunikuje, że delegowało w&nbsp;okolice Skierniewic astronoma '''dra&nbsp;K.&nbsp;Kordylewskiego'''{{Kordylewski K-biogram|}} dla zebrania '''dalszych materjałów''', dotyczących olbrzymiego '''meteoru''', widzianego na dużej przestrzeni Polski w&nbsp;nocy z&nbsp;11 na 12&nbsp;bm. Meteor ten, jak wynika z dotychczasowych danych, '''rozpadł się, nie dosięgnąwszy powierzchni ziemi'''. Chodzi w&nbsp;pierwszym rzędzie '''o&nbsp;wyznaczenie punktu, gdzie nastąpiło pęknięcie''' i&nbsp;zgaśnięcie meteoru. Później będzie można przystąpić '''do określenia miejsca''', w&nbsp;którem znajdować się '''mogą jeszcze jego szczątki'''. Obserwatorjum krakowskie otrzymało dotychczas doniesienia o niezwykłem zjawisku z&nbsp;przestrzeni kraju między '''Nowym Sączem i&nbsp;Wisłą''' na Śląsku, a&nbsp;'''Zbąszyniem i&nbsp; Świeciem''' na Pomorzu oraz '''Horodnem nad Bugiem''', przyczem '''w&nbsp;pobliżu Warszawy''' w&nbsp;niektórych osiedlach nie tylko widziano '''ogromną jasność i&nbsp;wielki ognisty krąg''' na niebie, ale również '''słyszano huk, który zrywał ludzi z&nbsp;łóżek'''. Z samej '''Warszawy i północno-wschodniej okolicy kraju opisów dotychczas brak'''. Dla naukowego badania zjawiska w obecnym stadjum największe znaczenia mają następujące szczegóły: '''linja, jaką meteor biegł na niebie, punkt, w&nbsp;którym zgasł, jego wielkość pozorna''' (w&nbsp;tarczach księżyca) i&nbsp;czas, jaki upłynął między '''światłem i&nbsp;grzmotem''', o&nbsp;ile grzmot był słyszalny. {{AQuote-end}} Tekst artykułu (''pisownia i wyróżnienia w tekście zgodnie z oryginałem'')<ref name="OCR">tekst odczytany OCR, może zawierać błędy</ref>: ''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', '''87''' (28 marca 1935), s. 13. Plik {{Link-dLibra|MBC|d|67742}}. {{AQuote-begin |max-width=1000px}} [[Image:Łowicz_(IKC_87_1935).jpg|thumb|right|200px|]] <p style="text-align:center; font-size:140%">'''Gdzie spadł meteoryt.'''</p> Z Warszawy donosi (PAT): '''Prof. M. Kamieński'''{{Kamieński M-biogram|}}, dyrektor obserwatorjum astronomicznego uniwersytetu warszawskiego komunikuje: Dnia 26 b.&nbsp;m. po otrzymaniu '''bliższej wiadomości o&nbsp;miejscu spadku meteorytu''', zaobserwowanego w&nbsp;nocy na 12 b.&nbsp;m. obserwatorjum warszawskie '''delegowało 2-ch asystentów: dra&nbsp;Orkisza{{Orkisz L-biogram|}} i&nbsp;M.&nbsp;Bielickiego'''{{Bielicki M-biogram|}}, którzy odszukali '''we wsi Krępy''' w&nbsp;odległości '''około 100&nbsp;km. od Warszawy''' miejsce spadku tego meteorytu. Meteoryt '''eksplodował w atmosferze ziemskiej''' i rozpadł się '''na liczne odłamki''', z&nbsp;których kilka znajduje się '''w&nbsp;posiadaniu obserwatorjum stołecznego'''. Mają one '''konsystencję skalistą'''. Na powierzchni wykazują '''ślady stopienia''' wskutek tarcia o&nbsp;atmosferę ziemską. Ciężar właściwy odłamków '''wynosi około 4.5'''. Jeden z&nbsp;tych odłamków jest obecnie badany w&nbsp;zakładzie mineralogicznym uniwersytetu warsz. pod kierunkiem '''prof.&nbsp;S.&nbsp;J.&nbsp;Thugutta'''.