(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Pusté Úľany
Z Wiki.Meteoritica.pl
m |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
20 sierpnia o godzinie 17:42 (UT+2) Mateusz znalazł okaz, który po osuszeniu ważył {{Txt2Img|Pusté_Úľany_(first_8.55g)-1.jpg|8,55 gramów}}. 22 sierpnia o godzinie 19:45 (UT+2) znalazłem okaz, który po osuszeniu ważył {{Txt2Img|Pusté_Úľany_(first_10.73g)-1.jpg|10,73 gramów}}. Są to pierwsze i – jak na razie – jedyne okazy odnalezione z tego spadku. 23 sierpnia Mateusz zawiózł swój okaz na Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie w celu przeprowadzenia badań krótko żyjących izotopów promieniotwórczych oraz dla celów klasyfikacyjnych. Część tego okazu będzie podobno prezentowana na wystawie w Słowackim Muzeum Narodowym. Mój okaz będzie badany w polskiej placówce naukowej. Meteoryt będzie najprawdopodobniej nazywał się Pusté Úľany, od nazwy wsi, przez którą przechodzi elipsa spadku. Jest to dopiero czwarty w historii odnaleziony obserwowany spadek meteorytu na terenie obecnej Słowacji.<ref>patrz → spadki na [[:Category:Słowacja|Słowacji]]: [[Gross-Divina]], [[Košice]], [[Nagy-Borové]]</ref> | 20 sierpnia o godzinie 17:42 (UT+2) Mateusz znalazł okaz, który po osuszeniu ważył {{Txt2Img|Pusté_Úľany_(first_8.55g)-1.jpg|8,55 gramów}}. 22 sierpnia o godzinie 19:45 (UT+2) znalazłem okaz, który po osuszeniu ważył {{Txt2Img|Pusté_Úľany_(first_10.73g)-1.jpg|10,73 gramów}}. Są to pierwsze i – jak na razie – jedyne okazy odnalezione z tego spadku. 23 sierpnia Mateusz zawiózł swój okaz na Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie w celu przeprowadzenia badań krótko żyjących izotopów promieniotwórczych oraz dla celów klasyfikacyjnych. Część tego okazu będzie podobno prezentowana na wystawie w Słowackim Muzeum Narodowym. Mój okaz będzie badany w polskiej placówce naukowej. Meteoryt będzie najprawdopodobniej nazywał się Pusté Úľany, od nazwy wsi, przez którą przechodzi elipsa spadku. Jest to dopiero czwarty w historii odnaleziony obserwowany spadek meteorytu na terenie obecnej Słowacji.<ref>patrz → spadki na [[:Category:Słowacja|Słowacji]]: [[Gross-Divina]], [[Košice]], [[Nagy-Borové]]</ref> | ||
| - | Warunki jakie zastaliśmy nie napawały optymizmem. Ogólnie teren równy z dogodnym dojazdem, ale | + | Warunki jakie zastaliśmy nie napawały optymizmem. Ogólnie teren równy z dogodnym dojazdem, ale{{Kropek}} elipsę spadku w tym terminie stanowiły zaorane pola po zbiorach zbóż z wyjątkiem pól, na których rosną gęsto obsiane słoneczki oraz kukurydza. Jeden fragment elipsy stanowiła łąka, gdzie powinny znajdować się okazy o wagach od 150 do 200 gramów. Niestety trawa była dość wysoka, a powierzchnia gruntu pokryta była warstwą wcześniej skoszonej trawy. Poszukiwania rozpoczęliśmy od małego końca elipsy (najmniejsze okazy) do wielkiego końca elipsy (największe okazy), omijając wieś. Po sukcesie z pierwszego dnia, kiedy to został znaleziony pierwszy okaz na przeoranej ziemi, pod koniec trzeciego dnia wróciliśmy na to samo pole i wtedy został znaleziony drugi okaz. Ostatniego dnia kontynuowaliśmy przeszukiwanie tego pola, a ostatnie dwie godziny przeznaczyliśmy na obchód miejscowości. |
