PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Kuleschovka

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Bibliografia)
Linia 31: Linia 31:
=== Niespodzianki w starych kolekcjach ===
=== Niespodzianki w starych kolekcjach ===
-
Na początku 2017 roku znany kolekcjoner Tomasz Jakubowski, kupił część starej kolekcji meteorytów. W&nbsp;jej skład wchodzi wiele historycznych i&nbsp;rzadkich meteorytów, którym towarzyszą cenione przez kolekcjonerów ręcznie wypisywane etykietyk do okazów. Na zbiór składają się: meteoryty żelazne Gibeon<ref name="Gibeon">meteoryt żelazny '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=10912 Gibeon]''', znalezisko z&nbsp;1836 roku w&nbsp;Namibii; typ IVA, TKW 26&nbsp;ton</ref> (IVA, płytka), [[Bohumilitz]] (IAB, fragmenty we fiolce), [[Magura]] (IAB, fragmenty we fiolce), meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta<ref name="Vaca Muerta">meteoryt żelazno-kamienny '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=24142 Vaca Muerta]''', znalezisko z&nbsp;1861 roku w&nbsp;Chile; mezosyderyt A1, TKW 3,83&nbsp;tony</ref> (MES, fragmenty we fiolce), eukryt [[Stannern]] (EUC, fragmenty we fiolce) oraz chondryty zwyczajne [[Tieschitz]] (H/L3.6, fragmenty we fiolce), [[Pultusk]] (H5, okaz całkowity 10&nbsp;g z&nbsp;etykietą ze zbioru F.Krantza<ref>{{!Krantz Bonn}}</ref>) i&nbsp;[[Kuleschovka]] (L6, [[:Image:Kuleschovka_(22g_Tomasz_Jakubowski).jpg|okaz całkowity o&nbsp;wadze 22&nbsp;gramów]]).
+
Na początku 2017 roku znany kolekcjoner Tomasz Jakubowski, kupił część starej kolekcji meteorytów. W&nbsp;jej skład wchodzi wiele historycznych i&nbsp;rzadkich meteorytów, którym towarzyszą cenione przez kolekcjonerów ręcznie wypisywane etykietyk do okazów. Na zbiór składają się: meteoryty żelazne Gibeon<ref name="Gibeon">meteoryt żelazny '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=10912 Gibeon]''', znalezisko z&nbsp;1836 roku w&nbsp;Namibii; typ IVA, TKW 26&nbsp;ton</ref> (IVA, płytka), [[Bohumilitz]] (IAB, fragmenty we fiolce), [[Magura]] (IAB, fragmenty we fiolce), meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta<ref name="Vaca Muerta">meteoryt żelazno-kamienny '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=24142 Vaca Muerta]''', znalezisko z&nbsp;1861 roku w&nbsp;Chile; mezosyderyt A1, TKW 3,83&nbsp;tony</ref> (MES, fragmenty we fiolce), eukryt [[Stannern]] (EUC, fragmenty we fiolce) oraz chondryty zwyczajne [[Tieschitz]] (H/L3.6, fragmenty we fiolce), [[Pultusk]] (H5, okaz całkowity 10&nbsp;g z&nbsp;etykietą ze zbioru F.Krantza<ref name="Krantz">{{!Krantz Bonn}}</ref>) i&nbsp;[[Kuleschovka]] (L6, [[:Image:Kuleschovka_(22g_Tomasz_Jakubowski).jpg|okaz całkowity o&nbsp;wadze 22&nbsp;gramów]]).
[[Image:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|thumb|left|240px|„''Some months ago I&nbsp;purchase small set of old historic meteorites with hand written labels.{{Wielokropek}}''” (Tomasz Jakubowski; Facebook)]]
[[Image:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|thumb|left|240px|„''Some months ago I&nbsp;purchase small set of old historic meteorites with hand written labels.{{Wielokropek}}''” (Tomasz Jakubowski; Facebook)]]