{{Thugutt SJ-biogram|}} Wyniki tych badań zarówno jak i&nbsp;bliższe szczegóły, dotyczące meteorytu '''będą ogłoszone wkrótce'''. {{AQuote-end}} Tekst artykułu (''pisownia i wyróżnienia w tekście zgodnie z oryginałem'')<ref name="OCR">tekst odczytany OCR, może zawierać błędy</ref>: ''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', '''88''' (29 marca 1935), s. 11. Plik {{Link-dLibra|MBC|d|67743}}. {{AQuote-begin |max-width=1000px}} [[Image:Łowicz_(IKC_88_1935).jpg|thumb|right|200px|]] <p style="text-align:center; font-size:140%">'''Szczątki meteoru znaleziono pod Łowiczem.'''</p> Z Warszawy donosi (Mt): {{Txt2Img|Łowicz_(IKC_77_1935).jpg|Przed 10 dniami ogłosiliśmy}} na łamach [[Łowicz/Czasopisma|„IKC“]] jako w&nbsp;pierwszem z&nbsp;pism, wiadomość otrzymaną z&nbsp;Obserwatorjum Astronomicznego w&nbsp;Krakowie '''o&nbsp;olbrzymim meteorze, który przeleciał nad zachodnia częścią naszego kraju.<ref name="kierunek WE">bolid rzeczywiście przemieszczał się z&nbsp;zachodu na wschód!</ref> Krakowskie Obserwatorjum Astronomiczne''' za naszem pośrednictwem '''prosiło wszystkich''', którzy byli świadkami tego niezwykle rzadkiego zjawiska '''o&nbsp;wiadomości i&nbsp;szczegóły. Meteor przeleciał i&nbsp;spadł w&nbsp;nocy z&nbsp;dnia 11 na 12&nbsp;bm'''. Wezwanie Obserwatorjum Krakowskiego umieszczone na łamach naszego pisma odniosło skutek. W&nbsp;ubiegły poniedziałek (dnia 25&nbsp;bm.) rano w&nbsp;Obserwatorjum Astronomicznem uniwersytetu warszawskiego zadzwonił telefon: '''— Tu mówi Wilczyński, dyrektor seminarium nauczycielskiego w&nbsp;Łowiczu'''.<ref>patrz → [http://www.lowiczanin.info/wiki/index.php?title=Seminarium_Nauczycielskie_w_Łowiczu Seminarium Nauczycielskie w Łowiczu]</ref> Donoszę panom, że <p style="text-align:center; font-size:120%">'''we wsi Krępy pod Łowiczem'''</p> '''znaleziono odłamki meteoru.''' Telefon z. Łowicza zrobił w obserwatorjum wielkie wrażenie. '''Odnalezienie meteoru, to zjawisko niezmiernie rzadkie. Ostatni raz meteor spadł w&nbsp;Polsce przed 70 blisko laty,''' 30 stycznia 1868&nbsp;r. '''Szczątki meteoru znaleziono wówczas w&nbsp;odległości 10&nbsp;mil od Warszawy, pod [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtuskiem]]'''. Meteor '''eksplodował wówczas wysoko w&nbsp;powietrzu''', rozpadając się na mnóstwo części. Wiadomo '''jedynie o&nbsp;czterech częściach''', jedna z&nbsp;nich jest w&nbsp;posiadaniu warszawskiego obserwatorjum astronomicznego, drugą posiada państw. gimnazjum im.&nbsp;Staszica, trzecia jest w&nbsp;rękach państw. Instytutu Geologicznego i&nbsp;wreszcie czwarta w&nbsp;posiadaniu wiedeńskiego muzeum przyrodniczego. '''W&nbsp;Wiedniu znajduje się największa cześć tego meteoru z&nbsp;1868&nbsp;r. rozmiarów głowy ludzkiej.''' '''Przed 27 laty olbrzymi meteor spadł w tajdze syberyjskiej''', niszcząc wielkie połacie lasów. Części tego meteoru dotychczas nie zostały odnalezione. Dyrektor warszawskiego obserwatorjum astronomicznego '''prof. Kamieński{{Kamieński M-biogram|}} delegował natychmiast do Łowicza''', celem przeprowadzenia badań na miejscu dwóch asystentów dr.&nbsp;'''Orkisza'''{{Orkisz L-biogram|}} i&nbsp;mgr. Macieja '''Bielickiego'''{{Bielicki M-biogram|}}. Obaj ci młodzi uczeni przybyli do Łowicza wczoraj rano i&nbsp;natychmiast przystąpili do pracy. Opowiada nam o&nbsp;tem jeden z&nbsp;uczestników wczorajszej wyprawy naukowej p.