(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Mezö-Madaras
Z Wiki.Meteoritica.pl
Linia 32: | Linia 32: | ||
| Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. || 2,72 kg || | | Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. || 2,72 kg || | ||
|- | |- | ||
- | | Budapest, Nat. Mus. || 1813 g || [[:Image:Mezo-Madaras_(MHN_Budapeszt).jpg| | + | | Budapest, Nat. Mus. || 1813 g || [[:Image:Mezo-Madaras_(MHN_Budapeszt).jpg|jeden z okazów]] |
|- | |- | ||
| Tübingen, Min.-Petrogr. Inst. || 1642 g || | | Tübingen, Min.-Petrogr. Inst. || 1642 g || | ||
Linia 61: | Linia 61: | ||
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Romania-MM.kml | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Romania-MM.kml | ||
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Mezo-Madaras-fit.kml | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Mezo-Madaras-fit.kml | ||
- | | lat = 46. | + | | lat = 46.57 |
- | | lon = | + | | lon = 24.50 |
- | | zoom = | + | | zoom = 10 |
| type = map | | type = map | ||
}} | }} | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
- | (M) Mădăraş | + | (A) Aiud, Alba Iulia, (B) Band, (M) Mădăraş, (R) Reghin, (T) Târgu Mureș, Turda |
{{GEIcon-Water}} | {{GEIcon-Water}} | ||
- | Jezioro ''Isten-tó'' | + | Jezioro Lacul Culpiu (''Isten-tó'') |
+ | {{GEIcon-Coord}} | ||
+ | Współrzędne wg innych autorów | ||
+ | |||
+ | Na północnym zachodzie miejsce spadku meteorytu [[Mocs]] | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
+ | |||
+ | '''Aiud''' (węg. ''Nagyenyed''), '''Alba Iulia''' (węg. ''Gyulafehérvá''), '''Band''' (węg. ''Mezőbánd''), '''Mădăraș''', '''Reghin''' (węg. ''Régen''), '''Târgu Mureș''' (dawn. ''Tîrgu Mureş'', węg. ''Marosvásárhely''), '''Turda'''. Jezioro '''''Lacul Culpiu''''' (Jezioro Boskie) (dawn. ''Isten-tó'', ''Istentó'', ''Isten-Tó''). | ||
Bolid poruszał się w kierunku SW-NE. Towarzyszyły mu wybuchy i dudniące grzmoty (słyszane były w miejscowościach od Alba Iulia, Aiud, Turda, Cluj-Napoca do Târgu Mureş, Reghin). Deszcz meteorytów spadł w eliptycznym obszarze o długości ~10 km i ok. 4 km szerokości. Świadkowie pracujący w pobliżu jeziora Isten (''Isten-tó''), słyszeli świst i widzieli kamienie spadające do południowej części jeziora. Wielkość okazów wzrosła z SW na NE. | Bolid poruszał się w kierunku SW-NE. Towarzyszyły mu wybuchy i dudniące grzmoty (słyszane były w miejscowościach od Alba Iulia, Aiud, Turda, Cluj-Napoca do Târgu Mureş, Reghin). Deszcz meteorytów spadł w eliptycznym obszarze o długości ~10 km i ok. 4 km szerokości. Świadkowie pracujący w pobliżu jeziora Isten (''Isten-tó''), słyszeli świst i widzieli kamienie spadające do południowej części jeziora. Wielkość okazów wzrosła z SW na NE. | ||
Linia 93: | Linia 99: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
+ | |||
+ | * {{Buchner (1861) |page=60-61}} | ||
* {{Grady (2000)}} | * {{Grady (2000)}} | ||
+ | |||
+ | * {{Kesselmeyer (1861) |page=372, 438}} | ||
* {{Knöpfler (1854)}} | * {{Knöpfler (1854)}} |
Wersja z 08:56, 17 kwi 2014
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Mezö-Madaras → | |
Spadek | |
Lokalizacja | Mădăraş, county Mureş, Harghita, Rumunia |
Położenie[1] | 46°30'N, 25°44'E |
Data | 4 września 1852 roku, 16:30 (sobota) |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny L3.7 |
Masa | 22,7 kg[2], największy okaz 10,1 kg[3] |
Liczba okazów | deszcz meteorytów |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Fekete, Madaras, Maros, Mezoe-Madaras, Mezö-Madarasz, Weiler; po węgiersku: Mădăraş (Mezőmadaras) |
Spadek deszczu meteorytów 4 września 1852 roku (sobota) w okolicy miejscowości Mădăraş w Rumunii (chondryt zwyczajny, rzadki typ L3.7, TKW 22,7 kg[2]).
Nie ma informacji o ewentualnych późniejszych znaleziskach okazów z tego spadku.
