(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Szablon:Duńczewski (1744)
Z Wiki.Meteoritica.pl
m |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | Duńczewski Stanisław, (1744), '''Wiadomosc osobliwsza o meteorach, to jest o dziwnych atmosfery geokozmiczney spektrach, w ktorey ciekawe obserwacye, potrzebne y godne wiedzenia relacye, opisane''', ''Kalendarz polski y ruski na rok Panski od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV przybyszowy, po przestępnym pierwszy [{{Kropek}}]'', Zamość 1744.<ref>poza [[:Szablon:Duńczewski (1744)|opisem wielu dziwnych przypadków zjawisk atmosferycznych]] ([[Poméranie 1557|krwawe deszcze]], ekstremalne mrozy i upały, [[Odranec|zjawisko „trzech słońc”]], nawałnice i grzmoty) dzieło zawiera m.in. informacje o spadku meteorytów: ''' | + | Duńczewski Stanisław, (1744), '''Wiadomosc osobliwsza o meteorach, to jest o dziwnych atmosfery geokozmiczney spektrach, w ktorey ciekawe obserwacye, potrzebne y godne wiedzenia relacye, opisane''', ''Kalendarz polski y ruski na rok Panski od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV przybyszowy, po przestępnym pierwszy [{{Kropek}}]'', Zamość 1744.<ref>poza [[:Szablon:Duńczewski (1744)|opisem wielu dziwnych przypadków zjawisk atmosferycznych]] ([[Poméranie 1557|krwawe deszcze]], ekstremalne mrozy i upały, [[Odranec|zjawisko „trzech słońc”]], nawałnice i grzmoty) dzieło zawiera m.in. informacje o spadku meteorytów: '''Mount Vaisi''' we Francji w 1637 roku, '''Fünen''' w Danii w 1654 roku; oraz krótką notkę o spadku gradu kamieni w 1304 roku (patrz → [[Friedland 1304]])</ref>{{MBD-record|name=Mount Vaisi}}{{MBD-record|name=Fünen}}<ref>Stanisław Duńczewski wydał również ciekawe dzieło: '''Ciekawosc o komecie roku panskiego MDCCXLIV z dalszą swiatła, obrotu y procedencyi iego koniekturą az do skonczenia apparicyi na horizoncie zamoyskim przez M. Stanisława z Łazow Dunczewskiego{{Kropek}} obserwowanym a dla ciekawych y strwożonych przyszłemi ewentami komety teraznieyszego, z koniekturą y prognostykiem naturalnym, bardziey dla konsolacyi iak przestrogi do druku podana''', traktujące o obserwowanej w latach 1743-44 wielkiej komecie Klinkenberg-de Chéseaux (C/1743 X1), która miała sześć warkoczy(!); Wikipedia (EN) – [http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Comet_of_1744 Great Comet of 1744]</ref> Plik {{Link-dLibra|POLONA|d|6995093/0}}. ([[:Szablon:Duńczewski (1744)|addendum]])<noinclude> |
| + | ---- | ||
Kilka wyjątków dotyczących zjawisk naturalnych i ich interpretacja z tego arcyciekawego dzieła (''pisownia oryginalna''): | Kilka wyjątków dotyczących zjawisk naturalnych i ich interpretacja z tego arcyciekawego dzieła (''pisownia oryginalna''): | ||
{{AQuote-begin |max-width=800px}} | {{AQuote-begin |max-width=800px}} | ||
| Linia 19: | Linia 20: | ||