&nbsp;mgr. Maciej Bielicki. — Od dyr. Wilczyńskiego dowiedzieliśmy się, że '''pierwszych informacyj dostarczył''' mu nauczyciel szkoły powszechnej we wsi Krępy p.&nbsp;'''Masztanowicz'''<ref name="Masztanowicz"></ref>. Ten ostatni znów '''dowiedział się od chłopców, że niektórzy ludzie we wsi znaleźli odłamki dziwnego kamienia, który spadł z&nbsp;nieba. Wieśniacy, utrzymywali całą rzecz w&nbsp;tajemnicy''': jedni przywiązując do „spadłego z&nbsp;nieba kamienia“ nadprzyrodzone własności, drudzy myśląc, że odłamki kryją w&nbsp;sobie złoto<ref>Verne (1908)</ref>, czy inny skarb. — Samochodem, użyczonym przez starostę łowickiego p.&nbsp;Siwka, udaliśmy się do Kręp. Tam natychmiast '''przystąpiliśmy do badań'''. Przesłuchaliśmy wszystkich świadków pojawienia się spadnięcia meteoru. Pragnąc uniknąć, o&nbsp;ile to jeszcze było możliwe, przekręceń i&nbsp;ubarwień, przesłuchaliśmy metodą sędziów śledczych '''każdego z&nbsp;osobna'''. Naogół '''opowiadania naocznych świadków były zgodne, jeśli chodzi o&nbsp;momenty zasadnicze'''. Wedle tych opowiadań <p style="text-align:center; font-size:120%">'''przebieg zjawiska był następujący:'''</p> — '''Około godz. 1-szej po północy rozjaśniło się nagle, jak w&nbsp;dzień'''. W&nbsp;ciągu kilku sekund '''w&nbsp;promieniu kilkunastu kilometrów wszystko było tak jaskrawo oświetlone, jak w&nbsp;pełnem słońcu'''. Zaraz potem rozległ się '''głuchy huk''', który wstrząsnął szybami domów i&nbsp;zbudził mieszkańców wsi. Niektórzy z&nbsp;nich wybiegli na drogę. Po pierwszym głuchym huku rozległy się wkrótce większe detonacje. We wsi powstała panika. <p style="text-align:center;">'''„Ten ognisty kamień z&nbsp;nieba, to dopust Boży“,'''</p> mówiono. — Wedle ich opisów ustaliliśmy, że '''głuchy huk wysoko nad ziemią''' powstał najprawdopodobniej '''w&nbsp;czasie eksplozji meteoru'''. Eksplozja ta nastąpiła zaś z&nbsp;powodu zmian wewnętrznych wywołanych wysoką temperaturą. Detonacje, jakie nastąpiły później, pochodziły zapewne '''od uderzeń części roztrzaskanego meteoru o&nbsp;ziemię'''. Pamiętać trzeba, że '''szybkość meteoru jest olbrzymia. Wynosi ona kilkadziesiąt kilometrów na sekundę'''. W '''kilka dni''' później jeden z gospodarzy niejaki '''Barducha<ref name="Barbucha">błędna pisownia nazwiska, poprawnie '''Barbucha'''</ref> [Barbucha], znalazł przy drodze polnej''' <p style="text-align:center;">'''jakiś dziwny kamień,'''</p> którego nie znał. Kamień ten był '''duży i ciężki i ważył ponad 10 kg'''. Chłopi we wsi odrazu się domyśleli, że jest to '''„kamień z&nbsp;nieba“. Każdy z&nbsp;nich chciał mieć choćby kawałek''' i&nbsp;zaczęli go '''rozbijać młotami'''. Barducha [Barbucha] skarżył się, że '''kamień był twardy''' i&nbsp;rozbijanie szło bardzo ciężko. '''Części rozbitego meteoru brali nietylko chłopi, ale i&nbsp;wojskowi,''' którzy właśnie w&nbsp;tym czasie odbywali manewry pod Łowiczem. '''Udało się uratować z tego tylko trzy kawałki, wagi łącznej około 2&nbsp;kg.'''