PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Kuźnica

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m
m (Linki zewnętrzne)
 
(Nie pokazano 49 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
-
{{VerifyLevel|level=1i}}
+
{{VerifyLevel|level=2i}}
-
{{Strona w budowie}}
+
== ''Habemus Meteorite!'' ==
-
 
+
-
 
+
-
;W lutym 2020 roku zostało wysłane do {{!MBD}} zgłoszenie z klasyfikacją – czekamy na rejestrację.
+
-
 
+
-
== Nowe znalezisko! ==
+
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
-
  | nazwa = Kuźnica nad Kocinką
+
  | nazwa = Kuźnica
  | grafika =
  | grafika =
  | opis =
  | opis =
  | klasa = Znalezisko
  | klasa = Znalezisko
  | mbclass = find
  | mbclass = find
-
  | metbull =
+
  | metbull = 73472
-
  | lokalizacja = wieś Kuźnica nad Kocinką, województwo łódzkie, Polska
+
  | lokalizacja = wieś Kuźnica, gmina Nowa Brzeźnica, powiat pajęczański, województwo łódzkie, Polska
-
  | położenie =
+
  | położenie = 51°02'10,64"N, 19°05'33,31"E<ref name="place find">miejsce znalezienia okazu wskazane przez znalazcę</ref>
  | uwagi =
  | uwagi =
-
  | data = wiosna 2008
+
  | data = lato 2008
  | typ = chondryt zwyczajny typu H5
  | typ = chondryt zwyczajny typu H5
  | masa = 2143 g
  | masa = 2143 g
  | liczba = jeden kompletny okaz
  | liczba = jeden kompletny okaz
-
  | cechy = niski stopień szokowy S1; stopień zwietrzenia W1 (blisko krawędzi W2)
+
  | cechy = stopień szokowy S1; stopień zwietrzenia W1 (blisko krawędzi W2)
-
  | synonimy = „Lka”
+
  | synonimy = „Lka”, Kuźnica nad Kocinką<ref name="NomCom">proponowaliśmy nazwę '''Kuźnica nad Kocinką''', ale zespół nazewnictwa ''Nomenclature Committee'' nie przychylił się do naszej propozycji</ref>
}}
}}
-
Marcin Cimała już wygadał na FB (pomimo naszej prośby o dyskrecję) :-(
+
„''Habemus Meteorite!''”<ref>sparafrazowane ''Habemus papam'' (łac. ''„mamy papieża”'') – formuła wygłaszana po dokonaniu wyboru nowego papieża przez konklawe</ref> tak zatytułował emaila do [[Redakcja|nas]] Krzysztof Szopa, który wraz z&nbsp;prof.&nbsp;Łukaszem Karwowski badał i&nbsp;zgłosił do {{!MBD}} nowy polski meteoryt. W&nbsp;forwardzie<ref>nadawcą był redaktor [http://meteoritical.org/society/leadership/nomenclature-committee {{!MB}}] Gattacceca Jérôme</ref> emaila z&nbsp;26 października 2020&nbsp;roku było tylko&nbsp;(?!)&nbsp;to:
 +
{{BQuote-begin|max-width=420px}}
 +
'''Status of job 20201014152445'''<br />
 +
Dear submitter,
-
[[Redakcja|Mamy]] od września 2018 roku piękny okaz meteorytu znaleziony w&nbsp;Polsce. Jest to chondryt zwyczajny (o&nbsp;wadze 2,145&nbsp;kg), a&nbsp;wstępne oględziny wskazują, że może być typu L5 lub L6 (oglądając przekrój prof. Lukasz Karwowski stwierdził, że wygląda na typ&nbsp;H). Widać na jego powierzchni elementy typowe dla okazu orientowanego. Okaz jest mało zwietrzały na powierzchni, ale w&nbsp;środku już bardziej.
+
Here is the current status of samples you submitted to the Nomenclature Committee for job 20201014152445 (Poland find):
-
Przygotowujemy go do klasyfikacji w&nbsp;{{!MBD}}, na początku grudnia 2019&nbsp;r. wysłaliśmy fragmenty do klasyfikacji. Okaz jest kompletny, obły i&nbsp;orientowany przez co maleje szansa, że był to obfity deszcz meteorytów. Ale [[Pułtusk]]i też trafiają się orientowane, więc niczego to nie rozstrzyga definitywnie.
+
'''The following meteorites have been approved:'''
 +
:Kuznica nad Kocinka (2143 g, H5) [24 Oct 2020]
 +
{{BQuote-end}}
-
Jest to na razie (!) pojedynczy okaz, więc nie chcemy go masakrować na, np. 25 płytek, ale staramy się zabezpieczyć oczekiwania innych kolekcji. Leżał na Ziemi kilkadziesiąt lat, to może poczekać kilka tygodni na swoją „premierę”. Nie ma parcia i&nbsp;pośpiechu. A&nbsp;zachowanie Marcina&nbsp;{{Wielokropek}}.
+
Na taki komunikat czekaliśmy bardzo długo. Na początku grudnia 2019 roku wysłaliśmy fragment meteorytu do [[Bibliografia/Karwowski Łukasz|prof.&nbsp;Łukasza Karwowskiego]] z&nbsp;Uniwersytetu Sląskiego w Katowicach z&nbsp;prośbą o&nbsp;dokonanie badań i&nbsp;zgłoszenie nowego meteorytu do {{!MBD}}. Po klasyfikacji i&nbsp;wypełnieniu stosownych formularzy zgłoszenie zostało wysłane w&nbsp;lutym 2020 roku. Długo przyszło nam czekać, ale się dokonało!
 +
== Nowe znalezisko! ==
 +
 +
[[Redakcja|Mamy]] od września 2018 roku piękny okaz meteorytu znaleziony w&nbsp;Polsce. Jest to chondryt zwyczajny (o&nbsp;wadze 2,145&nbsp;kg), a&nbsp;wstępne oględziny wskazywały, że może być typu L5 lub L6 (oglądając przekrój prof. Lukasz Karwowski stwierdził, że wygląda na typ&nbsp;H; i&nbsp;się nie pomylił). Widać na jego powierzchni elementy typowe dla okazu orientowanego. Okaz jest mało zwietrzały na powierzchni, ale w&nbsp;środku już bardziej.<ref>w badaniach okazało się, że jest odwrotnie: stopień zwietrzenia W1, a&nbsp;blisko krawędzi W2</ref>
 +
 +
Okaz jest kompletny, obły i&nbsp;orientowany przez co maleje szansa, że był to obfity deszcz meteorytów. Ale [[Pułtusk]]i też trafiają się orientowane, więc niczego to nie rozstrzyga definitywnie.
 +
 +
Jest to [[:Category:Warto szukać|na razie]] (!) pojedynczy okaz, więc go nie masakrowaliśmy na, np. 25 płytek, ale postaramy się zabezpieczyć oczekiwania innych kolekcji. Leżał na Ziemi kilkadziesiąt lat, to może poczekać kilka tygodni na swoją „premierę”. Nie ma parcia i&nbsp;pośpiechu. Na początku 2019 roku pojechaliśmy do Marcina Cimały by uciąć kilka płytek z&nbsp;okazu. Bez naszej zgody Marcin wrzucił na facebooka post o&nbsp;naszym nabytku i&nbsp;mleko się wylało. Fakt posiadania przez nas nowego polskiego znaleziska stał się obiektem zainteresowania środowiska meteoryciarzy. Ponieważ nie dało się już utrzymać tego w&nbsp;tajemnicy, zredagowaliśmy nowe hasło na {{SITENAME}} z&nbsp;podstawowymi informacjami o&nbsp;meteorycie, który ochrzciliśmy wstępnie nazwą '''„Lka”'''.
{{BQuote-begin|max-width=800px}}
{{BQuote-begin|max-width=800px}}
-
Okaz został znaleziony kilka lat temu. Znalazca lubi duże przestrzenie, spacery i&nbsp;zawsze interesowały go ciekawe kamienie. Ten znalazł podczas swoich samotnych wypraw w&nbsp;okolice. Zabrał go do domu. Pod koniec 2018 roku przypadkiem trafił w&nbsp;internecie na strony o&nbsp;meteorytach i&nbsp;zaintrygowany swoim znaleziskiem napisał do [[Redakcja|nas]] czy to może być meteoryt. Od tego momentu sprawy potoczyły się szybko i&nbsp;z&nbsp;wiadomym efektem. Meteoryt będzie klasyfikowany. Masa główna zostanie w&nbsp;naszej kolekcji, a&nbsp;kilka płytek trafi do innych.
+
Okaz został znaleziony kilka lat temu. Znalazca lubi duże przestrzenie, spacery i&nbsp;zawsze interesowały go ciekawe kamienie. Ten znalazł podczas swoich samotnych wypraw w&nbsp;okolice. Zabrał go do domu. Pod koniec 2018 roku przypadkiem trafił w&nbsp;internecie na strony o&nbsp;meteorytach i&nbsp;zaintrygowany swoim znaleziskiem napisał do [[Redakcja|nas]] czy to może być meteoryt. Od tego momentu sprawy potoczyły się szybko i&nbsp;z&nbsp;wiadomym efektem. Meteoryt będzie klasyfikowany. Masa główna zostanie w&nbsp;naszej kolekcji, a&nbsp;kilka płytek trafi do innych.<ref name="other collections"></ref>
Nie chcieliśmy sprawy mocno nagłaśniać, gdyż działanie pod presją i&nbsp;pod dyktando, da/nie&nbsp;da, sprzeda/nie&nbsp;sprzeda, nie służy nikomu. Ale za sprawą Marcina informacja trafiła na FB i&nbsp;zaczęła żyć własnym życiem.
Nie chcieliśmy sprawy mocno nagłaśniać, gdyż działanie pod presją i&nbsp;pod dyktando, da/nie&nbsp;da, sprzeda/nie&nbsp;sprzeda, nie służy nikomu. Ale za sprawą Marcina informacja trafiła na FB i&nbsp;zaczęła żyć własnym życiem.
{{BQuote-end}}
{{BQuote-end}}
 +
== Wynika badań i klasyfikacji ==
-
----
+
Treść zgłoszenia do {{!MBD}}:
 +
:'''Kuźnica nad Kocinką''' &emsp;&emsp;&emsp;51°02'10,64"N, 19°05'33,31"E<ref name="place find"></ref>
 +
::Wieś Kuźnica, powiat pajęczański, województwo łódzkie, Polska
 +
::Znalezisko: lato 2008
 +
::Klasyfikacja: chondryt zwyczajny typu H5
 +
:'''Historia''': Anonimowy mieszkaniec Częstochowy znalazł meteoryt latem 2008 roku. Okaz został znaleziony {{Txt2Img|Lka_(in_place)-49.jpg|w&nbsp;piasku eolicznym}} na terenie, gdzie nie odnotowano zjawisk związanych z&nbsp;działalnością lodowców. Podejrzany meteoryt był przetrzymywany w&nbsp;rękach znalazcy do jesieni 2018 roku. Posiadacz meteorytu skontaktował się z&nbsp;właścicielami strony www.woreczko.pl, która jest poświęcona m.in. identyfikacji meteorytów. Stronę tę prowadzą kolekcjonerzy meteorytów Marek i&nbsp;Beata Woźniak (vel [[Jan Woreczko]] & [[Wadi]]). Po spotkaniu Jan i&nbsp;Wadi kupili meteoryt, który jest teraz częścią ich kolekcji. Więcej szczegółów na temat meteorytu znajduje się na {{SITENAME}}.
-
Na początku grudnia 2019 r. wysłaliśmy fragmenty do klasyfikacji. W lutym 2020 zostało wysłane zgłoszenie do {{!MBD}}.
+
:'''Charakterystyka fizyczna''': Teraz meteoryt jest reprezentowany przez 3&nbsp;części oraz dwie płytki cienkie. Największy kawałek ma {{Txt2Img|Lka_1702.jpg|2037&nbsp;g}}. Dwa mniejsze mają 13,7 i&nbsp;5,81&nbsp;g. Płytki cienkie wykonano z&nbsp;fragmentu 7,03&nbsp;g. {{Txt2Img|Lka_1748.jpg|Skorupa obtopieniowa}} jest czarna do brązowawej i&nbsp;typowa dla chondrytów zwyczajnych.<ref name="fusion crust">więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FusionCrust.htm Skorupa obtopieniowa (''Fusion crust, fusion rind'')]</ref> Na powierzchni widoczne są {{Txt2Img|Lka_1716.jpg|regmaglipty}}.
 +
