(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Zaborzika
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
|||
Linia 8: | Linia 8: | ||
| lokalizacja = [[Ukraina]] | | lokalizacja = [[Ukraina]] | ||
| położenie = 50°17'N, 27°41'E | | położenie = 50°17'N, 27°41'E | ||
- | | data = 10 kwietnia 1818 r. | + | | data = 10 kwietnia 1818 r.<ref name="data spadku">wg Drzewińskiego (1825) spadek miał miejsce 30 marca (''starego stylu'') w '''1819 roku'''(?!)</ref> |
| typ = chondryt zwyczajny, L6 | | typ = chondryt zwyczajny, L6 | ||
| masa = 3867 g (waga zachowanych fragmentów) | | masa = 3867 g (waga zachowanych fragmentów) | ||
Linia 14: | Linia 14: | ||
| synonimy = w NHM Cat: '''Czartorya''', '''Saboriza''', '''Saboryzy''', '''Zaborica''', '''Zaboritsa''', '''Zaboritza''', '''Zaborzyca'''; po rosyjsku: Заборица; inne: Zaborczyka (Buchner 1861), Zjaborzyka (Kesselmeyer 1861) | | synonimy = w NHM Cat: '''Czartorya''', '''Saboriza''', '''Saboryzy''', '''Zaborica''', '''Zaboritsa''', '''Zaboritza''', '''Zaborzyca'''; po rosyjsku: Заборица; inne: Zaborczyka (Buchner 1861), Zjaborzyka (Kesselmeyer 1861) | ||
}} | }} | ||
- | Spadek 10 kwietnia 1818 roku na [[Ukraina|Ukrainie]] (L6). | + | Spadek 10 kwietnia 1818 roku<ref name="data spadku"></ref> na [[Ukraina|Ukrainie]] (L6). |
Linia 27: | Linia 27: | ||
:S.m.s. φ=50°17'; λ=27°41'<sup>2</sup>. | :S.m.s. φ=50°17'; λ=27°41'<sup>2</sup>. | ||
- | Najstarszym źródłem wiadomości o tym meteorycie jest praca Feliksa {{sparse-b}}Drzewińskiego{{sparse-e}}, prof. Fizyki Uniwersytetu Wileńskiego, [3] z 1819 r. Wydrukowano ją podobnie jak i inną pracę tego autora, [4] z 1825 roku, w trudno dostępnym obecnie ''Dzienniku Wileńskim''<ref>oryginalne brzmienie cytowanych przez Pokrzywnickiego fragmentów w: ''Dziennik Wileński'', '''[http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=22993 | + | Najstarszym źródłem wiadomości o tym meteorycie jest praca Feliksa {{sparse-b}}Drzewińskiego{{sparse-e}}, prof. Fizyki Uniwersytetu Wileńskiego, [3]<ref>Drzewiński (1819)</ref> z 1819 r. Wydrukowano ją podobnie jak i inną pracę tego autora, [4]<ref>Drzewiński (1825)</ref> z 1825 roku, w trudno dostępnym obecnie ''Dzienniku Wileńskim''<ref>oryginalne brzmienie cytowanych przez Pokrzywnickiego fragmentów w: ''Dziennik Wileński'', '''[http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=22993 O kamieniu meteorycznym, spadłym na Wołyniu, nad brzegami słuczy]'''</ref> i, jak się zdaje, jest ona zupełnie nieznana za granicą, dlatego przytaczam ją ''in extenso''. |
Linia 41: | Linia 41: | ||
Raport P. {{sparse-b}}Horodeckiego{{sparse-e}} brzmi jak następuje: ''Na zalecenie Rządu Imperatorskiego Wileńskiego Uniwersytetu, pod dniem 10 tym września roku 1819, abym dał moje zdanie o ułomku odbitym od kamienia ważącego przeszło funtów 47, jaki r. 1819 marca 30<ref name="kalendarz"></ref>, o godzinie 6 tey wieczorney w przytomności wielu osób spadł z atmosfery, ze światłem, hukiem i zapachem siarki, w czasie najpogodnieyszym, blizko brzegów rzeki Słuczy, w gubernii wołyńskiej, dziedzictwie JW. Pruszyńskiego, gdzie wydobyty z ziemi, jeszcze gorący oddany został dziedzicowi, który doświadczywszy powiększonego w nim ciężaru przez ostudzenie, kazał go potłuc na kawałki; mam honor odpowiedzieć, że nie tylko okoliczności zwyczayne przy spadaniu meteorycznych kamieni, opisane przez JW. Wyleżyńskiego, w