19 maja Tomasz Jakubowski zamieścił na Facebooku [[:Image:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|zdjęcie fragmentów nabytego zbioru]]. Post wzbudził pewne kontrowersje. Amerykański kolekcjoner Jason Utas zwrócił uwagę, że '''meteoryt Kuleschovka to spadek pojedynczego okazu''', więc w&nbsp;kolekcjach nie może znajdować się mały okaz całkowity ([[:Image:Kuleschovka_(main_mass)_1.jpg|masa główna]] znajduje się w&nbsp;muzeum w&nbsp;Moskwie, a&nbsp;w&nbsp;pozostałych kolekcjach są tylko jej fragmenty)! Tomasz zwrócił się do [[Redakcja|nas]] z&nbsp;prośbą o&nbsp;poszukanie w&nbsp;historycznych źródłach informacji o&nbsp;okolicznościach spadku meteorytu Kuleschovka. Niestety nie udało nam się znaleźć potwierdzenia, że kiedykolwiek znaleziono jeszcze jakieś dodatkowe okazy.
19 maja Tomasz Jakubowski zamieścił na Facebooku [[:Image:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|zdjęcie fragmentów nabytego zbioru]]. Post wzbudził pewne kontrowersje. Amerykański kolekcjoner Jason Utas zwrócił uwagę, że '''meteoryt Kuleschovka to spadek pojedynczego okazu''', więc w&nbsp;kolekcjach nie może znajdować się mały okaz całkowity ([[:Image:Kuleschovka_(main_mass)_1.jpg|masa główna]] znajduje się w&nbsp;muzeum w&nbsp;Moskwie, a&nbsp;w&nbsp;pozostałych kolekcjach są tylko jej fragmenty)! Tomasz zwrócił się do [[Redakcja|nas]] z&nbsp;prośbą o&nbsp;poszukanie w&nbsp;historycznych źródłach informacji o&nbsp;okolicznościach spadku meteorytu Kuleschovka. Niestety nie udało nam się znaleźć potwierdzenia, że kiedykolwiek znaleziono jeszcze jakieś dodatkowe okazy.
Linia 102: Linia 102:
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
-
File:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|Tomasz Jakubowski (Facebook): „''Some months ago I&nbsp;purchase small set of old historic meteorites with hand written labels. On photo: Farm Goamus IVA (Gibeon), Vaca Muerta MES (in vial), [[Bohumilitz]] IAB (in vial), [[Tieschitz]] H/L3.6 (in vial), [[Magura]] IAB (in vial), [[Stannern]] EUC (in vial), [[Pultusk]] H5 10g Dr.F.Krantz and [[Kuleschovka]] L6 22g. Meteorites in vials was newer opened. Sounds Kuleschovka is rarest one, no idea do anyone have pieces in private hand.''”
+
File:Kuleschovka_(old_collection_Tomasz_Jakubowski).jpg|Tomasz Jakubowski (Facebook): „''Some months ago I&nbsp;purchase small set of old historic meteorites with hand written labels. On photo: Farm Goamus IVA (Gibeon), Vaca Muerta MES (in vial), [[Bohumilitz]] IAB (in vial), [[Tieschitz]] H/L3.6 (in vial), [[Magura]] IAB (in vial), [[Stannern]] EUC (in vial), [[Pultusk]] H5 10g Dr.F.Krantz<ref name="Krantz"></ref> and [[Kuleschovka]] L6 22g. Meteorites in vials was newer opened. Sounds Kuleschovka is rarest one, no idea do anyone have pieces in private hand.''”
File:Kuleschovka_(22g_Tomasz_Jakubowski).jpg|„Wątpliwy” okaz meteorytu Kuleschovka ze starej kolekcji (fot. Tomasz Jakubowski; źródło: Facebook: „''Forgotten fall Kuleschovka L6, feld exactly 206 years ago (1811) in Ukraine. Individual specimen 22g. TKW 6kg, main mass in Moscow. Not much material in private hands.''”)
File:Kuleschovka_(22g_Tomasz_Jakubowski).jpg|„Wątpliwy” okaz meteorytu Kuleschovka ze starej kolekcji (fot. Tomasz Jakubowski; źródło: Facebook: „''Forgotten fall Kuleschovka L6, feld exactly 206 years ago (1811) in Ukraine. Individual specimen 22g. TKW 6kg, main mass in Moscow. Not much material in private hands.''”)
</gallery>
</gallery>