{{!Okaz Barbuchy|}} '''W odległości kilkaset metrów od miejsca, w którem Barducha [Barbucha] znalazł swój „kamień z&nbsp;nieba“, spadła inna cześć meteoru wagi około 4&nbsp;kg'''. Kto te część znalazł, '''nie udało się ustalić'''. Asystenci obserwatorjum warszawskiego '''odebrali czwarty odłamek meteoru w&nbsp;urzędzie gminnym w&nbsp;Domaniewiczach''' ['''Domaniewice''']. W&nbsp;miejscu, w&nbsp;którem spadł 10-kilogramowy odłamek, rozbity później przez chłopów, wyżłobiony był w&nbsp;ziemi '''niewielki dołek'''. Opowiadano jeszcze, że '''na podwórze jednego z&nbsp;domostw w&nbsp;pobliskiej wsi Łagów spadł również dość''' <p style="text-align:center;">'''wielki odłamek meteoru koloru żółtego.'''</p> — Tego żółtego meteorytu '''nie udało nam się jednak odszukać''' — mówi mgr. Bielicki. Niewątpliwie wiele odłamków spadłego meteoru '''ukrytych zostało przez wieśniaków''' i&nbsp;inne osoby, które sądzą, że zdobyły skarb, lub też talizman o&nbsp;nadprzyrodzonych własnościach. Ludzie ci nie rozumieją, że posiadane przez nich meteoryty '''posiadają jedynie wartość naukową'''. Niewątpliwie również mnóstwo odłamków meteoru rozrzuconych jest po okolicznych polach i&nbsp;łąkach. Nauczyciel szkoły powszechnej w&nbsp;Krępach p.&nbsp;Masztanowicz<ref name="Masztanowicz">'''Masztanowicz''' – nazwisko związane z Łowiczem i okolicami; patrz → [http://nazwiska-polskie.pl/Masztanowicz nazwiska-polskie.pl]</ref> planuje w&nbsp;najbliższych dniach '''przeprowadzenie wielkich poszukiwań'''. Chłopcy z&nbsp;jego szkoły rozsypani w&nbsp;tyralierę będą szukali po polach szczątków meteoru. <p style="text-align:center;">— W tej chwili '''dokonywana jest analiza meteorytu'''</p> w Państw. Zakładzie Mineralogii — mówi nam prof. Kamieński{{Kamieński M-biogram|}}, który właśnie wyszedł ze swego gabinetu i&nbsp;przysłuchiwał się naszej rozmowie. W&nbsp;zakładzie tym zbadane zostaną '''pod kierunkiem prof. Thugutta{{Thugutt SJ-biogram|}} własności fizyczne i&nbsp;chemiczne''' spadłego meteorytu. W&nbsp;tej chwili na podstawie pobieżnych oględzin stwierdzić można tylko, że '''jest to meteoryt o&nbsp;składzie przechodnim miedzy kamienistym a&nbsp;metalicznym t.&nbsp;zw. mezzosideryt.''' '''Meteory są szczątkami starzejących się komet''', które się rozpadają. Wskutek bardzo wielkiej szybkości, meteory, zetknąwszy się z&nbsp;atmosferą ziemską, rozgrzewają się do bardzo wysokiej temperatury i&nbsp;świecą. O&nbsp;ile meteor jest zjawiskiem '''niezmiernie rzadkiem''', o&nbsp;tyle bardzo często, zwłaszcza latem, obserwujemy '''„spadające gwiazdy“. Te drobne meteoryty spalają się najczęściej w&nbsp;atmosferze''' i&nbsp;spadają na ziemię iako drobny pył. {{AQuote-end}} Tekst artykułu (''pisownia i wyróżnienia w tekście zgodnie z oryginałem'')<ref name="OCR"></ref>: ''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', '''267''' (26 września 1935), s. 6. Plik {{Link-dLibra|MBC|d|67950}}. {{AQuote-begin |max-width=1000px}} [[Image:Łowicz_(IKC_267_1935).jpg|thumb|right|200px|]] <p style="text-align:center; font-size:140%">'''Wielki meteor nad Polską.'''