Pogoda nas nie rozpieszczała, ponieważ przez około 1/3 czasu padał deszcz. Raz przegoniła nas burza - na szczęście już późnym popołudniem - a raz ulewa. Po jej przejściu kontynuowaliśmy pracę w lżejszym deszczu. | Pogoda nas nie rozpieszczała, ponieważ przez około 1/3 czasu padał deszcz. Raz przegoniła nas burza - na szczęście już późnym popołudniem - a raz ulewa. Po jej przejściu kontynuowaliśmy pracę w lżejszym deszczu. | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
:Classification: Ordinary chondrite (H5) | :Classification: Ordinary chondrite (H5) | ||
| - | '''History:''' On June 25, 2022 at 19:54:16 (CEST) a daylight fireball was observed near Pusté Úlany. One piece<ref>znaleziono dwa okazy, ale tylko jeden przekazano do badań</ref> of the meteorite was found in the field on August 20, 2022 | + | '''History:''' On June 25, 2022 at 19:54:16 (CEST) a daylight fireball was observed near Pusté Úlany. One piece<ref>znaleziono dwa okazy, ale tylko jeden przekazano do badań</ref> of the meteorite was found in the field on August 20, 2022 [by Mateusz Zmija]<ref>uzupełnienie informacji dodane do {{!MBD}} 12 listopada po osobistej interwencji Mateusza Żmii</ref> in the strewn field calculated and predicted by P. Spurny, J. Borovicka and L. Shrbeny of Astronomical Institute Academy of Sciences, Czech Republic in Ondrejov within 100 m of predicted lines of equivalent mass fragments. Measurements of cosmogenic radionuclides (<sup>14</sup>C, <sup>22</sup>Na, <sup>26</sup>Al, <sup>60</sup>Co) was done by P. Povinec confirming fresh fall and a cosmic ray exposure age of 4±1 Myr. The Mineralogical Museum of ''CUB''<ref>Mineralogical museum of Comenius University (słow: ''Mineralogické múzeum Univerzity Komenského''), Faculty of Natural Sciences</ref> acquired this meteorite in its collections in 2023. |
'''Physical characteristics:''' One piece of 8.55 g was found. The meteorite has a black-colored surface that represents the fusion crust. | '''Physical characteristics:''' One piece of 8.55 g was found. The meteorite has a black-colored surface that represents the fusion crust. | ||
| Linia 68: | Linia 68: | ||
'''Classification:''' Ordinary chondrite H5. Weathering grade W0. | '''Classification:''' Ordinary chondrite H5. Weathering grade W0. | ||
| - | '''Specimens:''' The main mass and polished sample are deposited in the Mineralogical Museum at ''CUB''. | + | '''Specimens:''' The main mass and polished sample are deposited in the Mineralogical Museum at ''CUB''.<br />{{Wielokropek}} |
| + | |||
| + | '''Finder:''' Mateusz Zmija, Poland | ||
{{BQuote-end}} | {{BQuote-end}} | ||
| Linia 90: | Linia 92: | ||
{{GEIcon-ProbablyImpactSpot}} | {{GEIcon-ProbablyImpactSpot}} | ||
wyliczone prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy | wyliczone prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy | ||
| + | |||
| + | [H] miejsce znalezienia okazu 8,55 g | ||
Trajektoria bolidu | Trajektoria bolidu | ||
| Linia 95: | Linia 99: | ||
Polskie tłumaczenie nazwy miejscowości ''Pusté Úľany'' brzmi ''Opuszczone Uhlany'', teraz zapewne się tam zaludni? [[:Category:Warto szukać|Zaludni, od poszukiwaczy]] 😀. | Polskie tłumaczenie nazwy miejscowości ''Pusté Úľany'' brzmi ''Opuszczone Uhlany'', teraz zapewne się tam zaludni? [[:Category:Warto szukać|Zaludni, od poszukiwaczy]] 😀. | ||
