PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

PAN Muzeum Ziemi w Warszawie

Z Wiki.Meteoritica.pl

0
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)
Polska Akademia Nauk Muzeum Ziemi w Warszawie
Adres: Aleja Na Skarpie 20/26, 27
00-488 Warszawa
http://www.mz.pan.pl/
Pracownicy: dyrektor dr Ryszard Szczęsny
Dział Zbiorów Mineralogicznych i Petrograficznych: dr Roksana Maćkowska
mgr Krzysztof Maliszewski
Kontakt: sekretariat@mz.pan.pl
tel. (22) 621 76 24, (22) 629 80 63
Wystawy/zbiory: wystawa stała: „Meteoryty – kamienie z nieba”, na niej m.in. fragment meteorytu Sołtmany; największy liczebnie zbiór okazów meteorytu Łowicz; największy w Polsce okaz meteorytu Pułtusk o wadze 8100 g; kolekcja tektytów


Historia zbiorów

Historia tworzenia kolekcji meteorytów (Hanczke 1995; Maćkowska 2016).

1932/33 powołanie Towarzystwa Muzeum Ziemi (TMZ); początek gromadzenia kolekcji
1935 pozyskanie okazów meteorytu Łowicz zebranych przez Stefana Różyckiego[1] i Mieczysława Kobyłeckiego[2] w miejscu spadku
1938 w 1935 roku (?!) do tworzących się zbiorów Towarzystwa Muzeum Ziemi przekazał swoją kolekcję 18 meteorytów Pułtusk prof. Jan Samsonowicz[3]. Były to okazy (największy ze wsi Dąbrówka miał 2343 g, całość wagi około 10 kg) pozyskane przez niego w latach 1922 i 1929, a znalezionych przez miejscowych mieszkańców głównie w latach 1912-29 na terenach na północ od Narwi (Wiadomości Muzeum Ziemi, 2-3/1938; Samsonowicz 1952; Urania, 5/1967)[4]
1939 wymiana okazów z Instytutem Mineralno-Petrograficznycm i Muzeum Uniwersytetu w Berlinie – pozyskanie fragmentów meteorytu Białystok (ok. 3,7 g) i Schwetz (Świecie) (534 g)[5] w zamian za 173,9 g okaz meteorytu Łowicz[6]
1946 razem z poniemieckim zbiorem minerałów ze Strzegomia (tzw. Zbiór Śląski, Monke 1893 r.) – pozyskanie meteorytu Krasnojarsk[7] (40,5 g) i Canyon Diablo[8] (42 g)
1948 po wznowieniu działalności po wojnie, powołanie instytucji o nazwie Muzeum Ziemi (MZ)
1951 podarowanie przez Komisję Klimatyczną ze Szklarskiej Poręby meteorytu żelaznego Carlton[9] (210 g)
1956 zakup okazu meteorytu Pułtusk o wadze 8100 g
1989 wymiana z J. Schmutzlerem z Hamburga – pozyskanie meteorytów Imiliac[10] (52 g), Toluca[11] (760 g), Canyon Diablo (458 g)
1990 wymiana z Rainerem Bartoschewitzem z Gifhorn (Niemcy) – pozyskanie meteorytów Jilin[12] (199 g), Henbury[13] (23 g), Marlow[14] (9 g); wymiana prawdopodobnie za fragment 229,5 g (cut individual) meteorytu Łowicz?[15]
1991 wymiana z Robertem Haagiem z Tuscon (USA) – pozyskanie fragmentu pallasytu Esquel[16] (3730 g) w zamian za 979 g piętkę okazu (I/10/4) meteorytu Łowicz
1992 wymiana z L. Chróstem okazu meteorytu Pułtusk na fragment meteorytu Morasko (226 g);
zakup od B. Zembrzuskiej meteorytu Sikhote-Alin[17] (2145 g)
1993 podarowanie przez Stefana Ostaficzuka fragmentu meteorytu Gujba[18] (784 g)
1995 pozyskanie na drodze wymiany z Andrzejem S. Pilskim płytek meteorytów Seeläsgen (Przełazy) (12,8 g), Allende[19] (16,1 g), Gibeon[20] (403,8 g);
zakup od Klubu Kolekcjonerów Meteorytów Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego fragmentu meteorytu Allende (61,2 g)
1996 pozyskanie o Państwowego Instytutu Geologicznego fragmentu meteorytu Baszkówka w zamian za odłamek meteorytu Pułtusk;
otrzymanie w darze fragmentu meteorytu Henbury (10,8 g)
1997 wymiana z Andrzejem S. Pilskim – pozyskanie fragmentu meteorytu Miles[21] (72,5 g)
1998 podarowanie przez Darryla Pitta (USA) fiolki z meteorytem Zagami[22] (0,1 karata)
2006 podarowanie przez Rafała Siudę fragmentów meteorytów Sikhote-Alin (136 g) i Zag[23] (30 g);
wymiana ze Scottem Bray'em – pozyskanie fragmentu meteorytu Brahin (628 g)
2010 otrzymanie w darze od Marka Żbika fragmentu meteorytu Pułtusk (17 g)
2011 wymiana ze Stanisławem Jachymkiem – pozyskanie płytki meteorytu Zakłodzie (308,85 g);
otrzymanie od Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu dwóch fragmentów meteorytu Zakłodzie w zamian za próbki meteorytu Pułtusk;
podarowanie przez Jana Woreczko fragmentu meteorytu Sołtmany (4,03 g)
2013 wymiana z kolekcjonerem z Polski – pozyskanie płytki meteorytu Shişr 162[24] (7,89 g)
2014 podarowanie przez Pracownię Komet i Meteorów fragmentu meteorytu Chelyabinsk[25] (4,3 g);
podarowanie przez Jana Fudalę fragmentów meteorytu Campo del Cielo[26] (1,76 g) i NWA 869[27] (1,32 g)
2015 podarowanie przez Jana Fudalę fragmentów meteorytów Sikhote-Alin (28,22 g), Allende (2,58 g);
podarowanie przez Pracownię Komet i Meteorów fragmentów meteorytów SaU 001[28] (44,66 g) i JaH 073[29] (62,7 g)


