PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Friedland 1304/Komety

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
 +
{{Strona w budowie}}
== Komety widoczne w tamtym okresie ==
== Komety widoczne w tamtym okresie ==
 +
 +
Obok zaćmień Słońca i Księżyca, komety należały w dawnych czasach, do najbardziej spektakularnych zjawisk obserwowanych na niebie. Do czasu wyjaśnienia ich rzeczywistej natury pojawienie się komety na nieboskłonie było interpretowane jako zapowiedź nieszczęść. Jeszcze na początku XX wieku, przed kolejnym powrotem komety Halleya w 1910 roku, świat ogarnęła histeria napędzana katastroficznymi wizjami "skutków przejścia Ziemi przez ogon komety". Obecnie wiemy, że komety mogą istotnie stanowić zagrożenie dla życia na Ziemi, ale tylko w przypadku bezpośredniej kolizji – spadku jądra komety.
 +
 +
W starych kronikach oraz w katalogach komet
 +
 +
Według współczesnych modeli orbity w październiku 1301 roku była na niebie widoczna kometa Halleya.
=== Spangenberg (1572) ===
=== Spangenberg (1572) ===
Linia 18: Linia 25:
|[[Image:Bierzwnik_(Angelus_1598).jpg|left|200px|thumb|Angelus (1598) o widocznej wówczas komecie]]
|[[Image:Bierzwnik_(Angelus_1598).jpg|left|200px|thumb|Angelus (1598) o widocznej wówczas komecie]]
| '''Im folgendem tausend drey hundert und fůnfften Jahr / in der martenwochen / erschien ein Comet / und folgete darauff ein geschwindes Landsterben. <tt>Chron Saxoniæ</tt><ref name="Spangenberg"></ref>.
| '''Im folgendem tausend drey hundert und fůnfften Jahr / in der martenwochen / erschien ein Comet / und folgete darauff ein geschwindes Landsterben. <tt>Chron Saxoniæ</tt><ref name="Spangenberg"></ref>.
 +
|}
 +
 +
=== Dresser (1596) ===
 +
 +
Dresser Matthaeus, (1596), ''Sächsisch Chronicon'' (źródło: DBC)
 +
:{| style="width:800px"
 +
|[[Grafika:Bierzwnik_(Dresser_1596).jpg|200px|thumb|left|''Sächsisch Chronicon'', s.&nbsp;311-312]]
 +
| Po informacji o wydarzeniu [[Bierzwnik 1304|w&nbsp;1304 roku we ''"Friedeburg an der Sala"]]'' znajduje się informacja o&nbsp;widocznej w&nbsp;1305 roku komecie:<ref name="odczyt">odczyt niepewny</ref>
 +
 +
'''Anno 1305. stund ein Comet mit einem langen Schwantz vnnd breiten schein / drey tage vor vnd nach Ostern. Darauff folgte eine Pestilenk vber die gantze Welt / vnnd ward geheissen die dritte plage.'''
 +
 +
Wcześniej jest również o komecie widocznej w 1301 roku.
|}
|}
Linia 94: Linia 113:
* {{Bünting (1590) |page=456 (lewa)}}
* {{Bünting (1590) |page=456 (lewa)}}
-
* +Czajka Wiesław, (2013), '''Bolid wielkopolski. Okoliczności spadku meteorytu [[Morasko]]''', Wyd. nakładem własnym, Warszawa 2013.
+
* {{Czajka (2013)}}
 +
 
 +
* {{Dresser (1596) |page=311-312}}
* {{Eckstorm (1627)}}
* {{Eckstorm (1627)}}
Linia 119: Linia 140:
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kometa Kometa]
+
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kometa Kometa] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kometa_Halleya Kometa Halleya]
Linia 125: Linia 146:
* Eckstorm (1627), Rockenbach (1602)
* Eckstorm (1627), Rockenbach (1602)
 +
* ''Funccio''