Wersja z 21:12, 24 wrz 2017

0i

Tajemnica drugiego okazu

Kuleschovka
Kuleschovka (main mass) 1.jpg
Masa główna meteorytu Kuleschovka (reprodukcja z Заварицний (1952))
Spadek
Lokalizacja Ukraina
Położenie[1] 50°45'N, 33°30'E
Data 12 marca 1811 r.[2], 11:00
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L6
Masa 5,29 kg
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Kuleschewka, Kuleshovka, Poltava (Полтава, wg G. von Blöde); Koulechowka (Levinson-Lessing 1897); po ukraińsku: Кулішівка; po rosyjsku: Кулешовка

Spadek pojedynczego, dużego okazu meteorytu 12 marca 1811 roku[2] na Ukrainie.

12 marca 1811 roku (28 lutego wg kalendarza juliańskiego starego stylu) około godz. 11 przed południem, na teren chłopskiego ogrodu we wsi Кулешовка (w obwodzie Połtawa) spadł 15 funtowy[3] okaz meteorytu kamiennego (Krinov 1948). Spadek poprzedziły trzy grzmoty („три удара”), a następnie obserwowano niezwykle zróżnicowany szum, iskry i światło („необыкновенно разнообразным шумом, искрами и светом”). Meteoryt przebił zamarzniętą glebę i zarył się w niej na głębokość arszyna (czyli ok. 75 cm) („Метеорит сквозь снег и лед углубился в мерзлую почву "на аршин"”). W momencie, gdy go wyciągano był jeszcze wyczuwalnie ciepły („в момент вырывания его еще чувствительную степень теплоты”). Jego masę określono na 5,29 kg (obecnie fragment masy głównej waży ok. 4,196 kg i znajduje się w muzeum w Moskwie).

Za portalem meteorite.narod.ru (Krinov 1948):

«

Кулешовкий

О падении метеорита Кулешовкий, происшедшем 12 марта 1811 г., около 11 часов утра в б. Полтавской губернии, имеются лишь указания на то, что он упал в саду крестьянина деревни Кулешовки. Падению метеорита предшествовали три удара, сопровождавшиеся затем "необыкновенно разнообразным шумом, искрами и светом". Метеорит сквозь снег и лед углубился в мерзлую почву "на аршин" и имел "в момент вырывания его еще чувствительную степень теплоты" (Гебель 1868). Первоначальный вес метеорита определялся в 5,29 кг (в настоящею время он весит 4,196 кг). Он хранится в метеоритной коллекции Академии Наук СССР.

»


Niespodzianki w starych kolekcjach

Na początku 2017 roku znany kolekcjoner Tomasz Jakubowski, kupił część starej kolekcji meteorytów. W jej skład wchodzi wiele historycznych i rzadkich meteorytów, którym towarzyszą cenione przez kolekcjonerów ręcznie wypisywane etykietyk do okazów. Na zbiór składają się: meteoryty żelazne Gibeon[4] (IVA, płytka), Bohumilitz (IAB, fragmenty we fiolce), Magura (IAB, fragmenty we fiolce), meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta[5] (MES, fragmenty we fiolce), eukryt Stannern (EUC, fragmenty we fiolce) oraz chondryty zwyczajne Tieschitz (H/L3.6, fragmenty we fiolce), Pultusk (H5, okaz całkowity 10 g z etykietą ze zbioru F.Krantza[6]) i Kuleschovka (L6, okaz całkowity o wadze 22 gramów).

Some months ago I purchase small set of old historic meteorites with hand written labels.(…)” (Tomasz Jakubowski; Facebook)

19 maja Tomasz Jakubowski zamieścił na Facebooku zdjęcie fragmentów nabytego zbioru. Post wzbudził pewne kontrowersje. Amerykański kolekcjoner Jason Utas zwrócił uwagę, że meteoryt Kuleschovka to spadek pojedynczego okazu, więc w kolekcjach nie może znajdować się mały okaz całkowity (masa główna znajduje się w muzeum w Moskwie, a w pozostałych kolekcjach są tylko jej fragmenty)! Tomasz zwrócił się do nas z prośbą o poszukanie w historycznych źródłach informacji o okolicznościach spadku meteorytu Kuleschovka. Niestety nie udało nam się znaleźć potwierdzenia, że kiedykolwiek znaleziono jeszcze jakieś dodatkowe okazy.

