PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Meteoryty (kopie)

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (Zobacz również)
Linia 11: Linia 11:
Wiele najbardziej znanych kolekcji i wielkich kolekcjonerów miało (ma) w swoich zbiorach kopie okazów meteorytów:
Wiele najbardziej znanych kolekcji i wielkich kolekcjonerów miało (ma) w swoich zbiorach kopie okazów meteorytów:
* [[Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz|Julian Siemaszko]] (1891) miał w swojej kolekcji kopie wielu meteorytów, m.in.: [[Bielokrynitschie]] (3 formy), Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, [[Gross-Divina]], [[Jelica]], [[Misshof]], [[Mocs]] (10 typowych form);
* [[Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz|Julian Siemaszko]] (1891) miał w swojej kolekcji kopie wielu meteorytów, m.in.: [[Bielokrynitschie]] (3 formy), Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, [[Gross-Divina]], [[Jelica]], [[Misshof]], [[Mocs]] (10 typowych form);
 +
* katalog kolekcji meteorytów [[:Szablon:LondonNHM|Muzeum Historii Naturalnej w Londynie]] (Prior 1923, 1953) wymienia kilkadziesiąt kopii meteorytów w zbiorze, są tam m.in. kopie: [[Braunau]], [[Buschhof]], Cabin Creek{{MBD-record|name=Cabin Creek}}, [[Dolgovoli]], Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, ''[[Tschermak (1872)|Gopalpur]]''{{MBD-record|name=Gopalpur}}, [[Gross-Divina]], Middlesbrough{{MBD-record|name=Middlesbrough}}, [[Nerft]], [[Pillistfer]], Sarepta{{MBD-record|name=Sarepta}}, [[Steinbach]] (okazy ''Breitenbach'' i ''Rittersgrün''), Wold Cottage{{MBD-record|name=Wold Cottage}}; wiele z tych kopii można było kupić w muzeum!
* katalog kolekcji meteorytów [[:Szablon:LondonNHM|Muzeum Historii Naturalnej w Londynie]] (Prior 1923, 1953) wymienia kilkadziesiąt kopii meteorytów w zbiorze, są tam m.in. kopie: [[Braunau]], [[Buschhof]], Cabin Creek{{MBD-record|name=Cabin Creek}}, [[Dolgovoli]], Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, ''[[Tschermak (1872)|Gopalpur]]''{{MBD-record|name=Gopalpur}}, [[Gross-Divina]], Middlesbrough{{MBD-record|name=Middlesbrough}}, [[Nerft]], [[Pillistfer]], Sarepta{{MBD-record|name=Sarepta}}, [[Steinbach]] (okazy ''Breitenbach'' i ''Rittersgrün''), Wold Cottage{{MBD-record|name=Wold Cottage}}; wiele z tych kopii można było kupić w muzeum!
 +
* katalog kolekcji [[:Szablon:ChicagoFMNH|Field Museum w Chicago]] (Farrington 1916) wymienia blisko sto kopii meteorytów w swoich zbiorach: [[Braunau]] (kopie obu okazów), {{Txt2Img|Butsura_(Neumayr_1912-rys99).jpg|Butsura}}{{MBD-record|name=Butsura}}, Cabin Creek{{MBD-record|name=Cabin Creek}}, Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, [[Gross-Divina]], [[Jelica]], {{Txt2Img|Slobodka_main_mass_(Fersman_Moskwa).jpg|Karakol}}{{MBD-record|name=Karakol}}, {{Txt2Img|Krähenberg_(Haidinger_1870).jpg|Krähenberg}}{{MBD-record|name=Krähenberg}}, [[Misshof]], Sarepta{{MBD-record|name=Sarepta}} oraz wiele okazów meteorytów amerykańskich; wiele z nich pochodzi z kolekcji ''Ward-Coonley Collection'';
* katalog kolekcji [[:Szablon:ChicagoFMNH|Field Museum w Chicago]] (Farrington 1916) wymienia blisko sto kopii meteorytów w swoich zbiorach: [[Braunau]] (kopie obu okazów), {{Txt2Img|Butsura_(Neumayr_1912-rys99).jpg|Butsura}}{{MBD-record|name=Butsura}}, Cabin Creek{{MBD-record|name=Cabin Creek}}, Goalpara{{MBD-record|name=Goalpara}}, [[Gross-Divina]], [[Jelica]], {{Txt2Img|Slobodka_main_mass_(Fersman_Moskwa).jpg|Karakol}}{{MBD-record|name=Karakol}}, {{Txt2Img|Krähenberg_(Haidinger_1870).jpg|Krähenberg}}{{MBD-record|name=Krähenberg}}, [[Misshof]], Sarepta{{MBD-record|name=Sarepta}} oraz wiele okazów meteorytów amerykańskich; wiele z nich pochodzi z kolekcji ''Ward-Coonley Collection'';
 +
* według katalogu zbiorów [[:Szablon:TartuUniv|Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu]] (Dorpat, [[Estonia]]) (Levinson-Lessing 1897) znajdowało się w niej wiele kopii (gipsowych odlewów, fr. „''Moulages en plâtre''”): [[Braunau]] (2 egz.), [[Buschhof]], {{Txt2Img|Slobodka_main_mass_(Fersman_Moskwa).jpg|Karakol}}{{MBD-record|name=Karakol}}, [[Kuleschovka]], [[Misshof]], [[Nerft]] (okazy ''Pohgel'' i ''Swajahn''), [[Pillistfer]] (okazy ''Aukona'' i ''Kurla''), [[Slobodka]];
* według katalogu zbiorów [[:Szablon:TartuUniv|Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu]] (Dorpat, [[Estonia]]) (Levinson-Lessing 1897) znajdowało się w niej wiele kopii (gipsowych odlewów, fr. „''Moulages en plâtre''”): [[Braunau]] (2 egz.), [[Buschhof]], {{Txt2Img|Slobodka_main_mass_(Fersman_Moskwa).jpg|Karakol}}{{MBD-record|name=Karakol}}, [[Kuleschovka]], [[Misshof]], [[Nerft]] (okazy ''Pohgel'' i ''Swajahn''), [[Pillistfer]] (okazy ''Aukona'' i ''Kurla''), [[Slobodka]];
* {{Wielokropek}}.
* {{Wielokropek}}.
 +
=== Popularne kopie w Polsce{{Kropek}} ===
-
Popularne kopie w Polsce:
 
