(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Jezioro Pietronajć
Z Wiki.Meteoritica.pl
(Różnice między wersjami)
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| - | Jezioro Pietronajć znajduje się na terenie Wigierskiego Parku Narodowego (Pieczyński 2012) w depresji pozostałej po degradacji pingo<ref>'''pingo''' | + | Jezioro Pietronajć znajduje się na terenie Wigierskiego Parku Narodowego (Pieczyński 2012) w depresji pozostałej po degradacji pingo<ref>'''pingo''' – wzgórza powstające w tundrze, wewnątrz których istnieją duże soczewki lodu; po ich wytopieniu powstają głębokie owalne jeziora (relikt pingo)</ref>. Jezioro jest prawie okrągłe, ma około 140 m średnicy i do 6,6 m głębokości. Znajduje się w dolinie Wiatrołuży utworzonej przez odpływ poglacialnych wód pochodzących z warstw topniejącego lodu z końca ostatniego zlodowacenia. Poziom wody w jeziorze jest znacznie wyższy niż w sąsiedniej rzece Wiatrołuży! W dnie jeziora brak wapiennej gytii<ref>'''gytia''' – osad organiczny lub organiczno-mineralny powstający na dnie jezior</ref>. Jezioro otacza półkoliste obwałowanie wysokie na 10-18 m powyżej poziomu wody i szerokie 80-105 m. Wewnętrzne stoki obwałowania mają nachylenie 15-30º w kierunku jeziora, a zewnętrzne są nieco bardziej strome, 20-35º. Cały wał jest podobnej szerokości i nie wykazuje żadnych śladów erozji nawet w najwęższej części doliny, co sugeruje, że jest młodszy od doliny rzeki Wiatrołuża. Dolna część wału jest zbudowana z drobnoziarnistego piasku wtrąconego ze żwirów. Nachylenie tych osadów (37-47º) wskazuje, że ich dystrybucja nastąpiła po sedymentacji. Obecność młodych torfów w osadach dennych jeziora (o wieku 6410 BP<ref>'''wiek BP''' – wiek BP (ang. ''before present'') oznacza czas, który upłynął od momentu zaprzestania wymiany węgla pomiędzy materią z której została wzięta datowana próbka, a otoczeniem do arbitralnie określonej tzw. chwili obecnej, tzn. do roku 1950 AD.</ref>) może wskazywać, że opisana forma nie jest pingo, ale jest kraterem meteorytowym. Jednak wykonane profile mikrograwimetryczne pokazują, że nie mógł to być meteoryt żelazny. Wały otaczające jezioro Pietronajć są nieproporcjonalnie wysokie w porównaniu z kraterami wytwarzanymi przez spadki meteorytów, również przy uderzeniu meteorytu wał wokół jeziora powinien być niższy, a ściana od strony doliny Wiatrołuży powinna zostać zniszczona ze względu na brak podparcia od strony rzeki w momencie uderzenia. Kratery meteorytowe z okresu holocenu są bardzo rzadkie. |
Pod kątem meteorytowego (impaktowego) pochodzenia jezioro Pietronajć badał Wiesław Czajka (Czajka) i orzekł, że jest to mało prawdopodobne. | Pod kątem meteorytowego (impaktowego) pochodzenia jezioro Pietronajć badał Wiesław Czajka (Czajka) i orzekł, że jest to mało prawdopodobne. | ||
| - | W marcu 2013 roku na portalu aukcyjnym Allegro (nr aukcji [http://allegro.pl/meteoryt-zelazny-calkowity-7346g-hit-zobacz-i3129450563.html 3129450563]) pojawiła się oferta sprzedaży meteorytu żelaznego znalezionego, jak podawał sprzedawca, w okolicach jeziora Pietronajć | + | W marcu 2013 roku na portalu aukcyjnym Allegro (nr aukcji [http://allegro.pl/meteoryt-zelazny-calkowity-7346g-hit-zobacz-i3129450563.html 3129450563]) pojawiła się oferta sprzedaży meteorytu żelaznego znalezionego, jak podawał sprzedawca, w okolicach jeziora Pietronajć – okaz wg sprzedawcy został sprzedany<ref>początkowa cena wywoławcza wynosiła 1,00 zł, sprzedawca o nicku '''''karegot2005''''' oczekiwał za okaz 22000 zł. W trakcie licytacji cena osiągnęła ponad 90000 zł(!), ale aukcja została przerwana i ma status: ''"Cena kup teraz: 22000 zł/Zakończona/Nie było ofert kupna"''; później na portalu Allegro były również do kupienia małe wypolerowane i wytrawione fragmenty tego meteorytu (''inf. prywatna'': podobno kilka z nich zostało sprzedanych)</ref>. Był to duży (po oczyszczeniu 7,596 kg<ref>w opisie aukcji podano 7,346 kg, wymiary 18×13×9 cm</ref>) mocno zwietrzały okaz meteorytu żelaznego (na wytrawionym małym przekroju widać było charakterystyczne figury Widmanstättena). |