Wersja z 16:53, 16 lut 2014

Komety widoczne w tamtym okresie

Obok zaćmień Słońca i Księżyca, komety należały w dawnych czasach, do najbardziej spektakularnych zjawisk obserwowanych na niebie. Do czasu wyjaśnienia ich rzeczywistej natury pojawienie się komety na nieboskłonie było interpretowane jako zapowiedź nieszczęść. Jeszcze na początku XX wieku, przed kolejnym powrotem komety Halleya w 1910 roku, świat ogarnęła histeria napędzana katastroficznymi wizjami "skutków przejścia Ziemi przez ogon komety". Obecnie wiemy, że komety mogą istotnie stanowić zagrożenie dla życia na Ziemi, ale tylko w przypadku bezpośredniej kolizji – spadku jądra komety.

W starych kronikach oraz w katalogach komet

Według współczesnych modeli orbity w październiku 1301 roku była na niebie widoczna kometa Halleya.

Spangenberg (1572)

Spangenberg Cyriacus (1572, s. 532), Mansfeldische Chronica. Der Erste Theil. później wydana jako Sächsische Chronica (źródło: Google Books)

Plik:Bierzwnik (Spangenberg 1572).jpg
Sächsische Chronica, s. 532
Kilka akapitów dalej za informacją o wydarzeniu w 1304 roku we "Friedeburg an der Sala" znajduje się informacja o widocznej w 1305 roku komecie:

Anno 1305. Sahe man wider einen Cometen / drey Tage vor Ostern / vnd drey Tage darnach / darauff folgete ein schwindes Sterben / vber ganz Deutschland / vnd sind dazumal in der Graffeschafft Manssfeld so viel Leute gestroben / das kaum der dritte theil der Menschen vberblieben.

Angelus (1593, 1598)

W kronice Angelusa (1598) (s. 121) znajduje się informacja o widocznej w tamtym okresie komecie (z powołaniem na Spangenberg (1572)). Również w wydaniu z 1893 roku (Angelus 1593, s. 53) jest wzmianka o komecie widocznej w 1305 roku.

Plik:Bierzwnik (Angelus 1598).jpg
Angelus (1598) o widocznej wówczas komecie
Im folgendem tausend drey hundert und fůnfften Jahr / in der martenwochen / erschien ein Comet / und folgete darauff ein geschwindes Landsterben. Chron Saxoniæ[1].

Dresser (1596)

Dresser Matthaeus, (1596), Sächsisch Chronicon (źródło: DBC)

Plik:Bierzwnik (Dresser 1596).jpg
Sächsisch Chronicon, s. 311-312
Po informacji o wydarzeniu w 1304 roku we "Friedeburg an der Sala" znajduje się informacja o widocznej w 1305 roku komecie:[2]

Anno 1305. stund ein Comet mit einem langen Schwantz vnnd breiten schein / drey tage vor vnd nach Ostern. Darauff folgte eine Pestilenk vber die gantze Welt / vnnd ward geheissen die dritte plage.

Wcześniej jest również o komecie widocznej w 1301 roku.

Bucelin (1655)

Gabriel Bucelin (1655, s. 104) o komecie z 1305 roku[3].

Annus Christi 1305.

(…) Cometes circa Pascha in cælo apparuit, consequente lue pestilenti, pax Saxoniam inprimis, atque Thuringiam, qua in provincia vix tertia pars hominum superstes fuisse memoratur. Chron. Thur. Zach. Rivand.

Lubieniecki (1668)

Lubieniecki Stanisław, (1668), Theatrum cometicum (źródło: CBN Polona). Najobszerniejszy w tamtym czasie i bardzo szczegółowy wykaz.

Opis komet obserwowanych w latach 1304-1305 (w przypisach podano dokładne źródła na które powołuje się Lubieniecki):

CCLXXV. Anno Christi 1304. Cometa per 3. menses durans, versus Septentrionem visus est. Hoc anno Danubius, Reginoburgii versus Aquilonem cursum aliquamdiu direxit, lapidibus, lignis, truncisque arborum in magnam molem congestis ad priorem alveum redire tandem hisce coactus est. Edoardus Anglorum Rex IV. Scotiam subegit, cui postea Odomarum Valentinianum Comitem Pembruchi præfecit. Bonifacio Pontifice VIII. mortuo huic Benedictus XI. successit, qui Philippum Pulchrum Regem Franciæ excommunicatum à Celestio absolvit. Rockenbachius[4].

