PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Szablon:Duńczewski (1744)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Duńczewski Stanisław, (1744), Wiadomosc osobliwsza o meteorach, to jest o dziwnych atmosfery geokozmiczney spektrach, w ktorey ciekawe obserwacye, potrzebne y godne wiedzenia relacye, opisane, Kalendarz polski y ruski na rok Panski od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV przybyszowy, po przestępnym pierwszy [], Zamość 1744.[1][2] Plik DjVu.

Kilka wyjątków dotyczących zjawisk naturalnych i ich interpretacja z tego arcyciekawego dzieła (pisownia oryginalna):

«

(…)
4. Z źimná częstokroć puchną pálce, iż krew w nich ostygłá, należytey nie ma cyrkulácyi: śiność záś ná gębie z tego pochodźi, iż krew w niey rozźiębiona, zwyczáyney nie ma porkolácyi.

5. Pisze Cardanus lib: 17. de Variet: Appendi.cap.2. Iż ryby przez sześć Mieśięcy mogą się ná mrozie konserwowáć świerze: mięso záś tylko przez Mieśiąc ieden.

9. Woda im słońsza, tym nie łátwiey zámarza: ná Morzach záś słonych, słodki lod bywa, dla tego, iż mroz wodę słodką od słoney rozłącza. Kircher. lib. 3. mun: subterra: cap: 4.

(…)
1323. Ták dálece Báltyckie y insze zámarzły morza, iż od Niemieckich brzegów do Dánij y Pruskiey Gránicy, mogł beśpiecznie ieźdźić rozłożywszy dla wygody gdźie potrzebá stácye. Crantzius lib. 8. Vand. cap. 7.

(…)
2. Liśćie w jeśieni mocno ná drzewách y długo trzymáiące się: Zołędźi y szyszek borowych urodzay obfity: Zołądź rozkroiona w Pázdźierniku sucha: trzaski z buká odćięte świeżego w tymże Mieśiącu nie wilgotne: ostre mrozy y śniegi wielkie prognostykuią. Przećiwnie, z przećiwnych znákow rozumie się.

(…)
1. Tráfia się, iż piorun uderzáiąc ná człeká, zabiia bez náruszenia odźirzy y skory; miecz w pochwách, pieniżdze w worku topi, nie zepsowawszy pochew, ani worka: iák pisze Plutarchus lib. 4. sympos. qvas. 2. Maretus in notis ad Senecam &. Co pochodźi, iż takowych piorunow máterya iest bárdzo cienka y subtelna; záczem biiąc ná rzeczy miętkie y rzadkie przenika ich porámi bez náruszenia, grubsze záś y twárdsze, psuie, łamie y topiw iednym momencie.

»

Przypisy

  1. ^ poza opisem wielu dziwnych przypadków zjawisk atmosferycznych (krwawe deszcze, ekstremalne mrozy i upały, zjawisko „trzech słońc”, nawałnice i grzmoty) dzieło zawiera m.in. informacje o spadku meteorytów: Mount Vaisi we Francji w 1637 roku, Fünen w Danii w 1654 roku; oraz krótką notkę o spadku gradu kamieni w 1304 roku (patrz → Friedland 1304)
  2. ^ Stanisław Duńczewski wydał również ciekawe dzieło: Ciekawosc o komecie roku panskiego MDCCXLIV z dalszą swiatła, obrotu y procedencyi iego koniekturą az do skonczenia apparicyi na horizoncie zamoyskim przez M. Stanisława z Łazow Dunczewskiego obserwowanym a dla ciekawych y strwożonych przyszłemi ewentami komety teraznieyszego, z koniekturą y prognostykiem naturalnym, bardziey dla konsolacyi iak przestrogi do druku podana, traktujące o obserwowanej w latach 1743-44 wielkiej komecie Klinkenberg-de Chéseaux (C/1743 X1), która miała sześć warkoczy!; Wikipedia (EN) – Great Comet of 1744
Osobiste