Obecnie (Maćkowska 2016) zbiór meteorytów liczy 119 okazów (po uwzględnieniu okazów spisanych z inwentarza), w tym: 58 pochodzących z darowizn, 21 z wymiany, 3 z zakupów i 37 zebranych przez pracowników.


Galerie

Meteoryty ze zbiorów muzeum (ekspozycja stała „Meteoryty – kamienie z nieba”, fot. Jan Woreczko; za zgodą dyrektora Ryszarda Szczęsnego; dzięki uprzejmości kustosza zbioru meteorytów Krzysztofa Maliszewskiego)

Meteoryty polskie

Fragment meteorytu Baszkówka

Płytka meteorytu Schwetz (Świecie)

Płytka meteorytu Seeläsgen (Przełazy)

Płytka meteorytu Sołtmany

Kompletna płyta meteorytu Zakłodzie

Meteoryt Gujba[18]

Pallasyty: Brahin, Krasnojarsk[7], Imilac[10]

Meteoryt księżycowy Shişr 162[24]


Meteoryt Pultusk (Pułtusk)

Największe okazy meteorytu Pułtusk ze zbiorów muzeum; m.in.: 304,5 g (nr inw. I/10/62), 226,31 g (I/10/64)

Część mniejszych okazów na ekspozycji

Największe okazy: 8100 g (I/10/55), 3130 g (I/10/56), 986,35 g (I/10/59), 938 g (I/10/60)

Okaz 938 g (I/10/60)

Okazy: 2343 g (I/10/58), 1400 g (I/10/57)

Okaz 2343 g (I/10/58)


Meteoryt Łowicz

Największe okazy meteorytu Łowicz ze zbiorów muzeum

Mniejsze okazy na ekspozycji

Okazy: 1520 g (nr inw. I/10/4), 1386,25 g (I/10/5), 1023 g (I/10/6), 724,94 g (I/10/8), 442,23 g (I/10/12), 442,17 g (I/10/13), 441,1 g (I/10/14), 406 g (I/10/15), 335 g (I/10/10), 53 g (I/10/34)[30]

Okazy: 2859 g (I/10/1), 2810 g (I/10/2), 2159 g (I/10/3), 1520 g (I/10/4), 1023 g (I/10/6), 335 g (I/10/10)

Okazy: 1520 g (I/10/4), 1386,25 g (I/10/5), 1023 g (I/10/6), 724,94 g (I/10/8), 442,17 g (I/10/13)[30], 441,1 g (I/10/14), 406 g (I/10/15), 335 g (I/10/10), 53 g (I/10/34)

Największ okaz w zbiorach muzeum 2859 g (I/10/1)

Okaz 2810 g (I/10/2)

Okaz 2159 g (I/10/3)


Część kolekcji meteorytów ze zbiorów Muzeum Ziemi[31] (fot. Jan Woreczko, dzięki uprzejmości ówczesnego kustosza zbioru meteorytów Rafała Siudy; stan marzec 2004 roku).