* orientowany okaz meteorytu '''[[Baszkówka]]''' – kopia tego meteorytu jest prezentowana na wystawie w&nbsp;[[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Państwowym Instytucie Geologicznym w&nbsp;Warszawie]]; również świetnej jakości kopie Baszkówki<ref name="waga">co ważne, wierna kopia powinna mieć tę samą wagę co oryginał!</ref> zrobił Piotr Górski z&nbsp;Zielonej Góry, wykonał on również wierne kopie innych meteorytów, m.in.: '''[[Grüneberg (Wilkanówko)]]''' (kopia okazu znajdującego się w&nbsp;Berlinie) i&nbsp;'''[[Sołtmany]]''' (kopia [[Sołtmany/Galerie|cyfrowo zrekonstruowanej]] masy głównej), które znajdują się teraz w&nbsp;prywatnych kolekcjach; wykonał on również perfekcyjną<ref name="waga"></ref> kopię okazu meteorytu [[Leoncin]];
* orientowany okaz meteorytu '''[[Baszkówka]]''' – kopia tego meteorytu jest prezentowana na wystawie w&nbsp;[[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Państwowym Instytucie Geologicznym w&nbsp;Warszawie]]; również świetnej jakości kopie Baszkówki<ref name="waga">co ważne, wierna kopia powinna mieć tę samą wagę co oryginał!</ref> zrobił Piotr Górski z&nbsp;Zielonej Góry, wykonał on również wierne kopie innych meteorytów, m.in.: '''[[Grüneberg (Wilkanówko)]]''' (kopia okazu znajdującego się w&nbsp;Berlinie) i&nbsp;'''[[Sołtmany]]''' (kopia [[Sołtmany/Galerie|cyfrowo zrekonstruowanej]] masy głównej), które znajdują się teraz w&nbsp;prywatnych kolekcjach; wykonał on również perfekcyjną<ref name="waga"></ref> kopię okazu meteorytu [[Leoncin]];
 +
* w prywatnych zbiorach znajdują się kopie [[Morasko/Galerie|największych okazów]] meteorytu '''[[Morasko]]''': 261-kilogramowego okazu {{Txt2Img|Morasko_MeMorSS_(Wroclaw_2014).jpg|„MeMorSS”}} oraz 164 kg okazu „Rudy”;
* w prywatnych zbiorach znajdują się kopie [[Morasko/Galerie|największych okazów]] meteorytu '''[[Morasko]]''': 261-kilogramowego okazu {{Txt2Img|Morasko_MeMorSS_(Wroclaw_2014).jpg|„MeMorSS”}} oraz 164 kg okazu „Rudy”;
 +
* kopia okazu meteorytu Imilac{{MBD-record|name=Imilac}} wystawiana jest na wystawie w [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznym PAN w&nbsp;Krakowie]];
* kopia okazu meteorytu Imilac{{MBD-record|name=Imilac}} wystawiana jest na wystawie w [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznym PAN w&nbsp;Krakowie]];
-
* znajdująca się w zbiorach [[Muzeum Geologiczne Uniwersytetu Łódzkiego|Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Łódzkiego]] kopia meteorytu [[Sazovice]];
 