</p> Obserwatorjum astronomiczne krakowskie komunikuje nam: Jasny '''meteor z dnia 12 b. m.''' został zaobserwowany również przez astronama Obserwatorjum Narodowego Instytutu Astronomicznego im. M.&nbsp;Kopernika '''na górze Lubomir''' (dawniej Łysina) w&nbsp;Beskidach<ref>obecnie mieści się tam '''Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza na Lubomirze'''; Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Obserwatorium_Astronomiczne_im._Tadeusza_Banachiewicza_na_Lubomirze Obserwatorium na Lubomirze]</ref> o&nbsp;g.&nbsp;21 min.&nbsp;52<ref>jak przystało na obserwację astronomiczną, prawdopodobnie podano tu czas obserwacji wg UT (''Universal Time'', czasu Greenwich); w&nbsp;Polsce obowiązuje czas wschodnioeuropejski – latem (CWE, czas odpowiadający południkowi 30°E) lub czas środkowoeuropejski – zimą (CSE, czas odpowiadający południkowi 15°E) czyli: CWE&nbsp;=&nbsp;UT&nbsp;+&nbsp;2 lub CSE&nbsp;=&nbsp;UT&nbsp;+&nbsp;1; czyli podany czas obserwacji z&nbsp;Bieszczad nie odpowiada relacją świadków spod Łowicza?! W&nbsp;Polsce w&nbsp;okresie międzywojennym nie stosowano czasu letniego/zimowego (z&nbsp;wyjątkiem 1919 roku), ale obowiązywał tylko tzw. ''czas zimowy'' – CSE&nbsp;=&nbsp;UT&nbsp;+&nbsp;1!. Również kierunek obserwacji „''na '''południowem niebie'''''” też nie jest właściwy?! '''Prawdopodobnie bolid obserwowany w&nbsp;obserwatorium na Lubomirze, nie był bolidem z&nbsp;którego spadł meteoryt [[Łowicz]]!'''</ref>. Został on spostrzeżony na '''południowem niebie''', biegł bardzo powoli wielkim łukiem po zachodniej części sklepienia niebieskiego i&nbsp;'''znikł nisko nad północnym horyzontem'''. Czas trwania zjawiska był niezwykle długi, gdyż '''wynosił 47&nbsp;sekund''', co w&nbsp;związku z&nbsp;powolnym ruchem wskazuje, że '''meteor zapalił się i&nbsp;biegł przez przez bardzo wysokie warstwy atmosfery''', zaś rozmiarów musiał być dużych. '''Barwa światła była biało-niebieska''', za meteorem pozostawał ślad '''w&nbsp;kształcie ogona koloru czerwonego.''' Obserwacja tego meteoru w Obserwatorjum Narodowego Instytutu Astronomicznego na Lubomirze ma bardzo '''ważne znaczenie''' z&nbsp;tego względu, że została dokonana '''bardzo dokładnie we wszystkich szczegółach przez zawodowego obserwatora''', co stosunkowo rzadko się zdarza. Wbrew niektórym doniesieniom należy zaznaczyć, że '''meteor z&nbsp;przed pół roku spadły pod Łowiczem''', a&nbsp;którego większą część udało się zdobyć dla Muzeum Narodowego Instytut Astronomicznego, '''biegł w&nbsp;innym kierunku, mianowicie ze wschodu na zachód.'''<ref name="kierunek WE"></ref> {{TrzyGwiazdki}} <p style="text-align:center; font-size:140%">'''Bliższe dane o „meteorycie łowickim“.'''</p> <p style="text-align:center; font-size:120%">'''Odnalezienie 58 odłamków, wagi 60&nbsp;kg.'''</p> (J. G.)<ref>prawdopodobnie autorem informacji był astronom '''Jan Gadomski'''</ref> W bieżącym roku na ziemiach polskich zaobserwowano dwa '''wyjątkowo okazałe zjawiska meteorów:''' 1-szy (t.