rapporcie przysłanym do Rządu Uniwersytetu, razem z tym ułomkiem<sup>5</sup>, świadczą, że jest on odbity od prawdziwego meteorycznego kamienia, ale też dowodzą tego w nim charaktery kamieniom meteorycznym właściwe, jakiemi są: kolor zewnętrzny czerniawy, a wewnętrzny szaro popielaty, postać okrągławo-kątowata, odłam zbity nierówno-ziarnisty, pokazujący dość gęste i od masy kamienia drobnieysze odosobnione ziarna, z odblaskiem metalicznym, jak się zdaje, rodzimego żelaza i pirytu; wreszcie ułomek ten działa wyraźnie na igłę magnesową i dotknięty kwasem, wydaje zapach gazu hepatycznego, podobnie jak inne meteoryczne kamienie, kolor jego zewnętrzny zdaje się bydź nieco świetleyszy od koloru podobnego kamienia, jaki spadł z atmosfery w Alzacji, blizko Ensisheim<ref>chodzi o spadek meteorytu [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=10039 Ensisheim] we Francji w 1492 roku</ref>, ważący przeszło funtów 260, a więcej zbliża się do tych, jakich kilkanaście razem spadło we Francji, blizko Aigle<ref>chodzi o spadek meteorytu '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12434 L'Aigle]''' we Francji w 1803 roku</ref>, z których największy ważył przeszło 17 funtów; ten prawie cały równie jak pierwszy ułomek, widziałem w zbiorze JW. Kossakowskiego w Wilnie.'' | Raport P. {{sparse-b}}Horodeckiego{{sparse-e}} brzmi jak następuje: ''Na zalecenie Rządu Imperatorskiego Wileńskiego Uniwersytetu, pod dniem 10 tym września roku 1819, abym dał moje zdanie o ułomku odbitym od kamienia ważącego przeszło funtów 47, jaki r. 1819 marca 30<ref name="kalendarz"></ref>, o godzinie 6 tey wieczorney w przytomności wielu osób spadł z atmosfery, ze światłem, hukiem i zapachem siarki, w czasie najpogodnieyszym, blizko brzegów rzeki Słuczy, w gubernii wołyńskiej, dziedzictwie JW. Pruszyńskiego, gdzie wydobyty z ziemi, jeszcze gorący oddany został dziedzicowi, który doświadczywszy powiększonego w nim ciężaru przez ostudzenie, kazał go potłuc na kawałki; mam honor odpowiedzieć, że nie tylko okoliczności zwyczayne przy spadaniu meteorycznych kamieni, opisane przez JW. Wyleżyńskiego, w rapporcie przysłanym do Rządu Uniwersytetu, razem z tym ułomkiem<sup>5</sup>, świadczą, że jest on odbity od prawdziwego meteorycznego kamienia, ale też dowodzą tego w nim charaktery kamieniom meteorycznym właściwe, jakiemi są: kolor zewnętrzny czerniawy, a wewnętrzny szaro popielaty, postać okrągławo-kątowata, odłam zbity nierówno-ziarnisty, pokazujący dość gęste i od masy kamienia drobnieysze odosobnione ziarna, z odblaskiem metalicznym, jak się zdaje, rodzimego żelaza i pirytu; wreszcie ułomek ten działa wyraźnie na igłę magnesową i dotknięty kwasem, wydaje zapach gazu hepatycznego, podobnie jak inne meteoryczne kamienie, kolor jego zewnętrzny zdaje się bydź nieco świetleyszy od koloru podobnego kamienia, jaki spadł z atmosfery w Alzacji, blizko Ensisheim<ref>chodzi o spadek meteorytu [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=10039 Ensisheim] we Francji w 1492 roku</ref>, ważący przeszło funtów 260, a więcej zbliża się do tych, jakich kilkanaście razem spadło we Francji, blizko Aigle<ref>chodzi o spadek meteorytu '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12434 L'Aigle]''' we Francji w 1803 roku</ref>, z których największy ważył przeszło 17 funtów; ten prawie cały równie jak pierwszy ułomek, widziałem w zbiorze JW. Kossakowskiego w Wilnie.'' | ||
