(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Zelwa 1873
Z Wiki.Meteoritica.pl
| Linia 2: | Linia 2: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
== Spadł, opisali i zgubili{{Kropek}} == | == Spadł, opisali i zgubili{{Kropek}} == | ||
| - | Doniesienie o spadku meteorytu 14 listopada<ref name="data"></ref> 1873 roku w okolicach miasteczka Zelwa w powiecie grodzieńskim na [[Białoruś|Białorusi]]. | + | Doniesienie o spadku meteorytu 14 listopada<ref name="data"></ref> 1873 roku (sobota) w okolicach miasteczka Zelwa w powiecie grodzieńskim na [[Białoruś|Białorusi]]. |
Doniesienie zamieszczono w tygodniku ''Opiekun Domowy'' z grudnia 1873 roku (''pisownia oryginalna''): | Doniesienie zamieszczono w tygodniku ''Opiekun Domowy'' z grudnia 1873 roku (''pisownia oryginalna''): | ||
{{AQuote-begin |max-width=640px}} | {{AQuote-begin |max-width=640px}} | ||
| - | – ''Nad miasteczkiem'' Zelmą, w powiecie Wołkowyskim, gubernii Grodzieńskiej, dnia 14 z m.<ref name="data"> | + | – ''Nad miasteczkiem'' Zelmą, w powiecie Wołkowyskim, gubernii Grodzieńskiej, dnia 14 z m.<ref name="data">data podana wg kalendarza gregoriańskiego tzw. ''nowym stylu''</ref> o godzinie 8-ej z rana, rozległ się huk grzmotów podobny do odgłosu wystrzałów armatnich, i wkrótce potym na polu pomiędzy miasteczkiem a wsią Zelmą, znaleziony został przez pastucha aerolit, który następnie przywieziony do Grodna, przechowany został w muzeum płodów naturalnych tej guberni. Aerolit z jednej strony jest nadtłuczony, ale wnosząc z ogólnego konturu miał on formę zaokrągloną pryzmatyczną; waży przeszło 2 funty pokryty jest zewnątrz korą burą czarną, nieco pomarszczoną, grubą zaledwie na pół milimetra. Skład tej kory jest bardzo twardy, w odłamie jest ziarnisty, a drobne kawałki chciwie przyciągane są przez magnes. Wewnątrz rdzenny skład aerolitu ma kolor jasny-popielaty, a układ cząstek gruby i ziarnisty; pod szkłem powiększającym cała masa wydaje się nakropiona bardzo drobnemi błyszczącemi punktami, na podobieństwo świecących zwierciadełek, lub powierzchni siarczanego pirrytu. Strzałka magnesowa przy zbliżeniu aerolitu słabe okazuje zboczenia. Nie dokonano jeszcze ścisłej chemicznej analizy tego gościa pozaziemskiego, zdaje się wszakże, iż takowy składa się z żelaza, krzemionki, niklu, niedokwasu magnezu i siarki, podobny jest bowiem bardzo do spadłego w r. 1768 we Francyi w okolicach zamku Chevalerie<ref>spadek meteorytu '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=14724 Lucé]''' 12 września 1768 roku w Pays de la Loire we Francji; chondryt zwyczajny L6, TKW 3,5 kg</ref>, a zbadanego naówczas przez akademiją paryską. |
{{AQuote-end |source=''Opiekun Domowy'' (1873)}} | {{AQuote-end |source=''Opiekun Domowy'' (1873)}} | ||
| - | Precyzja opisu znalezionego okazu, jego trafność i wnikliwość jest godna uznania. Rzadko wówczas opisywano tak profesjonalnie okazy meteorytów. Z opisu okoliczności spadku i charakteru kamienia informacja bardzo wiarygodna! Okaz prawdopodobnie zaginął. | + | Precyzja opisu znalezionego okazu, jego trafność i wnikliwość jest godna uznania. Rzadko wówczas opisywano tak profesjonalnie okazy meteorytów. <br />Z opisu okoliczności spadku i charakteru kamienia informacja bardzo wiarygodna! Okaz prawdopodobnie zaginął. |
| - | + | ||
| - | + | ||
| + | To samo doniesienie wg czasopisma ''Wiek'' z listopada 1873 roku (''pisownie oryginalna''): | ||
| + | {{AQuote-begin |max-width=640px}} | ||
