O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 23:58, 8 lut 2011

Spadek prawdopodobnie 12 października 1856 roku.

Okaz zaginął, o ile to był meteoryt?

Synonimy

Świdnica Górna

Swidnica Gorna (In NHM Cat)

Prawdopodobna miejscowość Górna Świdnica

Meteoryt skalsyfikowany w [Meteoritical Bulletin Database] jako 'wątpliwy' (Doubtful)

Opis

Opis wegług Andrzeja Pilskiego^[1]

(...) Z pewnoscią warto poszukać meteorytów w okolicach Wschowy. Podobno spadły one z kuli ognistej obserwowanej w 1856 roku, prawdopodobnie 12 października. Właściciel majątku Górna Świdnica polecił szikać okazów, ale dopiero rok później dostarczono mu jeden, który ofiarował Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk. Prawdopodobnie był to meteoryt kamienny, ale zaginął jeszcze przed I wojną światową. Innych okazów nie znaleziono i pewnie jeszcze tam leżą. (...)

Wg PSM

GÓRNA ŚWIDNICA - meteoryt został znaleziony na jesieni 1857r. w miejscowości Górna Świdnica, 3 km od Wschowy. Z ówczesnej literatury wiadomo, że spadek miał miejsce rok wcześniej, ale bez dokładnego oznaczenia dnia. Można przypuszczać, że spadek ten pochodził z bolidu obserwowanego na Śląsku 12 października 1856r. około godz.18. Prawdopodobnie był to meteoryt kamienny chondryt lub achondryt. Okaz uległ zagubieniu lub został skradziony jeszcze przed I wojną światową. - "Meteoryty Polski" J.Pokrzywnicki.

Uwaga dot. nazwy: w literaturze meteoryt ten jest określany jako Świdnica Górna, jednak wg informacji przekazanej przez prof.Łukasza Karwowskiego nie ma obecnie takiej miejscowości, a prawidłowa nazwa to Górna Świdnica, tak nazywał się kiedyś ten majątek. Obecnie wieś nazywa się Siedlnica, współrzędne 51.45 i 16.21. Meteoryt spadł w 1856r., a został znaleziony jesienią 1857r., prawdopodobnie był to meteoryt kamienny o gęstości 3,018, brak dokładnego opisu.

wg WYSTAWY

Prawdopodobnie spadek miał miejsce rok wcześniej – 12 października 1856 r. około godz. 17 na Śląsku obserwowano bolid. Przypuszcza się, że był to meteoryt kamienny, chondryt lub achondryt. Okaz zniknął jeszcze przed I wojną światową. W literaturze meteoryt jest określany jako Świdnica Górna, jednak wg prof. Łukasza Karwowskiego majątek nazywał się Górna Świdnica, a obecnie jest to wieś Siedlnica.

Opis wg Pokrzywnickiego (1964)

(...)

15. METEORYT ŚWIDNICA GÓRNA

Przyblizone w. m.z.: f = 51o45' - l = 16o21' ¹

Meteoryt ten został znaleziony w jesieni 1857 r. w okolicy majatku Górna Swidnica (obecnie Siedlnica), położonym o 3 km na S od Wschowy². Z ówczesnej literatury wiadomo tylko, że spadł on w 1956 r. (bez podania dnia i miesiąca) o godz 5 wieczorem z 'kuli ognistej". Według badań autora spadek ten pochodził z bolidu obserwowanego na Śląsku i w Poznańskiem 12 października 1856 r. około godz 18 czasu miejscowego³. Właściciel majątku kazimierz Kwilecki polecił szukać spadłych okazów, lecz dopiero w jesieni 1857 r. znaleziono jeden odłam, który Kwilecki ofiarował Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk. Odłam ten znajdował się w zbiorach tego towarzystwa do czasu bliżej nieokreślonego.

Na jednym z posiedzeń Wydziału Nauk Przyrodniczych P.T.P.N. odczyt o tym meteorycie wygłosił dr B.J. Szafarkiewicz⁴. Oto co o tym pisze nieznany autor w czasopiśmie "Przyroda i Przemysł"⁵.

"Następnie pan dr. Józef Szafarkiewicz zdał sprawozdanie o aerolicie znalezionym w jesieni r. 1857 w okolicy Górnej Świdnicy pod Wschową, a nadesłanym przez Kazimierza hrabię Kwileckiego. Jest to jeden z ułamków, na które kula ognista spadając o 5-tej godzinie (prawdopodobnie T. U. - przyp. aut.) wieczorem r. 1856 rozpękła. Pan Kazimierz hr. Kwilecki rozkazał szukać roztrzaskanych kawałków; dotąd znaleziono tylko jeden taki kawałek, który przysłany do Wydziału zanalizowany został".

Ponieważ spawozdawca nazywa meteoryt aerolitem, musiał to być meteoryt kamienny. Potwierdza to zresztą jego c. wł., który według źródeł miał wynosić 3,018. Można by stąd sądzić, że meteoryt był raczej achondrytem, chociaż znane są także bardzo lekkie chondryty o c. wł. nawet poniżej 3,1, np. meteoryt Stawropol^[2] (c. wł. 3,047), met. Miller^[3] (c. wł. 3,048), met. Castalia^[4] (c. wł. 2,601)⁶. Niestety, treści referatu dr Szafarkiewicza nie udało się autorowi ani odtworzyć, ani też znaleźć jej w źródłach.

Okaz uległ zagubieniu lub też został skradziony jeszcze przed I wojną światową, ponieważ w katalogu zbiorów P.T.P.N. z 1913 r. już nie figuruje. W literaturze zagranicznej nie był spotykany aż do czasu opublikowania niektórch prac autora (Pokrzywnicki 1955a, b, 1956)⁷.

Bibliografia

• Pilski Andrzej Sylwester, (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 119.
• Pokrzywnicki Jerzy, (1959), O meteorycie Świdnica Górna i bolidzie z którego prawdopodobnie spadł ten meteoryt. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, tom. IX, zeszyt 1; Poznań 1959.
• Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich. Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, s. 113-114.

Przypisy

1. ^ Pilski 1999
2. ^ Stawropol
3. ^ Miller
4. ^ Castalia

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Swindnica Gorna
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Swindnica Gorna
• PSM - meteoryt Swindnica Gorna

Co jeszcze na stonę?

• Pokrzywnicki