| - | Do badań zgłoszono tylko okaz 8,55 g. | + | Do badań zgłoszono tylko okaz 8,55 g. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 102: | Linia 106: | ||
Znalezisko Mateusza Żmii | Znalezisko Mateusza Żmii | ||
| - | <gallery caption="" widths=" | + | <gallery caption="" widths="240px" heights="180px" perrow="3"> |
File:Pusté_Úľany_(first_8.55g)-1.jpg|Pierwsze znalezisko, okaz 8,55 g ''in situ'' | File:Pusté_Úľany_(first_8.55g)-1.jpg|Pierwsze znalezisko, okaz 8,55 g ''in situ'' | ||
File:Pusté_Úľany_(first_8.55g)-2.jpg|Okaz 8,55 g ''in situ'' | File:Pusté_Úľany_(first_8.55g)-2.jpg|Okaz 8,55 g ''in situ'' | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Znalezisko Jarosława Morysa | Znalezisko Jarosława Morysa | ||
| - | <gallery caption="" widths=" | + | <gallery caption="" widths="240px" heights="180px" perrow="3"> |
File:Pusté_Úľany_(first_10.73g)-1.jpg|Drugie znalezisko, okaz 10,73 g ''in situ'' | File:Pusté_Úľany_(first_10.73g)-1.jpg|Drugie znalezisko, okaz 10,73 g ''in situ'' | ||
File:Pusté_Úľany_(first_10.73g)-2.jpg|Okaz 10,73 g ''in situ'' | File:Pusté_Úľany_(first_10.73g)-2.jpg|Okaz 10,73 g ''in situ'' | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | |||
| + | :{| | ||
| + | |- | ||
| + | |<youtube height="240">xpcr3wo98Qc</youtube> | ||
| + | YouTube – [http://youtu.be/xpcr3wo98Qc Hľadanie meteoritu | Pusté Úľany | Meteorit pád{{Kropek}}] | ||
| + | |} | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 139: | Linia 152: | ||
* Portal cosmoartel.pl – [https://www.cosmoartel.pl/2022/07/dzienny-bolid-i-prawdopodobny-spadek-meteorytu-na-slowacji/ Dzienny bolid i prawdopodobny spadek meteorytu na Słowacji (25.06.2022)] {{SeparatorBull}} [https://www.cosmoartel.pl/2022/09/polscy-lowcy-meteorytow-odnalezli-nowy-meteoryt-na-slowacji/ Polscy łowcy meteorytów odnaleźli nowy meteoryt na Słowacji] | * Portal cosmoartel.pl – [https://www.cosmoartel.pl/2022/07/dzienny-bolid-i-prawdopodobny-spadek-meteorytu-na-slowacji/ Dzienny bolid i prawdopodobny spadek meteorytu na Słowacji (25.06.2022)] {{SeparatorBull}} [https://www.cosmoartel.pl/2022/09/polscy-lowcy-meteorytow-odnalezli-nowy-meteoryt-na-slowacji/ Polscy łowcy meteorytów odnaleźli nowy meteoryt na Słowacji] | ||
| + | |||
| + | * YouTube – [http://youtu.be/xpcr3wo98Qc Hľadanie meteoritu | Pusté Úľany | Meteorit pád 25. júna 2022] | ||
[[Category:Poza granicami Polski]] | [[Category:Poza granicami Polski]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:00, 16 lis 2024
Sukces polskich poszukiwaczy!
| Pusté Úlany → | |
.jpg)
Pierwsze znaleziska, od lewej Mateusz Żmija i Jarosław Morys, ze swoimi znaleziskami (fot. Mateusz Żmija)
| |
| Spadek | |
| Lokalizacja | Pusté Úľany, Słowacja |
| Położenie[1] | 48°13'57"N, 17°35'11"E |
| Data | 22 czerwca 2022 r. |
| Uwagi | polscy poszukiwacze Mateusz Żmija i Jarosław Morys znaleźli dwa okazy z tego spadku |
| Charakterystyka | |
| Typ | chondryt zwyczajny H5 |
| Masa | 8,55 g (19,28 g) |
| Liczba okazów | dwa okazy (8,55 i 10,73 g) |
| Meteoritical Bulletin Database | |
| Synonimy → | |
| Pusté Úlany, Puste Ulany | |
Spadek meteorytów po bolidzie obserwowanym nad Słowacją 25 czerwca 2022 roku.