(…)

CCLXXVI. Anno Christi 1305. Cometa in septimana passionis Christi apparuit, quene pestilentia sævissima per totum terrarum orbem secuta est. Factiones seditionum plurima in Italia & Thuringia sunt ortæ. Marchio Theoderius Lipsiæ in templo D. Thomæ interfectus est. Rockenbachius[4] ex Funccio, is ex Chron. Saxon[1].

Anno Christi 1305. Cometa horrendæ magnitudinis vistus est circa ferias Paschatis. quem secuta est pestilentia maxima. In Comitatu Mansfeldensi vix tertia pars hominum a pestilentiæ malo fuit superstes. Eckstormius[5] ex Chronol. Buntingi[6], Spangenb. Chron. Saxon. c. 276[1].

Anno Christi 1305. Paschalibus festis Cometa pestis per universum orbem grassaturæ nuncius fuit. Ricciolus[7] ex Prætorio[8].

(…)

Bohomolec (1770)

W wykazie komet Bohomolca (1770) znajduje się krótki spis komet widocznych w tamtym okresie (w części Rejestr chronologiczny, s. 59).

Plik:Bierzwnik (Bohomolec 1770).jpg
Komety początku XIV wieku
1303

256. Nader wielka.

1304
257. Widoma przez 3 miesiące.

1305
258. Zda się być taż sama, która świeciła roku 1682 y 1758-9. Powietrze.
1306 iedynaste wybuchanie Wezuwiusza.

Witte (1778)

Witte (1778, s. 385) o komecie widocznej w 1305 roku[3] (brak informacji o wydarzeniu z 1304 roku).

Na marginesie: 1305.

Cometa horribilis fatis, in longum comas spargens, tribus ante Pascæ festum, totidémque post festum diebus apparuit, fequutáque est pestis, universum orbem perambulatura, quam homines tertiam esse plagam dicebant.



