PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Pułtusk/Zambrzyccy

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (Zambrzyccy herbu Kościesza)
Linia 9: Linia 9:
W latach 90. ub.w. [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusz W. Kosiński]] dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):
W latach 90. ub.w. [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusz W. Kosiński]] dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):
{{BQuote-begin |max-width=800px}}
{{BQuote-begin |max-width=800px}}
-
{{Wielokropek}} Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w&nbsp;środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i&nbsp;posiadającą ciekawe materiały, p.&nbsp;Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i&nbsp;okolicznych terenów. Posiada w&nbsp;swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a&nbsp;jej głównym zajęciem w&nbsp;ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i&nbsp;miejsc z&nbsp;którymi była związana. W&nbsp;jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z&nbsp;literatury, są wspomnienia rodzinne o&nbsp;tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, ''największy okaz znaleziony w&nbsp;majątku w&nbsp;Gostkowie miał wagę 3&nbsp;kg, zaś w&nbsp;okolicach Gostkowa i&nbsp;Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o&nbsp;masach 1-2&nbsp;kg.'' W&nbsp;majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a&nbsp;następnie odsprzedano je ''rządowi rosyjskiemu'' (obszar spadku był wtedy w&nbsp;Cesarstwie Rosyjskim). W&nbsp;kronice Wanda Zambrzycka zapisała: ''Prababcia<ref name="FL">Franciszka Leppert, żona Aleksandra Zambrzyckiego</ref> nasza, matka Zygmunta'' [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] ''i&nbsp;Adolfa'' [Adolf Zambrzycki] ''Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14&nbsp;tysięcy rubli.''<ref>czy kwota 14 tys. rubli to dużo? patrz → [[Pułtusk/Czasopisma]]: ''Gazeta Warszawska'', 3&nbsp;czerwca 1868 roku</ref> Ponoć w&nbsp;ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.
+
{{Wielokropek}} Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w&nbsp;środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i&nbsp;posiadającą ciekawe materiały, p.&nbsp;Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i&nbsp;okolicznych terenów. Posiada w&nbsp;swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a&nbsp;jej głównym zajęciem w&nbsp;ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i&nbsp;miejsc z&nbsp;którymi była związana. W&nbsp;jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z&nbsp;literatury, są wspomnienia rodzinne o&nbsp;tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, ''największy okaz znaleziony w&nbsp;majątku w&nbsp;Gostkowie miał wagę 3&nbsp;kg, zaś w&nbsp;okolicach Gostkowa i&nbsp;Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o&nbsp;masach 1-2&nbsp;kg.'' W&nbsp;majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a&nbsp;następnie odsprzedano je ''rządowi rosyjskiemu'' (obszar spadku był wtedy w&nbsp;Cesarstwie Rosyjskim). W&nbsp;kronice Wanda Zambrzycka zapisała: ''Prababcia<ref name="FL">Franciszka Leppert, żona Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)</ref> nasza, matka Zygmunta'' [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] ''i&nbsp;Adolfa'' [Adolf Zambrzycki] ''Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14&nbsp;tysięcy rubli.''<ref>czy kwota 14 tys. rubli to dużo? patrz → [[Pułtusk/Czasopisma]]: ''Gazeta Warszawska'', 3&nbsp;czerwca 1868 roku</ref> Ponoć w&nbsp;ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.
Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i&nbsp;materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w&nbsp;czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w&nbsp;okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w&nbsp;pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego&nbsp;???) pochodzących z&nbsp;majątku Gostkowo{{Kropek}}&nbsp;{{Wielokropek}}
Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i&nbsp;materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w&nbsp;czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w&nbsp;okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w&nbsp;pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego&nbsp;???) pochodzących z&nbsp;majątku Gostkowo{{Kropek}}&nbsp;{{Wielokropek}}
Linia 22: Linia 22:
! Zbiory !! Biała et al. (2018)
! Zbiory !! Biała et al. (2018)
|-
|-
-
| Berlin || do zbiorów w Berlinie największy '''okaz {{Txt2Img|Pultusk_(NHM_Berlin)_g1.jpg|8102,8&nbsp;g}}''' sprzedał w&nbsp;1869 roku '''A.&nbsp;Zambrzycki'''. Prawdopodobnie Adolf Zambrzycki (1850-1928)<ref>lub Aleksander Zambrzycki (1848-1874)?</ref>, syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i&nbsp;Gostkowa
+
| Berlin || do zbiorów w Berlinie największy '''okaz {{Txt2Img|Pultusk_(NHM_Berlin)_g1.jpg|8102,8&nbsp;g}}''' sprzedał w&nbsp;1869 roku '''A.&nbsp;Zambrzycki'''. Prawdopodobnie Adolf Zambrzycki (1850-1928), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i&nbsp;Gostkowa lub Aleksander Franciszek Zambrzycki (1848-1874)?
|-
|-
-
| Londyn || do zbiorów w Londynie największy '''okaz 9095&nbsp;g''' oraz inne małe okazy sprzedała w&nbsp;grudniu 1868 roku '''E.&nbsp;Zambrzycka'''<ref name="EZ">prawdopodobnie Eufemia Zambrzycka (''1820''-?) córka&nbsp;??; żona Henryka Modzelewskiego h.&nbsp;Trzywdar; lub Emilian Zambrzycki? (na pewno nie była to Eufemia Zambrzycka (1805-1850), gdyż zmarła w&nbsp;Paryżu przed 1868 rokiem)</ref>
+
