PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Pułtusk/Zambrzyccy

Z Wiki.Meteoritica.pl

Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Od wielu lat Jadwiga Biała i Janusz W. Kosiński zajmują się kulturowymi i społecznymi aspektami spadku meteorytu Pułtusk. To dzięki ich dociekaniom udało się m.in. ustalić wiele faktów dotyczących tajemniczego właściciela największej kolekcji meteorytów Pułtusk, Ignacego Wawrzeckiego. W swoich poszukiwaniach dotyczących okoliczności spadku tego meteorytu, wielokrotnie natrafiali również na nazwisko Zambrzycki(a). Okazuje się, że losy wielu przedstawicieli tego starego rodu splatają się z meteorytem Pułtusk.

Zambrzyccy a meteoryt Pułtusk

Czasy współczesne

W latach 90. ub.w. Janusz W. Kosiński dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):

«

(…) Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg. W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je rządowi rosyjskiemu (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: Prababcia[1] nasza, matka Zygmunta[2] i Adolfa[3] Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli. Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.

Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo… (…)

»


XIX wiek

Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z największymi światowymi kolekcjami meteorytów w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu Pułtusk (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny?

Informacje zaprezentowane w referacie Biała et al. (2018) oraz Kosiński (1999):

Zbiory Biała et al. (2018)
Berlin do zbiorów w Berlinie największy okaz 8102,8 g sprzedał w 1869 roku A. Zambrzycki. Prawdopodobnie Adolf Zambrzycki (1850-1928), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i Gostkowa[4]
Londyn do zbiorów w Londynie największy okaz 9095 g oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku E. Zambrzycka[5]
Paryż do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała E. Zambrzycka[5]
Kosiński (1999)
Rosja wiele okazów sprzedanych rządowi rosyjskiemu[1]

Zambrzyccy herbu Kościesza

Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku.

Kim byli A. Zambrzycki i E. Zambrzycka, którzy sprzedawali okazy meteorytu Pułtusk do zagranicznych muzeów? Fragment genealogii rodu Zambrzyckich:

# uwagi źródło[6]
-2 Karol Zambrzycki
(1770-1821) 		sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h. wł. (1780-) Minakowski
-1 Aleksander Zambrzycki
(1811-1860) 		syn Karola (1770-1821); dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; ożeniony z  Franciszką Leppert (ślub w 1832 roku w kościele paraf. w Zambskach) Minakowski; GRZ; Epsztein (2013)
Franciszka Leppert
(1815-1887) 		żona Aleksandra (1811-1860); matka Adolfa, Aleksandra i Zygmunta Wincentego; zmarła w Gostkowie Minakowski
-1 Emilian Zambrzycki
(1807-1884) 		syn Karola (1770-1821); zmarł w Gostkowie Minakowski
-1 Eufemia Zambrzycka
(1805-1850) 		córka Karola (1770-1821); siostra Aleksandra i Emiliana; żona Macieja Rybińskiego h. Radwan (ślub 4 lutego 1823 roku w Zambskach); po upadku powstania listopadowego wyemigrowała z mężem do Paryża Minakowski
-1 Ewa Elżbieta Zambrzycka
(1810-) 		córka Karola (1770-1821); siostra Aleksandra i Emiliana; żona Gabriela Kajetana Zambrzyckiego (1790-1862) Minakowski
0 Adolf Zambrzycki
(1850-1928) 		syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k. Sokołowa Podlaskiego Minakowski; Biała et al. 2018
0 Aleksander Zambrzycki
(1848-1874) 		syn Aleksandra (1811-1860) Minakowski
0 Zygmunt Wincenty Zambrzycki
(1851-) 		syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo Minakowski; Epsztein (2013)
0 Eufemia Zambrzycka
(1820-?) 		córka ??; żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar dziedzica dworu w Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w kościele paraf. w Zambskach; wesele w Gostkowie)[7] Minakowski, DPM

Zapewne wykaz ten nie jest kompletny?


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(C) Cygany, (G) Gładczyn, (G) Gostkowo, (Z) Stare Zambski

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich.

Zygmunt Zambrzycki był właścicielem majątku w Gostkowie. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w Cyganach.


Bibliografia

  • Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), Meteoryt Pułtusk w zagranicznych kolekcjach, Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik PDF.
  • +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10, wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik PDF.
  • Kosiński Janusz W., (1999), Meteoryt pułtuski – 130 lat później, w: Meteoryt Pułtusk. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego, Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.

Przypisy

  1. ^ a b prawdopodobnie Franciszka Leppert, żona Aleksandra Zambrzyckiego
  2. ^ Zygmunt Wincenty Zambrzycki
  3. ^ Adolf Zambrzycki
  4. ^ lub Aleksander Zambrzycki (1848-1874)?
  5. ^ a b prawdopodobnie Eufemia Zambrzycka (1820-?) córka ??; żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar; lub Emilian Zambrzycki? (na pewno nie była to Eufemia Zambrzycka (1805-1850), gdyż zmarła w Paryżu przed 1868 rokiem)
  6. ^ portale: DPM – Dwory i Pałace Mazowsza; GRZ – Genealogia Rodziny Zambrzyckich; Minakowski – Genealogia potomków Sejmu Wielkiego
  7. ^ na portalu Dwory i Pałace Mazowsza podano, że żona Henryka Modzelewskiego Eufemia Zambrzycka, była córką Aleksandra i Franciszki z Sepertów (Leppertów?), ale to nie jest prawda; tam też, że rodzice Eufemii brali ślub w tym samym kościele 20 lat wcześniej (~1832?)

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Wikipedia []
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Pu%C5%82tusk/Zambrzyccy”
Osobiste