O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Kratery! - jednak nie meteorytowe

Widok na krater z dawnej dzwonnicy obok katedry. Krater jest na granicy pola i lasu, środek krateru na środku zdjęcia (fot. Andrzej S. Pilski)

Kratery na południe od Fromborka. Badania wykazały, że nie są to kratery meteorytowe.

Na dwa owalne obiekty na polach na południe od Fromborka pierwsza zwróciła uwagę Honorata Korpikiewicz w połowie lat 70. XX wieku. Większy krater ma około 100 metrów średnicy i głębokość dochodzącą do 24 metrów (jego północny wał został zaorany, na części południowej, gdzie znajduje się obserwatorium astronomiczne, rośnie las). Drugi mniejszy krater o średnicy 8×10 metrów i głębokości do 2 m znajduje się około 200 m na północ od większego krateru na okolicznych polach.

Głównym argumentem świadczącym o meteorytowym pochodzeniu domniemanych kraterów były wyniki badań rozkładu pyłu meteorytowego wokół nich. Jego stężenie miało wielokrotnie przekraczać wartość średnią - informacja ta jednak nie znalazła potwierdzenia w wyniku kompleksowych badań prowadzonych na tym terenie w latach 1984-1995^[1]. Znajdowano ponoć również w ich otoczeniu fragmenty szkliw (impaktowych?), ale podczas badań nie zaobserwowano śladu zmian szokowych w podłożu^[2]. Budowa geologiczna utworów i ich otoczenia jednoznacznie wskazują na naturalne, polodowcowe pochodzenie zagłębień. Wielokrotne podejmowane na tym terenie poszukiwania meteorytów za pomocą wykrywaczy metalu nie dały rezultatów.

Lokalizacja

(A) środek dużego krateru, (B) mały krater,
czerwona linia = 100 metrów

Część wałów krateru A jest zniszczona, wcześniej znajdowała się tam żwirownia.

W południowej części krateru A znajduje się obecnie Obserwatorium Astronomiczne przy Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.

(A) 54°20'36.6"N, 19°40'52.6"E,
(B) 54°20'43.0"N, 19°40'56.7"E

Galeria

Obrazy lotnicze kraterów we Fromborku

Krater duży A (czerwonym okręgiem zaznaczono wał krateru) (54°20'36.6"N, 19°40'52.6"E)	Krater mały B (54°20'43.0"N, 19°40'56.7"E)
Krater duży A (źródło: geoportal)	Krater mały B (źródło: geoportal)

Mapy

Mapa topograficzna rejonu kraterów (źródło: geoportal)

Krater A (źródło: Korpikiewicz 1980)

Bibliografia

• Fedorowicz S., (1988), Wyniki datowań TL piasków z Fromborka. Przegląd Geol., 36(3), 1988, s. 148-150.

• Korpikiewicz Honorata, (1979), Raport o stanie badań krateru meteorytowego we Fromborku. Urania, 50, 1979, s. 74-79.

• Korpikiewicz Honorata, (1979), Krater meteorytowy we Fromborku. Wszechświat, 1-2, 1979, s. 6-8.

• Korpikiewicz Honorata, (1980), New Polish Meteoritic Crater Frombork. Meteoritics, vol. 15, nr 1, 1980, s. 63-67. Plik adsabs

• Korpikiewicz Honorata, (1980), Nowy krater meteorytowy we Fromborku? Urania, 51, 1980, s. 88-89.

• Korpikiewicz Honorata, (1988), Spadające gwiazdy czyli rzecz o meteorach i meteorytach. KAW, Poznań 1988. ISBN 83-03-02272-5.

• Kosiński Janusz W., (2008), Czy we Fromborku jest krater meteorytowy? V Konferencja Meteorytowa Wrocław 2008. Streszczenia referatów, s. 20.

Przypisy

1. ^ badaniami kierował Janusz Kosiński
2. ^ Korpikiewicz (1988) pisze, że przed II wojną światową znaleziono na otaczających polach dwa odłamki meteorytu żelaznego (wg Pokrzywnickiego) o wadze 3,5 kg

Linki zewnętrzne

• MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - MSMK astroblemy.pl.
• Polski Serwis Meteorytów - artykuł: Kosinski Janusz W. Działalność popularyzatorska i popularno-naukowa na polu meteorytyki w Polsce w latach 1975-2000
• Simkoz - Kratery meteorytowe we Fromborku?
• Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku • Obserwatorium Astronomiczne na Żurawiej Górze
• geoportal.gov.pl - kratery Frombork

Co jeszcze na stronie?

• dobra szczegółowa mapa topograficzna rejonu 1:20000, 25000