| Londyn || do zbiorów w Londynie największy '''okaz 9095&nbsp;g''' oraz inne małe okazy sprzedała w&nbsp;grudniu 1868 roku '''E.&nbsp;Zambrzycka'''. Prawdopodobnie Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka&nbsp;Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)<ref name="EZ">lub Emilian Zambrzycki? (na pewno nie była to Eufemia Zambrzycka (1805-1850), gdyż zmarła w&nbsp;Paryżu przed 1868 rokiem)</ref>
|-
|-
-
| Paryż || do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała '''E.&nbsp;Zambrzycka'''<ref name="EZ"></ref>
+
| Paryż || do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała '''E.&nbsp;Zambrzycka'''. Prawdopodobnie Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka&nbsp;Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)<ref name="EZ"></ref>
|-
|-
! !! Kosiński (1999)
! !! Kosiński (1999)
Linia 35: Linia 35:
== Zambrzyccy herbu Kościesza ==
== Zambrzyccy herbu Kościesza ==
-
Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i&nbsp;historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Kosiński (2018); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o&nbsp;próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w&nbsp;1868 roku.
+
Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i&nbsp;historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Epsztein (2013); Kosiński (2018); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o&nbsp;próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w&nbsp;1868 roku.
Kim byli '''A. Zambrzycki''' i '''E. Zambrzycka''', którzy sprzedawali okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zagranicznych muzeów? Fragment genealogii rodu Zambrzyckich (źródła podają różne daty urodzin i&nbsp;śmierci):
Kim byli '''A. Zambrzycki''' i '''E. Zambrzycka''', którzy sprzedawali okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zagranicznych muzeów? Fragment genealogii rodu Zambrzyckich (źródła podają różne daty urodzin i&nbsp;śmierci):
:{| {{Table data}}
:{| {{Table data}}
-
! linia<br />(#) !! !! uwagi !! źródła<ref>'''JWK''' – Kosiński (2018) oraz portale: '''DPM''' – Dwory i Pałace Mazowsza; '''GRZ''' – Genealogia Rodziny Zambrzyckich; '''Minakowski''' – Genealogia potomków Sejmu Wielkiego</ref>
+
! linia<br />(#) !! !! uwagi !! źródła<ref>Epsztein (2013); Kosiński (2018) oraz portale: '''DPM''' – Dwory i Pałace Mazowsza; '''GRZ''' – Genealogia Rodziny Zambrzyckich; '''Minakowski''' – Genealogia potomków Sejmu Wielkiego</ref>
|-
|-
| -2 || '''Karol Zambrzycki'''<br />(1770-1821) || sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h.&nbsp;wł. (1780?-) || [http://www.sejm-wielki.pl/b/8.283.8 Minakowski]
| -2 || '''Karol Zambrzycki'''<br />(1770-1821) || sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h.&nbsp;wł. (1780?-) || [http://www.sejm-wielki.pl/b/8.283.8 Minakowski]
Linia 50: Linia 50:
| rowspan="2"| Franciszka Leppert<br />(1815-1887) || żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w&nbsp;Gostkowie || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171432 Minakowski]
| rowspan="2"| Franciszka Leppert<br />(1815-1887) || żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w&nbsp;Gostkowie || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171432 Minakowski]
|-
|-
-
| dzieci: '''Eufemia Teresa''' (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), '''Aleksander Franciszek''' (1847-1874), '''Adolf''' (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) || JWK
+
| dzieci: '''Eufemia Teresa''' (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), '''Aleksander Franciszek''' (1847-1874), '''Adolf''' (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) || Kosiński&nbsp;(2018)
|-
|-
| -1 || Eufemia Zambrzycka<br />(1805-1850) || córka '''Karola'''; żona Macieja Rybińskiego h.&nbsp;Radwan (ślub 4&nbsp;lutego 1823 roku w&nbsp;Zambskach); po upadku powstania listopadowego wyemigrowała z&nbsp;mężem do Paryża || [http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.27391.8 Minakowski]; GRZ
| -1 || Eufemia Zambrzycka<br />(1805-1850) || córka '''Karola'''; żona Macieja Rybińskiego h.&nbsp;Radwan (ślub 4&nbsp;lutego 1823 roku w&nbsp;Zambskach); po upadku powstania listopadowego wyemigrowała z&nbsp;mężem do Paryża || [http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.27391.8 Minakowski]; GRZ
Linia 60: Linia 60:
! colspan="4"|
! colspan="4"|
|-
|-
-
| 0 || '''Eufemia Teresa Zambrzycka'''<br />(1834-1895?) || córka '''Aleksandra''' (1811-1860); żona Henryka Modzelewskiego h.&nbsp;Trzywdar dziedzica dworu w&nbsp;Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w&nbsp;kościele paraf. w&nbsp;Zambskach; wesele w&nbsp;Gostkowie) (20&nbsp;lat wcześniej w&nbsp;tym samym kościele ślub brał jej ojciec Aleksander) || JWK; [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.286468 Minakowski]; DPM
+
| 0 || '''Eufemia Teresa Zambrzycka'''<br />(1834-1895?) || córka '''Aleksandra''' (1811-1860); żona Henryka Modzelewskiego h.&nbsp;Trzywdar dziedzica dworu w&nbsp;Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w&nbsp;kościele paraf. w&nbsp;Zambskach; wesele w&nbsp;Gostkowie) (20&nbsp;lat wcześniej w&nbsp;tym samym kościele ślub brał jej ojciec Aleksander) || Kosiński&nbsp;(2018); [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.286468 Minakowski]; DPM
|-
|-
-
| 0 || '''Aleksander&nbsp;Franciszek Zambrzycki'''<br />(1847-1874) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); zmarł w&nbsp;Gostkowie || JWK; [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.266713 Minakowski]
+