Fragmenty okazu trafiły do badań. Ich wyniki być może pokażą czy mamy do czynienie z nowym polskim meteorytem?!<ref>''inf. prywatna'': nabywca meteorytu deklaruje, że okaz będzie dostępny tylko w ofercie dla zagranicy</ref> | Fragmenty okazu trafiły do badań. Ich wyniki być może pokażą czy mamy do czynienie z nowym polskim meteorytem?!<ref>''inf. prywatna'': nabywca meteorytu deklaruje, że okaz będzie dostępny tylko w ofercie dla zagranicy</ref> | ||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
{{GEFrame-begin}} | {{GEFrame-begin}} | ||
{{GEMap | {{GEMap | ||
| - | | | + | | kml--1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml |
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Craters.kml | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Craters.kml | ||
| + | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-JPietronajc-fit.kml | ||
| lat = 54.129 | | lat = 54.129 | ||
| lon = 23.067 | | lon = 23.067 | ||
| Linia 26: | Linia 27: | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
| - | Podobno okaz został znaleziony w okolicy wsi Tartak (kilkaset metrów na zachód), na południe od Jeziora Pierty<ref>w opisie aukcji podano początkowo | + | Podobno okaz został znaleziony w okolicy wsi Tartak (kilkaset metrów na zachód), na południe od Jeziora Pierty<ref>w opisie aukcji podano początkowo – ''"Z tego co mi wiadomo znaleziony prawdopodobnie w okolicach Suwałk niedaleko jeziora Piertanie"''</ref>. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 47: | Linia 48: | ||
File:Pietronajć_(main_mass)_3.jpg| | File:Pietronajć_(main_mass)_3.jpg| | ||
File:Pietronajć_(figury)_1.jpg|Stuktury obserwowane na powierzchni i wytrawionym okienku są podobne do struktur meteorytu Nantan | File:Pietronajć_(figury)_1.jpg|Stuktury obserwowane na powierzchni i wytrawionym okienku są podobne do struktur meteorytu Nantan | ||
| - | File:Pietronajć_(figury)_2.jpg|Rozmiar figur Widmanstättena wskazuje na oktaedryt średnioziarnisty | + | File:Pietronajć_(figury)_2.jpg|Rozmiar figur Widmanstättena wskazuje na oktaedryt średnioziarnisty – Om<ref>o strukturalnym podziale meteorytów żelaznych, patrz → [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Widmanstatten.htm Figury Widmanstättena]</ref> |
</gallery> | </gallery> | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * Czajka Wiesław, '''Struktury koliste | + | * Czajka Wiesław, '''Struktury koliste – Polska. [[Jezioro Pietronajć]]''', portal [http://www.astroblemy.pl/pietronajc.htm astroblemy.pl]. |
| - | * +Pieczyński Piotr, (2012), '''Ukształtowanie powierzchni parku | + | * +Pieczyński Piotr, (2012), '''Ukształtowanie powierzchni parku''', ''Kwartalnik WPN'', 2, 2012. [http://www.wigry.win.pl/kwartalnik/nr38_uksz.htm Artykuł]. |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 60: | Linia 61: | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| - | * astroblemy.pl | + | * astroblemy.pl – [http://www.astroblemy.pl/pietronajc.htm Jezioro Pietronajć] |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | * | + | * Database of Polish Representative Geosites –- [http://www.iop.krakow.pl/geosites/home/single/162 JEZIORO PIETRONAJĆ – PINGO (LAKE PIETRONAJĆ – PINGO)] |
| + | * Cyfrowy model terenu jeziora Pietronajć – [http://www.wigry.win.pl/kronika/nmt_wiatroluza.htm Prace nad planem ochrony parku – numeryczny model terenu] | ||
| + | * PTMet – [http://www.ptmet.org.pl/raport2005.htm Sprawozdanie z działalności Towarzystwa oraz raport finansowy za rok 2005] | ||
| + | |||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jezioro_Pietronajć Jezioro Pietronajć] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pierty Pierty] | ||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Gytia Gytia] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Holocen Holocen] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pingo Pingo] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Before_Present Wiek BP] | ||
| + | |||
| + | * woreczko.pl – O budowie meteorytów żelaznych: [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Widmanstatten.htm Figury, struktury Widmanstättena (''Widmanstätten pattern; Widmanstatten'')] | ||
| + | |||
| + | * Allegro.pl – [http://allegro.pl/meteoryt-zelazny-calkowity-7346g-hit-zobacz-i3129450563.html Meteoryt żelazny całkowity 7346g HIT! ZOBACZ] | ||