Bibliografia

  • Angelus Andreas (Engelium Andream), (1593), Rerum Marchicarum Breviarium. Das ist: Kurtze und doch warhafftige beschreibung der vornembsten geschichten und Historien / so sich vor und nach Christi Geburt als uber 2000. Jaren im Chur und Fůrstenthumb der Marck Brandenburg von Jar zu Jar bis auff gegenwertiges 1593. Jahr begeben und zugetragen haben:, Wittemberg (Wittenberg) 1593, (s. 53). Plik europeana; plik europeana.
  • Angelus Andreas (Angelum Andream), (1598), Annales Marchiae Brandenburgicæ, das ist ordentliche Verzeichnus und Beschreibung der fürnemsten und gedenckwirdigsten Märkischen Jahrgeschichten und Historien, so sich vom 416. Jahr vor Christi Geburt bis aufs 1596 Jahr zugetragen haben, Frankfurt a.d. Oder 1598 (MDXCVIII), (s. 121). Plik dLib.
  • Bohomolec Jan, (1770), Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770 Albo Natura y Koniec Komet z Przydatkiem Opisania krotkiego obrotow Niebios, y Reiestru tak Komet, iako też przypadkow znacznieyszych od potopu świata aż do tego roku, Warszawa 1770, (s. 59). Plik eLib.
  • Brzostkiewicz Stanisław R., (1985), Komety – ciała tajemnicze, Nasza Księgarnia 1985, ss. 110.
  • Bucelin Gabriel (łac. Bucelinus Gabriel), (1655), Germania Topo-Chrono-Stemmato-Graphica Sacra Et Profana, In Qua Brevi Compendio Regnorum Et Provinciarum Eiusdem Amplitudo, Situs Et Qualitas Designantur, 1655 (MDCLV), (s. 104). Plik GoogleBooks; plik DjVu.
  • Bünting Heinrich (łac. Buntingii Henrici, wł. Buntingo Henrico), (1590), Chronologia hoc est, omnium temporum et annorum series, ex sacris bibliis, aliisque fide dignis scriptoribus, ab initio mundi ad nostra usq; tempora fideliter collecta, & calculo Astronomico exactissime demonstrata, Servestæ 1590 (MDXC), (s. 456 (lewa)). Plik DjVu.
  • Czajka Wiesław, (2013), Bolid wielkopolski. Okoliczności spadku meteorytu Morasko, Wyd. nakładem własnym, Warszawa 2013.
  • Dresser Matthaeus, (1596), Sächsisch Chronicon Darinnen Ordentlich begriffe die Fürnemste und denckwirdigsten Sachen, Wittembergk, Magdebrurgk 1596, (s. 311-312). Plik dsLib.
  • Eckstorm Heinrich (łac. Eckstormius Henricus), (1627), Historiae Eclipsium, Cometarum Et Pareliorum, mediocri copia ex optimae notae tam antiquis quam recentibus Scriptoribus collectae, Helmaest 1627.
  • Lubieniecki Stanisław, (1668), Stanislai de Lubienietz Lubieniecii Rolitsii Theatrum cometicum, duabus partibus constans Cz. 1-3, Amstelodami, typis Danielis Baccamude, apud Franciscum Cuperum, Bibliopolam. Anno 1668, (s. 250-252 (wyd. 1668)). Antologia 415 komet do roku 1655. Źródło: CBN Polona (wydanie z 1668 roku): Theatrum cometicum (całość). Pliki GoogleBooks (wydanie z 1681 roku): Theatrum cometicum tom 1  ●  Theatrum cometicum tom 2.
  • Praetorius Johannes (wł. Richter Johann), (1578), De Cometis, qui antea visi sunt, et de eo, qui nouvissime mense novembri apparuit, narratio, Noribergæ 1578 (LXXVIII), (s. 12). Plik DjVu.
  • Riccioli Giovanni Battista, (1651), Almagestum novum astronomiam veterem novamque complectens observationibus aliorum et propriis Novisque Theorematibus, Problematibus, ac Tabulis promotam, vol. I-III, Bononiæ 1651 (MDCLI), (s. 7, vol. 2). Pliki GoogleBooks: cz. 1  ●  cz. 2; plik DjVu.
  • Rockenbach Abraham, (1602), De Cometis, Tractatus novus methodicus, in quo non tantum causae Cometarum, per methodum simplicis quæstionis exponuntur, Witebergæ 1602 (MDCII). Plik WDB[9]; plik GoogleBooks.
  • Spangenberg Cyriacus, (1572), Mansfeldische Chronica. Der Erste Theil, później wydana jako Sächsische Chronica, Cum Gratia & Priuilegio, M.D.LXXII., 1572, (s. 532). Plik GoogleBooks.
  • Witte Bernard (łac. Wittus Bernardus), (1778), Historia antiquæ occidentalis Saxoniæ seu nunc Westphaliæ, cui accedunt appendices quædam de bello Susatensi et Monasteriensi, Monasterii Westphalorum 1778 (MDCCLXXVIII), (s. 385). Plik GoogleBooks.

Przypisy

  1. ^ a b c Spangenberg (1572), cap. 276 (s. 532)
  2. ^ odczyt niepewny
  3. ^ a b na podstawie Czajka (2013)
  4. ^ a b Rockenbach (1602)
  5. ^ Eckstorm (1627)
  6. ^ Bünting (1590, s. 456 (lewa))
  7. ^ Riccioli (1651, vol. 2, s. 7)
  8. ^ Praetorius (1578, s. 12)
  9. ^ WDB – Wolfenbütteler Digitale Bibliothek

Zobacz również

Linki zewnętrzne


  • Eckstorm (1627), Rockenbach (1602)
  • Funccio
Osobiste