| 0 || '''Aleksander&nbsp;Franciszek Zambrzycki'''<br />(1847-1874) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); zmarł w&nbsp;Gostkowie || Kosiński&nbsp;(2018); [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.266713 Minakowski]
|-
|-
| 0 || '''Adolf Zambrzycki'''<br />(1850-1928) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k.&nbsp;Sokołowa Podlaskiego || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.184542 Minakowski]; Biała et&nbsp;al. 2018
| 0 || '''Adolf Zambrzycki'''<br />(1850-1928) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k.&nbsp;Sokołowa Podlaskiego || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.184542 Minakowski]; Biała et&nbsp;al. 2018
|-
|-
-
| 0 || Zygmunt&nbsp;Wincenty Zambrzycki<br />(1850-1925) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo || JWK; [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.268164 Minakowski]; Epsztein (2013)
+
| 0 || Zygmunt&nbsp;Wincenty Zambrzycki<br />(1850-1925) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo || Kosiński&nbsp;(2018); [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.268164 Minakowski]; Epsztein (2013)
|}
|}
Prawdopodobnie wykaz ten jest kompletny dzięki kwerendzie Janusza W. Kosińskiego (Kosiński 2018)?
Prawdopodobnie wykaz ten jest kompletny dzięki kwerendzie Janusza W. Kosińskiego (Kosiński 2018)?
Linia 89: Linia 89:
Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z&nbsp;rodem Zambrzyckich.
Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z&nbsp;rodem Zambrzyckich.
-
Zygmunt Zambrzycki był właścicielem majątku w&nbsp;Gostkowie. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w&nbsp;Cyganach.
+
Zygmunt Wincenty Zambrzycki był właścicielem majątku w&nbsp;'''Gostkowie'''. W&nbsp;1832 roku w&nbsp;kościele w&nbsp;'''Zambskach''' ślub brał Aleksander Zambrzycki (1811-1860) dziedzic '''Brzeźna''' i&nbsp;'''Gostkowa''', a&nbsp;20 lat później jego córka Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) z&nbsp;Henrykiem Modzelewskim h.&nbsp;Trzywdar dziedzicem dworu w&nbsp;'''Gładczynie'''. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w&nbsp;'''Cyganach'''.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 95: Linia 95:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] w zagranicznych kolekcjach''', Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik [http://www.ptmet.org.pl/x-konferencja-meteorytowa-w-pultusku-20-%E2%80%92-21-kwietnia-2018-r-ksiazka-abstraktow/ PDF].
+
* Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] w zagranicznych kolekcjach''', Streszczenia referatów, X&nbsp;Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik [http://www.ptmet.org.pl/x-konferencja-meteorytowa-w-pultusku-20-%E2%80%92-21-kwietnia-2018-r-ksiazka-abstraktow/ PDF].
* +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), '''Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10''', wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik [http://pther.net/PDF/Ziemianie%20XX%20wieku/Ziemianie%20XX%20wieku%2010.pdf PDF].
* +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), '''Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10''', wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik [http://pther.net/PDF/Ziemianie%20XX%20wieku/Ziemianie%20XX%20wieku%2010.pdf PDF].
Linia 101: Linia 101:
* Kosiński Janusz W., (1999), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|pułtuski]] – 130 lat później''', w: ''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego'', Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.
* Kosiński Janusz W., (1999), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|pułtuski]] – 130 lat później''', w: ''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego'', Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.
-
* Kosiński Janusz W., (2018), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w Płocku (''inf. ustna'').
+
* Kosiński Janusz W., (2018, ''informacja ustna''), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w&nbsp;Płocku.
-
* Minakowski Marek Jerzy, (2018), '''Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl)''', publikacja elektroniczna, wydanie z 29.04.2018. Link [http://www.sejm-wielki.pl Genealogia potomków Sejmu Wielkiego].
+
* Minakowski Marek Jerzy, (2018), '''Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl)''', publikacja elektroniczna, wydanie z&nbsp;29.04.2018. Link [http://www.sejm-wielki.pl Genealogia potomków Sejmu Wielkiego].
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 114: Linia 114:
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* Portal [Minakowski] – [http://www.sejm-wielki.pl M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego]
+
* Portal [http://www.sejm-wielki.pl M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego]
-
* Portal [GRZ] – [http://www.zambrzyccy.pl Genealogia Rodziny Zambrzyckich]
+
* Portal [http://www.zambrzyccy.pl Genealogia Rodziny Zambrzyckich]
-
* Portal Dwory i Pałace Mazowsza [DPM] – [http://mazowieckie.dipp.info.pl/baza-dipp/item/346-gmina-zatory/171-dwor-gladczyn Dwór Gładczyn]
+
* Portal Dwory i Pałace Mazowsza – [http://mazowieckie.dipp.info.pl/baza-dipp/item/346-gmina-zatory/171-dwor-gladczyn Dwór Gładczyn]
* Portal Moi Krewni – [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycki.html Zambrzycki] {{SeparatorBull}} [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycka.html Zambrzycka]
* Portal Moi Krewni – [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycki.html Zambrzycki] {{SeparatorBull}} [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycka.html Zambrzycka]
-
 