:'''Petrografia''': Chondry mają wielkość od 0,15 do 1,00&nbsp;mm średnicy. Najpopularniejsze są {{Txt2Img|Lka_(TS_f09).jpg|chondry oliwinowe}}. {{Txt2Img|Lka_(TS_f10).jpg|Belkowe chondry oliwinowe}} (ang. ''barred olivine'', BO) mają teksturę ukazująca wydłużone, równoległe paski oliwinu z&nbsp;czystymi piroksenami i&nbsp;oligoklazem między słupkami. Drugi charakterystyczny typ chondr reprezentowany jest przez chondry porfirowe oliwinowo-piroksenowe (ang. ''porphyritic olivine-pyroxene'', POP) i&nbsp;{{Txt2Img|Lka_(TS_f13).jpg|chondry promieniste}} (ang. ''radial pyroxene'', RP).<ref name="chondrules">więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Chondrules.htm Chondry (''Chondrules'')]</ref> Matrix nie uległ rekrystalizacji, klasty mają średnicę do 0,1 do 0,2&nbsp;mm.
 +
 +
:'''Geochemia''': Pirokseny i oliwin zajmują 71,9%&nbsp;obj. meteorytu. Plagioklazy 11,2%&nbsp;obj.<ref name="silicates">więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Silicates.htm Krzemiany (''Silicates'')]</ref> Fazy metaliczne to 7,0%&nbsp;obj. Troilit zajmuje do 4,2%&nbsp;obj. Spinel (Cr-spinel, chromit) do 1,1%&nbsp;obj. Średnia zawartość {{Txt2Img|Lka_(TS_f04).jpg|minerałów wtórnych}} wynosi 4,4%&nbsp;obj. (w&nbsp;pobliżu części najbardziej zewnętrznej zawartość minerałów wtórnych dochodzi do 8-10%&nbsp;obj.).
 +
:Fajalit: Fa<sub>18,78 (19,21-18,41)</sub> (N=10); nisko wapniowy piroksen: Fs<sub>16,47&nbsp;(16,69-16,20)</sub>Wo<sub>1,45&nbsp;(1,68-0,98)</sub> (N=8). Plagioklaz: Ab<sub>82,06–78,79</sub>, Or<sub>6,69–4,15</sub>, An<sub>17,61–12,3</sub>; augit: Fs<sub>9,6</sub>Wo<sub>44,7</sub>En<sub>46,3</sub>; troilit: Ni do 0,01; kamacyt: Ni&nbsp;6,90–5,83, Co&nbsp;0,56–0,43; taenit: Ni&nbsp;39,4–33,1, Co&nbsp;0,09–0,06; tetrataenit: Ni&nbsp;50,46–49,68, Co&nbsp;do&nbsp;0,05; odnotowano również chlorapatyt i&nbsp;merrillit.<ref name="minerals">więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Minerals.htm Minerały w meteorytach (''Meteorite minerals'')]</ref>
 +
 +
:'''Klasyfikacja''': Chondryt zwyczajny H5, stopień szokowy S1, stopień zwietrzenia W1 ({{Txt2Img|Lka_(BSE_f15).jpg|blisko krawędzi&nbsp;W2}}).
 +
 +
:'''Zgłaszający''': [[Bibliografia/Karwowski Łukasz|Łukasz Karwowski]] i&nbsp;Krzysztof Szopa, Uniwersytet Śląski w&nbsp;Katowicach.
 +
 +
:'''Okazy''': Masa główna 2037 g w kolekcji ''Meteorites Collection, Jan Woreczko & Wadi''; fragmenty 13,7, 7,06&nbsp;g oraz dwie płytki cienkie<ref>numer inwentarowy WNoZ/Mt/105</ref> w&nbsp;zbiorach [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl]] (''USil'', ''Earth Sciences Museum, Institute of Earth Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Silesia in Katowice''); płytka 5,81&nbsp;g G.&nbsp;Składanek.<ref>w {{!MBD}} jest literówka [K.], powinno być Grzegorza Składanka (z&nbsp;Kielc)</ref><ref name="other collections">fragmenty meteorytu Kuźnica trafiły również do kolekcji: Macieja Burskiego, Andriesa Goedhart, Piotra Górskiego, Alana Mazura, Kazimierza Mazurka, Jarosława Morysa, Tomasza Ogłazy, Pawła Zaręby, Mateusza Żmii</ref>
 +
 +
:Dla nowego meteorytu zaproponowaliśmy nazwę '''Kuźnica nad Kocinką'''. Miejsce znalezienia okazu znajduje się niedaleko wsi '''Kuźnica''' leżącej nad rzeką '''Kocinką'''. Polska nazwa „Kuźnica”, oznaczająca miejsce w&nbsp;którym wydobywano i/lub przetwarzano żelazo, nawiązuje do słowa „kuźnia”. Miejsce znalezienia meteorytu znajduje się na obszarze związanym z&nbsp;długą historią produkcji żelaza (dymarki). Z&nbsp;tego względu wiele lokalnych wsi ma podobną nazwę (Kuźnica).<ref name="Kuźnica">w regionie znajduje się wiele wsi o&nbsp;nazwie „Kuźnica” (za Wikipedią – [https://pl.wikipedia.org/wiki/Kuźnica Kuźnica]): '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. bełchatowskim, w&nbsp;gminie Rusiec; '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. bełchatowskim, w&nbsp;gminie Zelów; '''Kuźnica''' – przysiółek wsi Kiedosy w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. pajęczańskim, w&nbsp;gminie Działoszyn; <u>'''[[Kuźnica nad Kocinką|Kuźnica]]''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. pajęczańskim, w&nbsp;gminie Nowa Brzeźnica</u>; '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. pajęczańskim, w&nbsp;gminie Sulmierzyce; '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. radomszczańskim, w&nbsp;gminie Kodrąb; '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. łódzkim, w&nbsp;pow. wieluńskim, w&nbsp;gminie Ostrówek; '''Kuźnica''' – wieś w&nbsp;woj. śląskim, w&nbsp;pow. częstochowskim, w&nbsp;gminie Kłomnice; '''Kuźnica''' – kolonia w&nbsp;woj. śląskim, w&nbsp; pow. częstochowskim, w&nbsp;gminie Kruszyna; '''Kuźnica''' – dzielnica [[Częstochowa|Częstochowy]]&nbsp;{{Wielokropek}}; patrz → doniesienie [[Piotrków Trybunalski 1932#Lokalizacja|Piotrków Trybunalski 1932]]</ref> Dlatego uznaliśmy, że należy sprecyzować o&nbsp;jaką wieś Kuźnica chodzi i&nbsp;dodać nazwę rzeki (Kocinka) w&nbsp;nazwie meteorytu.
 +
 +
{{Wielokropek}}
 +
 +
Oczywiście zrobiliśmy również pomiary meteorytu w spektroskopii mössbauerowskiej. Lecz ze względu na {{Txt2Img|Lka_(inside)_6601.jpg|duży stopień zwietrzenia okazu}}, wynik nie mógł być interpretowany opracowaną przez nas '''metodą&nbsp;4M'''<ref>metoda została opracowana dla meteorytów mało zwietrzałych, czyli dla Fe<sup>3+</sup> i&nbsp;wodorotlenków <6,0%</ref> (Woźniak et&nbsp;al. 2019), ale warto je zacytować (procentowy udział podwidm w&nbsp;widmie mössbauerowskim): oliwin&nbsp;=&nbsp;24,2%, piroksen&nbsp;=&nbsp;18,4%, metal&nbsp;=&nbsp;12,0%, troilit&nbsp;=&nbsp;9,1%, Fe<sup>3+</sup>&nbsp;=&nbsp;19,1% oraz dwa wodorotlenki 10,6% i&nbsp;6,6%. Nawet jeśli wliczyć fazę zwietrzałą (Fe<sup>3+</sup>) do metalu to wynik klasyfikacji metodą 4M jest daleki od oczekiwań.
 +
 +
<br clear="all"/>
-
== Początki ==
+
== Początki – typowy email z 21 września 2018 roku{{Kropek}} ==
Fragmenty artykułu Woźniak et al. (2019):
Fragmenty artykułu Woźniak et al. (2019):
Linia 55: Linia 86:
Kolejna historia przydarzyła się nam. Przynajmniej raz w&nbsp;tygodniu dostajemy od szczęśliwych znalazców zdjęcia potencjalnych meteorytów. W&nbsp;90 procentach są to zdjęcia nieostre, z&nbsp;kolorystycznymi dominantami, nie ma na nich przedmiotów, choćby pudełka zapałek, które dałoby wyobrażenie o&nbsp;skali. Zdarza się, że e-maile mają i&nbsp;po kilkadziesiąt MB, więc kiedy zapycha się skrzynka, wiadomo, że właśnie idą kolejne zdjęcia. Żadnych listów nie pozostawiamy bez odpowiedzi. Zazwyczaj jest to krótkie: „Nie, nie jest to meteoryt. Przykro mi. Pzdr [[Woreczko]]”. Często znalazcy szukają potwierdzenia, że mają okaz wyjątkowy, który pochodzi z&nbsp;Marsa czy Księżyca, a&nbsp;nawet nie znanego jeszcze nauce typu. Nie dyskutujemy z&nbsp;takimi teoriami.
Kolejna historia przydarzyła się nam. Przynajmniej raz w&nbsp;tygodniu dostajemy od szczęśliwych znalazców zdjęcia potencjalnych meteorytów. W&nbsp;90 procentach są to zdjęcia nieostre, z&nbsp;kolorystycznymi dominantami, nie ma na nich przedmiotów, choćby pudełka zapałek, które dałoby wyobrażenie o&nbsp;skali. Zdarza się, że e-maile mają i&nbsp;po kilkadziesiąt MB, więc kiedy zapycha się skrzynka, wiadomo, że właśnie idą kolejne zdjęcia. Żadnych listów nie pozostawiamy bez odpowiedzi. Zazwyczaj jest to krótkie: „Nie, nie jest to meteoryt. Przykro mi. Pzdr [[Woreczko]]”. Często znalazcy szukają potwierdzenia, że mają okaz wyjątkowy, który pochodzi z&nbsp;Marsa czy Księżyca, a&nbsp;nawet nie znanego jeszcze nauce typu. Nie dyskutujemy z&nbsp;takimi teoriami.
-
Tym razem było inaczej. 21 września 2018 roku, około południa przyszedł list: ''Dzień dobry. Znalazłem to „coś” kilka lat temu. Okolica kamienisto-piaszczysta, bo tutaj zakończył swoją wędrówkę przedostatni lodowiec. Waga ok.&nbsp;2,5&nbsp;kg.<ref name="waga mm">kompletny okaz ważył 2,145&nbsp;kg</ref> Wymiary to 15×8×6&nbsp;cm. Niewielki magnes neodymowy podnosi to „coś” bez problemu. Bardzo proszę o&nbsp;„rzucenie okiem”.''
+
Tym razem było inaczej. 21 września 2018 roku, około południa przyszedł list: ''Dzień dobry. {{Txt2Img|Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-1.jpg|Znalazłem to „coś” kilka lat temu}}. Okolica kamienisto-piaszczysta, bo tutaj zakończył swoją wędrówkę przedostatni lodowiec. Waga ok.&nbsp;2,5&nbsp;kg.<ref name="waga mm">kompletny okaz ważył 2,145&nbsp;kg</ref> Wymiary to 15×8×6&nbsp;cm. Niewielki {{Txt2Img|Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-a.jpg|magnes neodymowy podnosi to „coś”}} bez problemu. {{Txt2Img|Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-2.jpg|Bardzo proszę o&nbsp;„rzucenie okiem”}}.''
-
Po czym można było zobaczyć fragment zdjęcia, bo było duże i&nbsp;nie mieściło się na ekranie komputera. A na nim{{Kropek}} jak nic fragment meteorytu – doskonałej jakości i&nbsp;pięknie oświetlonego. Serce zabiło mocniej, zdjęcie zostało natychmiast ściągnięte na pulpit. Teraz w&nbsp;pełnej krasie można było zobaczyć okaz. Był wspaniały – kompletny, miał regmaglipty, coś co wyglądało jak skorupa obtopieniowa i&nbsp;kołnierz, charakterystyczny dla okazów orientowanych. Idealnie też rdzewiał ({{Txt2Img|Lka_1698.jpg|ryc.&nbsp;1}}, {{Txt2Img|Lka_1702.jpg|2}}, {{Txt2Img|Lka_1742.jpg|3}}). Uważamy, że meteorytów nie klasyfikuje się na podstawie zdjęć, ale w&nbsp;tym wypadku znalezisko wyglądało jak wzorcowy chondryt zwyczajny. Potem historia potoczyła się błyskawicznie. Napisaliśmy: ''Nie ma zdjęć „od dołu”! Czy może go Pan sfotografować „od dołu”? Większość zdjęć jest z&nbsp;jednej strony''&nbsp;;-))
+