&nbsp;zw. meteor łowicki) pojawił się '''na wiosnę, w&nbsp;nocy dnia 12&nbsp;marca''', 2-gi był dostrzeżony niedawno przez liczne rzesze obserwatorów w&nbsp;całym kraju, wieczorem '''dnia [[Bolid 1935|12&nbsp;września]]'''<ref>patrz → [[Bolid 1935]]</ref>. Podczas gdy o&nbsp;miejscu spadku meteoru wrześniowego nic jeszcze dotąd konkretnego niewiadomo, to '''meteor z&nbsp;miesiąca marca''', nietylko został już w&nbsp;znacznej części '''odnaleziony''', lecz także '''dokładnie zbadany''', tak, że obecnie można już podać szereg '''interesujących, ścisłych szczegółów''' o&nbsp;tem bądź co bądź '''bardzo rządkiem zjawisku'''. — (Ostatni raz podobny fakt miał miejsce w&nbsp;Polsce '''dnia 30 stycznia 1868&nbsp;r. pod [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtuskiem]]'''). W&nbsp;zbadaniu spadku meteoru łowickiego oraz towarzyszących przy tem okoliczności dużą zasługą położyli '''dwaj pracownicy naukowi''' Towarzystwa Muzuem Ziemi, panowie S.&nbsp;Z. '''Różycki&nbsp;i M.&nbsp;Kobyłecki''' ([[Łowicz/Wszechświat, nr 5, 1935|Wszechświat, r.&nbsp;1935, nr.&nbsp;5]]).<ref>patrz → [[Łowicz/Wszechświat, nr 5, 1935|''Wszechświat'', nr '''5''', 1935]]</ref> Meteoryt ten '''spadł na ziemią 12 bm. na południe od Łowicza''' i&nbsp;został '''rozsiany w&nbsp;postaci licznych odłamków''', w&nbsp;kierunku od zachodu na wschód, na przestrzeni o&nbsp;długości 9 i&nbsp;pół&nbsp;km., o&nbsp;szerokości zmniejszającej się stopniowo w&nbsp;kierunku spadku, od 1.7&nbsp;km. do 0.8&nbsp;km. [[Grafika:Łowicz_mapa_(IKC_267_1935).jpg|center|480px|thumb|''Mapka rozmieszczenia w&nbsp;terenie (czarne koła) odnalezionych odłamków meteorytu łowickiego. Wielkość pól jest proporcjonalna do wagi odłamków.'']] <p style="text-align:center;">'''Przestrzeń zasiana odłamkami liczy około 10&nbsp;km. kwadratowych.'''</p> (w wypadku {{Txt2Img|Pultusk_(elipsa_spadku).jpg|meteorytu pułtuskiego wynosiła 16&nbsp;km. kwadratowych}}). [[Grafika:Łowicz_okaz_(IKC_267_1935).jpg|center|240px|thumb|''Jeden z większych odłamków meteorytu łowickiego, trzymany w&nbsp;rękach przez dorosłego człowieka. Własność obserwatorjum astronom. Uniwersytetu J.&nbsp;Piłsudskiego.'']] '''Największe głazy, wagi do 10 kg. każdy''', spadły w&nbsp;liczbie kilku na początku opisanego pasa, na '''polach wsi Krempa'''. One to, w&nbsp;postaci już rozbitych przez tamtejszą ludność kawałków, zostały pierwsze odszukane przez ekspedycję Obserwatorjum Uniwersytetu J.&nbsp;Piłsudskiego w&nbsp;Warszawie. Stopniowo znaleziono w&nbsp;tej wsi w&nbsp;sumie <p style="text-align:center;">'''6 oddzielnych brył wagi od 10 do 5 kg.'''</p> Nieco dalej ku wschodowi, na polach sąsiedniej gminy '''Reczyca''', odszukano '''9&nbsp;nieco już mniejszych okazów''', wagi od 5&nbsp;kg. do 1&nbsp;kg. Na terenie następnej wsi, '''Wrzeszko''', ilość spadłych odłamków okazała się jeszcze '''większa'''. Lecz były to '''drobne już tylko sztuki''', o&nbsp;wadze ułamków grama. Jeszcze mniejszy '''„drobiazg“''' udało się wyzbierać we wsiach: '''Łagó:w, Kuczków i&nbsp;Seligów''', gdzie spadły niepokaźne okazy, wagi zaledwie '''niewielu gramów'''. Ogółem uzyskano dotychczas wiadomości o odszukaniu w&nbsp;sumie '''58&nbsp;sztuk meteorytów, łącznej wadze 60&nbsp;kg'''. Całkowita waga meteoru łowickiego wynosiła jednak w&nbsp;rzeczywistości więcej, bo '''prawdopodobnie w&nbsp;sumie około 110&nbsp;kg'''. Zjawisko pojawiło się nagle, '''podczas cichej, zupełnie pochmurnej nocy''' (dn. 12&nbsp;marca 1935&nbsp;r. o&nbsp;godz.