1. Tráfia się, iż piorun uderzáiąc ná człeká, zabiia bez náruszenia odźirzy y skory; miecz w pochwách, pieniżdze w worku topi, nie zepsowawszy pochew, ani worka: iák pisze ''Plutarchus lib. 4. sympos. qvas. 2. Maretus in notis ad Senecam &.'' Co pochodźi, iż takowych piorunow máterya iest bárdzo cienka y subtelna; záczem biiąc ná rzeczy miętkie y rzadkie przenika ich porámi bez náruszenia, grubsze záś y twárdsze, psuie, łamie y topiw iednym momencie. | 1. Tráfia się, iż piorun uderzáiąc ná człeká, zabiia bez náruszenia odźirzy y skory; miecz w pochwách, pieniżdze w worku topi, nie zepsowawszy pochew, ani worka: iák pisze ''Plutarchus lib. 4. sympos. qvas. 2. Maretus in notis ad Senecam &.'' Co pochodźi, iż takowych piorunow máterya iest bárdzo cienka y subtelna; záczem biiąc ná rzeczy miętkie y rzadkie przenika ich porámi bez náruszenia, grubsze záś y twárdsze, psuie, łamie y topiw iednym momencie. | ||
{{AQuote-end}} | {{AQuote-end}} | ||
| - | {{Przypisy | + | {{Przypisy}} |
[[Category:Bibliografia (szablony)|{{PAGENAME}}]] | [[Category:Bibliografia (szablony)|{{PAGENAME}}]] | ||
| + | [[Category:Dziwne substancje|Szablon:Duńczewski (1744)]] | ||
</noinclude> | </noinclude> | ||
Aktualna wersja na dzień 11:24, 6 sty 2023
Duńczewski Stanisław, (1744), Wiadomosc osobliwsza o meteorach, to jest o dziwnych atmosfery geokozmiczney spektrach, w ktorey ciekawe obserwacye, potrzebne y godne wiedzenia relacye, opisane, Kalendarz polski y ruski na rok Panski od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV przybyszowy, po przestępnym pierwszy […], Zamość 1744.[1][2][3][4] Plik pLib. (addendum)
Kilka wyjątków dotyczących zjawisk naturalnych i ich interpretacja z tego arcyciekawego dzieła (pisownia oryginalna):
(…)
4. Z źimná częstokroć puchną pálce, iż krew w nich ostygłá, należytey nie ma cyrkulácyi: śiność záś ná gębie z tego pochodźi, iż krew w niey rozźiębiona, zwyczáyney nie ma porkolácyi.
5. Pisze Cardanus lib: 17. de Variet: Appendi.cap.2. Iż ryby przez sześć Mieśięcy mogą się ná mrozie konserwowáć świerze: mięso záś tylko przez Mieśiąc ieden.
9. Woda im słońsza, tym nie łátwiey zámarza: ná Morzach záś słonych, słodki lod bywa, dla tego, iż mroz wodę słodką od słoney rozłącza. Kircher. lib. 3. mun: subterra: cap: 4.
(…)
1323. Ták dálece Báltyckie y insze zámarzły morza, iż od Niemieckich brzegów do Dánij y Pruskiey Gránicy, mogł beśpiecznie ieźdźić rozłożywszy dla wygody gdźie potrzebá stácye. Crantzius lib. 8. Vand. cap. 7.
(…)
2. Liśćie w jeśieni mocno ná drzewách y długo trzymáiące się: Zołędźi y szyszek borowych urodzay obfity: Zołądź rozkroiona w Pázdźierniku sucha: trzaski z buká odćięte świeżego w tymże Mieśiącu nie wilgotne: ostre mrozy y śniegi wielkie prognostykuią. Przećiwnie, z przećiwnych znákow rozumie się.
(…)
1. Tráfia się, iż piorun uderzáiąc ná człeká, zabiia bez náruszenia odźirzy y skory; miecz w pochwách, pieniżdze w worku topi, nie zepsowawszy pochew, ani worka: iák pisze Plutarchus lib. 4. sympos. qvas. 2. Maretus in notis ad Senecam &. Co pochodźi, iż takowych piorunow máterya iest bárdzo cienka y subtelna; záczem biiąc ná rzeczy miętkie y rzadkie przenika ich porámi bez náruszenia, grubsze záś y twárdsze, psuie, łamie y topiw iednym momencie.