-
i za granicą:
+
* znajdująca się w zbiorach [[Muzeum Geologiczne Uniwersytetu Łódzkiego|Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Łódzkiego]] kopia meteorytu [[Sazovice]].
 +
 
 +
==== Zaginione? ====
 +
 
 +
Jerzy Pokrzywnicki w swoim katalogu meteorytów (Pokrzywnicki 1964, s. 157) wymienia kopię niezidentyfikowanego meteorytu w&nbsp;zbiorach nieistniejącego już Zakładu Nauk Geologicznych PAN w&nbsp;Warszawie (którego zbiory przeniesiono do [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznego PAN w&nbsp;Krakowie]]):
 +
:{| {{Old sources |max-width=640px}}
 +
|+ A. INSTITUTE OF GEOLOGY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES (Zakład Nauk Geologicznych PAN, Warszawa, al.&nbsp;Żwirki i&nbsp;Wigury&nbsp;6)
 +
|-
 +
| colspan="2" | {{Sparse-b}}Models{{Sparse-e}}
 +
|-
 +
| 54 || | A model of stony meteorite, few kilograms in weight. As follows from the shape and size, it could be either [[Zabrodje|Zabrodzie]] — (3.15&nbsp;kg) or [[Kuleschovka|Kuleszówka]] Meteorite. There were the models of these meteorites in Dorpat.<ref>chodzi prawdopodobnie o zbiorów [[:Szablon:TartuUniv|Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w&nbsp;Tartu]] (Dorpat, [[Estonia]])?</ref> This model resembles very much that of the [[Zabrodzie]] Meteorite
 +
|}
 +
Nie wiadomo, co stało się z tą kopią?!
 +
 
 +
=== {{Kropek}}i za granicą ===
 +
 
* {{Txt2Img|Braunau_(Braunau_kopia)_1.jpg|kopia mniejszego okazu}} meteorytu [[Braunau]] znajduje się w&nbsp;zbiorach Muzeum Ziemi Broumovskiej;
* {{Txt2Img|Braunau_(Braunau_kopia)_1.jpg|kopia mniejszego okazu}} meteorytu [[Braunau]] znajduje się w&nbsp;zbiorach Muzeum Ziemi Broumovskiej;
 +
* Planetarium i&nbsp;Obserwatorium Astronomicznego w&nbsp;Ostravie ma w&nbsp;swoich zbiorach {{Txt2Img|Moravka_nr4_(Ostrava)_3.jpg|kopie okazów}} meteorytu [[Morávka]];
* Planetarium i&nbsp;Obserwatorium Astronomicznego w&nbsp;Ostravie ma w&nbsp;swoich zbiorach {{Txt2Img|Moravka_nr4_(Ostrava)_3.jpg|kopie okazów}} meteorytu [[Morávka]];
 +
* {{Txt2Img|Elbogen_(Šreinová_2012)_cast.jpg|kopia kompletnego okazu}} meteorytu [[Elbogen]] znajduje się w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze;
* {{Txt2Img|Elbogen_(Šreinová_2012)_cast.jpg|kopia kompletnego okazu}} meteorytu [[Elbogen]] znajduje się w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze;
 +
* oraz popularne na rynku kolekcjonerskim meteoryty: Adamana<ref name="Adamana">silnie orientowany okaz meteorytu znaleziony na śmietniku(!), obecnie w&nbsp;kolekcji [[Haag (2003)|Roberta Haaga z&nbsp;USA]]; chondryt zwyczajny, nie zgłoszony do klasyfikacji</ref>, Middlesbrough{{MBD-record|name=Middlesbrough}}<ref name="waga"></ref>.
* oraz popularne na rynku kolekcjonerskim meteoryty: Adamana<ref name="Adamana">silnie orientowany okaz meteorytu znaleziony na śmietniku(!), obecnie w&nbsp;kolekcji [[Haag (2003)|Roberta Haaga z&nbsp;USA]]; chondryt zwyczajny, nie zgłoszony do klasyfikacji</ref>, Middlesbrough{{MBD-record|name=Middlesbrough}}<ref name="waga"></ref>.
Linia 62: Linia 84:
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
-
* meteoryty: [[Baszkówka]], [[Braunau]], [[Buschhof]], [[Gross-Divina]], [[Elbogen]], [[Misshof]], [[Morasko]], [[Morávka]], [[Sołtmany]], [[Steinbach]]
+
* meteoryty: [[Baszkówka]], [[Braunau]], [[Buschhof]], [[Gross-Divina]], [[Elbogen]], [[Kuleschovka]], [[Misshof]], [[Morasko]], [[Morávka]], [[Sołtmany]], [[Steinbach]], [[Zabrodje]]
 +
 
