O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 19:58, 29 kwi 2018

Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Od wielu lat Jadwiga Biała i Janusz W. Kosiński zajmują się kulturowymi i społecznymi aspektami spadku meteorytu Pułtusk. To dzięki ich dociekaniom udało się m.in. ustalić wiele faktów dotyczących tajemniczego właściciela największej kolekcji meteorytów Pułtusk, Ignacego Wawrzeckiego. W swoich poszukiwaniach dotyczących okoliczności spadku tego meteorytu, wielokrotnie natrafiali również na nazwisko Zambrzycki(a). Okazuje się, że losy wielu przedstawicieli tego starego rodu splatają się z meteorytem Pułtusk.

Zambrzyccy a meteoryt Pułtusk

Czasy współczesne

W latach 90. ub.w. Janusz W. Kosiński dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):

(…) Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg. W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je rządowi rosyjskiemu (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: Prababcia^[1] nasza, matka Zygmunta^[2] i Adolfa^[3] Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli. Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.

Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo… (…)

XIX wiek

Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z największymi światowymi kolekcjami meteorytów w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu Pułtusk (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny?

Rodzina Zambrzyckich.

Informacje zaprezentowane w referacie Biała et al. (2018):

• do zbiorów muzeum w Berlinie największy okaz 8102,8 g sprzedał w 1869 roku A. Zambrzycki. Prawdopodobnie Adolf Zambrzycki (1850-1928), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i Gostkowa.
• do zbiorów muzeum w Londynie największy okaz 9095 g oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku E. Zambrzycka.^[4]
• do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała E. Zambrzycka.^[4]

Zambrzyccy herbu Kościesza

Wielu członków rodu Zambrzyckich herbu Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o zidentyfikowanie osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku.

Kilkoro jej przedstawicieli było związanych ze spadkiem pod Pułtuskiem w 1868 roku:

	uwagi	źródło[5]
Adolf Zambrzycki (1850-1928)	syn Aleksandra (1811-1860)	Minakowski; Biała et al. 2018
Aleksander Zambrzycki (1811-1860)	syn Karola (1770-1821); dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; ożeniony z Franciszką Leppert	Minakowski; GRZ
Aleksander Zambrzycki (1848-1874)	syn Aleksandra (1811-1860)	Minakowski
Emilian Zambrzycki (1807-1884)	syn Karola (1770-1821); zmarł w Gostkowie	Minakowski
Eufemia Zambrzycka (~1820-?)	córka Aleksandra i Franciszki z Leppertów, dziedziców dóbr Gostkowo; żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar dziedzica dworu w Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w kościele paraf. w Zambskach; wesele w Gostkowie)	Minakowski, DPM
Franciszka Leppert (1815-1887)	żona Aleksandra (1811-1860); matka Adolfa, Aleksandra i Zygmunta Wincentego; zmarła w Gostkowie	Minakowski
Zygmunt Wincenty Zambrzycki (1851-)	syn Aleksandra (1811-1860)	Minakowski

Zapewne wykaz ten nie jest kompletny?

Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

© Jan Woreczko & Wadi

(C) Cygany, (G) Gładczyn, (G) Gostkowo, (Z) Stare Zambski

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich.

Bibliografia

• Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), Meteoryt Pułtusk w zagranicznych kolekcjach, Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik PDF.

• Kosiński Janusz W., (1999), Meteoryt pułtuski – 130 lat później, w: Meteoryt Pułtusk. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego, Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.

• Minakowski Marek Jerzy, (2018), Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), publikacja elektroniczna, wydanie z 29.04.2018. Link Genealogia potomków Sejmu Wielkiego.

Przypisy

Zobacz również

• Pułtusk/Wawrzecki Ignacy

Linki zewnętrzne

• Portal M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego
• Portal Genealogia Rodziny Zambrzyckich
• Portal Dwory i Pałace Mazowsza – Dwór Gładczyn

• Wikipedia []

• Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu (National Museum of Natural History in Paris; Paris, Mus. d'Hist. Nat.) – Muséum national d'Histoire naturelle  ●  Collection de météorites  ●  Saison – La saison Météorites  ●  Exposition – Météorites, entre ciel et terre  ●  [katalogi → Meunier (catalogues); katalog online]
• Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (Museum für Naturkunde, Institut für Mineralogie und Petrographie, Humboldt-Universität zu Berlin; Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ.) – Museum für Naturkunde Berlin  ●  [katalogi → Rose (1864); Klein (catalogues); Hoppe (1975); Schulze (1996)]
• Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (Natural History Museum London; London, Nat. Hist. Mus.) – Natural History Museum London  ●  [katalogi → Fletcher (1896); Prior (1953); Grady (2000)]
• Muzeum Fersmana w Moskwie (Russian Academy of Sciences, Fersman Mineralogical Museum, Moscow; Moscow, Acad. Sci.) – Российская Академия Наук, Минералогический Музей им. А.Е. Ферсмана  ●  (Предыдущая версия сайта (до 2017 г.) (old page version))  ●  Экспозиция "Метеориты" (Exposition “Meteorites”)  ●  [katalog → Явнель (1986)]
• Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Natural History Museum Vienna; Vienna, Naturhist. Mus.) – Naturhistorisches Museum Wien  ●  Die Meteoritensammlung  ●  Mineralogy & Petrography  ●  [katalogi → Partsch (1843); Brezina (1885); Brezina (1895); Brezina (1896); Berwerth (1903)]