- | ''Kamienie takie, podług panującego dzisiay mniemania uczonych, zdają się mieć w atmosferze swoje źródło spólne z meteorycznych żelazem<ref>hipoteza [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladniego]] i wnioski uczonych po spadku meteorytu L'Aigle, że meteoryty pochodzą z kosmosu, widać jeszcze nie dotarły do Horodeckiego</ref>, które dość znaczney wielkości massę, znalezioną w [[Brahin|hrabstwie brahińskim]], w gubernii mińskiej<ref>chodzi o pallasyt [[Brahin]]</ref>, oddano dziedzicowi JW. Rokickiemu. Tego żelaza dostawszy mały ułomek przesłałem w roku 1818 do Paryża<sup>6</sup>, spólnie z innemi minerałami, podług zalecenia Rządu uniwersytetu, lecz jeszcze teraz zaledwo odebrałem na móy list odpowiedź od JW. Brongniarta, który pomiędzy innemi mineralogicznymi wiadomosciami, donosi mi, że to żelazo bez podeyrzenia jest nowe i różni się od sybirskiego<ref>chodzi o pallasyt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12356 Krasnojarsk] (''Pallas Iron'', ''Палласово Лелезо''), bryłę meteorytu żelazno-kamiennego znalezioną w 1749 roku na Syberii przez P. Pallasa</ref>; ponieważ według rozbioru P. Laugier<ref name="Laugier">Laugier (1823, 1824)</ref>, na stu częściach, ma blizko 98 żelaza i 2 niklu połączonego z kobaltem, a nie ma w sobie innych pierwiastków, znaydujących się w żelazie sybirskim. Taka rzecz w świacie uczonym, należy do ważnych nowin, równie, jak teraźnieysza wiadomość o wołyńskim meteorycznym kamieniu.'' {{Wielokropek}} | + | ''Kamienie takie, podług panującego dzisiay mniemania uczonych, zdają się mieć w atmosferze swoje źródło spólne z meteorycznych żelazem<ref>hipoteza [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladniego]] i wnioski uczonych po spadku meteorytu L'Aigle, że meteoryty pochodzą z kosmosu, widać jeszcze nie dotarły do Horodeckiego</ref>, które dość znaczney wielkości massę, znalezioną w [[Brahin|hrabstwie brahińskim]], w gubernii mińskiej<ref>chodzi o pallasyt [[Brahin]]</ref>, oddano dziedzicowi JW. Rokickiemu. Tego żelaza dostawszy mały ułomek przesłałem w roku 1818<ref name="data spadku"></ref> do Paryża<sup>6</sup>, spólnie z innemi minerałami, podług zalecenia Rządu uniwersytetu, lecz jeszcze teraz zaledwo odebrałem na móy list odpowiedź od JW. Brongniarta, który pomiędzy innemi mineralogicznymi wiadomosciami, donosi mi, że to żelazo bez podeyrzenia jest nowe i różni się od sybirskiego<ref>chodzi o pallasyt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12356 Krasnojarsk] (''Pallas Iron'', ''Палласово Лелезо''), bryłę meteorytu żelazno-kamiennego znalezioną w 1749 roku na Syberii przez P. Pallasa</ref>; ponieważ według rozbioru P. Laugier<ref name="Laugier">Laugier (1823, 1824)</ref>, na stu częściach, ma blizko 98 żelaza i 2 niklu połączonego z kobaltem, a nie ma w sobie innych pierwiastków, znaydujących się w żelazie sybirskim. Taka rzecz w świacie uczonym, należy do ważnych nowin, równie, jak teraźnieysza wiadomość o wołyńskim meteorycznym kamieniu.'' {{Wielokropek}} |
:<nowiki>*</nowiki> Referat na temat meteorytu Zaborzyca wygłosił autor niniejszej pracy na VIII Konferencji Meteorytowej w Moskwie, odbytej w dniach 3-5 czerwca 1958 r. | :<nowiki>*</nowiki> Referat na temat meteorytu Zaborzyca wygłosił autor niniejszej pracy na VIII Konferencji Meteorytowej w Moskwie, odbytej w dniach 3-5 czerwca 1958 r. | ||
Linia 65: | Linia 65: | ||
