PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Suchy Dul

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 9: Linia 9:
  | lokalizacja = Czechy
  | lokalizacja = Czechy
  | położenie = 50°32'17"N, 16°15'48"E
  | położenie = 50°32'17"N, 16°15'48"E
-
  | data = 16 września 1969 r., 08:15
+
  | data = 16 września 1969 r., 08:15 (wtorek)
  | uwagi = część fragmentów z bolidu mogła spaść na terenie Polski, mogło to być nawet kilkanaście kilogramów
  | uwagi = część fragmentów z bolidu mogła spaść na terenie Polski, mogło to być nawet kilkanaście kilogramów
  | typ = chondryt zwyczajny, L6
  | typ = chondryt zwyczajny, L6
Linia 16: Linia 16:
  | synonimy = w NHM Cat: '''Police'''; po czesku: Suchý Důl
  | synonimy = w NHM Cat: '''Police'''; po czesku: Suchý Důl
}}
}}
-
Spadek na terenie Czech 16 września 1969 roku (L6), blisko granicy z Polską. Meteoryt uderzył w dach domu we wsi Suchy Dul (cz. [[:File:Suchy_Dul_(sign).jpg|''Suchý Důl'']]) niedaleko [[:File:Suchy_Dul_(Police_nad_Metuji_Woreczko).jpg|''Police nad Metují'']] i rozpadł się na dwie części o wagach 755,2 i 60,1&nbsp;g. Świadek Pani Franciszka Klimesowa (na zdjęciu córka [http://mm.denik.cz/37/b7/meteor_091509_denik_clanek_solo.jpg Věra Klimešová]) była w ogrodzie swojego domu ([[:File:Suchy_Dul_(posesja_147)_1.jpg|posesja nr 147]]) około 50 metrów od punktu uderzenia. Opowiadała, że spadkowi meteorytu towarzyszył 'boom' podobny do dźwięku lecącego samolotu, a następnie ostry gwizd i dźwięk uderzenia. Widziała, jak po dachu jej domu stoczyły się czarne kamienie. Gdy poszła na strych, zauważyła dziurę w dachu i złamaną krokiew, a na podłodze leżący fragment meteorytu<ref>relacja pani Klimesowej (po czesku) w dzienniku '''''náchodský.deník.cz'''''</ref>. Wszystkie zebrane fragmenty ważyły łącznie 840 gramów.<ref>Pilski (1999), s. 117</ref>
+
Spadek na terenie Czech 16 września 1969 roku (wtorek), blisko granicy z Polską. Meteoryt uderzył w&nbsp;dach domu we wsi Suchy Dul (cz. [[:File:Suchy_Dul_(sign).jpg|''Suchý Důl'']]) niedaleko [[:File:Suchy_Dul_(Police_nad_Metuji_Woreczko).jpg|''Police nad Metují'']] i&nbsp;rozpadł się na dwie części o&nbsp;wagach 755,2 i&nbsp;60,1&nbsp;g. Świadek Pani Franciszka Klimesowa (na zdjęciu córka [http://mm.denik.cz/37/b7/meteor_091509_denik_clanek_solo.jpg Věra Klimešová]) była w&nbsp;ogrodzie swojego domu ([[:File:Suchy_Dul_(posesja_147)_1.jpg|posesja nr 147]]) około 50&nbsp;metrów od punktu uderzenia. Opowiadała, że spadkowi meteorytu towarzyszył "boom" podobny do dźwięku lecącego samolotu, a&nbsp;następnie ostry gwizd i&nbsp;dźwięk uderzenia. Widziała, jak po dachu jej domu stoczyły się czarne kamienie. Gdy poszła na strych, zauważyła dziurę w&nbsp;dachu i&nbsp;złamaną krokiew, a&nbsp;na podłodze leżący fragment meteorytu<ref>relacja pani Klimesowej (po czesku) w dzienniku '''''náchodský.deník.cz'''''</ref>. Wszystkie zebrane fragmenty ważyły łącznie 840&nbsp;gramów.<ref>Pilski (1999), s.&nbsp;117</ref>
-
Bolid z którego spadł meteoryt Suchy Dul został zarejestrowany przez ''European Fireball Network''. O tym wydarzeniu ukazał się komunikat w '''''Uranii'''''<ref>'''''Urania''''', nr 12, 1969</ref>:
+
