O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Grad kamieni w 1591 roku nad Odrą

Kunersdorf →
Opis spadku (Angelus 1598)
Wątpliwy (doubtful) spadek
Lokalizacja	Kunersdorf, Brandenburgia, Niemcy
Położenie[1]	wiele prawdopodobnych lokalizacji
Data	9 czerwiec 1591 r.
Uwagi	kłopot z ustaleniem lokalizacji
Charakterystyka
Typ	meteoryt kamienny (?)
Masa	kilka dużych kamieni (?)
Meteoritical Bulletin Database

Doniesienie o spadku 9 czerwca 1591 roku w niem. Kunersdorf.

Pierwsza wzmianka o tym wydarzeniu pojawia się w kronice Annales Marchiae Brandenburgicae... Andreasa Angelusa z 1598 roku. W jego opisie pod datą 1591 jest relacja o spadku kamieni 9 czerwca (Im neunden Junii) w miejscowości Kuhnersdorff. Wszystkie późniejsze relacje opierają się na tym opisie.

Co zanotował Angelus (1598) w rozdziale Chronica der Marct Brandenburg pod datą 1591^[2]

(pisownia oryginalna)

(...) Im neunden Junij / gegen den Abend entstundt ein gros wetter von Westen her / und zog sich in-úber nach Cústrin. Im selben wetter warff der wind die windmúhle Bernáwichen herumb. Und zu Kuhnersdorf ward das getrende von grossen und fehr eckichten hagelstemen fehr zerschlagen. Man sagt / das daselbst das gantze stúcken fewer aus den Wolcken geffalen sein. Idem.(...)

Spadł duży i ognisty grad (grossen und feurig hagelstem) na miejscowość Kuhnersdorf - w tym rejonie są dwie miejscowości, które dawniej nosiły tę nazwę (właściwie Kunersdorf), są to Kunowice i Kosobudz^[3]. Wymienia on również miejscowości: Cüstrin, obecnie Kostrzyn nad Odrą (współ. nazwa niem. Küstrin), oraz Bernäwichen prawdopodobnie jest to obecnie Börnicke (obwód miejski należący do Bernau bei Berlin w Brandenburgii).

Być może opisywane przez Angelusa wydarzenie - deszcz meteorytów kamienny - miał miejsce w okolicach Frankfurtu nad Odrą we wsi Kunowice? Nie w Saksoni, nie na Śląsku, ale właśnie w Brandenburgii? Jego Annales Marchiae Brandenbvrgicae... jest kroniką tych terenów.^[4]

Inne źródła

U Chladniego (1815) jest informacja o spadku

1591, den 9. Juni bei Kunersdorf grosse Steine. Angelus in Annal. Marchiae.[2]

U Greg'a (1861)

Year.	Day of month.	Locality.	Size or weight.	Direction.	Duration; rate; hour;	Remarks, &c.
1591.*	June 9	Kunersdorf	...	...	...	Stone-fall; several large stones (19th June?).

(tłum.: kilka dużych kamieni)

W katalogu Klein'a (1904) jest informacja o spadku

1591 Juni 9

-

Kunersdorf8)

⁸⁾ Unter Detonation, Hagel mit Steinen.

(tłum.: po wybuchu, grad kamieni)

W katalogu Grady^[5]

Kunersdorf Germany 1591, June 9 Doubtful Several large stones are said to have fallen, E.F.F. Chladni (1815); R.P. Greg (1860), but the evidence is not conclusive. The exact locality is doubtful; there are eight villages possible: Kunersdorf, Silesia 52°40'N, 14°13'E; Kunersdorf, Silesia (now Poland), 51°5'N, 17°50'E; Kunersdorf, Brandenburg (now Poland), 52°22'N, 14°37'E; Kunersdorf, Brandenburg (now Poland), 52°14'N, 15°14'E; Kunersdorf, Brandenburg, 51°46'N, 14°12'E; Kunersdorf, Saxony, 51°18'N, 14°4'E; Kunnersdorf, Silesia (now Poland), 50°53'N, 15°43'E; Kunnersdorf, Saxony, 51°3'N, 14°40'E.

Lokalizacja

Jak widać z katalogu Grady^[5], nie ma pewności o jaką wieś/miejscowość chodzi!?

Na dawnych i współczesnych terenach niemieckich występuje lub występowało wiele miejsc/wsi/miejscowości o nazwie Kunersdorf. W niemieckiej Wikipedi pod hasłami Kunersdorf, Kunnersdorf i Cunnersdorf znajduje się wiele lokalizacji.

Być może chodzi o wieś Kunowice (niem. Kunersdorf) niedaleko Słubic?
Lub Kosobudz^[3] (niem. Kunersdorf) ok. 9 km na zachód od Przełazów.

Mapy

Fragment mapy Brandeburgum Marchionatus z 1645 roku z nazwami Bernowichen, Bernaw i Kustrin (źródło: Blaeu 1645)

Fragment arkusza 4 mapy Preussen und Herzogthum Warschau z 1808 roku z nazwami Kunersdorf i Küstrin

Bibliografia

• Angelus Andreas, (1598), Annales Marchiae Brandenburgicae, das ist ordentliche Verzeichnus und Beschreibung der fürnemsten und gedenckwirdigsten Märkischen Jahrgeschichten und Historien, so sich vom 416. Jahr vor Christi Geburt bis aufs 1596 Jahr zugetragen haben. Frankfurt a.d. Oder 1598. Plik DjVu

• +Blaeu Joan, (1645), Theatrum Orbis Terrarum, sive Atlas Novus in quo Tabulæ et Descriptiones Omnium Regionum, Editæ a Guiljel: et Ioanne Blaeu (Theater of the World, or a New Atlas of Maps and Representations of All Regions, Edited by Willem and Joan Blaeu). Źródło: UCLA Library

• Chladni Ernst F.F., (1815), Neus Verzeichniss der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, in chronologischer Ordnung. Annalen der Physik, 50, 1815, s. 225-256. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  ; plik GIF

• Grady Monica M., (2000), Catalogue of Meteorites. 5th Ed. Cambridge University Press, Natural History Museum London, UK, 2000. ISBN 978-0521663038.

• Klein Hermann J., (1904), Jahrbuch der Astronomie und Geophysik. Enthaltend die wichtigsten Fortschritte auf den Gebieten der Astrophysik, Meteorologie und physikalischen Erdkunde. XIV. Jahrgang 1903. Eduard Heinrich Mayer, Leipzig 1904.

Przypisy

1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
2. ^ ^{a b} Angelus (1598), s. 406
3. ^ ^{a b} wieś Kosobudz należała w tamtym okresie do księstwa krośnieńskiego, które było częścią Śląska, nie Brandenburgii
4. ^ opracowanie i pomoc: Wiesław Czajka
5. ^ ^{a b c} Grady (2000), katalog meteorytów NHM London

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Kunersdorf
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Kunersdorf

• MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - MSMK astroblemy.pl
• Wikipedia - Bernau bei Berlin • Kosobudz • Kostrzyn nad Odrą • Kunowice • Marchia Brandenburska
• Wikipedia - Joan Blaeu
• Wikipedia (DE) - Cunnersdorf • Kunersdorf • Kunnersdorf

Co jeszcze na stronie?

• czy na pewno nie da się z innych źródeł zidentyfikować miejscowości Kunersdorf? Wg Angelusa było to w Marchii Brandenburgskiej