Po czym można było zobaczyć fragment zdjęcia, bo było duże i&nbsp;nie mieściło się na ekranie komputera. A na nim{{Kropek}} jak nic fragment meteorytu – doskonałej jakości i&nbsp;pięknie oświetlonego. Serce zabiło mocniej, zdjęcie zostało natychmiast ściągnięte na pulpit. Teraz w&nbsp;pełnej krasie można było zobaczyć okaz. Był wspaniały – kompletny, miał regmaglipty, coś co wyglądało jak skorupa obtopieniowa i&nbsp;kołnierz, charakterystyczny dla okazów orientowanych. Idealnie też rdzewiał ({{Txt2Img|Lka_1698.jpg|ryc.&nbsp;1}}, {{Txt2Img|Lka_1702.jpg|2}}, {{Txt2Img|Lka_1742.jpg|3}}). Uważamy, że meteorytów nie klasyfikuje się na podstawie zdjęć, ale w&nbsp;tym wypadku znalezisko wyglądało jak wzorcowy chondryt zwyczajny. Potem historia potoczyła się błyskawicznie. Napisaliśmy: ''Nie ma zdjęć „od dołu”! {{Txt2Img|Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-c.jpg|Czy może go Pan sfotografować „od dołu”?}} Większość zdjęć jest z&nbsp;jednej strony''&nbsp;;-))
Przy okazji zadaliśmy mnóstwo pomocniczych pytań: w&nbsp;jaki sposób Pan go znalazł? Czy w&nbsp;okolicy były podobne? Czy interesuje się Pan meteorytami? Czy szuka Pan z&nbsp;wykrywaczem metalu? Czy wystawał z&nbsp;gruntu, itd. Odpowiedzi pozwalały nam również ocenić, z&nbsp;jakim typem człowieka mieliśmy do czynienia. Profilaktycznie też poprosiliśmy znalazcę, aby kamienia nie ciął i&nbsp;nie rozbijał. Historię ze [[Sołtmany|zniszczeniem meteorytu młotkiem]] już przeżyliśmy (Woźniak i&nbsp;in. 2012).<ref>historia meteorytu [[Sołtmany]] (Woźniak et&nbsp;al. 2012)</ref>
Przy okazji zadaliśmy mnóstwo pomocniczych pytań: w&nbsp;jaki sposób Pan go znalazł? Czy w&nbsp;okolicy były podobne? Czy interesuje się Pan meteorytami? Czy szuka Pan z&nbsp;wykrywaczem metalu? Czy wystawał z&nbsp;gruntu, itd. Odpowiedzi pozwalały nam również ocenić, z&nbsp;jakim typem człowieka mieliśmy do czynienia. Profilaktycznie też poprosiliśmy znalazcę, aby kamienia nie ciął i&nbsp;nie rozbijał. Historię ze [[Sołtmany|zniszczeniem meteorytu młotkiem]] już przeżyliśmy (Woźniak i&nbsp;in. 2012).<ref>historia meteorytu [[Sołtmany]] (Woźniak et&nbsp;al. 2012)</ref>
Linia 63: Linia 94:
Rozmówca okazał się inteligentny i&nbsp;wrażliwy, był marzycielem, ale ze zdrowym dystansem do świata. Korespondencja z&nbsp;nim sprawiała przyjemność. Pisał: ''Kamienie zwoziłem do domu zawsze. Normalnie w&nbsp;plecaku. Dziwne, ładne, brzydkie. Ale ciekawe. Później były przeprowadzki i&nbsp;to, co targałem z&nbsp;miłości, przypadało w&nbsp;śmietnikach i&nbsp;piwnicach. {{Wielokropek}} Zawsze szukałem ciekawych kamieni, bo je lubię&nbsp;:) Ten leżał w&nbsp;domu kilka lat. Nie, nikt go nie oglądał.''
Rozmówca okazał się inteligentny i&nbsp;wrażliwy, był marzycielem, ale ze zdrowym dystansem do świata. Korespondencja z&nbsp;nim sprawiała przyjemność. Pisał: ''Kamienie zwoziłem do domu zawsze. Normalnie w&nbsp;plecaku. Dziwne, ładne, brzydkie. Ale ciekawe. Później były przeprowadzki i&nbsp;to, co targałem z&nbsp;miłości, przypadało w&nbsp;śmietnikach i&nbsp;piwnicach. {{Wielokropek}} Zawsze szukałem ciekawych kamieni, bo je lubię&nbsp;:) Ten leżał w&nbsp;domu kilka lat. Nie, nikt go nie oglądał.''
-
I podesłał kolejne zdjęcia, zgodnie z&nbsp;naszą prośbą pokazujące obiekt zainteresowania z&nbsp;różnych stron, a&nbsp;nawet w&nbsp;towarzystwie innych kamieni. Napisaliśmy wtedy: ''Widzimy po zdjęciach, że ma Pan oko na dziwne kamienie. Ale interesuje nas tylko ten jeden.'' Jeszcze tej samej nocy dostaliśmy zaproszenie, aby „zardzewialca”, jak wyrażał się o&nbsp;nim rozmówca, zobaczyć osobiście. Zaproszenie przyjęliśmy. Znalazca wiedział jak wyglądamy my, widział nasze zdjęcie w&nbsp;Internecie, więc postanowił zrewanżować się swoim. Podesłał je i&nbsp;zobaczyliśmy twarz Znalazcy.
+
[[Kuźnica/Galerie|I podesłał kolejne zdjęcia]], zgodnie z&nbsp;naszą prośbą pokazujące obiekt zainteresowania z&nbsp;różnych stron, a&nbsp;nawet w&nbsp;towarzystwie innych kamieni. Napisaliśmy wtedy: ''Widzimy po zdjęciach, że ma Pan oko na dziwne kamienie. Ale interesuje nas tylko ten jeden.'' Jeszcze tej samej nocy dostaliśmy zaproszenie, aby „zardzewialca”, jak wyrażał się o&nbsp;nim rozmówca, zobaczyć osobiście. Zaproszenie przyjęliśmy. Znalazca wiedział jak wyglądamy my, widział nasze zdjęcie w&nbsp;Internecie, więc postanowił zrewanżować się swoim. Podesłał je i&nbsp;zobaczyliśmy twarz Znalazcy.
Dwa dni później, w&nbsp;niedzielne przedpołudnie zmierzaliśmy na południe Polski. Byliśmy ciekawi, ale i&nbsp;pełni niepokoju. Zastanawialiśmy się, jak w&nbsp;rzeczywistości kamień będzie wyglądał, bo człowiek często widzi to, co chce zobaczyć. Dywagowaliśmy, kim będzie znalazca i&nbsp;jaka będzie opowieść o&nbsp;jego spotkaniu z&nbsp;przybyszem z&nbsp;kosmosu. Czy spójna i&nbsp;prawdopodobna? Czy prawdziwa?
Dwa dni później, w&nbsp;niedzielne przedpołudnie zmierzaliśmy na południe Polski. Byliśmy ciekawi, ale i&nbsp;pełni niepokoju. Zastanawialiśmy się, jak w&nbsp;rzeczywistości kamień będzie wyglądał, bo człowiek często widzi to, co chce zobaczyć. Dywagowaliśmy, kim będzie znalazca i&nbsp;jaka będzie opowieść o&nbsp;jego spotkaniu z&nbsp;przybyszem z&nbsp;kosmosu. Czy spójna i&nbsp;prawdopodobna? Czy prawdziwa?
Linia 85: Linia 116:
Kiedy już nacieszyliśmy się „nowym znaleziskiem”, poprosiliśmy Piotrka Górskiego o&nbsp;zrobienie [[Meteoryty (kopie)|kopii]]. Okaz ma bardzo ładny kształt, więc warto było go zachować w&nbsp;całości nie tylko na zdjęciach, ale i&nbsp;w&nbsp;3D. Piotrek zrobił najpierw jedną kopię i&nbsp;odesłał nam ją razem z&nbsp;oryginałem. Zrobił kopię tak doskonale, że kiedy przyszła paczka i&nbsp;ją rozpakowaliśmy mieliśmy kłopot, aby je odróżnić. Wszystkie plamki, łatki, spękania, drobne obtłuczenie wyglądały identycznie. Jedynym sposobem było „ważenie” kamieni w&nbsp;ręku. I&nbsp;oryginał, i&nbsp;kopie ważą praktycznie tyle samo, ale natura tę masę rozkłada równomiernie. Piotrek dociążył kopię metalowymi śrubami i&nbsp;dawało się wyczuć, że kopia powstała w&nbsp;polu grawitacyjnym i&nbsp;ma mimośrodowe odchyłki.
Kiedy już nacieszyliśmy się „nowym znaleziskiem”, poprosiliśmy Piotrka Górskiego o&nbsp;zrobienie [[Meteoryty (kopie)|kopii]]. Okaz ma bardzo ładny kształt, więc warto było go zachować w&nbsp;całości nie tylko na zdjęciach, ale i&nbsp;w&nbsp;3D. Piotrek zrobił najpierw jedną kopię i&nbsp;odesłał nam ją razem z&nbsp;oryginałem. Zrobił kopię tak doskonale, że kiedy przyszła paczka i&nbsp;ją rozpakowaliśmy mieliśmy kłopot, aby je odróżnić. Wszystkie plamki, łatki, spękania, drobne obtłuczenie wyglądały identycznie. Jedynym sposobem było „ważenie” kamieni w&nbsp;ręku. I&nbsp;oryginał, i&nbsp;kopie ważą praktycznie tyle samo, ale natura tę masę rozkłada równomiernie. Piotrek dociążył kopię metalowymi śrubami i&nbsp;dawało się wyczuć, że kopia powstała w&nbsp;polu grawitacyjnym i&nbsp;ma mimośrodowe odchyłki.
-
Teraz mogliśmy odciąć fragment, aby wysłać go do badań. W&nbsp;tym celu pojechaliśmy do mistrza piły czyli Marcina Cimały. Sprzęt był gotowy, ale niekompletny. Więc Marcin drukował w&nbsp;pośpiechu na drukarce 3D brakujące części - uchwyt do rurki, która leje wodę i&nbsp;prowadnicę z&nbsp;kapinosem do odprowadzania wody. Około północy można było ciąć. Na pierwszy ogień, na próbę poszedł jakiś CK, aby sprawdzić, czy piła działa. Wszystko było w&nbsp;najlepszym porządku. Zabrał się więc za odcinanie piętki. Kiedy odpadła, zamurowało i&nbsp;nas, i&nbsp;Marcina. Na powierzchni widać było inkluzje metalu, duże, podłużne, jak łzy, zupełnie inne niż np. w&nbsp;meteorycie Pułtusk. Natomiast {{Txt2Img|Lka_(inside)_6601.jpg|wnętrze meteorytu okazało się bardziej zwietrzałe}} niż się spodziewaliśmy po oględzinach powierzchni. Drugie cięcie i&nbsp;znowu inkluzje, trzecie i&nbsp;to samo. Więcej wymarzyć sobie nie można.
+
Teraz mogliśmy odciąć fragment, aby wysłać go do badań. W&nbsp;tym celu pojechaliśmy do mistrza piły czyli Marcina Cimały. Sprzęt był gotowy, ale niekompletny. Więc Marcin drukował w&nbsp;pośpiechu na drukarce 3D brakujące części - uchwyt do rurki, która leje wodę i&nbsp;prowadnicę z&nbsp;kapinosem do odprowadzania wody. Około północy można było ciąć. Na pierwszy ogień, na próbę poszedł jakiś CK, aby sprawdzić, czy piła działa. Wszystko było w&nbsp;najlepszym porządku. Zabrał się więc za odcinanie piętki. Kiedy odpadła, zamurowało i&nbsp;nas, i&nbsp;Marcina. Na powierzchni widać było inkluzje metalu, duże, podłużne, jak łzy, zupełnie inne niż np. w&nbsp;meteorycie [[Pułtusk]]. Natomiast {{Txt2Img|Lka_(inside)_6601.jpg|wnętrze meteorytu okazało się bardziej zwietrzałe}} niż się spodziewaliśmy po oględzinach powierzchni. Drugie cięcie i&nbsp;znowu inkluzje, trzecie i&nbsp;to samo. Więcej wymarzyć sobie nie można.
Część z&nbsp;tych płytek wyślemy do klasyfikacji. Wtedy dowiemy się, z&nbsp;kim mamy do czynienia i&nbsp;czy wstępne rozpoznanie, że to chondryt zwyczajny, jest prawdziwe, jakiego jest typu petrograficznego i&nbsp;jakie jeszcze niespodzianki kryje w&nbsp;sobie.
Część z&nbsp;tych płytek wyślemy do klasyfikacji. Wtedy dowiemy się, z&nbsp;kim mamy do czynienia i&nbsp;czy wstępne rozpoznanie, że to chondryt zwyczajny, jest prawdziwe, jakiego jest typu petrograficznego i&nbsp;jakie jeszcze niespodzianki kryje w&nbsp;sobie.
Linia 91: Linia 122:
Gdy uda się doprowadzić proces klasyfikacji i&nbsp;rejestracji do końca, w&nbsp;bazie polskich meteorytów przybędzie kolejny piękny okaz.
Gdy uda się doprowadzić proces klasyfikacji i&nbsp;rejestracji do końca, w&nbsp;bazie polskich meteorytów przybędzie kolejny piękny okaz.
{{BQuote-end}}
{{BQuote-end}}
-
 
