(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Nerft
Z Wiki.Meteoritica.pl
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Nerft → | |
Spadek | |
Lokalizacja | Łotwa |
Położenie[2] | 56°30'N, 21°30'E[1] |
Data | 12 kwietnia 1864 r., 04:45 (wtorek) |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny, L6 |
Masa | 10,92 kg |
Liczba okazów | 2 okazy |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Poghel, Pohgel, Swajahn; po rosyjsku: Нерфт, po łotewsku: ? |
Spadek meteorytów 12 kwietnia 1864 roku (wtorek) na Łotwie (chondryt zwyczajny, L6, TKW 10,92 kg).
Pierwsze doniesienie o spadku zamieścił Grewingk (1864)[3] w swoim opracowaniu poświęconym meteorytom Buschhof i Pillistfer. Pełną relację ze spadku i wyniki analiz opublikował Kuhlberg w 1868 roku w publikacji poświęconej wynikom badań meteorytów Nerft, Lixna i Honolulu[4].
Okoliczności spadku
Okoliczności spadku dwóch okazów meteorytu według Kuhlberga (1865, 1868).
- Tuż przed wschodem słońca, przy bezchmurnym niebie, pracujący chłopi usłyszeli dziwne detonacje podobne do wystrzałów armatnich. W pobliżu Nerft na farmie Pohgel, gospodarz Jahn Kasak i jego trzej pomocnicy Jehkab Wilister, Dahn Leepin i Peter Grünwald, którzy budowali stodołę, zauważyli w odległości 375 kroków (Schritt), jak dziwny obiekt spadł na ziemię rozrzucając w powietrze glebę i trawę. Jehkab natychmiast podniósł kamień, który utworzył dziurę w ziemi 8-9 cali i ponad stopę głęboką. Według jego relacji, kamień wydzielał zapach prochu i był jeszcze bardzo ciepły, co poczuł przez wełniane rękawice. Znaleziony meteoryt ważył 13,77 funta[5] (około 5,639 kg).
- W odległości 700-1000 kroków na północ od punktu pierwszego spadku, na farmie Swajahn, kilka sekund później, trzech świadków: Peter Ehrgle i jego dwóch parobków Jahn Gasparowitsch i Mickkel Sahmar, widziało drugi spadający na ziemię kamień. On również wyrzucił w powietrze ziemię i piasek. Zimna, warząca 11,47 funta (ok. 4,697 kg) bryła wbiła się w glebę na głębokość stopy.
Masa główna meteorytu znajduje się w zbiorach Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk w Tallinnie.
Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka.[6]
Lokalizacja
(N) Nereta, (S) Svajāni
punkt spadku okazów podane przez Kuhlberga (1868)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Nereta (dawn. Past Nerft), Pilkalne, Svajāni (dawn. Swajahn). Rzeka Sussey (stara polska nazwa Susej).
- Współrzędne dla meteorytu Nerft podane w Meteoritical Bulletin wskazują na punkt leżący około 240 km na zachód od rzeczywistego miejsca spadku meteorytów!
Według Kuhlberga (1868) meteoryty spadły w punktach (współrzędne w starym układzie odniesienia Ferro)[7]: Pohgel (Nr. I) 56°13'Br. 42°56'31"O.L.v.F., Swajahn (Nr. II) 56°14'Br. 42°57'31"O.L.v.F.
Według Kuhlberga (1865, 1868) spadły dwa okazy meteorytu w miejscach (farmach) o nazwach Pohgel i Swajahn.
Położenia punktów spadku zaznaczonych na mapie różnią się nieznacznie od tych podanych w publikacji (Kuhlberg 1865, 1868). Punkty naniesione na mapę w Google Earth na podstawie współrzędnych z publikacji leżą dalej na wschód. Punkty spadku (+) Swajahn leży pomiędzy drogą a rzeką Sussey (stara polska nazwa Susej), natomiast punkt (+) Pohgel leży na tej samej szerokości, ale po lewej stronie rzeki.
Mapy
Narft (Chrzanowski VI S6 Poniewiez).jpg
Nerft i wsie Frydrychshow, Pilkalne i Swaian. Mapa Polski z 1859 roku (fragment; zmodyfikowane) (źródło: Chrzanowski (1859)) |
Bibliografia
- Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
- Grewingk Constantin C.A. von, Schmidt Carl E.H., (1864), Ueber die Meteoriten-Fälle von Pillistfer, Buschhof und Igast in Liv- und Kurland (Mit zwei Tafeln und einer Karte.[8]), Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands, Erste Serie, Dritter Band, Dorpat 1864, s. 421-556.[9][10] Plik PDF; plik DjVu.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Nerft
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Nerft
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry - Нерфт
- meteorite.narodu.ru - Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Uniwersytet w Tartu, Estonia (University of Tartu, Estonia) - Tartu Ülikool, Eesti ● Geoloogia-Muuseum
- Wikipedia - Suwejniszki
- Wikipedia (LV) - Nereta