Fragment meteorytu Baszkówka

Fiolka z fragmentami meteorytu Bialystok (Białystok)

Płytka meteorytu Seeläsgen (Przełazy)

„Słynna” płytka meteorytu Schwetz (Świecie)


Meteoryt Pultusk (Pułtusk)

Część zbioru okazów meteorytu Pultusk (Pułtusk)

Okazy meteorytu Pultusk (Pułtusk)

Największy okaz meteorytu Pultusk (Pułtusk)

Oryginalna notatka dołączona do jednego z okazów Pultusk (Pułtusk)


Meteoryt Łowicz

Część zbioru okazów meteorytu Łowicz. Na pierwszym planie największy okaz meteorytu Pultusk (Pułtusk)

Okazy meteorytu Łowicz

Okazy meteorytu Łowicz

Okazy meteorytu Łowicz. Widać różny stopień zwietrzenia okazów

Piętka okazu meteorytu Łowicz. Widać charakterystyczne zielone kryształy


Bibliografia

  • Hanczke Teresa, (1995), Meteoryty i tektyty w zbiorach Muzeum Ziemi. Katalog, Muzeum Ziemi, Warszawa 1995, ss. 72. ISBN 83-900326-3-5.
  • Maćkowska Roksana, (2016), Kolekcja meteorytów ze zbiorów PAN Muzeum Ziemi w Warszawie, książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 22-23.
  • Mizerska Magdalena, (1998), Otwarcie wystawy – Kamienie z nieba – meteoryty ze zbiorów Muzeum Ziemi, Przegląd Geol., 46(2), 1998, s. 115-116. Plik DOC; plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[32]
  • +Popiołek Joanna, (2005), Z dziejów badań nad meteorytami, Z Dziejów Geologii, Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005.[33] ISBN 839191089x.
  • Samsonowicz Jan[3], (1952), O wieku, pochodzeniu i przypuszczalnej ilości oraz masie meteorytu pułtuskiego (z mapką) (La météorite de Pułtusk), Wiadomości Muzeum Ziemi, tom VI(1), Warszawa 1952, s. 57-68. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .[34]
  • Wiadomości Muzeum Ziemi, (1939), Okazy meteorytów z Białegostoku i ze Świecia w zbiorach Muzeum Ziemi, nr 1-2, 1939, s. 60-61.[35] Plik JPG.