* [[Camp del Cielo (Katie Paterson)]]
* [[Camp del Cielo (Katie Paterson)]]
[[Category:Sztuka]]
[[Category:Sztuka]]

Wersja z 03:32, 28 wrz 2019

Jak się nie ma co się lubi,...

0i
Kopia okazu „MeMorSS” meteorytu Morasko (Konferencja Meteorytowa, Wrocław 2014; fot. Jan Woreczko)

Już w XIX wieku, kiedy zaczęto tworzyć instytucjonalne kolekcje meteorytów, pojawiła się potrzeba wykonywania wiernych kopii (modelu, ang. cast, ros. модель) okazów. Spowodowane to było przede wszystkim koniecznością utrwalenia wyglądu okazu(ów) przed ich pocięciem lub rozbiciem. Drugim nie mniej istotnym powodem było to, że wiele meteorytów jest reprezentowanych przez pojedyncze okazy, więc wykonywano kopie by mogły być one prezentowane w innych kolekcjach. Ponadto, wielu kolekcjonerów poza małymi fragmentami rzadkich meteorytów, może sobie pozwolić na zakup TYLKO ich kopii. Także wiele okazów zostało skopiowanych ze względu na ich wyjątkowe kształty, gdyż większość popularnych kopii to okazy silnie orientowane, ale nie tylko.

Wykonanie ładnej kopii nie jest zadaniem łatwym i trzeba nie lada sztuki by wiarygodnie „podrobić” naturę. Najwyżej oceniane są kopie, które wiernie oddają nie tylko wygląd okazu, ale mają również identyczną wagę co oryginały.


Wiele najbardziej znanych kolekcji i wielkich kolekcjonerów miało (ma) w swoich zbiorach kopie okazów meteorytów:

Popularne kopie w Polsce

Zaginione?

Jerzy Pokrzywnicki w swoim katalogu meteorytów (Pokrzywnicki 1964, s. 157) wymienia kopię niezidentyfikowanego meteorytu w zbiorach nieistniejącego już Zakładu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie (którego zbiory przeniesiono do Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie):

A. INSTITUTE OF GEOLOGY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES (Zakład Nauk Geologicznych PAN, Warszawa, al. Żwirki i Wigury 6)
Models
54 A model of stony meteorite, few kilograms in weight. As follows from the shape and size, it could be either Zabrodzie — (3.15 kg) or Kuleszówka Meteorite. There were the models of these meteorites in Dorpat.[12] This model resembles very much that of the Zabrodzie Meteorite

Nie wiadomo, co stało się z tą kopią?!

i za granicą

  • Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego w Ostravie ma w swoich zbiorach kopie okazów meteorytu Morávka;
  • oraz popularne na rynku kolekcjonerskim meteoryty: Adamana[13], Middlesbrough[4][10].


Galerie


Bibliografia

  • Farrington Oliver Cummings, (1916), Catalogue of the Collection of Meteorites, Field Museum of Natural History, Geological Series, Publication 188, vol. III, no. 10, Chicago, March 15, 1916, s. 231-315 (5 plansz), (s. 311-312).[14] Plik DjVu; plik doi.
  • Górski Piotr, (2016), Dlaczego kopie?, Meteoryt, 4, 2016, s. 12-14. Plik PDf.
  • Prior George T., Hey Max H., (1953), Catalogue of Meteorites. With special reference to those represented in the collection of the British Museum (Natural History), Printed British Museum, 1953, (zbiory własne W&W) (wydanie z 1923 roku – plik iDjVu).
  • Siemaszko Julian Iwanowicz (Симашко Юлиан Иванович), (1891), Каталогъ коллекции метеоритов'ь (Catalogue de la Collection de Météorites de Julion de Siemaschko (Saint Petersbourg, Russie), S.Petersburg 1891 (С. ПЕТЕРБУРГЪ (по июль 1891 г.)), ss. 64.[16][17][18] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , (str. tytułowa).
  • Ward Henry Augustus[19], A.M., LL.D., (1904), Catalogue of the Ward-Coonley Collection of Meteorites, Chicago 1904, ss. 124 (plansze).[20] Plik iDjVu; plik DjVu.