-
* Wikipedia – []
 
* {{ParisMNHN}}
* {{ParisMNHN}}

Wersja z 20:48, 3 sty 2019

Strona powstała dzięki staraniom Jadwigi Białej, Tomka Jakubowskiego i Janusza W. Kosińskiego.

Od wielu lat Jadwiga BiałaJanusz W. Kosiński zajmują się kulturowymi i społecznymi aspektami spadku meteorytu Pułtusk. To dzięki ich dociekaniom udało się m.in. ustalić wiele faktów dotyczących tajemniczego właściciela największej kolekcji meteorytów Pułtusk, Ignacego Wawrzeckiego. W swoich poszukiwaniach dotyczących okoliczności spadku tego meteorytu, wielokrotnie natrafiali również na nazwisko Zambrzycki(a). Okazuje się, że losy wielu przedstawicieli tego starego rodu splatają się z meteorytem Pułtusk.

Zambrzyccy a meteoryt Pułtusk

Czasy współczesne

W latach 90. ub.w. Janusz W. Kosiński dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):

«

(…) Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg. W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je rządowi rosyjskiemu (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: Prababcia[1] nasza, matka Zygmunta [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] i Adolfa [Adolf Zambrzycki] Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli.[2] Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.

Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo (…)

»


XIX wiek

Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z największymi światowymi kolekcjami meteorytów w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu Pułtusk (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny?