&nbsp;0 min.&nbsp;53), stąd też '''było obserwowane przeważnie w&nbsp;postaci oślepiającej jasności''', która oświetliła przez część minuty '''całe niebo'''. W&nbsp;pobliżu miejsca spadku widziano natomiast '''czerwona, ognistą kulę, lub nawet''' (w&nbsp;Rzeczycy i&nbsp;Wrzeczku) poszczególne, '''ostre, czerwone błyski'''. Byli i&nbsp;tacy (w&nbsp;Rzeczycy), którzy <p style="text-align:center;">'''słyszeli dokładnie świst przebiegających w&nbsp;powietrzu meteorytów'''</p> oraz '''głuchy łoskot kolejnych, szybko po sobie następujących, różnej siły uderzeń o&nbsp;ziemię''', w&nbsp;odległości '''kilkuset metrów''' od miejsca obserwacji. Inni wreszcie (we Wrzeczku) zbierali następnego ranka okazy, spadłe na '''podwórku przed swą chatą'''. Spadłe odłamki '''zaryły się w zmarzniętą ziemię na głębokość od 15 do 30&nbsp;cm''', tworząc '''nasypy i&nbsp;odpryski''' w&nbsp;kierunku swego biegu. Jeden z&nbsp;meteorytów, o&nbsp;wadze pół kg, spadły na polach wsi Wrzeczko, '''spalił listki oziminy w&nbsp;miejscu zetknięcia się z&nbsp;ziemią''', co dowodzi, iż w&nbsp;chwili spadku był rozgrzany na swej powierzchni do wysokiej temperatury. Zasięg detonacji eksplodującego meteorytu był '''bardzo znaczny'''; promień jego wynosił '''do 70&nbsp;km'''. (n.&nbsp;p. była ona zupełnie dobrze słyszana w&nbsp;Milanówku, pod Warszawą). Budowa odszukanych odłamków dowodzi, że meteor łowicki przed upadkiem <p style="text-align:center;">'''pękał w atmosferze ziemskiej kilkakrotnie,'''</p> '''na różnych wysokościach nad ziemią'''. Niektóre okazy są bowiem na swej powierzchni '''silnie obtopione''' ze śladami spływania ciekłego żelaza (musiały zatem odłączyć się od całości wysoko w&nbsp;atmosferze), inne posiadają '''mniej wyraźne ślady stopienia''' powierzchni pęknięć (więc eksplodowały niżej), wreszcie odszukano i&nbsp;takie, pasujące zupełnie do siebie, '''leżące w&nbsp;odległości 1900&nbsp;m. od siebie''', które posiadają zupełnie świeże, zupełnie '''nieobtopione ślady pęknięć''' (te rozprysły się najniżej). '''Pod względem swej budowy chemicznej meteoryt łowicki jest najbardziej zbliżony do t.&nbsp;zw. mesosyderytów'''. Zawiera: '''oliwin, skaleń, przemiany'''<ref>chodzi zapewne o krzemiany</ref> oraz '''żelazo kosmiczne'''. W&nbsp;zależności od zawartości czystego żelaza ciężar właściwy poszczególnych okazów waha się w&nbsp;granicach od 4—2 do przeszło&nbsp;7. Znalezione odłamki '''wzbogaciły zbiory szeregu instytucyj naukowych w&nbsp;Polsce''', samo zaś zjawisko, dokładnie zbadane i&nbsp;opisane, stanowi '''cenny przyczynek dla nauki.''' {{AQuote-end}} == [[Bibliografia]] == * {{Verne Juliusz}} * '''[[Szablon:Bibliografia (Łowicz)|Łowicz/Bibliografia]]''' * '''[[Łowicz/Czasopisma]]''' {{Przypisy}} == Zobacz również == * o meteorycie [[Łowicz]] w ówczesnej prasie → [[Łowicz/Czasopisma]] * [[Indeks nazwisk]] [[Category:Czasopisma|+Łowicz/Ilustrowany Kuryer Codzienny]]

Wróć do strony Łowicz/Ilustrowany Kuryer Codzienny.