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 97: Linia 127:
{{GEFrame-begin}}
{{GEFrame-begin}}
{{GEMap
{{GEMap
-
| htmlFileMap = wiki-Lka.htm
+
| htmlFileMap = wiki-Kuznica.htm
-
| lat = 50.805
+
| lat = 51.036
-
| lon = 19.122
+
| lon = 19.092
-
| zoom = 10
+
| zoom = 11
| type = roadmap
| type = roadmap
}}
}}
{{GEIcon-PointRed}}
{{GEIcon-PointRed}}
-
(C) Częstochowa
+
(K) Kuźnica
 +
{{GEIcon-PlaceOfFinding}}
 +
miejsce znalezienia okazu wskazane przez znalazcę
 +
{{GEIcon-Water}}
 +
Rzeka Kocinka
{{GEFrame-end}}
{{GEFrame-end}}
 +
 +
Wieś '''Kuźnica'''.<ref name="Kuźnica"></ref>
W sierpniu 2019 roku przez dwa dni [[Redakcja|przeszukiwaliśmy]] za pomocą wykrywacza metalu okolicę znalezienia okazu. Jak na razie bezowocnie.
W sierpniu 2019 roku przez dwa dni [[Redakcja|przeszukiwaliśmy]] za pomocą wykrywacza metalu okolicę znalezienia okazu. Jak na razie bezowocnie.
-
Została przeprowadzona klasyfikacja i&nbsp;wysłaliśmy zgłoszenie do {{!MBD}}.
+
Uważamy, że [[:Category:Warto szukać|warto się wybrać w&nbsp;te okolice i&nbsp;poszukać kolejnych okazów]].
-
+
 