'''Kesslemeyer (1861)''' (s. 373, 428) | '''Kesslemeyer (1861)''' (s. 373, 428) | ||
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | :{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | ||
- | | 11. || 1818 || 10.<br />(11.) || April || {{sparse-b}}Zjaborzyka{{sparse-e}} (Saborytz oder Zabortch) am Slucz (Slutsch), S. von Nowgrad-Volhynsk (Nowgrod-Vollhynskoi oder Nowgrad-Wolinsk), W. von Shitomir (Zytomir) und NNO. von Staro-Konstantino. -<br />''Sp.-Gew.'': 3,40.<ref>ciężar właściwy (niem. ''spezifische Gewicht'')</ref> || Gouv. Volhynien || 50°15'N. || 27°30'O.<br />(27°44') || G.75.1823.230.<ref>powołanie na Chladni (1823) (wg klucza: '''G'''ilbert, Bd. '''75''', rok '''1823''', s. '''230''')</ref> W. 1860. S. 1860. | + | | 11. || 1818<ref name="data spadku"></ref> || 10.<br />(11.) || April || {{sparse-b}}Zjaborzyka{{sparse-e}} (Saborytz oder Zabortch) am Slucz (Slutsch), S. von Nowgrad-Volhynsk (Nowgrod-Vollhynskoi oder Nowgrad-Wolinsk), W. von Shitomir (Zytomir) und NNO. von Staro-Konstantino. -<br />''Sp.-Gew.'': 3,40.<ref>ciężar właściwy (niem. ''spezifische Gewicht'')</ref> || Gouv. Volhynien || 50°15'N. || 27°30'O.<br />(27°44') || G.75.1823.230.<ref>powołanie na Chladni (1823) (wg klucza: '''G'''ilbert, Bd. '''75''', rok '''1823''', s. '''230''')</ref> W. 1860. S. 1860. |
|} | |} | ||
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | :{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | ||
Linia 74: | Linia 74: | ||
'''Buchner (1861) | '''Buchner (1861) | ||
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | :{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | ||
- | |{{sparse-b}}Zaborczyka{{sparse-e}}, Volhynien 1818, Mai 30 a. St.<br /> | + | |{{sparse-b}}Zaborczyka{{sparse-e}}, Volhynien 1818<ref name="data spadku"></ref>, Mai 30 a. St.<br /> |
{{sparse-b}}Laugier{{sparse-e}} AdChim. '''9'''. SchwJ. '''43''', 26. '''GA. 75''', 230, 263. '''PA. 2''', 153. '''111''', 372 (Abb.) '''Pa.''' 53. | {{sparse-b}}Laugier{{sparse-e}} AdChim. '''9'''. SchwJ. '''43''', 26. '''GA. 75''', 230, 263. '''PA. 2''', 153. '''111''', 372 (Abb.) '''Pa.''' 53. | ||
|} | |} |
Wersja z 16:04, 16 lip 2013
Zaborzika → | |
Meteoryt Zaborzika (repr. z Заварицний 1952)
| |
Spadek | |
Lokalizacja | Ukraina |
Położenie[1] | 50°17'N, 27°41'E |
Data | 10 kwietnia 1818 r.[2] |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny, L6 |
Masa | 3867 g (waga zachowanych fragmentów) |
Liczba okazów | jeden okaz |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Czartorya, Saboriza, Saboryzy, Zaborica, Zaboritsa, Zaboritza, Zaborzyca; po rosyjsku: Заборица; inne: Zaborczyka (Buchner 1861), Zjaborzyka (Kesselmeyer 1861) |
Spadek 10 kwietnia 1818 roku[2] na Ukrainie (L6).
Okoliczności spadku i losy okazów według materiałów odnalezionych przez Jerzego Pokrzywnickiego (fragmenty; Pokrzywnicki 1959):
O METEORYCIE ZABORZYCA* Synonimy: Zabokrzyki, Zaborszczyki, Zaborschiza, Zaborzika, Zaboritza, Zabortch, Saborytz, Saboryzy, Saboriza, Zjabokrzyka, Czartorya, Baranówka1.
Najstarszym źródłem wiadomości o tym meteorycie jest praca Feliksa Drzewińskiego, prof. Fizyki Uniwersytetu Wileńskiego, [3][3] z 1819 r. Wydrukowano ją podobnie jak i inną pracę tego autora, [4][4] z 1825 roku, w trudno dostępnym obecnie Dzienniku Wileńskim[5] i, jak się zdaje, jest ona zupełnie nieznana za granicą, dlatego przytaczam ją in extenso.
