O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wnikliwa analiza kawałka żużla(?)

Domniemany spadek meteorytu 15 sierpnia 1955 roku w Dylewie gmina Sypniewo.

Badaniami domniemanego meteorytu zajmował się Jerzy Pokrzywnicki. Okoliczności 'spadku' i wyniki badań opisał obszernie w artykule opublikowanym w 1960 roku w Archiwum Mineralogicznym. Fragment publikacji (Pokrzywnicki 1960)

Streszczenie

Wobec otrzymania wiadomości, że w 1955 r. miał spaść we wsi Dylewo odłamek podobny do żużla, zbadano świadka tego spadku, który stanowczo stwierdził, że gdy znajdował się na swojej łące, usłyszał za swymi plecami słaby odgłos jak gdyby uderzenie czegoś o ziemię, po czym znalazł w odległości 1-1,5 m od siebie i podjął gorący żużel. Wspomniany odłamek zbadany został chemicznie i mikroskopowo i wykazał wyraźne podobieństwo do żużla wielkopiecowego.

Autor poddał analizie krytycznej zeznania świadka i możliwość spadku z atmosfery podobnego odłamka, wysuwając dwie możliwe hipotezy: albo fakt spadku jest nieprawdziwy i nasz odłamek jest produktem ziemskim, albo fakt spadku jest prawdziwy i odłamek jest pochodzenia kosmicznego. Autor, nie wypowiadając się za żadną z tych dwóch hipotez, podkreśla wątpliwości i trudności związane z przyjęciem zarówno pierwszej, jak i drugiej, niemniej zauważ, że w meteorytyce istnieje jeszcze wiele nie rozwiązanych problemów, które przykładowo w krótkości przytacza.

Pierwotna masa okazu wynosiła 79,83 g. Była to porowata bryłka, na której zachowały się części jakby obtopione, lekko błyszczące, koloru żółtawego. Część masy była szarawa, a część żółtawa. Okaz wydawał się "świeży", bez zanieczyszczeń gleby. Wydawał również charakterystyczny przyjemny zapach (tak relacjonował znalazca S. Szczepanek).

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że bryłka ta przypomina swym składem żużel bogaty w melilit. Głównymi składnikami pseudometeorytu Dylewo był melility i pirokseny. Anortyt i magnetyt występowały akcesorycznie.

W swej pracy w rozdziale O różnych domniemanych spadkach i niezwykłych znaleziskach Pokrzywnicki przytacza wiele przykładów na poparcie tezy, że:

"(...) Czy znane nam rodzaje i odmiany odłamków spadających z przestrzeni kosmicznej musimy a priori ograniczać do znanych nam odmian meteorytów? Teoretycznie na te pytania musielibyśmy odpowiedzieć negatywnie.(...)"

Pisze więc o budowie tektytów i ich domniemanych spadkach^[1]. O ubogich w nikiel żelaznych fragmentach meteorytów^[2], o bezniklowych meteorytach^[3]. Wymienia on również odnotowane przypadki 'spadków' "pęcherzykowych" kamieni^[4]. Wiele z tych informacji zostało współcześnie zweryfikowanych, lecz wtedy w latach 60., ostrożny Pokrzywnicki nie starał się rozstrzygnąć prawdziwej natury okazu z Dylewa. Zestawił fakty i wyniki analiz, ale zachował naukową powściągliwość w wyciąganiu jednoznacznych wniosków. Artykuł w Archiwum Mineralogicznym jest ciekawym przykładem naukowej pokory niezbednej w badaniach meteorytów.

W prywatnych zbiorach Jerzego Pokrzywnickiego, obok okazów meteorytów, znajdował się również pozostały po badaniach fragment 'pseudometeorytu' Dylewo.

Opis z jego katalogu (Pokrzywnicki (1964), s. 173)

B. DR JERZY POKRZYWNICKI'S COLLECTION (Warszawa, Śniadeckich 10)

3

Dylewo, Poland

Fall?, 15, VIII, 1955, h. 12

As follows from chemical and mineralogical analyses - blast furnance slag

49,6

(tłum.: Jak wynika z analiz chemicznych i mineralogicznych - żużel z pieca)

Dalsze losy okazu pseudometeorytu Dylewo z kolekcji Jerzego Pokrzywnickiego nie są znane.

Lokalizacja

Dylewo - wieś w woj. mazowieckim, w pow. makowskim, w gminie Sypniewo

Jerzy Pokrzywnicki rozważał dwie hipotezy: konfabulację świadka lub, że obiekt był pochodzenia kosmicznego. Jest jeszcze trzecia możliwa hipoteza, że S. Szczepanek był świadkiem spadku meteorytu (słyszał spadek), ale podjął nie ten kamień?! Być może na okolicznych polach wsi Dylewo leży jeszcze meteoryt?

Galeria

Pseudometeoryt Dylewo 

(źródło: Pokrzywnicki 1960)

Opis plansz

Plansza I

Plansza II

Plansza III

Bibliografia

• Pokrzywnicki Jerzy, (1960), O hipotetycznym spadku odłamka podobnego do żużla we wsi Dylewo powiatu Mińsk Mazowiecki. Archiwum Mineralogiczne. vol. XXIV, z. 1, 1960, s. 225-238. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

• Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich. Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964. Plik PDF

Przypisy

1. ^ spadek 'tektytu' w 1855 roku na Łotwie - Igast
2. ^ przyjmuje się, że zawartość niklu w stopie Fe-Ni poniżej 5% (różnie u różnych autorów) wskazuje na jego ziemskie pochodzenie
3. ^ np. diogenit Tatahouine i eukryt Padvarninkai
4. ^ np. wątpliwe spadki Roa] w 1438 roku w Hiszpani i Kerulensky w 1950 roku w Mongolii