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
== Galerie ==
+
== [[Kuźnica/Galerie]] ==
 +
 
 +
Zdjęcia dołączone do e-maili od Jacka Szczepańskiego (fot. Jacek Szczepański, zrobione telefonem komórkowym Samsung)
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
 +
File:Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-1.jpg|
 +
File:Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-2.jpg|
 +
File:Kuźnica_(Jacek_Szczepański)-3.jpg|
 +
</gallery>
 +
;Patrz → [[Kuźnica/Galerie]]
 +
 
Wygląd okazu, szczegóły powierzchni i wnętrza (fot. Jan Woreczko)
Wygląd okazu, szczegóły powierzchni i wnętrza (fot. Jan Woreczko)
<gallery caption="" widths="200px" heights="140px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="140px" perrow="3">
-
File:Lka_1698.jpg|Wygląd powierzchni okazu, która wystawała ponad grunt
+
File:Lka_1698.jpg|Wygląd powierzchni okazu, część która wystawała ponad grunt
 +
File:Lka_1700.jpg|
File:Lka_1702.jpg|Część okazu, która była zakopana w&nbsp;piaszczystym gruncie. Na powierzchni widać deseń podobny do diagramów Woronoja
File:Lka_1702.jpg|Część okazu, która była zakopana w&nbsp;piaszczystym gruncie. Na powierzchni widać deseń podobny do diagramów Woronoja
 +
File:Lka_1706.jpg|Deseń podobny do diagramów Woronoja
 +
File:Lka_1714.jpg|
File:Lka_1716.jpg|„Pięknie” zwietrzała powierzchnia i&nbsp;„guzy” metalu
File:Lka_1716.jpg|„Pięknie” zwietrzała powierzchnia i&nbsp;„guzy” metalu
-
File:Lka_1742.jpg|Charakterystyczny dla okazów orientowanych kołnierz na skorupie obtopieniowej
+
File:Lka_1732.jpg|Wgłębienia, prawdopodobnie po wytopieniu jakiś inkluzji
 +
File:Lka_1734.jpg|
 +
File:Lka_1736.jpg|Regmaglipty
 +
File:Lka_1738.jpg|Skorupa obtopieniowa
 +
File:Lka_1740.jpg|Skorupa obtopieniowa
File:Lka_1748.jpg|Skorupa obtopieniowa
File:Lka_1748.jpg|Skorupa obtopieniowa
-
File:Lka_(inside)_6601.jpg|Silnie zwietrzałe wnętrze okazu. Widać inkluzje metalu, duże, podłużne, jak łzy, zupełnie inne niż np. w&nbsp;meteorycie Pułtusk
+
File:Lka_1742.jpg|Charakterystyczny dla okazów orientowanych kołnierz na skorupie obtopieniowej
 +
File:Lka_1744.jpg|Kołnierz na skorupie obtopieniowej
 +
File:Lka_(inside)_6601.jpg|Silnie zwietrzałe wnętrze okazu. Widać inkluzje metalu, duże, podłużne, jak łzy, zupełnie inne niż np. w&nbsp;meteorycie [[Pułtusk]]
</gallery>
</gallery>
Linia 133: Linia 187:
</gallery>
</gallery>
 +
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
 +
File:Kuźnica_(Muzeum_NoZ)-1.jpg|[[Meteoryty (kopie)|Kopia]] kompletnego okazu meteorytu Kuźnica w&nbsp;zbiorach [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Nauk o&nbsp;Ziemi Uniwersytetu Śląskiego]] (fot. Łukasz Karwowski)
 +
File:Kuźnica_(Muzeum_NoZ)-2.jpg|Kopia okazu „Kuźnica nad Kocinką” w&nbsp;zbiorach [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Nauk o&nbsp;Ziemi Uniwersytetu Śląskiego]] (fot. Łukasz Karwowski)
 +
</gallery>
 +
 +
<br clear="all"/>
=== Mikroskopowa budowa meteorytu ===
=== Mikroskopowa budowa meteorytu ===
-
Obrazy z elektronowego mikroskopu skaningowego (elektrony wstecznie rozproszone, ang. ''Back Scattered Electrons'', BSE)<ref>więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm Mikrosonda (''Microprobe'')]</ref> (fot. Łukasz Karwowski)
+
Obrazy z elektronowego mikroskopu skaningowego (elektrony wstecznie rozproszone, ang. ''Back Scattered Electrons'', BSE)<ref>więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm Mikrosonda (''Microprobe'')]</ref> (źródło: Karwowski et al. 2021; fot. Łukasz Karwowski)
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
-
File:Lka_(BSE_f01).jpg|Zeszklona skorupa obtopieniowa<ref>więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FusionCrust.htm Skorupa obtopieniowa (''Fusion crust, fusion rind'')]</ref> z&nbsp;drobnymi kryształami spineli żelazowych. Widoczne bąble pogazowe
+
File:Lka_(BSE_f01).jpg|Zeszklona skorupa obtopieniowa<ref name="fusion crust"></ref> z&nbsp;drobnymi kryształami spineli żelazowych. Widoczne bąble pogazowe
 +
File:Kuźnica_(BSE_f03).jpg|Urozmaicony skośny przekrój skorupy szklistej meteorytu Kuźnica. W&nbsp;strefie brzeżnej (od żywicy do białej linii) oprócz spineli (jasno szare wydzielenia) liczne bąble pogazowe (P) (''An example of cross-section of the vitreous crust of the Kuźnica meteorite. Molten part with spinels (light gray) and numerous gas bubbles (P) are visible. The zone marked by white line'')
File:Lka_(BSE_f04).jpg|Skorupa obtopieniowa – na zewnątrz szklista, następnie strefa częściowego przetopienia i&nbsp;strefa tzw. czarnych żyłek. Dalej w&nbsp;prawo niezmieniona termicznie strefa meteorytu. Metal częściowo utleniony, tak w&nbsp;strefie czarnych żyłek jak i&nbsp;w&nbsp;meteorycie w&nbsp;części nie zmienionej termicznie (szare – krzemiany, wodorotlenki żelaza – szare, najjaśniejszy metal)
File:Lka_(BSE_f04).jpg|Skorupa obtopieniowa – na zewnątrz szklista, następnie strefa częściowego przetopienia i&nbsp;strefa tzw. czarnych żyłek. Dalej w&nbsp;prawo niezmieniona termicznie strefa meteorytu. Metal częściowo utleniony, tak w&nbsp;strefie czarnych żyłek jak i&nbsp;w&nbsp;meteorycie w&nbsp;części nie zmienionej termicznie (szare – krzemiany, wodorotlenki żelaza – szare, najjaśniejszy metal)
 +
File:Kuźnica_(BSE_f04).jpg|Zeszklona skorupa meteorytu z&nbsp;widocznymi kryształami szkieletowymi spinelu żelazowego. We wgłębieniach drobne ziarna kwarcowe. Poniżej strefy ze spinelami silnie nadtopiony fragment skorupy (''Amorphous meteorite crust with the secondary skeletal iron spinel crystals. Quartz grains in the recesses is also noted'')
 +
File:Kuźnica_(BSE_f05).jpg|Przekrój skorupy obtopieniowej. Bardzo cienka strefa ze spinelami, nieco szersza strefa częściowego topienia. Kolejna strefa to tzw. strefa czarnych żyłek z&nbsp;wydzieleniami metalu i&nbsp;siarczku żelaza zastąpionych w&nbsp;większości wodorotlenkami. Tro – troilit, Kam – kamacyt, Ol – oliwin, Px – piroksen, Epx – żywica, FeOH – telenowodorotlenki Fe (''Cross-section of the Kuźnica crust with a&nbsp;fragile zone of spinels and a&nbsp;slightly wider area of partial melting. The last visible zone is the so-called zone of black veins with precipitates of metal and iron sulphide replaced mostly by hydroxides. Tro – troilite, Kam – kamacite, Ol – olivine, Px – pyroxene, Epx – epoxy, FeOH – Fe hydroxide'')
 +
File:Kuźnica_(BSE_f09).jpg|Ziarno kamacytu (Kam) ze znacznym wydzieleniem taenitu lub tetrataenitu (Tet) oraz troilitu (Tro) (''An example of kamacite grain (Kam) with taenite or tetrataenite (Tet) and troilite (Tro)'')
 +
File:Kuźnica_(BSE_f10).jpg|Ziarno kamacytu (Kam) z&nbsp;wydzieleniem miedzi rodzimej (Cu) oraz troilitem (Tro) (''BSE image of kamacite (Kam) and native copper (Cu). Troilite (Tro) is also noted'')
 +
File:Kuźnica_(BSE_f11).jpg|Znacznych rozmiarów ziarno chromitu (Chr) w&nbsp;towarzystwie wydzieleń kamacytu (Kam). Kamacyt z&nbsp;obwódkami wodorotlenków żelaza (Fe<sub>OH</sub>) (''Chromite grain (Chr) with kamacite (Kam). The kamcite is over grown by iron hydrooxides (Fe<sub>OH</sub>)'')
 +
File:Kuźnica_(BSE_f12).jpg|Chondra piroksenowo-oliwinowa (Px-Ol) przepełniona drobnymi wydzieleniami chromitu (Chr) w&nbsp;otoczeniu widoczny kamacyt (Kam), troilit i&nbsp;wydłużone ziarno tetrataenitu (Tet) (''A&nbsp;typical Px-Ol chondrule with exsolution of chromite (Chr) over grown by partialy weathered kamacite (Kam), troilite (Tro) and elongated tetrataenite grain (Tet)'')
File:Lka_(BSE_f13).jpg|Dziwna chondra z dużą ilością skalenia, przepełniona chromitem. Na zewnątrz liczne wodorotlenki żelaza (najjaśniejszy – metal, nieco ciemniejszy po prawej to troilit, najciemniejszy plagioklaz (skaleń), nieco jaśniejsze to krzemiany)
File:Lka_(BSE_f13).jpg|Dziwna chondra z dużą ilością skalenia, przepełniona chromitem. Na zewnątrz liczne wodorotlenki żelaza (najjaśniejszy – metal, nieco ciemniejszy po prawej to troilit, najciemniejszy plagioklaz (skaleń), nieco jaśniejsze to krzemiany)
File:Lka_(BSE_f15).jpg|Strefa silnie utleniona (najjaśniejszy – metal, często otoczony wodorotlenkami żelaza (szare otoczki), ciemne – krzemiany)
File:Lka_(BSE_f15).jpg|Strefa silnie utleniona (najjaśniejszy – metal, często otoczony wodorotlenkami żelaza (szare otoczki), ciemne – krzemiany)
Linia 146: Linia 214:
-
Obrazy z mikroskopu optycznego (płytka cienka, ang. ''thin section'')<ref>więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Chondrules.htm Chondry (''Chondrules'')]</ref> (fot. Łukasz Karwowski)
+
Obrazy z mikroskopu optycznego (płytka cienka, ang. ''thin section'')<ref name="chondrules"></ref> (źródło: Karwowski et al. 2021; fot. Łukasz Karwowski)
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
File:Lka_(TS_f09).jpg|Chondra porfirowa oliwinowa (ang. ''porphyritic olivine'', PO) (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
File:Lka_(TS_f09).jpg|Chondra porfirowa oliwinowa (ang. ''porphyritic olivine'', PO) (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
File:Lka_(TS_f10).jpg|Chondra belkowa (lamelkowa) oliwinowa (ang. ''barred olivine'', BO). Pomiędzy lamelkami ciemne wydzielenia oligoklazu (plagioklazu). W&nbsp;tle widoczne rdzawe zabarwienie od wodorotlenków żelaza (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
File:Lka_(TS_f10).jpg|Chondra belkowa (lamelkowa) oliwinowa (ang. ''barred olivine'', BO). Pomiędzy lamelkami ciemne wydzielenia oligoklazu (plagioklazu). W&nbsp;tle widoczne rdzawe zabarwienie od wodorotlenków żelaza (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
File:Lka_(TS_f13).jpg|Chondra promienista (wachlarzowata) piroksenowa (ang. ''radial pyroxene'', RP). Widoczne dookoła zażelazienie (zwietrzelina). Kolorowe ziarna to oliwiny (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
File:Lka_(TS_f13).jpg|Chondra promienista (wachlarzowata) piroksenowa (ang. ''radial pyroxene'', RP). Widoczne dookoła zażelazienie (zwietrzelina). Kolorowe ziarna to oliwiny (światło przechodzące, nikole skrzyżowane)
 +
File:Kuźnica_(TS_f14).jpg|Chondra piroksenowo-oliwinowa (ang. ''porphyritic olivine-pyroxene'', POP), w&nbsp;cieście skalnym złożonym z&nbsp;oliwinów, piroksenów, plagioklazów i&nbsp;minerałów nieprzezroczystych. Światło przechodzące, spolaryzowane, nikole skrzyżowane (''An example of Px-Ol chondrule associated with Ol-Px-Pl and opaque-rich matrix. Transmitted light, crossed nicols'')
 +
File:Kuźnica_(TS_f15).jpg|Spękana chondra piroksenowa-wachlarzowa (ang. ''radial pyroxene'', RP). Światło przechodzące, nikole skrzyżowane (''Microphotography of cracked fan-shaped Px chondrule. Transmitted light, crossed nicols'')
 +
File:Kuźnica_(TS_f18-19).jpg|Chondra belkowa, częściowo porfirowa, złożona głównie z&nbsp;oliwinu. Światło przechodzące, spolaryzowane. Nikole skrzyżowane (''Microphotography of a&nbsp;beam-shaped Ol chondrule, which is partialy porfiric. Transmitted light, crossed nicols''). (Poniżej) Ta sama chondra w&nbsp;świetle przechodzącym przy jednym nikolu. Szare wydzielenia skalenia. Widoczne wtórne zażelazienie w&nbsp;otoczeniu chondry (''Chondrula in transmitted light with one nicol. Gray parts represents feld spar'')
File:Lka_(TS_f04).jpg|Szare – wodorotlenki żelaza, białe – relikty fazy metalicznej, różowy – troilit, szare i&nbsp;ciemne – krzemiany (światło odbite, jeden nikol)
File:Lka_(TS_f04).jpg|Szare – wodorotlenki żelaza, białe – relikty fazy metalicznej, różowy – troilit, szare i&nbsp;ciemne – krzemiany (światło odbite, jeden nikol)
 +
File:Kuźnica_(TS_f07).jpg|Ziarno metaliczne (białe), po brzegach ulegające wietrzeniu (szare). Na fotografii widoczne wydzielenia troilitu (różowawe). Światło odbite, jeden nikol (''An example of metallic grain (white) with weathered edges (gray). The exsolution of troilite (pinkish) is well visible. Reflected light, one nicol'')
 +
File:Kuźnica_(TS_f08).jpg|Szare ziarna chromitu (spinelu chromowego) w&nbsp;otoczeniu kamacytu (białe) i&nbsp;troilitu (różowawe). Światło odbite, jeden nikol (''An example of chromite (chrome spinel) (gray grains) over grown by kamacite (white) and troilite (pinkish). Reflected light, one nicol'')
</gallery>
</gallery>
Linia 157: Linia 230:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
 +
 +
* Gałązka-Friedman Jolanta, Woźniak Marek, (2023), '''Od [[Baszkówka|Baszkówki]] do [[Kuźnica|Kuźnicy]] – 27 lat badań mössbauerowskich meteorytów w Polsce (''From Baszkówka to Kuźnica – 27 years of Mössbauer studies of meteorites in Poland'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 14, 2023, s. 31-55. Plik {{Link-ASMP|BN=1|2195003}}.
 +
 +
* Jakubowska Martyna, Woźniak Marek, Bogusz Patrycja, Karwowski Łukasz, Gałązka-Friedman Jolanta, Duda Przemysław, (2021), '''Mössbauerowskie badania meteorytu [[Kuźnica]] (''Mössbauer studies of Kuźnica meteorite'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 12, 2021, s. 31-40. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.ojs-issn-2080-5497-year-2021-issue-12-article-d8beadd2-86e9-3282-8340-3f87cf64fd3d}}.
 +
 +
* Karwowski Łukasz, Szopa Krzysztof, Woźniak Marek, (2021), '''[[Kuźnica|Nowe znalezisko meteorytu]] w południowej części województwa łódzkiego (''New meteorite from the southern part of the Łódź Voivodeship, Poland'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 12, 2021, s. 41-57. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.ojs-issn-2080-5497-year-2021-issue-12-article-a0d30e43-58f0-3fe7-b7d4-a2f841e1395d}}.
 +
 +
* {{Łuszczek (2021)}}
* Oleszczuk Krzysztof, (2018), '''Meteoryt [[Łowicz]] niedaleko domu. Cenne znalezisko po latach''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 4, 2018, s. 42. Plik {{Link-PA|r=2018|n=4}}.
* Oleszczuk Krzysztof, (2018), '''Meteoryt [[Łowicz]] niedaleko domu. Cenne znalezisko po latach''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 4, 2018, s. 42. Plik {{Link-PA|r=2018|n=4}}.
Linia 162: Linia 243:
* Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2012), '''Opis okoliczności i miejsca spadku meteorytu we wsi [[Sołtmany]] pod Giżyckiem oraz wstępne wyniki badań (''A report about circumstances of the meteorite fall near [[Sołtmany]] village (near Gizycko – Poland) and initial examination results'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 3, 2012, s. 140-152. Plik {{Djvu|Wozniak_(ASMP_v3).djvu|DjVu}}; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-8dde213a-3ae4-4cd3-a81c-95ab705d7544}}.
* Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2012), '''Opis okoliczności i miejsca spadku meteorytu we wsi [[Sołtmany]] pod Giżyckiem oraz wstępne wyniki badań (''A report about circumstances of the meteorite fall near [[Sołtmany]] village (near Gizycko – Poland) and initial examination results'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 3, 2012, s. 140-152. Plik {{Djvu|Wozniak_(ASMP_v3).djvu|DjVu}}; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-8dde213a-3ae4-4cd3-a81c-95ab705d7544}}.
-
* Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2019), '''Nowe polskie znalezisko, [[„Lka”|Częstochowa]] (''A new Polish find, Częstochowa'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 10, 2019, s. 193-198. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-cf873dc1-ba9b-48f1-896d-5c8dc392ca4d}}.
+
* Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2019), '''Nowe polskie znalezisko, [[Kuźnica nad Kocinką|Częstochowa]] (''A new Polish find, Częstochowa'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 10, 2019, s. 193-198. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-cf873dc1-ba9b-48f1-896d-5c8dc392ca4d}}.
 +
 