Dwa pierwsze, i jak na razie jedyne, znaleziska. Dwóch polskich poszukiwaczy: Mateusz Żmija znalazł okaz 8,55 g, Jarosław Morys – okaz 10,73 g. Mateusz Żmija przekazał swój okaz do badań na Uniwersytet Komeńskiego. Został on sklasyfikowany i zgłoszony do Meteoritical Bulletin Database pod nazwą Pusté Úlany. Znalezione okazy są chondrytami zwyczajnymi typu H5.
Tak Jarek Morys opisuje poszukiwania i znaleziska na FB:
Mamy nowy meteoryt! Dwa okazy!
W czasie czterodniowych poszukiwaniach w Słowacji odnaleźliśmy dwa okazy meteorytu, którego przelot przez atmosferę był obserwowany o godzinie 19:54 (UT+2), 25 czerwca 2022 roku.
-3.jpg)
20 sierpnia o godzinie 17:42 (UT+2) Mateusz znalazł okaz, który po osuszeniu ważył 8,55 gramów. 22 sierpnia o godzinie 19:45 (UT+2) znalazłem okaz, który po osuszeniu ważył 10,73 gramów. Są to pierwsze i – jak na razie – jedyne okazy odnalezione z tego spadku. 23 sierpnia Mateusz zawiózł swój okaz na Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie w celu przeprowadzenia badań krótko żyjących izotopów promieniotwórczych oraz dla celów klasyfikacyjnych. Część tego okazu będzie podobno prezentowana na wystawie w Słowackim Muzeum Narodowym. Mój okaz będzie badany w polskiej placówce naukowej. Meteoryt będzie najprawdopodobniej nazywał się Pusté Úľany, od nazwy wsi, przez którą przechodzi elipsa spadku. Jest to dopiero czwarty w historii odnaleziony obserwowany spadek meteorytu na terenie obecnej Słowacji.[2]
Warunki jakie zastaliśmy nie napawały optymizmem. Ogólnie teren równy z dogodnym dojazdem, ale… elipsę spadku w tym terminie stanowiły zaorane pola po zbiorach zbóż z wyjątkiem pól, na których rosną gęsto obsiane słoneczki oraz kukurydza. Jeden fragment elipsy stanowiła łąka, gdzie powinny znajdować się okazy o wagach od 150 do 200 gramów. Niestety trawa była dość wysoka, a powierzchnia gruntu pokryta była warstwą wcześniej skoszonej trawy. Poszukiwania rozpoczęliśmy od małego końca elipsy (najmniejsze okazy) do wielkiego końca elipsy (największe okazy), omijając wieś. Po sukcesie z pierwszego dnia, kiedy to został znaleziony pierwszy okaz na przeoranej ziemi, pod koniec trzeciego dnia wróciliśmy na to samo pole i wtedy został znaleziony drugi okaz. Ostatniego dnia kontynuowaliśmy przeszukiwanie tego pola, a ostatnie dwie godziny przeznaczyliśmy na obchód miejscowości.
Pogoda nas nie rozpieszczała, ponieważ przez około 1/3 czasu padał deszcz. Raz przegoniła nas burza - na szczęście już późnym popołudniem - a raz ulewa. Po jej przejściu kontynuowaliśmy pracę w lżejszym deszczu.
Każdego dnia poświęcaliśmy od 8. do 10. godzin na poszukiwania.
Post z informacją o znaleziskach jest publikowany z opóźnieniem na prośbę słowackich badaczy.
Podziękowania dla Kolegów z Astronomicznego Instytutu Czeskiej Akademii Nauk w Ondřejovie za obliczenie i udostępnienie mapy z wyznaczonym obszarem rozrzutu meteorytów. Znaleziska potwierdziły poprawność tychże wyliczeń.
- Fall of the Pusté Úľany meteorite: June 25, 2022., 5:54 PM UT., Slovakia
- We found two specimens two months after the fall:
- -8.55 grams, by Mateusz (specimen studied by Slovak scientists)
- -10.73 grams, by me.
- The current total known weight is 19.28 grams. (As of September 19, 2022)
Więcej szczegółów na stronach: Astronomický ústav AV ČR, cosmoartel.pl i skarbykosmosu.pl.