[[Category:Kratery i struktury impaktowe|Pietronajć (jezioro)]] | [[Category:Kratery i struktury impaktowe|Pietronajć (jezioro)]] | ||
[[Category:Znaleziska|Pietronajć (jezioro)]] | [[Category:Znaleziska|Pietronajć (jezioro)]] | ||
Wersja z 22:55, 7 gru 2013
Jezioro Pietronajć znajduje się na terenie Wigierskiego Parku Narodowego (Pieczyński 2012) w depresji pozostałej po degradacji pingo[1]. Jezioro jest prawie okrągłe, ma około 140 m średnicy i do 6,6 m głębokości. Znajduje się w dolinie Wiatrołuży utworzonej przez odpływ poglacialnych wód pochodzących z warstw topniejącego lodu z końca ostatniego zlodowacenia. Poziom wody w jeziorze jest znacznie wyższy niż w sąsiedniej rzece Wiatrołuży! W dnie jeziora brak wapiennej gytii[2]. Jezioro otacza półkoliste obwałowanie wysokie na 10-18 m powyżej poziomu wody i szerokie 80-105 m. Wewnętrzne stoki obwałowania mają nachylenie 15-30º w kierunku jeziora, a zewnętrzne są nieco bardziej strome, 20-35º. Cały wał jest podobnej szerokości i nie wykazuje żadnych śladów erozji nawet w najwęższej części doliny, co sugeruje, że jest młodszy od doliny rzeki Wiatrołuża. Dolna część wału jest zbudowana z drobnoziarnistego piasku wtrąconego ze żwirów. Nachylenie tych osadów (37-47º) wskazuje, że ich dystrybucja nastąpiła po sedymentacji. Obecność młodych torfów w osadach dennych jeziora (o wieku 6410 BP[3]) może wskazywać, że opisana forma nie jest pingo, ale jest kraterem meteorytowym. Jednak wykonane profile mikrograwimetryczne pokazują, że nie mógł to być meteoryt żelazny. Wały otaczające jezioro Pietronajć są nieproporcjonalnie wysokie w porównaniu z kraterami wytwarzanymi przez spadki meteorytów, również przy uderzeniu meteorytu wał wokół jeziora powinien być niższy, a ściana od strony doliny Wiatrołuży powinna zostać zniszczona ze względu na brak podparcia od strony rzeki w momencie uderzenia. Kratery meteorytowe z okresu holocenu są bardzo rzadkie.
Pod kątem meteorytowego (impaktowego) pochodzenia jezioro Pietronajć badał Wiesław Czajka (Czajka) i orzekł, że jest to mało prawdopodobne.
W marcu 2013 roku na portalu aukcyjnym Allegro (nr aukcji 3129450563) pojawiła się oferta sprzedaży meteorytu żelaznego znalezionego, jak podawał sprzedawca, w okolicach jeziora Pietronajć – okaz wg sprzedawcy został sprzedany[4]. Był to duży (po oczyszczeniu 7,596 kg[5]) mocno zwietrzały okaz meteorytu żelaznego (na wytrawionym małym przekroju widać było charakterystyczne figury Widmanstättena).
Fragmenty okazu trafiły do badań. Ich wyniki być może pokażą czy mamy do czynienie z nowym polskim meteorytem?![6]
Lokalizacja
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi
(T) wieś Tartak
Jezioro Pierty, Jezioro Pietronajć
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Podobno okaz został znaleziony w okolicy wsi Tartak (kilkaset metrów na zachód), na południe od Jeziora Pierty[7].
Mapy
.jpg) Ortofotomapa 1:5000 (źródło: geoportal.gov.pl) |
.jpg) Mapa topograficzna 1:5000 (źródło: geoportal.gov.pl) |
Galeria
Fotografie oferowanego na Allegro okazu (fot. karegot2005; za zgodą)
Pietronajć (main mass) 1.jpg
Okaz po oczyszczeniu ważył 7,596 kg |
Pietronajć (main mass) 2.jpg
Wymiary 18×13×9 cm |
Pietronajć (main mass) 3.jpg
|
Pietronajć (figury) 1.jpg
Stuktury obserwowane na powierzchni i wytrawionym okienku są podobne do struktur meteorytu Nantan |
Pietronajć (figury) 2.jpg
Rozmiar figur Widmanstättena wskazuje na oktaedryt średnioziarnisty – Om[8] |
Bibliografia
- Czajka Wiesław, Struktury koliste – Polska. Jezioro Pietronajć, portal astroblemy.pl.
- +Pieczyński Piotr, (2012), Ukształtowanie powierzchni parku, Kwartalnik WPN, 2, 2012. Artykuł.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- astroblemy.pl – Jezioro Pietronajć
- Database of Polish Representative Geosites –- JEZIORO PIETRONAJĆ – PINGO (LAKE PIETRONAJĆ – PINGO)
- Cyfrowy model terenu jeziora Pietronajć – Prace nad planem ochrony parku – numeryczny model terenu
- PTMet – Sprawozdanie z działalności Towarzystwa oraz raport finansowy za rok 2005
- woreczko.pl – O budowie meteorytów żelaznych: Figury, struktury Widmanstättena (Widmanstätten pattern; Widmanstatten)
- Allegro.pl – Meteoryt żelazny całkowity 7346g HIT! ZOBACZ