Bolid z którego spadł meteoryt Suchy Dul został zarejestrowany przez ''European Fireball Network''. O&nbsp;tym wydarzeniu ukazał się komunikat w&nbsp;'''''Uranii'''''<ref>'''''Urania''''', nr 12, 1969</ref>:
-
:(...) z Obserwatorium Astronomicznego w Ondrejowie (CSRS) nadesłano wiadomość, że 16 września 1969 roku o godz. 8-mej w okolicy Polic upadł kamienny meteoryt wagi 840 gramów. (...) Więcej i większe meteoryty mogą być znalezione w Polsce na południe od Kłodzka w woj. wrocławskim. Terenem szczególnego zainteresowania dla poszukiwania spadku meteorytów są m.in. okolice Radkowa, Polanicy Zdroju i Bystrzycy Kłodzkiej w woj. wrocławskim (...).
+
:{{Wielokropek}} z Obserwatorium Astronomicznego w Ondrejowie (CSRS) nadesłano wiadomość, że 16&nbsp;września 1969 roku o&nbsp;godz. 8-mej w&nbsp;okolicy Polic upadł kamienny meteoryt wagi 840&nbsp;gramów. {{Wielokropek}}Więcej i&nbsp;większe meteoryty mogą być znalezione w&nbsp;Polsce na południe od Kłodzka w&nbsp;woj. wrocławskim. Terenem szczególnego zainteresowania dla poszukiwania spadku meteorytów są m.in. okolice Radkowa, Polanicy Zdroju i&nbsp;Bystrzycy Kłodzkiej w&nbsp;woj. wrocławskim&nbsp;{{Wielokropek}}.
-
Fragment meteorytu (636 g) znajduje się w Muzeum Narodowym w Pradze.
+
Fragment meteorytu (685 g) znajduje się w Muzeum Narodowym w&nbsp;Pradze (Nat. Mus.; main mass) oraz 1,8&nbsp;g w Waszyngtonie (Natl. Mus. Nat. Hist.) (Koblitz MetBase).
-
Jak pisze Pilski (1999, s. 117): ''"Pewien miłośnik astronomii z Polic<ref>czeskie ''Police nad Metují''</ref> zaobserwował rozpad bolidu na części, z których większość przeleciała na polską stronę. Przelot bolidu obserwowali także mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Jak wiadomo, najbliżej spadają zawsze mniejsze okazy meteorytów, a najdalej dolatują te największe. '''Meteoryty, które dotarły do Kotliny Kłodzkiej, muszą mieć masę kilku, może kilkunastu kilogramów. Oceniono, że największy okaz spadł gdzieś koło Batorowa.'''<ref>wyróżnienie w tekście ''[[Redakcja]]'' {{SITENAME}}</ref> Nikomu jednak nie udało się znaleźć nawet kawałeczka."''
+
Jak pisze Pilski (1999, s. 117): ''"Pewien miłośnik astronomii z&nbsp;Polic<ref>czeskie ''Police nad Metují''</ref> zaobserwował rozpad bolidu na części, z&nbsp;których większość przeleciała na polską stronę. Przelot bolidu obserwowali także mieszkańcy Radkowa i&nbsp;Kłodzka. Jak wiadomo, najbliżej spadają zawsze mniejsze okazy meteorytów, a&nbsp;najdalej dolatują te największe. '''Meteoryty, które dotarły do Kotliny Kłodzkiej, muszą mieć masę kilku, może kilkunastu kilogramów. Oceniono, że największy okaz spadł gdzieś koło Batorowa.'''<ref>wyróżnienie w&nbsp;tekście ''[[Redakcja]]'' {{SITENAME}}</ref> Nikomu jednak nie udało się znaleźć nawet kawałeczka."''
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
-
<div class="GooglePlace">
+
{{GEFrame-begin}}
-
<div class="GooglePlaceMap">
+
{{GEMap
-
<googlemap lat="50.5" lon="16.35" zoom="9" width="400" height="300" type="terrain" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes">
+
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml
+
| lat = 50.5
-
</googlemap>
+
| lon = 16.35
-
</div>
+
| zoom = 9
-
<div class="GEIcon-PointRed"></div>