Za Meteoritical Bulletin Database:
Pusté Úlany 48°13.95’N, 17°35.185’E
- Zapadoslovensky, Slovakia
- Confirmed fall: 2022 Jun 25
- Classification: Ordinary chondrite (H5)
History: On June 25, 2022 at 19:54:16 (CEST) a daylight fireball was observed near Pusté Úlany. One piece[3] of the meteorite was found in the field on August 20, 2022 [by Mateusz Zmija][4] in the strewn field calculated and predicted by P. Spurny, J. Borovicka and L. Shrbeny of Astronomical Institute Academy of Sciences, Czech Republic in Ondrejov within 100 m of predicted lines of equivalent mass fragments. Measurements of cosmogenic radionuclides (14C, 22Na, 26Al, 60Co) was done by P. Povinec confirming fresh fall and a cosmic ray exposure age of 4±1 Myr. The Mineralogical Museum of CUB[5] acquired this meteorite in its collections in 2023.
Physical characteristics: One piece of 8.55 g was found. The meteorite has a black-colored surface that represents the fusion crust.
Petrography: D. Ozdín (CUB). Observations indicate a high metamorphic grade, which corresponds to the petrographic type 5. This is also supported by the homogeneous compositions of olivine and low-Ca pyroxene, by content of Ca-pyroxenes is <20%, 18.8% content of Fa component in the olivine and Fs component in pyroxenes. Orthorhombic low-Ca pyroxene (enstatite) dominates the other pyroxenes in the chondrite with a high predominance. Secondary feldspars mainly consist of microcrystalline aggregates with an average size of 0.032 mm. Silicate chondrules are readily delineated. Weathering grade is W0, because very thin veinlets of "limonite" are very rare. Clay minerals were not observed.
Geochemistry: Olivine (Fa18.82) and low-Ca pyroxene (Fs17.18). Also present are augite-diopside, albite (Ab83An11Or6), chromite, chlorapatite, merrillite, troilite, iron (kamacite), taenite and tetrataenite.
Magnetic susceptibility (R. Macke and J. Tóth) log χ (×10-9 m³/kg) = 5.45±0.08.
Classification: Ordinary chondrite H5. Weathering grade W0.
Specimens: The main mass and polished sample are deposited in the Mineralogical Museum at CUB.
(…)
Finder: Mateusz Zmija, Poland
Niestety w zgłoszeniu do Meteoritical Bulletin Database pominięto wydatny wkład Mateusza Żmii i Jarosława Morysa w znalezienie okazów z tego spadku.
Lokalizacja
(P) Pusté Úľany
wyliczone prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy
[H] miejsce znalezienia okazu 8,55 g
Trajektoria bolidu
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Polskie tłumaczenie nazwy miejscowości Pusté Úľany brzmi Opuszczone Uhlany, teraz zapewne się tam zaludni? Zaludni, od poszukiwaczy 😀.
Do badań zgłoszono tylko okaz 8,55 g.
Galerie
Znalezisko Mateusza Żmii
-1.jpg) Pierwsze znalezisko, okaz 8,55 g in situ |
-2.jpg) Okaz 8,55 g in situ |
Znalezisko Jarosława Morysa
-1.jpg) Drugie znalezisko, okaz 10,73 g in situ |
-2.jpg) Okaz 10,73 g in situ |
Bibliografia
- Morys Jarosław, Żmija Mateusz, (2023), Nie takie zaorane pole straszne, jak się wydaje. Poszukiwania meteorytów na Słowacji (A plowed field is not as scary as it seems. Meteorite hunting in Slovakia), Acta Soc. Metheor. Polon., 14, 2023, s. 134-140. Plik ASMP.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryty: Gross-Divina, Košice, Nagy-Borové
- meteoryt Ribbeck
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Pusté Úlany
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Pusté Úlany
- Astronomický ústav AV ČR – Jasný bolid na podvečerní obloze 25. června 2022 pravděpodobně skončil pádem meteoritů na JZ Slovensku
- Comenius University News – V obci Pusté Úľany pri Galante našli meteorit
- Akademie věd České republiky – Meteorit Pusté Úlany nalezen v předpovězené oblasti
- Facebook – Mamy nowy meteoryt! Dwa okazy! ● Astronomický ústav AV ČR
- Portal skarbykosmosu.pl – Meteoryt Pusté Úľany został odnaleziony!