Po otrzymaniu takowej wiadomości wespół z częścią kamienia, poruczono adjunktowi uniwersytetu radcy nadwornemu P. Horodeckiemu, dającemu kurs mineralogii, uczynić potrzebne doświadczenia dla zapewnienia się: czy kamień ten rzeczywiście do meteorycznych należy. Czego pomieniony adjunkt dopełnił i zdanie swoje w raporcie, do rządu uniwersytetu podał. Z pomienionych dwóch urzędowych papierów, składa się następujące opisanie pomienionego kamienia. W gubernii wołyńskiej (słowa są pisma J. W. Wyleżyńskiego3), w powiecie Nowogród-Wołyńskim, nad brzegami Słuczy we wsi Zaborzycy, obok miasteczka Baranówki r., b. dnia 30 marca[6], o godzinie 6 tey w wieczór, w dzień pogodny i bezchmurny, przy potrójney mocnej detonacji, upadł na dziedzińcu Mielnika aerolit, który zważony dwie godziny potem, ważył funtów 47¾. Forma jego była szęściogranu, podługowata, prawie równa, jednym tylko końcem, w którym upadł w ziemię cokolwiek zaostrzona. Wszystkim którzy na to patrzyli, zdawało się widzieć trzy spadające kamienie, lecz jeden tylko znaleziono, a dwa drugie w rzekę lub lasy otaczające, upaść musiały. Dziedzic ze wsi Zaborzycy, JW. Pruszyński kamień ten znaleziony w różne porąbał sztuki, rozmaitym rozdając osobom, ja tylko przy ninieyszym rapporcie ułomek mały posyłam. Przytomny temu upadnieniu possesor miasteczka Baranówki, człowiek uważny i dosyć światły, naoczny widz, następne mi o tym wypadku dołączył spostrzeżenia: 1) ze kamień ten nie spadał pionowo, ale wirowo; 2) że po spadnieniu był nieco ciepłym; 3) że po spadnieniu wielki zapach siarki był słyszany; 4) że ten kamień spadając, cztery cale wpędził się w ziemię; po tem się z niey wydobył, podskoczył na półtora łokcia i znowu upadł; 5) ze waga jego na ziemi pomnażać się zdawała: gdyż w godzinę ważony ważył funtów 46, a we dwie potem godziny, na teyże wadze przezważony miał funtów 47¾4.
Kamienie takie, podług panującego dzisiay mniemania uczonych, zdają się mieć w atmosferze swoje źródło spólne z meteorycznych żelazem[9], które dość znaczney wielkości massę, znalezioną w hrabstwie brahińskim, w gubernii mińskiej[10], oddano dziedzicowi JW. Rokickiemu. Tego żelaza dostawszy mały ułomek przesłałem w roku 1818[2] do Paryża6, spólnie z innemi minerałami, podług zalecenia Rządu uniwersytetu, lecz jeszcze teraz zaledwo odebrałem na móy list odpowiedź od JW. Brongniarta, który pomiędzy innemi mineralogicznymi wiadomosciami, donosi mi, że to żelazo bez podeyrzenia jest nowe i różni się od sybirskiego[11]; ponieważ według rozbioru P. Laugier[12], na stu częściach, ma blizko 98 żelaza i 2 niklu połączonego z kobaltem, a nie ma w sobie innych pierwiastków, znaydujących się w żelazie sybirskim. Taka rzecz w świacie uczonym, należy do ważnych nowin, równie, jak teraźnieysza wiadomość o wołyńskim meteorycznym kamieniu. (…)
|
Źródła
Chladni (1824) (s. 153)
Kesslemeyer (1861) (s. 373, 428)
11. 1818[2] 10.
(11.)April Zjaborzyka (Saborytz oder Zabortch) am Slucz (Slutsch), S. von Nowgrad-Volhynsk (Nowgrod-Vollhynskoi oder Nowgrad-Wolinsk), W. von Shitomir (Zytomir) und NNO. von Staro-Konstantino. -
Sp.-Gew.: 3,40.[15]Gouv. Volhynien 50°15'N. 27°30'O.
(27°44')G.75.1823.230.[16] W. 1860. S. 1860.