| + | – W dniu 2 b. m.<ref>2 listopada wg ''starego stylu'' czyli 14 listopada wg kalendarza współczesnego</ref> o 8-ej godzinie rano nad miasteczkiem Zelwą w powiecie wołkowyskim rozległ się huk, zupełnie podobny do wystrzału armatniego, i w tej chwili tuż za wspomnianym miasteczkiem spadł kamień, który, podniesiony przez obecnego pastucha, pokazał się być aerolitem. Aerolit ten miał kulisto pryzmatyczny kształt; ważył około 2¼ funtów – zewnątrz pokryty jakby korą barwy szaroczarnej, nierówną, podobną do cienkiego szagrynu<ref>w znaczeniu charakterystycznej faktury powierzchni; za Wikipedią: '''szagryn''' – skóra cielęca, kozia lub owcza, garbowania roślinnego z licem groszkowym</ref> i równej grubości we wszystkich miejscach. Kora ta niezmiernie twarda; drobne jej cząsteczki są czułe na działanie magnesu – przy uderzeniu o stal wydaje żółtawe iskry. Aerolit, przybliżony do igły magnesowej, wprawia ją w w lekkie wahanie. | ||
| + | {{AQuote-end |source=''Wiek'' (1873)}} | ||
W bazie meteorytów Meteoritical Bulletin nie ma informacji o spadku meteorytu w tym rejonie w tym okresie! | W bazie meteorytów Meteoritical Bulletin nie ma informacji o spadku meteorytu w tym rejonie w tym okresie! | ||
| Linia 39: | Linia 41: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * ''Opiekun Domowy: pismo tygodniowe{{Kropek}}'', '''''Rozmaitości''''', nr 52 i 53 (30 grudnia 1873<ref>data wg kalendarza gregoriańskiego (''nowego stylu'')</ref> | + | * ''Opiekun Domowy: pismo tygodniowe{{Kropek}}'', '''''Rozmaitości''''', nr 52 i 53 (30 grudnia 1873)<ref>data wg kalendarza gregoriańskiego (''nowego stylu'')</ref>, s. 420. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=7121 DjVu]. |
* Wadi, Woreczko Jan, (2013), '''Doniesienia z Wiki. [[Zelwa 1873|Spadł, opisali i zgubili]]{{Kropek}}''', ''Meteoryt'', 2, 2013, s. 9. Plik {{Djvu|Zelwa_1873_(Meteoryt_2_13).djvu|DjVu}}. | * Wadi, Woreczko Jan, (2013), '''Doniesienia z Wiki. [[Zelwa 1873|Spadł, opisali i zgubili]]{{Kropek}}''', ''Meteoryt'', 2, 2013, s. 9. Plik {{Djvu|Zelwa_1873_(Meteoryt_2_13).djvu|DjVu}}. | ||
| - | * ''Wiek'', nr '''121''' | + | * ''Wiek'', nr '''121''' (12/24 listopada 1873)<ref>data w formacie ''stary/nowy styl''</ref>, s. 4. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=165322 DjVu]. |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 50: | Linia 52: | ||
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zelwa_(osiedle_typu_miejskiego) Zelwa] | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zelwa_(osiedle_typu_miejskiego) Zelwa] | ||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Daty_nowego_i_starego_porządku Daty nowego i starego porządku] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Szagryn Szagryn] | ||
| + | |||
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/falls/f_Falls-years.htm#XIXw Obserwowane spadki meteorytów • ''Meteorite falls (*) – sort by years''] | * woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/falls/f_Falls-years.htm#XIXw Obserwowane spadki meteorytów • ''Meteorite falls (*) – sort by years''] | ||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
[[Category:Doniesienia]] | [[Category:Doniesienia]] | ||
[[Category:Poza granicami Polski]] | [[Category:Poza granicami Polski]] | ||
[[Category:Białoruś]] | [[Category:Białoruś]] | ||
Wersja z 15:24, 31 mar 2015
Spadł, opisali i zgubili…
Doniesienie o spadku meteorytu 14 listopada[1] 1873 roku (sobota) w okolicach miasteczka Zelwa w powiecie grodzieńskim na Białorusi.