+
| type = terrain
 +
}}
 +
{{GEIcon-PointRed}}
(B) Bystrzyca Kłodzka i Batorów, (P) Polanica-Zdrój, (R) Radkowo
(B) Bystrzyca Kłodzka i Batorów, (P) Polanica-Zdrój, (R) Radkowo
-
<div class="GEIcon-PlaceOfFall"></div>
+
{{GEIcon-PlaceOfFall}}
miejsce uderzenia meteorytu (wg Vaclava Klimešová)
miejsce uderzenia meteorytu (wg Vaclava Klimešová)
-
</div>
+
{{GEFrame-end}}
-
Bolid leciał z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż Gór Stołowych. Obserwowali go mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Zaobserwowano rozpad bolidu i przypuszcza się, że największe jego fragmenty (może nawet kilkunastokilogramowe) spadły w okolicach '''Batorowa'''. Teren do poszukiwań jest bardzo trudny. Jak dotąd nie znaleziono dalszych fragmentów.
+
Bolid leciał z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż Gór Stołowych. Obserwowali go mieszkańcy Radkowa i&nbsp;Kłodzka. Zaobserwowano rozpad bolidu i&nbsp;przypuszcza się, że największe jego fragmenty (może nawet kilkunastokilogramowe) spadły w okolicach '''Batorowa'''. Teren do poszukiwań jest bardzo trudny. Jak dotąd nie znaleziono dalszych fragmentów.
-
Meteoryt spadł na dach [[:File:Suchy_Dul_(posesja_147)_1.jpg|posesji nr 147]] w punkcie o współrzędnych 50°32.248'N, 16°15.701'E (wg [[:File:Suchy_Dul_(Vaclav_Klimensov).jpg|Vaclava Klimešová]]).
+
Meteoryt spadł na dach [[:File:Suchy_Dul_(posesja_147)_1.jpg|posesji nr 147]] w&nbsp;punkcie o&nbsp;współrzędnych 50°32.248'N, 16°15.701'E (wg&nbsp;[[:File:Suchy_Dul_(Vaclav_Klimensov).jpg|Vaclava Klimešová]]).
-
W odległym o niecałe 7 km na północny-wschód [[Broumov]]ie spadł w 1847 roku meteoryt żelazny [[Braunau]].
+
W odległym o niecałe 7 km na północny-wschód [[Broumov]]ie spadł w&nbsp;1847 roku meteoryt żelazny [[Braunau]].
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
[[Grafika:Suchy_Dul_(mapa)_Google_Earth.jpg|left|400px|thumb|Miejsce spadku i kierunek skąd nadleciał meteoryt (źródło:&nbsp;Google&nbsp;Earth)]]
+
[[Grafika:Suchy_Dul_(mapa)_Google_Earth.jpg|left|400px|thumb|Miejsce spadku i&nbsp;kierunek skąd nadleciał meteoryt (źródło:&nbsp;Google&nbsp;Earth)]]
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 77: Linia 79:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
 +
 +
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Pilski (1999)}}
* {{Pilski (1999)}}
Linia 82: Linia 86:
* {{Tuček (1981)}}
* {{Tuček (1981)}}
-
== Przypisy ==
+
{{Koblitz References | 1=One stone struck the roof of a house and split into two pieces weighing 755.2g and 60.1g. The fall was accompanied by a boom like that of an airplane, then there was sharp whine and struck, Met. Bull. 48, Meteoritics, 1970, 5, p.107; see also, K.Tucek, Sbor. Nar. Muz. Praze, 1970, 26B, p.97. Mineralogy, olivine Fa25, P.Jakes, Sbor. Nar. Muz. Praze, 1980, 36B, p.43. Calculation of atmospheric ablation based on cosmic ray tracks and Ne isotopes, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. Listed, A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.337. Spectral study, black chondrite, D.T.Britt and C.M.Pieters, Meteoritics, 1991, 26, p.279. FTIR spectra, M.Bukovanska et al., MAPS, 1998, 33, p.A25 (abs.).}}
-
 