Etykieta towarzysząca okazowi meteorytu Kuleschovka zawiera poprawne dane o tym spadku – „Meteorstein (Oligosiderit) 22g Kuleschowka 12/3 1811”, a na okazie znajduje się muzealna naklejka „9,7”. Czym jest zatem ten okaz?

Meteoryt Kuleschovka występuje w literaturze również pod nazwą Poltava. Pod takim synonimem występuje także meteoryt Slobodka, który spadł 10 sierpnia 1818 roku na terenie Rosji. Jest to również chondryt zwyczajny (L4), więc może dawno temu ktoś pomylił okazy? Chyba jest to jednak mało prawdopodobne, meteoryt Slobodka to również spadek pojedynczego okazu.


Kolekcje

Fragmenty meteorytu Kuleschovka w największych kolekcjach:

zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)
Moscow, Acad. Sci. 4161 g main mass
Vienna, Naturhist. Mus. 196 g fragment ze skorupą (fot. w Koblitz MetBase)
Tempe, Arizona State Univ. 131 g
London, Nat. Hist. Mus. 121 g
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 103 g[7] 103,3 g fragment ze skorupą (Tiirmaa 1996) (Geoscience collections of Estonia: record; fotografie)
Dresden, Min. Geol. Mus. 98,2 g
(…)

Brak w zbiorach polskich.

Źródła

Za Scherer (1813):

«

7. S. E. Mgr. le Ministre transmit à la Conférence un aërolithe pesant au - de - là de 15 livres, tombé de l'atmosphère le 28 Février passé, à 11 heures du matin, dans le jardin d'un païsan du village Koulechovka, dans le district de Romen du Gouvernement de Poltawa. D'après un rapport du Gouverneur civil au Ministre de Police, la chute a été précédée de trois coups de tonnerre, et accompagnée d'un bruit étrange, d'étincelles et d'une espèce de sifflement. La pierre s'est enfoncée dans la terre gelée, à travers la neige et la glace, à la profondeur d'un archine et elle avoit encore conservé un degré très sensible de chaleur au moment du déterrement.

»


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Kuleschovka, (P) Poltava

[L] współrzędne (0335,508) wg Заварицний (1952)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Wieś Kuleschovka (ukr. Кулішівка, ros. Кулешовка, ang. Kulishivka). Poltava (ros. Полтава).