Przypisy

  1. ^ a b c meteoryt kamienny Goalpara, znalezisko z 1868 roku w Indiach; achondryt, ureilit URE, TKW 2,7 kg (okaz orientowany)
  2. ^ a b spadek meteorytu Cabin Creek 27 marca 1886 roku w USA; żelazny typ IIIAB, TKW 48,5 kg; patrz → Cabin Creek
  3. ^ spadek meteorytu Gopalpur 23 maja 1865 roku w Bangladeszu; chondryt zwyczajny H6, TKW 1600 g; patrz → Tschermak (1872)
  4. ^ a b c spadek meteorytu Middlesbrough 14 marca 1881 roku w Wielkiej Brytanii; chondryt zwyczajny L6, TKW 1600 g (okaz silnie orientowany)
  5. ^ a b meteoryt żelazny Sarepta (Сарепта), znalezisko z 1854 roku w Rosji; typ IAB-MG, TKW 14 kg; patrz → Brezina (1894)
  6. ^ spadek meteorytu Wold Cottage 13 grudnia 1795 roku w Anglii; chondryt zwyczajny L6, TKW 25 kg
  7. ^ spadek meteorytu Butsura w 1861 roku w Indiach; chondryt zwyczajny H6, TKW 26 kg (okaz o bardzo nietypowym kształcie!)
  8. ^ a b spadek meteorytu Karakol (Каракол) 9 maja 1840 roku w Kazachstanie; chondryt zwyczajny LL6, TKW 3 kg; patrz → Urania (1958)
  9. ^ spadek meteorytu Krähenberg 5 maja 1869 roku w Niemczech; chondryt zwyczajny LL5, TKW 16,5 kg (okaz silnie orientowany)
  10. ^ a b c co ważne, wierna kopia powinna mieć tę samą wagę co oryginał!
  11. ^ meteoryt żelazno-kamienny Imilac, znalezisko z 1822 roku z Chile; pallasyt PMG, TKW 920 kg
  12. ^ chodzi prawdopodobnie o zbiorów Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu (Dorpat, Estonia)?
  13. ^ a b silnie orientowany okaz meteorytu znaleziony na śmietniku(!), obecnie w kolekcji Roberta Haaga z USA; chondryt zwyczajny, nie zgłoszony do klasyfikacji
  14. ^ oraz wcześniejsze wydania: Farrington (1895), Farrington (1903)
  15. ^ katalog zbiorów Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu (Dorpat), Estonia; m.in. meteoryty: Bialystok (Białystok), Bielokrynitschie, Brahin, Braunau, Buschhof, Grüneberg (Wilkanówko), Knyahinya, Kuleschovka, Lenarto, Mezö-Madaras, Okniny, Pillistfer, Pultusk (Pułtusk), Schwetz (Świecie), Seeläsgen (Przełazy), Soko-Banja, Stannern, Steinbach, Tabor, Zaborzika; oraz wiele gipsowych kopii okazów meteorytów
  16. ^ kopię katalogu dla portalu Wiki.Meteoritica.pl udostępniła dr Jadwiga Biała
  17. ^ katalog kolekcji Siemaszki miał kilka wcześniejszych wydań: 1881 (ss. 3), 1882 i 1885 (ss. 7), 1886 (ss. 16, po francusku; Siemachko Julien, Catalogue de la Collection de Météorites de Julien de Siemachko (Saint-Petersbourg, Russie), Paris Janvier 1886 (oraz suppl. wydany po 1889 r.), str. tytułowa); katalog z 1891 roku jest najobszerniejszy (ss. 64)
  18. ^ kolekcję Siemaszki kupił amerykański kolekcjoner H.A. Ward do zbiorów Ward-Coonley Collection, trafiła ona później do Field Museum w Chicago
  19. ^ Ward Henry Augustus (1834-1906) – amerykański przyrodnik i geolog. Założyciel przedsiębiorstwa Ward's Natural Science zajmującego się pozyskiwaniem i handlem okazami przyrodniczymi (minerały, meteoryty, skamieniałości, okazy flory i fauny)
  20. ^ kolekcja zawierała meteoryty z 603 różnych lokalizacji; katalog miał wiele wcześniejszych wydań, np.: katalog z 1900 wymienia 424 różne meteoryty, natomiast z 1901 – 511 różnych meteorytów; wg katalogu Wülfinga z 1897 kolekcja liczyła wówczas 179 różnych meteorytów; ilustrowany katalog z 1892 roku; więcej patrz → Ward's Natural Science

Zobacz również

Osobiste