PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja

Z Wiki.Meteoritica.pl

1
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Spis treści

W zbiorach muzeum mineralogicznego we Wrocławiu, poza okazami minerałów i meteorytów, zachowało się kilkadziesiąt starych zabytkowych etykiet powiązanych z meteorytami. Kustosz zbiorów Antoni Stryjewski rzadko je pokazuje, ale niewątpliwie stanowią one również bezcenny wkład do historii meteorytyki.


Część oryginalnych etykiet pochodzi od znanych kolekcjonerów (i sprzedawców) minerałów i meteorytów. Najłatwiej rozpoznawalne są etykiety niemieckiego handlarza A. Krantza z Berlina/Bonn[1] oraz od polskiego kolekcjonera Juliana Siemaszko.

Jest również etykieta nauczyciela i kolekcjonera Ernasta Leisnera z Wałbrzycha [E.Leisner, Waldenburg i. Schl.].

Trudno zidentyfikować z jakiej kolekcji dokładnie pochodzi etykieta [K.S.bergacademische Mineralien-Niederlage zu Freiberg]. Według katalogu Wülfinga (1897) istniały dwie (?) kolekcje w tym mieście posiadające w swych zbiorach meteoryty, były to: „Freiberg i. S.: K. Sächs. Bergakademie; mitgeteilt durch Herrn Geh. Bergrat Prof. Dr. A. Weischach” oraz „Freiberg i. S. N.: Mineralienniederlage der K. Sächs. Bergakadenmie; mitgeteilt durch Herrn Faktor H. Zinkeisen”. Pierwsza z nich zawierała (stan z 1897 roku wg Wülfinga) 26 różnych meteorytów o całkowitej wadze 67 kg, natomiast w drugiej było 8 meteorytów o wadze 1 kg. Etykieta ta dotyczy fragmentu meteorytu Steinbach. Z katalogu Wülfinga wynika, że w pierwszej kolekcji było ponad 55 kg(!) tego meteorytu (w drugiej tylko 30 gramów). Zapewne informacje podane u Wülfinga (1897) dotyczą jednej i tej samej kolekcji Akademii Górniczej (Bergakademie, Königlich Sächsische bergacademische Mineralien Niederlage zu Freiberg) we Freibergu, więc okaz meteorytu Steinbach w kolekcji wrocławskiej pochodzi z kolekcji Bergakademie Freiberg.

Prawdopodobnie około 1871 roku prof. Martin Websky przekazując swoją kolekcję minerałów (Sammlung Websky), przy okazji wzbogacił zbiory wrocławskie o kilka okazów meteorytów. Z odręcznych wpisów na etykietach wynika, że część z nich prawdopodobnie zakupił od innych kolekcjonerów (Krantz, Freiberg)?

Do wzbogacenia kolekcji minerałów i meteorytów we Wrocławiu zapewne przyczyniła się również długotrwała współpraca jej dyrektora prof. Carla Hintze ze znaną niemiecką rodziną handlarzy A. i F. Krantz? (źródło: portal The Mineralogical Record) Część zachowanych etykiet można nazwać „[fiszki Hintze]”. Nie są one przypisane do konkretnych meteorytów, ale stanowią coś na wzór fiszek, na których ktoś (prawdopodobnie własnoręcznie sam Carl Hintze) wynotował nazwy znajdujących się w zbiorach meteorytów (i pseudometeorytów). Meteoryty pogrupowane zostały na poszczególnych fiszkach na kraje (kontynenty) ich pochodzenia oraz zanotowano na nich powołanie na opisy w monografii Handbuch der Mineralogie Hintzego.


Opierając się na katalogu Wülfinga (1897) oraz na zachowanych etykietach można pokusić się o określenie, jakie meteoryty wchodziły do początku XX wieku[2] w skład kolekcji wrocławskiej.

Składała się ona prawdopodobnie z 46 różnych meteorytów (z czego 41 wymienia Wülfing, część jest wymieniona tylko na „fiszkach Hintze”, ale trzeba również doliczyć meteoryt Aarhen błędnie rozpoznany przez ówczesnych kustoszy jako pseudometeoryt) , w tym wiele z nich w kilku okazach/fragmentach, oraz 3 fragmentów pseudometeorytów.


Odtworzony na podstawie zabytkowych etykiet i źródeł (Wülfing 1897) stan zbioru meteorytów muzeum (do II wojny światowej?).

Szanowny Czytelniku, jeśli interesuje Cię szczegółowy opis zbioru etykiet towarzyszących meteorytom w muzeum wrocławskim skontaktuj się z Redakcją.


Jak wyglądała kolekcja wrocławska przed 1863 rokiem, patrz → #Kolekcja wrocławska przed 1863 rokiem...

Bibliografia

  • Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202.[3][4][5] Plik hPDF; plik DjVu.
  • Hintze Carl Adolf Ferdinand, (1894-1904), Handbuch der Mineralogie, Bd. 1, Abt. 1, Bd. 2, Abt. 1, 2, Leipzig.[6] Pliki DjVu.
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897.[7][8][9] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.

Przypisy

  1. ^
  2. ^ jedna z etykiet dotyczy meteorytu Finmarken znalezionego w 1902 roku w Norwegii
  3. ^ bardzo szczegółowy katalog: kolekcje, historia, analizy chemiczne i mineralogiczne meteorytów; wyprzedzający o wiele lat słynny XIX-wieczny katalog kolekcji meteorytów Wülfinga (1897); zobacz również → Światowe kolekcje meteorytów
  4. ^ według Buchnera największymi muzealnymi kolekcjami meteorytów były wówczas zbiory w: Wiedniu, Londynie i Berlinie, zawierające odpowiednio: 194, 190 i 153 meteorytów; natomiast posiadaczami największych prywatnych kolekcji byli: R.P. Greg (Manczester, Wlk. Brytania), v. Reichenbach (Wiedeń, Austria) i Ch.U. Shepard (New Haven, USA), na które składało się odpowiednio: 191, 176 i 151 meteorytów
  5. ^ w katalogu są wymienione dwie „polskie” kolekcje: „Krakau, Universität (durch Herrn Professor Ritter v. Zepharovich)” zawierającą dwa meteoryty: Magura (162 g) i Elbogen (100 g) oraz kolekcję „Breslau, schles. Gesellsch.” w skład której wchodziły m.in. meteoryty: Grüneberg (160 g), Magura (172 g), Seeläsgen (1,812 kg); więcej o kolekcji wrocławskiej wg Buchnera przed 1863 rokiem, patrz → Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
  6. ^ w tej monumentalnej monografii o meteorytach w rozdziale Gruppe des Eisens, Bd. 1, Abt. 1, s. 149-197
  7. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  8. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  9. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Krantz_Bonn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Muzeum_Mineralogiczne_Uniwersytetu_Wroc%C5%82awskiego_im._Kazimierza_Ma%C5%9Blankiewicza/Stara_kolekcja”
Osobiste