476. 11 1818. 10. April
(11.)Zjaborzyka, (Saborytz ider Zabortsch), am Slucz (Slutsch); Gouv. Volhynien. Russland 50°15'N
27°30'O.
(44')P. 2. 1824. 153.[17] Meteorsteinfall; der Stein ward von Laugier analysirt.[12]
Buchner (1861)
Zaborczyka, Volhynien 1818[2], Mai 30 a. St.
Laugier AdChim. 9. SchwJ. 43, 26. GA. 75, 230, 263. PA. 2, 153. 111, 372 (Abb.) Pa. 53.
- rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto
Lokalizacja
współrzędne wg różnych autorów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Mapy
Galeria
Meteoryt Zaborzika w zbiorach Muzeum Fersmana w Moskwie (fot. Wadi & Woreczko)
Zaborzika (Moskwa).jpg
Masa główna meteorytu Zaborzika |
Bibliografia
- +Bieliński Józef, (1899-1900), Uniwersytet Wileński (1579-1831), tomy 1 i 2, Kraków 1899-1900.[18] Plik dLib (tom 1), dLib (tom 2).
- Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482. Plik PDF; plik DjVu.
- Chladni Ernst F.F., (1823), Neue Beiträge zur Kenniniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Dritte Lieferung). Annalen der Physik, 15, Bd. 75, 1823, s. 229-257. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl. (s. 230)
- Chladni Ernst F.F., (1824), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Vierte Lieferung). Annalen der Physik, 2, Bd. 78, 1824, s. 151-168. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl. (s. 153)
- Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
- Drzewiński Feliks, (1819), O kamieniu meteorycznym, spadłym na Wołyniu, nad brzegami słuczy. Dziennik Wileński, t. II, nr 12, 1819, s. 592-597. Plik DjVu.
- Drzewiński Feliks, (1825), O kamieniach meteorycznych, i przyczynach mogących je tworzyć. Rozprawa czytana na posiedzeniu publiczném w Cesarskim Uniwersytecie wileńskim, dnia 15 września 1825 roku, przez Felixa Drzewińskiego professora Fizyki tegoż Uniwersytetu, Dziennik Wileński, t. III, nr 9, 1825, s. 47-73. Plik eLib.
- Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 373, 428). Plik PDF; plik DjVu.
- +Kumelski Norbert Alfons, (1826), Opisanie nowo-odkrytych lub mniey znajomych minerałów, Rozbiór dwóch rossyyskich aerolitów, Dziennik Wileński, seria Umiejętności i Sztuka, t. I, wrzesień 1826, s. 269-272.[19] Plik eLib.
- +Laugier A., (1823), Vorläufige Nachricht von der chemischen Analyse zweier in Polen gefundenen Aerolithen und zweier Meteor-Eisen. Annalen der Physik, 15, Bd. 75, 1823, s. 264-268. Tam analizy meteorytów Lipno i Zaborzika. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- +Laugier André, (1824), Analyse de deux Météorites, Annales de chimie et de physique, 25, ser. 2, Paris 1824, s. 219-221.[20] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl; plik hPDF.
- Morozewicz Józef, (1931), Części składowe meteorytów i Wykaz meteorytów spadłych na historycznych ziemiach polskich, w: Tschermak G., Becke F., Podręcznik mineralogji, wydanie polskie, Warszawa 1931, s. 806-816. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- +Nöggerath J., (1825), Laugier's neueste Analysen von Meteoreisen und Meteorstein aus Polen. Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 43, 1825, s. 25-27.[21] Plik PDF.
- +Pisulewski S., (1856), Wiadomości o aerolitach czyli kamieniach spadających z powietrza. w: Ungier J., Kalendarz Warszawski popularno-naukowy na rok zwyczajny 1857 który ma dni 365, 1857, s. 60-64. Tam o meteorytach Lipno i Zaborzika.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1959), Meteoryt Zaborzyca. Acta Geophys. Polon., vol. VII, nr 2, 1959, s. 182-188. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1960), Meteorit Zaborica (Метеорит Заборица). Meteoritika (Метеоритика), vol. XVIII, 1960, s. 106-109.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Zaborzika
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Zaborzika
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry - Заборица
- meteorite.narodu.ru - Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Fersman Mineralogical Museum, Russian Academy of Sciences, Moscow - Минералогический Музей им. А.Е. Ферсмана Российской Академии Наук
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- Buchner (1861)