Fragment informacji zaprezentowanych w referacie Biała et al. (2018) oraz Kosiński (1999) (wyróżnienia w tekście Redakcja):

Zbiory Biała et al. (2018)
Berlin do zbiorów w Berlinie największy okaz 8102,8 g sprzedał w 1869 roku A. Zambrzycki. Prawdopodobnie Adolf Zambrzycki (1850-1928), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i Gostkowa lub Aleksander Franciszek Zambrzycki (1848-1874)?
Londyn do zbiorów w Londynie największy okaz 9095 g oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku E. Zambrzycka. Prawdopodobnie Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)[3]
Paryż do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała E. Zambrzycka. Prawdopodobnie Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)[3]
Kosiński (1999)
Rosja wg relacji Wandy Zambrzyckiej wiele okazów sprzedano rządowi rosyjskiemu[1]

Zambrzyccy herbu Kościesza

Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Epsztein (2013); Kosiński (2018); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku.

Kim byli A. Zambrzycki i E. Zambrzycka, którzy sprzedawali okazy meteorytu Pułtusk do zagranicznych muzeów? Fragment genealogii rodu Zambrzyckich (źródła podają różne daty urodzin i śmierci):

linia
(#)
uwagi źródła[4]
-2 Karol Zambrzycki
(1770-1821)
sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h. wł. (1780?-) Minakowski
-1 Aleksander Zambrzycki
(1811-1860)
syn Karola; urodzony w Warszawie; dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; ożeniony z Franciszką Leppert (ślub w 1832 roku w kościele paraf. w Zambskach) Minakowski; GRZ; Epsztein (2013)
Franciszka Leppert
(1815-1887)
żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w Gostkowie Minakowski
dzieci: Eufemia Teresa (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), Aleksander Franciszek (1847-1874), Adolf (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) Kosiński (2018)
-1 Eufemia Zambrzycka
(1805-1850)
córka Karola; żona Macieja Rybińskiego h. Radwan (ślub 4 lutego 1823 roku w Zambskach); po upadku powstania listopadowego wyemigrowała z mężem do Paryża Minakowski; GRZ
-1 Emilian Zambrzycki
(1807-1884)
syn Karola; zmarł bezpotomnie w Gostkowie Minakowski
-1 Ewa Elżbieta Zambrzycka
(1810?-)
córka Karola; żona Gabriela Kajetana Zambrzyckiego (1790-1862) Minakowski
0 Eufemia Teresa Zambrzycka
(1834-1895?)
córka Aleksandra (1811-1860); żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar dziedzica dworu w Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w kościele paraf. w Zambskach; wesele w Gostkowie) (20 lat wcześniej w tym samym kościele ślub brał jej ojciec Aleksander) Kosiński (2018); Minakowski; DPM
0 Aleksander Franciszek Zambrzycki
(1847-1874)
syn Aleksandra (1811-1860); zmarł w Gostkowie Kosiński (2018); Minakowski
0 Adolf Zambrzycki
(1850-1928)
syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k. Sokołowa Podlaskiego Minakowski; Biała et al. 2018
0 Zygmunt Wincenty Zambrzycki
(1850-1925)
syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo Kosiński (2018); Minakowski; Epsztein (2013)

Prawdopodobnie wykaz ten jest kompletny dzięki kwerendzie Janusza W. Kosińskiego (Kosiński 2018)?


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(C) Cygany, (G) Gładczyn, (G) Gostkowo, (Z) Stare Zambski

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich.

Zygmunt Wincenty Zambrzycki był właścicielem majątku w Gostkowie. W 1832 roku w kościele w Zambskach ślub brał Aleksander Zambrzycki (1811-1860) dziedzic BrzeźnaGostkowa, a 20 lat później jego córka Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) z Henrykiem Modzelewskim h. Trzywdar dziedzicem dworu w Gładczynie. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w Cyganach.


Bibliografia

  • Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), Meteoryt Pułtusk w zagranicznych kolekcjach, Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik PDF.
  • +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10, wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik PDF.
  • Kosiński Janusz W., (1999), Meteoryt pułtuski – 130 lat później, w: Meteoryt Pułtusk. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego, Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.
  • Kosiński Janusz W., (2018, informacja ustna), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w Płocku.

Przypisy

  1. ^ a b Franciszka Leppert, żona Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)
  2. ^ czy kwota 14 tys. rubli to dużo? patrz → Pułtusk/Czasopisma: Gazeta Warszawska, 3 czerwca 1868 roku
  3. ^ a b lub Emilian Zambrzycki? (na pewno nie była to Eufemia Zambrzycka (1805-1850), gdyż zmarła w Paryżu przed 1868 rokiem)
  4. ^ Epsztein (2013); Kosiński (2018) oraz portale: DPM – Dwory i Pałace Mazowsza; GRZ – Genealogia Rodziny Zambrzyckich; Minakowski – Genealogia potomków Sejmu Wielkiego

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Osobiste