+
{{Przypisy}}
-
<references />
+
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
Linia 96: Linia 99:
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=23737 Suchy Dul]
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=23737 Suchy Dul]
-
* Wikipedia (CS) - [http://cs.wikipedia.org/wiki/Suchý_Důl Suchý Důl]
 
* Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha; Prague Natural History Museum) - [http://www.nm.cz/expozice-detail.php?f_id=58 kolekcja meteorytów i tektytów]
* Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha; Prague Natural History Museum) - [http://www.nm.cz/expozice-detail.php?f_id=58 kolekcja meteorytów i tektytów]
* Relacja w dzienniku '''''náchodský.deník.cz''''' z września 2009 roku - [http://nachodsky.denik.cz/zpravy_region/presne-pred--lety-jim-spadl-na-strechu-20090915.html Přesně před 40 lety jim spadl na střechu "kámen z nebe"]
* Relacja w dzienniku '''''náchodský.deník.cz''''' z września 2009 roku - [http://nachodsky.denik.cz/zpravy_region/presne-pred--lety-jim-spadl-na-strechu-20090915.html Přesně před 40 lety jim spadl na střechu "kámen z nebe"]
* European Fireball Network (EN) - [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FireballNetwork.htm Sieci bolidowe]
* European Fireball Network (EN) - [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FireballNetwork.htm Sieci bolidowe]
 +
 +
* Wikipedia (CS) - [http://cs.wikipedia.org/wiki/Suchý_Důl Suchý Důl]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Czechy]]
[[Category:Czechy]]
[[Category:Bolidy]]
[[Category:Bolidy]]
 +
[[Category:Hammer]]

Wersja z 14:43, 26 sie 2013

Hammer tuż za granicą

Suchy Dul →
280px
Meteoryt Suchy Dul ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (fot. Aubrey Whymark, za zgodą)
Spadek
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 50°32'17"N, 16°15'48"E
Data 16 września 1969 r., 08:15 (wtorek)
Uwagi część fragmentów z bolidu mogła spaść na terenie Polski, mogło to być nawet kilkanaście kilogramów
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny, L6
Masa 840 g
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Police; po czesku: Suchý Důl

Spadek na terenie Czech 16 września 1969 roku (wtorek), blisko granicy z Polską. Meteoryt uderzył w dach domu we wsi Suchy Dul (cz. Suchý Důl) niedaleko Police nad Metují i rozpadł się na dwie części o wagach 755,2 i 60,1 g. Świadek Pani Franciszka Klimesowa (na zdjęciu córka Věra Klimešová) była w ogrodzie swojego domu (posesja nr 147) około 50 metrów od punktu uderzenia. Opowiadała, że spadkowi meteorytu towarzyszył "boom" podobny do dźwięku lecącego samolotu, a następnie ostry gwizd i dźwięk uderzenia. Widziała, jak po dachu jej domu stoczyły się czarne kamienie. Gdy poszła na strych, zauważyła dziurę w dachu i złamaną krokiew, a na podłodze leżący fragment meteorytu[2]. Wszystkie zebrane fragmenty ważyły łącznie 840 gramów.[3]