Doniesienie zamieszczono w tygodniku Opiekun Domowy z grudnia 1873 roku (pisownia oryginalna):
– Nad miasteczkiem Zelmą, w powiecie Wołkowyskim, gubernii Grodzieńskiej, dnia 14 z m.[1] o godzinie 8-ej z rana, rozległ się huk grzmotów podobny do odgłosu wystrzałów armatnich, i wkrótce potym na polu pomiędzy miasteczkiem a wsią Zelmą, znaleziony został przez pastucha aerolit, który następnie przywieziony do Grodna, przechowany został w muzeum płodów naturalnych tej guberni. Aerolit z jednej strony jest nadtłuczony, ale wnosząc z ogólnego konturu miał on formę zaokrągloną pryzmatyczną; waży przeszło 2 funty pokryty jest zewnątrz korą burą czarną, nieco pomarszczoną, grubą zaledwie na pół milimetra. Skład tej kory jest bardzo twardy, w odłamie jest ziarnisty, a drobne kawałki chciwie przyciągane są przez magnes. Wewnątrz rdzenny skład aerolitu ma kolor jasny-popielaty, a układ cząstek gruby i ziarnisty; pod szkłem powiększającym cała masa wydaje się nakropiona bardzo drobnemi błyszczącemi punktami, na podobieństwo świecących zwierciadełek, lub powierzchni siarczanego pirrytu. Strzałka magnesowa przy zbliżeniu aerolitu słabe okazuje zboczenia. Nie dokonano jeszcze ścisłej chemicznej analizy tego gościa pozaziemskiego, zdaje się wszakże, iż takowy składa się z żelaza, krzemionki, niklu, niedokwasu magnezu i siarki, podobny jest bowiem bardzo do spadłego w r. 1768 we Francyi w okolicach zamku Chevalerie[2], a zbadanego naówczas przez akademiją paryską.
źródło: Opiekun Domowy (1873)
Precyzja opisu znalezionego okazu, jego trafność i wnikliwość jest godna uznania. Rzadko wówczas opisywano tak profesjonalnie okazy meteorytów.
Z opisu okoliczności spadku i charakteru kamienia informacja bardzo wiarygodna! Okaz prawdopodobnie zaginął.
To samo doniesienie wg czasopisma Wiek z listopada 1873 roku (pisownie oryginalna):
– W dniu 2 b. m.[3] o 8-ej godzinie rano nad miasteczkiem Zelwą w powiecie wołkowyskim rozległ się huk, zupełnie podobny do wystrzału armatniego, i w tej chwili tuż za wspomnianym miasteczkiem spadł kamień, który, podniesiony przez obecnego pastucha, pokazał się być aerolitem. Aerolit ten miał kulisto pryzmatyczny kształt; ważył około 2¼ funtów – zewnątrz pokryty jakby korą barwy szaroczarnej, nierówną, podobną do cienkiego szagrynu[4] i równej grubości we wszystkich miejscach. Kora ta niezmiernie twarda; drobne jej cząsteczki są czułe na działanie magnesu – przy uderzeniu o stal wydaje żółtawe iskry. Aerolit, przybliżony do igły magnesowej, wprawia ją w w lekkie wahanie.
źródło: Wiek (1873)
W bazie meteorytów Meteoritical Bulletin nie ma informacji o spadku meteorytu w tym rejonie w tym okresie!
Lokalizacja
(Z) Zelwa
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Zelwa (ang. Zeľva, biał. Зэльва, ros. Зельва).
Bibliografia
- Wadi, Woreczko Jan, (2013), Doniesienia z Wiki. Spadł, opisali i zgubili…, Meteoryt, 2, 2013, s. 9. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Wikipedia – Zelwa
- Wikipedia – Daty nowego i starego porządku ● Szagryn