 +
* {{Woźniak (2019, MaPS)}}
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
 +
 +
* '''[[Kuźnica/Galerie]]'''
* meteoryty: [[Leoncin]], [[Sołtmany]]
* meteoryty: [[Leoncin]], [[Sołtmany]]
* meteoryt [[Wyszków]]
* meteoryt [[Wyszków]]
 +
 +
* doniesienie [[Piotrków Trybunalski 1932]]
* [[Meteoryty (kopie)]]
* [[Meteoryty (kopie)]]
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
 +
 +
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=73472 Kuźnica]
 +
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=73472 Kuźnica]
* facebook – [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304837179548174/ NEw polish meteorite find. It looks like L6 chondrite but with loots of big iron flakes{{Wielokropek}}] {{SeparatorBull}} [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304820906216468 Newest polish meteorite 2kg{{Wielokropek}}] {{SeparatorBull}} [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304870789544813 Next slice of newest polish chondrite find{{Wielokropek}}]
* facebook – [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304837179548174/ NEw polish meteorite find. It looks like L6 chondrite but with loots of big iron flakes{{Wielokropek}}] {{SeparatorBull}} [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304820906216468 Newest polish meteorite 2kg{{Wielokropek}}] {{SeparatorBull}} [https://www.facebook.com/marcin.cimala/videos/2304870789544813 Next slice of newest polish chondrite find{{Wielokropek}}]
-
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Chondrules.htm Chondry (''Chondrules'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FusionCrust.htm Skorupa obtopieniowa (''Fusion crust, fusion rind'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm Mikrosonda (''Microprobe'')]
+
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Chondrules.htm Chondry (''Chondrules'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Silicates.htm Krzemiany (''Silicates'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm Mikrosonda (''Microprobe'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Minerals.htm Minerały w meteorytach (''Meteorite minerals'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FusionCrust.htm Skorupa obtopieniowa (''Fusion crust, fusion rind'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/Glossary.htm Słownik „meteorytowy” (''Glossary'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-ShockStage.htm Stopień szokowy '''S''', poziom zszokowania (''Shock stage'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Weathering.htm Wietrzenie meteorytów; skale stopnia zwietrzenia (''Weathering level, index, grade'')]
* woreczko.pl – Jak rozpoznać meteoryt?: '''[http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Identification.htm Rozpoznawanie meteorytów (''Meteorite identification'')]''' {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-NOTmeteorites.htm Jak rozpoznać NIE meteoryt? (''How to recognize NOT a meteorite?'')]
* woreczko.pl – Jak rozpoznać meteoryt?: '''[http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Identification.htm Rozpoznawanie meteorytów (''Meteorite identification'')]''' {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-NOTmeteorites.htm Jak rozpoznać NIE meteoryt? (''How to recognize NOT a meteorite?'')]
 +
* Wikipedia – [https://pl.wikipedia.org/wiki/Kuźnica Kuźnica] {{SeparatorBull}} '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Kuźnica_(gmina_Nowa_Brzeźnica) Kuźnica (gmina Nowa Brzeźnica)]''' {{SeparatorBull}} [https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarna_Oksza Kocinka (Czarna Oksza)]
 +
* Wikipedia – [https://pl.wikipedia.org/wiki/Diagram_Woronoja Diagram Woronoja]
 +
 +
[[Category:MetBullDatabase]]
[[Category:Meteoryty polskie]]
[[Category:Meteoryty polskie]]
[[Category:Znaleziska]]
[[Category:Znaleziska]]
 +
[[Category:Warto szukać]]

Aktualna wersja na dzień 22:57, 2 mar 2024

2i

Habemus Meteorite!

Kuźnica
Znalezisko
Lokalizacja wieś Kuźnica, gmina Nowa Brzeźnica, powiat pajęczański, województwo łódzkie, Polska
Położenie[2] 51°02'10,64"N, 19°05'33,31"E[1]
Data lato 2008
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny typu H5
Masa 2143 g
Liczba okazów jeden kompletny okaz
Cechy stopień szokowy S1; stopień zwietrzenia W1 (blisko krawędzi W2)
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
„Lka”, Kuźnica nad Kocinką[3]

Habemus Meteorite![4] tak zatytułował emaila do nas Krzysztof Szopa, który wraz z prof. Łukaszem Karwowski badał i zgłosił do Meteoritical Bulletin Database nowy polski meteoryt. W forwardzie[5] emaila z 26 października 2020 roku było tylko (?!) to:

«

Status of job 20201014152445
Dear submitter,

Here is the current status of samples you submitted to the Nomenclature Committee for job 20201014152445 (Poland find):

The following meteorites have been approved:

Kuznica nad Kocinka (2143 g, H5) [24 Oct 2020]
»


Na taki komunikat czekaliśmy bardzo długo. Na początku grudnia 2019 roku wysłaliśmy fragment meteorytu do prof. Łukasza Karwowskiego z Uniwersytetu Sląskiego w Katowicach z prośbą o dokonanie badań i zgłoszenie nowego meteorytu do Meteoritical Bulletin Database. Po klasyfikacji i wypełnieniu stosownych formularzy zgłoszenie zostało wysłane w lutym 2020 roku. Długo przyszło nam czekać, ale się dokonało!

Nowe znalezisko!

Mamy od września 2018 roku piękny okaz meteorytu znaleziony w Polsce. Jest to chondryt zwyczajny (o wadze 2,145 kg), a wstępne oględziny wskazywały, że może być typu L5 lub L6 (oglądając przekrój prof. Lukasz Karwowski stwierdził, że wygląda na typ H; i się nie pomylił). Widać na jego powierzchni elementy typowe dla okazu orientowanego. Okaz jest mało zwietrzały na powierzchni, ale w środku już bardziej.[6]

Okaz jest kompletny, obły i orientowany przez co maleje szansa, że był to obfity deszcz meteorytów. Ale Pułtuski też trafiają się orientowane, więc niczego to nie rozstrzyga definitywnie.

Jest to na razie (!) pojedynczy okaz, więc go nie masakrowaliśmy na, np. 25 płytek, ale postaramy się zabezpieczyć oczekiwania innych kolekcji. Leżał na Ziemi kilkadziesiąt lat, to może poczekać kilka tygodni na swoją „premierę”. Nie ma parcia i pośpiechu. Na początku 2019 roku pojechaliśmy do Marcina Cimały by uciąć kilka płytek z okazu. Bez naszej zgody Marcin wrzucił na facebooka post o naszym nabytku i mleko się wylało. Fakt posiadania przez nas nowego polskiego znaleziska stał się obiektem zainteresowania środowiska meteoryciarzy. Ponieważ nie dało się już utrzymać tego w tajemnicy, zredagowaliśmy nowe hasło na Wiki.Meteoritica.pl z podstawowymi informacjami o meteorycie, który ochrzciliśmy wstępnie nazwą „Lka”.

«

Okaz został znaleziony kilka lat temu. Znalazca lubi duże przestrzenie, spacery i zawsze interesowały go ciekawe kamienie. Ten znalazł podczas swoich samotnych wypraw w okolice. Zabrał go do domu. Pod koniec 2018 roku przypadkiem trafił w internecie na strony o meteorytach i zaintrygowany swoim znaleziskiem napisał do nas czy to może być meteoryt. Od tego momentu sprawy potoczyły się szybko i z wiadomym efektem. Meteoryt będzie klasyfikowany. Masa główna zostanie w naszej kolekcji, a kilka płytek trafi do innych.[7]

Nie chcieliśmy sprawy mocno nagłaśniać, gdyż działanie pod presją i pod dyktando, da/nie da, sprzeda/nie sprzeda, nie służy nikomu. Ale za sprawą Marcina informacja trafiła na FB i zaczęła żyć własnym życiem.

»


Wynika badań i klasyfikacji

Treść zgłoszenia do Meteoritical Bulletin Database:

Kuźnica nad Kocinką    51°02'10,64"N, 19°05'33,31"E[1]
Wieś Kuźnica, powiat pajęczański, województwo łódzkie, Polska
Znalezisko: lato 2008
Klasyfikacja: chondryt zwyczajny typu H5
Historia: Anonimowy mieszkaniec Częstochowy znalazł meteoryt latem 2008 roku. Okaz został znaleziony w piasku eolicznym na terenie, gdzie nie odnotowano zjawisk związanych z działalnością lodowców. Podejrzany meteoryt był przetrzymywany w rękach znalazcy do jesieni 2018 roku. Posiadacz meteorytu skontaktował się z właścicielami strony www.woreczko.pl, która jest poświęcona m.in. identyfikacji meteorytów. Stronę tę prowadzą kolekcjonerzy meteorytów Marek i Beata Woźniak (vel Jan Woreczko & Wadi). Po spotkaniu Jan i Wadi kupili meteoryt, który jest teraz częścią ich kolekcji. Więcej szczegółów na temat meteorytu znajduje się na Wiki.Meteoritica.pl.
Charakterystyka fizyczna: Teraz meteoryt jest reprezentowany przez 3 części oraz dwie płytki cienkie. Największy kawałek ma 2037 g. Dwa mniejsze mają 13,7 i 5,81 g. Płytki cienkie wykonano z fragmentu 7,03 g. Skorupa obtopieniowa jest czarna do brązowawej i typowa dla chondrytów zwyczajnych.[8] Na powierzchni widoczne są regmaglipty.
Petrografia: Chondry mają wielkość od 0,15 do 1,00 mm średnicy. Najpopularniejsze są chondry oliwinowe. Belkowe chondry oliwinowe (ang. barred olivine, BO) mają teksturę ukazująca wydłużone, równoległe paski oliwinu z czystymi piroksenami i oligoklazem między słupkami. Drugi charakterystyczny typ chondr reprezentowany jest przez chondry porfirowe oliwinowo-piroksenowe (ang. porphyritic olivine-pyroxene, POP) i chondry promieniste (ang. radial pyroxene, RP).[9] Matrix nie uległ rekrystalizacji, klasty mają średnicę do 0,1 do 0,2 mm.
Geochemia: Pirokseny i oliwin zajmują 71,9% obj. meteorytu. Plagioklazy 11,2% obj.[10] Fazy metaliczne to 7,0% obj. Troilit zajmuje do 4,2% obj. Spinel (Cr-spinel, chromit) do 1,1% obj. Średnia zawartość minerałów wtórnych wynosi 4,4% obj. (w pobliżu części najbardziej zewnętrznej zawartość minerałów wtórnych dochodzi do 8-10% obj.).
Fajalit: Fa18,78 (19,21-18,41) (N=10); nisko wapniowy piroksen: Fs16,47 (16,69-16,20)Wo1,45 (1,68-0,98) (N=8). Plagioklaz: Ab82,06–78,79, Or6,69–4,15, An17,61–12,3; augit: Fs9,6Wo44,7En46,3; troilit: Ni do 0,01; kamacyt: Ni 6,90–5,83, Co 0,56–0,43; taenit: Ni 39,4–33,1, Co 0,09–0,06; tetrataenit: Ni 50,46–49,68, Co do 0,05; odnotowano również chlorapatyt i merrillit.[11]
Klasyfikacja: Chondryt zwyczajny H5, stopień szokowy S1, stopień zwietrzenia W1 (blisko krawędzi W2).
Zgłaszający: Łukasz Karwowski i Krzysztof Szopa, Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Okazy: Masa główna 2037 g w kolekcji Meteorites Collection, Jan Woreczko & Wadi; fragmenty 13,7, 7,06 g oraz dwie płytki cienkie[12] w zbiorach Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl (USil, Earth Sciences Museum, Institute of Earth Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Silesia in Katowice); płytka 5,81 g G. Składanek.[13][7]
Dla nowego meteorytu zaproponowaliśmy nazwę Kuźnica nad Kocinką. Miejsce znalezienia okazu znajduje się niedaleko wsi Kuźnica leżącej nad rzeką Kocinką. Polska nazwa „Kuźnica”, oznaczająca miejsce w którym wydobywano i/lub przetwarzano żelazo, nawiązuje do słowa „kuźnia”. Miejsce znalezienia meteorytu znajduje się na obszarze związanym z długą historią produkcji żelaza (dymarki). Z tego względu wiele lokalnych wsi ma podobną nazwę (Kuźnica).[14] Dlatego uznaliśmy, że należy sprecyzować o jaką wieś Kuźnica chodzi i dodać nazwę rzeki (Kocinka) w nazwie meteorytu.