Przypisy

  1. ^ Stefan Zbigniew Różycki (1906-1988) – polski geolog i geograf; najbardziej znany ze swoich badań z zakresu geologii okresów jury i czwartorzędu; zmarł w 1988 roku w Warszawie. Wikipedia – Różycki Stefan Zbigniew
  2. ^ Mieczysław Kobyłecki (1909-1944) – geolog; przed wojną pracował w Zakładzie Geologii i Paleontologii Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w Państwowym Instytucie Geologicznym; zginął w 1944 roku: (…) W latach wojny pozostaje w zespole pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego aż do końca. Powstanie warszawskie zastaje Go w drodze z gmachu P.I.G., gdzie pozostała żona i dziecko, do mieszkania ciotki na ulicy Krochmalnej. Ostatni raz widziano Go w dniu 6. sierpnia 1944 koło kościoła na Woli. (źródło: Pożarski Władysław, (1949), Mieczysław Kobyłecki 1909-1944, Annales Societatis Geologorum Poloniae, 19(1), 1949, s. 65-68. Plik PDF)
  3. ^ a b Jan Samsonowicz (1888-1959) – polski geolog i paleontolog, profesor uniwersytetów we Lwowie i Warszawie, wieloletni kierownik Katedry Geologii Historycznej Uniwersytetu Warszawskiego; badacz spadku meteorytu Pułtusk; rodzina Samsonowicza miała swoje majątki ziemskie w okolicy spadku meteoryt Pułtusk. Wikipedia – Jan Samsonowicz
  4. ^ PAN Archiwum: Materiały Jana Samsonowicza III-94
  5. ^ obecnie wg Hanczke (1995) 516,7 g
  6. ^ Wiadomości Muzeum Ziemi, 1939; większość wymian, jakie prowadzi muzeum, dokonywanych jest w zamian za okazy meteorytu Łowicz
  7. ^ a b meteoryt żelazno-kamienny Krasnojarsk (syn. Żelazo Pallasa), znalezisko z 1749 roku w Rosji; pallasyt PMG-an, TKW 700 kg
  8. ^ meteoryt żelazny Canyon Diablo, znalezisko z 1891 roku w USA; typ IAB-MG, TKW 30 ton
  9. ^ meteoryt żelazny Carlton, znalezisko z 1887 roku w USA; typ IAB-sLM, TKW 81,2 kg
  10. ^ a b meteoryt żelazno-kamienny Imilac, znalezisko z 1822 roku z Chile; pallasyt PMG, TKW 920 kg
  11. ^ meteoryt żelazny Toluca, znalezisko z 1776 roku w Meksyku; typ IAB-sLL, TKW 3 tony
  12. ^ spadek meteorytu Jilin 8 marca 1976 roku w Chinach; chondryt zwyczajny H5, TKW 4 tony
  13. ^ meteoryt żelazny Henbury, znalezisko z 1931 roku w Australii; typ IIIAB, TKW 2 ton
  14. ^ meteoryt kamienny Marlow, znalezisko z 1936 roku w USA; chondryt zwyczajny L5, TKW 68 kg
  15. ^ Rainer Bartoschewitz (Bartoschewitz Meteorite Lab)
  16. ^ meteoryt żelazno-kamienny Esquel, znalezisko z 1951 roku w Argentynie; pallasyt PMG, TKW 755 kg
  17. ^ spadek meteorytu Sikhote-Alin 12 lutego 1947 roku w Rosji; żelazny, typ IIAB, TKW 23 tony
  18. ^ a b spadek meteorytu Gujba 3 kwietnia 1984 roku w Nigerii; benkubinit CBa, TKW 100 kg
  19. ^ spadek meteorytu Allende 8 lutego 1969 roku w Meksyku; chondryt węglisty CV3, TKW 2 tony
  20. ^ meteoryt żelazny Gibeon, znalezisko z 1836 roku w Namibii; typ IVA, TKW 26 ton
  21. ^ meteoryt żelazny Miles, znalezisko z 1992 roku w Australii; typ IIE, TKW 265 kg
  22. ^ meteoryt marjański Zagami, spadek 3 października 1962 roku w Nigerii; shergottyt SHE, TKW 18 kg
  23. ^ spadek meteorytu Zag 4 sierpnia 1998 roku na Saharze Zachodniej; chondryt zwyczajny H3-6, TKW 175 kg
  24. ^ a b meteoryt księżycowy Shişr 162, znalezisko z 17 lutego 2006 roku w Omanie; Lunar (feldsp. breccia), TKW 5,53 kg
  25. ^ spadek meteorytu Chelyabinsk 15 lutego 2013 roku w Rosji; chondryt zwyczajny LL5, TKW >100 kg
  26. ^ meteoryt żelazny Campo del Cielo, znalezisko z 1576 roku w Argentynie; typ IAB-MG, TKW 50 ton
  27. ^ meteoryt kamienny Northwest Africa 869, znalezisko z 2000/2001 roku z Afryki; chondryt zwyczajny L3-6, TKW 2 tony
  28. ^ meteoryt kamienny Sayh al Uhaymir 001, znalezisko z 2000 roku w Omanie; chondryt zwyczajny L5, TKW 450 kg
  29. ^ meteoryt kamienny Jiddat al Harasis 073, znalezisko z 2002 roku w Omanie; chondryt zwyczajny L6, TKW 550 kg
  30. ^ a b okazy (fragmenty) I/10/13 i I/10/34 stanowią jedną całość, pasują do siebie, ale znaleziono je w odległości 270 m od siebie (Pokrzywnicki 1964)
  31. ^ złe warunki oświetleniowe w Muzeum nie pozwoliły zrobić ładniejszych zdjęć
  32. ^ bardziej aktualna internetowa wersja katalogu znajduje się na stronach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – katalog PTMet; tam objaśnienie stosowanych skrótów (cs – complete specimen, hs – half specimen, ep – end piece, fc – fragment with crust, f – fragment, sc – slice with crust, s – slice, …); więcej → woreczko.pl – Oznaczenia okazów – skróty
  33. ^ publikacja towarzyszy stałej wystawie „Meteoryty – kamienie z nieba” otwartej w 2009 roku w Muzeum ziemi PAN
  34. ^ kopia artykułu ze zbiorów biblioteki PAN Muzeum Ziemi w Warszawie, dzięki uprzejmości Dariusza Wolińskiego
  35. ^ informacja o wymianie z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie – w kwietniu 1939 roku Towarzystwo Muzeum Ziemi w Warszawie, za 173,9 g okaz meteorytu Łowicz, otrzymało 4 g fragmentów meteorytu Bialystok (Białystok) i ważący 534 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/PAN_Muzeum_Ziemi_w_Warszawie”
Osobiste