Bolid z którego spadł meteoryt Suchy Dul został zarejestrowany przez European Fireball Network. O tym wydarzeniu ukazał się komunikat w Uranii[4]:

(…) z Obserwatorium Astronomicznego w Ondrejowie (CSRS) nadesłano wiadomość, że 16 września 1969 roku o godz. 8-mej w okolicy Polic upadł kamienny meteoryt wagi 840 gramów. (…)Więcej i większe meteoryty mogą być znalezione w Polsce na południe od Kłodzka w woj. wrocławskim. Terenem szczególnego zainteresowania dla poszukiwania spadku meteorytów są m.in. okolice Radkowa, Polanicy Zdroju i Bystrzycy Kłodzkiej w woj. wrocławskim (…).

Fragment meteorytu (685 g) znajduje się w Muzeum Narodowym w Pradze (Nat. Mus.; main mass) oraz 1,8 g w Waszyngtonie (Natl. Mus. Nat. Hist.) (Koblitz MetBase).


Jak pisze Pilski (1999, s. 117): "Pewien miłośnik astronomii z Polic[5] zaobserwował rozpad bolidu na części, z których większość przeleciała na polską stronę. Przelot bolidu obserwowali także mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Jak wiadomo, najbliżej spadają zawsze mniejsze okazy meteorytów, a najdalej dolatują te największe. Meteoryty, które dotarły do Kotliny Kłodzkiej, muszą mieć masę kilku, może kilkunastu kilogramów. Oceniono, że największy okaz spadł gdzieś koło Batorowa.[6] Nikomu jednak nie udało się znaleźć nawet kawałeczka."


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bystrzyca Kłodzka i Batorów, (P) Polanica-Zdrój, (R) Radkowo

miejsce uderzenia meteorytu (wg Vaclava Klimešová)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Bolid leciał z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż Gór Stołowych. Obserwowali go mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Zaobserwowano rozpad bolidu i przypuszcza się, że największe jego fragmenty (może nawet kilkunastokilogramowe) spadły w okolicach Batorowa. Teren do poszukiwań jest bardzo trudny. Jak dotąd nie znaleziono dalszych fragmentów.

Meteoryt spadł na dach posesji nr 147 w punkcie o współrzędnych 50°32.248'N, 16°15.701'E (wg Vaclava Klimešová).

W odległym o niecałe 7 km na północny-wschód Broumovie spadł w 1847 roku meteoryt żelazny Braunau.


Miejsce spadku i kierunek skąd nadleciał meteoryt (źródło: Google Earth)


Galerie

Meteoryt Suchy Dul (źródło: Tuček 1981)

Dziura w dachu wybita przez meteoryt

Suchy Dul (fot 54 Tucek 1981).jpg
Suchy Dul (fot 55 Tucek 1981).jpg


Miejsce spadku meteorytu Suchy Dul (początek maja 2012 r.; fot. Wadi & Jan Woreczko)

Gospodarstwo Państwa Klimešov. W dach budynku po lewej (posesja nr 147) uderzył meteoryt

Posesja nr 147 we wsi Suchy Dul

Właściciele gospodarstwa, Mila i Vaclav Klimešov

Dom Franciszki Klimešovej babci Vaclava Klimešova i miejsce gdzie uderzył meteoryt

Widok na wieś Suchy Dul z drogi do posesji nr 147

Na ten dach spadł meteoryt


Bibliografia

  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Pilski Andrzej S., (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. ISBN 83-7180-173-4.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ relacja pani Klimesowej (po czesku) w dzienniku náchodský.deník.cz
  3. ^ Pilski (1999), s. 117
  4. ^ Urania, nr 12, 1969
  5. ^ czeskie Police nad Metují
  6. ^ wyróżnienie w tekście Redakcja Wiki.Meteoritica.pl

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Suchy_Dul”
Osobiste