(…)

Oczywiście zrobiliśmy również pomiary meteorytu w spektroskopii mössbauerowskiej. Lecz ze względu na duży stopień zwietrzenia okazu, wynik nie mógł być interpretowany opracowaną przez nas metodą 4M[15] (Woźniak et al. 2019), ale warto je zacytować (procentowy udział podwidm w widmie mössbauerowskim): oliwin = 24,2%, piroksen = 18,4%, metal = 12,0%, troilit = 9,1%, Fe3+ = 19,1% oraz dwa wodorotlenki 10,6% i 6,6%. Nawet jeśli wliczyć fazę zwietrzałą (Fe3+) do metalu to wynik klasyfikacji metodą 4M jest daleki od oczekiwań.


Początki – typowy email z 21 września 2018 roku

Fragmenty artykułu Woźniak et al. (2019):

«

Pułtusk czy Morasko to najczęściej obecnie znajdowane w Polsce meteoryty. Wydarzeniem było znalezienie w 2017 roku, po długiej przerwie, okazu meteorytu Łowicz (Oleszczuk 2018). Nieziemskie kamienie spoza elips, bardzo rzadko wpadają w nasze ręce. Ze znanych nam niedawnych przypadków jeden z takich okazów trafił z Siewierza do Marcina Cimały i okazał się zresztą znanym meteorytem litewskim o niełatwej nazwie – Zemaitkiemis. Inny wypatrzył na portalu Allegro Maciej Burski i zaryzykował. Dysponując tylko zdjęciami, wyłożył kilkaset złotych. W ten sposób trafił na świeży okaz z piękną skorupą obtopieniową.[16]

Kolejna historia przydarzyła się nam. Przynajmniej raz w tygodniu dostajemy od szczęśliwych znalazców zdjęcia potencjalnych meteorytów. W 90 procentach są to zdjęcia nieostre, z kolorystycznymi dominantami, nie ma na nich przedmiotów, choćby pudełka zapałek, które dałoby wyobrażenie o skali. Zdarza się, że e-maile mają i po kilkadziesiąt MB, więc kiedy zapycha się skrzynka, wiadomo, że właśnie idą kolejne zdjęcia. Żadnych listów nie pozostawiamy bez odpowiedzi. Zazwyczaj jest to krótkie: „Nie, nie jest to meteoryt. Przykro mi. Pzdr Woreczko”. Często znalazcy szukają potwierdzenia, że mają okaz wyjątkowy, który pochodzi z Marsa czy Księżyca, a nawet nie znanego jeszcze nauce typu. Nie dyskutujemy z takimi teoriami.

Tym razem było inaczej. 21 września 2018 roku, około południa przyszedł list: Dzień dobry. Znalazłem to „coś” kilka lat temu. Okolica kamienisto-piaszczysta, bo tutaj zakończył swoją wędrówkę przedostatni lodowiec. Waga ok. 2,5 kg.[17] Wymiary to 15×8×6 cm. Niewielki magnes neodymowy podnosi to „coś” bez problemu. Bardzo proszę o „rzucenie okiem”.

Po czym można było zobaczyć fragment zdjęcia, bo było duże i nie mieściło się na ekranie komputera. A na nim jak nic fragment meteorytu – doskonałej jakości i pięknie oświetlonego. Serce zabiło mocniej, zdjęcie zostało natychmiast ściągnięte na pulpit. Teraz w pełnej krasie można było zobaczyć okaz. Był wspaniały – kompletny, miał regmaglipty, coś co wyglądało jak skorupa obtopieniowa i kołnierz, charakterystyczny dla okazów orientowanych. Idealnie też rdzewiał (ryc. 1, 2, 3). Uważamy, że meteorytów nie klasyfikuje się na podstawie zdjęć, ale w tym wypadku znalezisko wyglądało jak wzorcowy chondryt zwyczajny. Potem historia potoczyła się błyskawicznie. Napisaliśmy: Nie ma zdjęć „od dołu”! Czy może go Pan sfotografować „od dołu”? Większość zdjęć jest z jednej strony ;-))

Przy okazji zadaliśmy mnóstwo pomocniczych pytań: w jaki sposób Pan go znalazł? Czy w okolicy były podobne? Czy interesuje się Pan meteorytami? Czy szuka Pan z wykrywaczem metalu? Czy wystawał z gruntu, itd. Odpowiedzi pozwalały nam również ocenić, z jakim typem człowieka mieliśmy do czynienia. Profilaktycznie też poprosiliśmy znalazcę, aby kamienia nie ciął i nie rozbijał. Historię ze zniszczeniem meteorytu młotkiem już przeżyliśmy (Woźniak i in. 2012).[18]

Rozmówca okazał się inteligentny i wrażliwy, był marzycielem, ale ze zdrowym dystansem do świata. Korespondencja z nim sprawiała przyjemność. Pisał: Kamienie zwoziłem do domu zawsze. Normalnie w plecaku. Dziwne, ładne, brzydkie. Ale ciekawe. Później były przeprowadzki i to, co targałem z miłości, przypadało w śmietnikach i piwnicach. (…) Zawsze szukałem ciekawych kamieni, bo je lubię :) Ten leżał w domu kilka lat. Nie, nikt go nie oglądał.

I podesłał kolejne zdjęcia, zgodnie z naszą prośbą pokazujące obiekt zainteresowania z różnych stron, a nawet w towarzystwie innych kamieni. Napisaliśmy wtedy: Widzimy po zdjęciach, że ma Pan oko na dziwne kamienie. Ale interesuje nas tylko ten jeden. Jeszcze tej samej nocy dostaliśmy zaproszenie, aby „zardzewialca”, jak wyrażał się o nim rozmówca, zobaczyć osobiście. Zaproszenie przyjęliśmy. Znalazca wiedział jak wyglądamy my, widział nasze zdjęcie w Internecie, więc postanowił zrewanżować się swoim. Podesłał je i zobaczyliśmy twarz Znalazcy.

Dwa dni później, w niedzielne przedpołudnie zmierzaliśmy na południe Polski. Byliśmy ciekawi, ale i pełni niepokoju. Zastanawialiśmy się, jak w rzeczywistości kamień będzie wyglądał, bo człowiek często widzi to, co chce zobaczyć. Dywagowaliśmy, kim będzie znalazca i jaka będzie opowieść o jego spotkaniu z przybyszem z kosmosu. Czy spójna i prawdopodobna? Czy prawdziwa?

Zatrzymaliśmy się na obrzeżach Częstochowy, pod jego domem. Wzięliśmy po głębokim wdechu, spojrzeliśmy na siebie i nacisnęliśmy dzwonek do drzwi. Znalazca okazał się intrygujący. Miał w sobie jakąś magię, spokój i dziecięcą ciekawość. Zaprosił nas do pokoju, gdzie na ławie, na serwecie leżał okaz. Zaczęliśmy go oglądać, obracać, ważyć w ręku

Meteoryty mają „inną” wagę, zazwyczaj wydają się cięższe niż zwyczajne, meteorytowo wyglądające kamienie. Okazało się też, że znalazca ma w domu wagę do 2 kg, a położony na niej kamień bez problemu dociągnął wskazówkę do końca skali.[17] Ważył więc więcej. Emocje były ogromne. W rzeczywistości okaz wyglądał ładniej niż na zdjęciach - można było zaryzykować stwierdzenie, że mamy do czynienia z idealnym chondrytem zwyczajnym. Warto było przejechać te kilkaset kilometrów, aby go zobaczyć.

Usiedliśmy przy ławie, znalazca – po turecku na podłodze. My opowiadaliśmy o meteorytach, on słuchał tych historii z zachwytem. Zresztą przypomniał sobie nawet, że jako 13 latek czytał w czasopiśmie „Problemy” o meteorycie tunguskim.[19] Od piątku wertował też nasz portal Wiki.Meteoritica.pl. Zadawał pytania, my też pytaliśmy. Wszystko działo się tak szybko, że trudno ogarnąć dynamikę tej rozmowy. W jej trakcie spisywaliśmy historię znaleziska.

Już wcześniej w e-mailach rozmawialiśmy o cenie i teraz została ona doprecyzowana. Kupiliśmy! Meteoryt należał do nas i zaczynał właśnie swoją nową historię. Pożegnaliśmy znalazcę. Ruszyliśmy w kierunku domu. Do zachodu słońca było jeszcze ze dwie godziny. Postanowiliśmy więc pojechać na miejsce, gdzie został znaleziony. Uważamy, że szansa na znalezienie kolejnych okazów jest raczej nikła, zresztą tamtego dnia nie mieliśmy ze sobą wykrywacza metalu. Chcieliśmy po prostu zobaczyć, czy w tej opowieści wszystko się zgadza. Znaleźliśmy las, znaleźliśmy drogę, znaleźliśmy rzekę i wskazane miejsce, gdzie jeszcze kilkanaście lat temu leżał nasz okaz. Nie mieliśmy wątpliwości (ryc. 4).