Okazy i fragmenty meteorytu Mezö-Madaras w największych kolekcjach:
Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase)uwagi Vienna, Naturhist. Mus. 8,96 kg (main mass)[3] Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 2,72 kg Budapest, Nat. Mus. 1813 g jeden z okazów Tübingen, Min.-Petrogr. Inst. 1642 g London, Nat. Hist. Mus. 700 g Moscow, Acad. Sci. 612 g Tempe, Arizona State Univ. 555 g Calcutta, Mus. Geol. Surv. India 538 g Budapest, Eötvös Lorand Univ. 435 g (…) Cluj, Min. Mus. Univ. 224 g (…)
Brak okazów tego meteorytu w polskich kolekcjach.
Lokalizacja
(A) Aiud, Alba Iulia, (B) Band, (M) Mădăraş, (R) Reghin, (T) Târgu Mureș, Turda
Jezioro Lacul Culpiu (Isten-tó)
Współrzędne wg innych autorów
Na północnym zachodzie miejsce spadku meteorytu Mocs
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Aiud (węg. Nagyenyed), Alba Iulia (węg. Gyulafehérvá), Band (węg. Mezőbánd), Mădăraș, Reghin (węg. Régen), Târgu Mureș (dawn. Tîrgu Mureş, węg. Marosvásárhely), Turda. Jezioro Lacul Culpiu (Jezioro Boskie) (dawn. Isten-tó, Istentó, Isten-Tó).
Bolid poruszał się w kierunku SW-NE. Towarzyszyły mu wybuchy i dudniące grzmoty (słyszane były w miejscowościach od Alba Iulia, Aiud, Turda, Cluj-Napoca do Târgu Mureş, Reghin). Deszcz meteorytów spadł w eliptycznym obszarze o długości ~10 km i ok. 4 km szerokości. Świadkowie pracujący w pobliżu jeziora Isten (Isten-tó), słyszeli świst i widzieli kamienie spadające do południowej części jeziora. Wielkość okazów wzrosła z SW na NE.
Mapy
Galeria
Meteoryty ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie (fot. Wadi & Jan Woreczko)
Mezo-Madaras (MHN Budapeszt).jpg
Kompletny okaz meteorytu Mezö-Madaras (1,068 kg) |
Bibliografia
- Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 60-61). Plik PDF; plik DjVu.
- Grady Monica M., (2000), Catalogue of Meteorites. 5th Ed., Natural History Museum, Cambridge University Press, London, UK, 2000. ISBN 978-0521663038. Plik PDF.
- Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 372, 438). Plik PDF; plik DjVu.
- Knöpfler Wilhelm, Partsch Paul Maria, (1854), Anszug aus dem ämtlichen Berichte über den am 4. September 1852 bei Mezö-Madaras in Siebenbürgen stattgehaben Meteoriten-Fall, w: Über den Meteorstein-Niederfall unweit Mezö-Madaras in Siebenbürgen am 4. September 1852, Sitzungsberichte der Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 11, 1854, s. 675-681. Plik DjVu.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Partsch Paul Maria, (1854), Über den Meteorstein-Niederfall unweit Mezö-Madaras in Siebenbürgen am 4. September 1852, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 11, 1854, s. 674-675. Plik DjVu.
- Partsch Paul Maria, (1854), Meteorsteinfall unweit Mezö-Madaras in Siebenbürgen, Annalen der Physik, 91, Bd. 167, 1854, s. 627-628. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Tokody László, Dudichné Vendl Mária, (1951), Magyarország meteoritgyűjteményei (Meteorite collections in Hungary), Akadémiai Kiadó, Budapest 1951, ss. 102, (s. 39). Plik
GIF.
- Török József, (1882a), A Magyar Birodalom meteoritjei (I. rész), Természettudományi Közlöny, XIV (159), 1882, s. 433-442. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl; plik PDF.
- Török József, (1882b), A Magyar Birodalom meteoritjei (II. rész), Természettudományi Közlöny, XIV (160), 1882, s. 497-514. Plik PDF.
- Wöhler Friedrich, (1855), Analyse der Meteorsteine von Mezö-Madaras in Siebenbürgen, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 17, 1855, s. 284-287. Plik DjVu.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryt Mocs
- Meteoryty imperium węgierskiego
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Mezö-Madaras
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Mezö-Madaras
- Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu, Austria (Naturhistorisches Museum Wien) – Naturhistorisches Museum
- Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie, Węgry (Hungarian Natural History Museum, Budapest) – Magyar Természettudományi Múzeum Budapest ● Meteorites in the Carpatian Basin
- Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Babeș-Bolyai w Cluj-Napoca, Rumunia (Museum of Mineralogy, Babeș-Bolyai University, Cluj-Napoca) – Muzeul de Mineralogie Universitatea Babeș-Bolyai din Cluj ● Colectia de meteoriti
- Meteoryt Mezö-Madaras w kolekcjach polskich – brak
- woreczko.pl – Elipsa rozrzutu (strewn field, strewnfield, distribution ellipse)
- Wikipedia (HU) – Mezőmadarasi meteorit