Galerie

Meteoryt Kuleschovka



Bibliografia

  • Bloede G. von (Blöde G. von), (1848), Tabelle über die in dem öffentlichen Museum zu St. Petersburg befindlichen Aerolithen und kurze Charakteristik derselben, so wie Angabe der hierüber vorhandenen Nachrichten, Bulletin de la Classe physico-mathématique de l'Académie impériale des sciences de Saint-Pétersbourg, VI(1), 1848, s. 1-16, (s. 3-4).[8] Plik PDF.
  • Gilbert Ludwig Wilhelm, (1811), Ein neuer in Russland am 13. März 1811 herabgefallener Meteorstein, Annalen der Physik, 8, Bd. 38, 1811, s. 120. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Goebel Adolph F. (Göbel Adolph Friedemann), (1867), 1. Kritische Übersicht der im Besitze der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften befindlichen Aërolithen. 2. Übersicht der in den Museen und Sammlungen von St. Petersburg vorhandenen Aërolithen. 3. Über Aërolithenfälle in Russland aus früheren Jahrhunderten, Bulletin de l'Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg, vol. 11, 1867, s. 222-282, 282-292, 527-555, (s. 225-226, 242-245).[9][10] Plik DjVu.
  • Гебель Адольф Фридеманович (Goebel Adolph Friedemann), (1868), Объ аэролитахъ въ Россіи. Четыре статьи (On aerolites in Russia), Записки Императорской Академии Наук, tom 12, nr 6, Санктпетербургъ 1868, s. 1-136, (s. 27-29).[11] Plik PDF; plik iDjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Кринов Евгений Л. (Krinov Yevgeny L.), (1948), Метеориты, Академиа Наук СССР, Научно-популярная сериа, Издательство Академии Наук СССР, 1948, ss. 336, (s. 216, 223).
  • Мухин Иван Иванович, (1819), О чудесныхъ дождяхъ (или необыкновенныхъ) и о низпадающихъ изъ воздуха камняхъ (аэролитахъ) (О чудесных дождях (или необыкновенных) и о ниспадаемых из воздуха камнях (аэролитах)), S.Petersburg (СПб, С. ПЕТЕРБУРЂ) 1819, ss. 218, (s. 131-132).[13] Plik PDF.
  • +Scherer A.N., (1813), Darbringung eines Aerolithen von über 15 Pfund, Mémoires de l'académie impériale des sciences, avec l'historie de la académie, St. Pétersbourg, 4, 1813, s. 26. Plik DjVu.
  • +Scherer A.N., (1815), L'analyse chimique de la pierre météorique de Poltava, Mémoires de l'académie impériale des sciences, avec l'historie de la académie, St. Pétersbourg, 5, 1815, s. 22-23. Plik DjVu.
  • +Ssewergin (Севергин В.М.), (1822), opis zawartości zbioru akademii nauk, s. 7 i 24.[14]
  • Севергин Василий Михайлович (łac. Sewergin Basilio, ang. Severgin V.), (1811), Извѣстіе о воздушныхъ камняхъ или Аэролитахъ, хранящихся въ музеѣ Императорской Академїи Наукъ (Известие о воздушных камнях или аэролитах хранящихся в музее Импер. Акад. Наук; Information on aerolites which are in the museum of the Imperial Academy of Sciences), Технологический журнал, 8(2), 1811, s. 129-132.[15] Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b 28 lutego 1811 r. wg kalendarza juliańskiego (starej rachuby)
  3. ^ prawdopodobnie chodzi o funt rosyjski ~0,409 kg; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  4. ^ meteoryt żelazny Gibeon, znalezisko z 1836 roku w Namibii; typ IVA, TKW 26 ton
  5. ^ meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta, znalezisko z 1861 roku w Chile; mezosyderyt A1, TKW 3,83 tony
  6. ^ a b
  7. ^ wg katalogu Levinson-Lessing (1897) 139 g (fragment ze skorupą)
  8. ^ zbiory muzeum w St. Petersburgu; opis meteorytów, m.in.: Bialystok (Białystok), Kuleschovka, Lenarto, Stannern, Timochin
  9. ^ m.in. o meteorytach: Białystok, Iwan (niezidentyfikowany), Kuleschovka, Lixna, Poltava, Slobodka, Timochin; doniesienie Wilno 1815; plansza z rysunkami meteorytów Slobodka i Karakol
  10. ^ publikacja ta, w nieco zmienionej formie, ukazała się również po rosyjsku w 1868 roku; patrz → Гебель (1868)
  11. ^ publikacja ta, w nieco zmienionej formie, ukazała się wcześniej po niemiecku; patrz → Goebel (1867)
  12. ^ katalog zbiorów Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu (Dorpat), Estonia; m.in. meteoryty: Bialystok (Białystok), Bielokrynitschie, Brahin, Braunau, Buschhof, Grüneberg (Wilkanówko), Knyahinya, Kuleschovka, Lenarto, Mezö-Madaras, Okniny, Pillistfer, Pultusk (Pułtusk), Schwetz (Świecie), Seeläsgen (Przełazy), Soko-Banja, Stannern, Steinbach, Tabor, Zaborzika; oraz wiele gipsowych kopii okazów meteorytów
  13. ^ publikacja porównywana w Rosji do pierwszych publikacji Ernsta Chladniego
  14. ^ za Goebel (1867)
  15. ^ oraz: Борноволоков Тертий Степанович, (1811), О камняхъ, падающихъ изъ атмосферы (О камнях, падающих из атмосферы), Технологический журнал, 8(4), 1811, s. 101-145. Plik PDF
  16. ^ oraz późniejsze wydania; najnowsze: Tiirmaa Reet, (1996), Catalogue of meteorites in the Estonian collection, Eesti TA Geoloogia Instituut, Tallinn 1996, ss. 32

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Krantz_Bonn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Zobacz również

Linki zewnętrzne


  • Ssewergin
  • Buchler, Kesselmeyer
Osobiste