Poprosiliśmy znalazcę o spisanie historii. Wywiązał się z tego zadania wyśmienicie. Oto ona:

To był któryś z letnich dni lat 2005–2008. Byłem sam. Jak zresztą prawie zawsze. Przyjeżdżałem samochodem nad rzekę, kąpałem się, wylegiwałem na trawie czy leżaku. To miejsce znam od dziecka. Czytałem, marzyłem i łazikowałem. Bardzo, bardzo rzadko spotkałem grzybiarza lub kogoś miejscowego.
Pamiętam sam moment znalezienia i bardzo dobrze pamiętam miejsce. Kamień był częściowo ukryty w ubitym piasku na polnej piaszczystej drodze, którą w dużej części sam wyjeździłem. Kawałek, który wystawał, był jaśniejszy, jakby wypolerowany. Kopnąłem go ale nie ustąpił więc klęknąłem i małym kamykiem polnym odkopałem go.
Nie miałem żadnych oczekiwań wobec znaleziska ale zaintrygowało mnie, że jest zardzewiały. To go zabrałem. W bagażniku samochodu miałem magnes neodymowy i kiedy magnes zbliżyłem do kamienia to te bestie się „skleiły”. Nie kojarzyłem znaleziska z meteorytem ale był niecodzienny więc go zabrałem. Ale nawet, jakby go nie przyciągnął, też bym go zabrał. I to tyle. Nie zna Pan nikogo, kto z magnesem na sznurku chodzi? Ja chodzę.
I tak leżał lata w domu na szafce w sypialce. Z innymi moimi znaleziskami.
Aż bodajże do 18 września tego roku. Dzień wcześniej żegnałem gorące lato siedząc w fotelu na balkonie i gapiąc się w czyste rozgwieżdżone niebo. Śmignął jeden meteor, później drugi a ja myślałem o tym skąd leciały, żeby tutaj nad Ziemią skończyć swój żywot. Rano, jeszcze w łóżku czytałem na smartfonie wieści ze świata. Między innymi ze stron Losy Ziemi, Monitoring Bezpieczeństwa, Tylko Przyroda, Inne Medium. I tak natchniony pomyślałem: ciekawe skąd i kiedy przyleciał ten gość, co leży od lat na szafce w sypialce? I zacząłem czytać o meteorytach. I tak trafiłem na stronę www.woreczko.pl „jak rozpoznać meteoryt”. I tam była zachęta, aby wysłać zdjęcie. To wziąłem „zardzewiałego” (tak go nazywam) na balkon i w świetle naturalnym Resztę Pan zna:)

Kiedy już nacieszyliśmy się „nowym znaleziskiem”, poprosiliśmy Piotrka Górskiego o zrobienie kopii. Okaz ma bardzo ładny kształt, więc warto było go zachować w całości nie tylko na zdjęciach, ale i w 3D. Piotrek zrobił najpierw jedną kopię i odesłał nam ją razem z oryginałem. Zrobił kopię tak doskonale, że kiedy przyszła paczka i ją rozpakowaliśmy mieliśmy kłopot, aby je odróżnić. Wszystkie plamki, łatki, spękania, drobne obtłuczenie wyglądały identycznie. Jedynym sposobem było „ważenie” kamieni w ręku. I oryginał, i kopie ważą praktycznie tyle samo, ale natura tę masę rozkłada równomiernie. Piotrek dociążył kopię metalowymi śrubami i dawało się wyczuć, że kopia powstała w polu grawitacyjnym i ma mimośrodowe odchyłki.

Teraz mogliśmy odciąć fragment, aby wysłać go do badań. W tym celu pojechaliśmy do mistrza piły czyli Marcina Cimały. Sprzęt był gotowy, ale niekompletny. Więc Marcin drukował w pośpiechu na drukarce 3D brakujące części - uchwyt do rurki, która leje wodę i prowadnicę z kapinosem do odprowadzania wody. Około północy można było ciąć. Na pierwszy ogień, na próbę poszedł jakiś CK, aby sprawdzić, czy piła działa. Wszystko było w najlepszym porządku. Zabrał się więc za odcinanie piętki. Kiedy odpadła, zamurowało i nas, i Marcina. Na powierzchni widać było inkluzje metalu, duże, podłużne, jak łzy, zupełnie inne niż np. w meteorycie Pułtusk. Natomiast wnętrze meteorytu okazało się bardziej zwietrzałe niż się spodziewaliśmy po oględzinach powierzchni. Drugie cięcie i znowu inkluzje, trzecie i to samo. Więcej wymarzyć sobie nie można.

Część z tych płytek wyślemy do klasyfikacji. Wtedy dowiemy się, z kim mamy do czynienia i czy wstępne rozpoznanie, że to chondryt zwyczajny, jest prawdziwe, jakiego jest typu petrograficznego i jakie jeszcze niespodzianki kryje w sobie.

Gdy uda się doprowadzić proces klasyfikacji i rejestracji do końca, w bazie polskich meteorytów przybędzie kolejny piękny okaz.

»


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Kuźnica

miejsce znalezienia okazu wskazane przez znalazcę

Rzeka Kocinka

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Wieś Kuźnica.[14]

W sierpniu 2019 roku przez dwa dni przeszukiwaliśmy za pomocą wykrywacza metalu okolicę znalezienia okazu. Jak na razie bezowocnie.

Uważamy, że warto się wybrać w te okolice i poszukać kolejnych okazów.


Kuźnica/Galerie

Zdjęcia dołączone do e-maili od Jacka Szczepańskiego (fot. Jacek Szczepański, zrobione telefonem komórkowym Samsung)

Patrz → Kuźnica/Galerie


Wygląd okazu, szczegóły powierzchni i wnętrza (fot. Jan Woreczko)


Miejsce znalezienia okazu



Mikroskopowa budowa meteorytu

Obrazy z elektronowego mikroskopu skaningowego (elektrony wstecznie rozproszone, ang. Back Scattered Electrons, BSE)[20] (źródło: Karwowski et al. 2021; fot. Łukasz Karwowski)


Obrazy z mikroskopu optycznego (płytka cienka, ang. thin section)[9] (źródło: Karwowski et al. 2021; fot. Łukasz Karwowski)


Bibliografia

  • Gałązka-Friedman Jolanta, Woźniak Marek, (2023), Od Baszkówki do Kuźnicy – 27 lat badań mössbauerowskich meteorytów w Polsce (From Baszkówka to Kuźnica – 27 years of Mössbauer studies of meteorites in Poland), Acta Soc. Metheor. Polon., 14, 2023, s. 31-55. Plik ASMP.
  • Jakubowska Martyna, Woźniak Marek, Bogusz Patrycja, Karwowski Łukasz, Gałązka-Friedman Jolanta, Duda Przemysław, (2021), Mössbauerowskie badania meteorytu Kuźnica (Mössbauer studies of Kuźnica meteorite), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 31-40. Plik ASMP.
  • Karwowski Łukasz, Szopa Krzysztof, Woźniak Marek, (2021), Nowe znalezisko meteorytu w południowej części województwa łódzkiego (New meteorite from the southern part of the Łódź Voivodeship, Poland), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 41-57. Plik ASMP.
  • Łuszczek Katarzyna, (2021), Chondryty zwyczajne i ich ciała macierzyste, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2021, ss. 149.[21] ISBN 978-83-7493-145-8.
  • Oleszczuk Krzysztof, (2018), Meteoryt Łowicz niedaleko domu. Cenne znalezisko po latach, Urania-Postępy Astronomii, 4, 2018, s. 42. Plik DjvU.
  • Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2012), Opis okoliczności i miejsca spadku meteorytu we wsi Sołtmany pod Giżyckiem oraz wstępne wyniki badań (A report about circumstances of the meteorite fall near Sołtmany village (near Gizycko – Poland) and initial examination results), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 140-152. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik ASMP.
  • Woźniak Beata, Woźniak Marek, (2019), Nowe polskie znalezisko, Częstochowa (A new Polish find, Częstochowa), Acta Soc. Metheor. Polon., 10, 2019, s. 193-198. Plik ASMP.
  • Woźniak Marek, Gałązka‐Friedman Jolanta, Duda Przemysław, Jakubowska Martyna, Rzepecka Patrycja, Karwowski Łukasz, (2019), Application of Mössbauer spectroscopy, multidimensional discriminant analysis, and Mahalanobis distance for classification of equilibrated ordinary chondrites, Meteoritics & Planetary Science, vol. 54(8), 2019, s. 1828-1839 (abstrakt).[22] Plik doi.

Przypisy

  1. ^ a b miejsce znalezienia okazu wskazane przez znalazcę
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ proponowaliśmy nazwę Kuźnica nad Kocinką, ale zespół nazewnictwa Nomenclature Committee nie przychylił się do naszej propozycji
  4. ^ sparafrazowane Habemus papam (łac. „mamy papieża”) – formuła wygłaszana po dokonaniu wyboru nowego papieża przez konklawe
  5. ^ nadawcą był redaktor Meteoritical Bulletin Gattacceca Jérôme
  6. ^ w badaniach okazało się, że jest odwrotnie: stopień zwietrzenia W1, a blisko krawędzi W2
  7. ^ a b fragmenty meteorytu Kuźnica trafiły również do kolekcji: Macieja Burskiego, Andriesa Goedhart, Piotra Górskiego, Alana Mazura, Kazimierza Mazurka, Jarosława Morysa, Tomasza Ogłazy, Pawła Zaręby, Mateusza Żmii
  8. ^ a b więcej → woreczko.pl – Skorupa obtopieniowa (Fusion crust, fusion rind)
  9. ^ a b więcej → woreczko.pl – Chondry (Chondrules)
  10. ^ więcej → woreczko.pl – Krzemiany (Silicates)
  11. ^ więcej → woreczko.pl – Minerały w meteorytach (Meteorite minerals)
  12. ^ numer inwentarowy WNoZ/Mt/105
  13. ^ w Meteoritical Bulletin Database jest literówka [K.], powinno być Grzegorza Składanka (z Kielc)
  14. ^ a b w regionie znajduje się wiele wsi o nazwie „Kuźnica” (za Wikipedią – Kuźnica): Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Rusiec; Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Zelów; Kuźnica – przysiółek wsi Kiedosy w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Działoszyn; Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Nowa Brzeźnica; Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Sulmierzyce; Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb; Kuźnica – wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Ostrówek; Kuźnica – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Kłomnice; Kuźnica – kolonia w woj. śląskim, w  pow. częstochowskim, w gminie Kruszyna; Kuźnica – dzielnica Częstochowy (…); patrz → doniesienie Piotrków Trybunalski 1932
  15. ^ metoda została opracowana dla meteorytów mało zwietrzałych, czyli dla Fe3+ i wodorotlenków <6,0%
  16. ^ historia meteorytu Leoncin
  17. ^ a b kompletny okaz ważył 2,145 kg
  18. ^ historia meteorytu Sołtmany (Woźniak et al. 2012)
  19. ^ spadek Tunguska (Тунгусский метеорит) 30 czerwca 1908 roku w Rosji; typ unknown, TKW 13,4 g
  20. ^ więcej → woreczko.pl – Mikrosonda (Microprobe)
  21. ^ „biblia” informacji o chondrach i chondrytach, ale nie tylko – obowiązkowa lektura dla miłośników meteorytów
  22. ^ Abstract: Mössbauer spectra of equilibrated ordinary chondrites consist of two doublets due to paramagnetic iron present in olivines and pyroxenes and two sextets due to magnetically ordered iron present in metallic phases and troilite. The spectral areas of the different mineralogical phases found by Mössbauer spectroscopy in meteorites are proportional to the number of iron atoms in this mineralogical phase. This property of Mössbauer spectra can be the basis for constructing a method for the classification of ordinary chondrites. This idea was first explored at the Mössbauer Laboratory in Kanpur. This group suggested a qualitative method based on 2‐dimensional plots of Mössbauer spectral areas and thus classified properly some meteorites. We constructed a quantitative method using Mössbauer spectral areas, multidimensional discriminant analysis, and Mahalanobis distance (4M method) to determine the probability of a meteorite to be of type H, L, or LL. Based on 59 Mössbauer spectra, we calculated by the 4M method, Scluster, the level of similarity of the Goronyo meteorite to the clusters. On the plot of ferrosilite versus fayalite, the point representing Goronyo is located on the border between H and L areas. Calculated by the 4M method, the meteorite Goronyo is 32% similar to type H, 75% to type L, and 11% to type LL. Additional mineralogical analyses suggested that the Goronyo meteorite would be classified as type L, although it was originally reported as type H in the Meteoritical Bulletin Database;
    patrz → Woźniak et al. (2020, ASMP) oraz artykuły w Hyperfine Interactions; więcej → woreczko.pl – Metoda 4M (4M method)  ●  Metoda 4M – formularz

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Kuźnica
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Kuźnica
Osobiste