PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Piaskownica

Z Wiki.Meteoritica.pl

Ambox tools.svg
 Strona narzędziowa portalu Wiki.Meteoritica.pl (Tool page of the Wiki.Meteoritica.pl portal)

Spis treści

test djvu link

djvu
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl


Coś tam coś tam Chladni
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
. Ajtam ajtam Boguslawski
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

MediaWiki:Sitenotice

 

Wiki meteoritica pl-Logo-simple.png   Wiki.Meteoritica.pl  ma  już  600 dni  i  600 000  odsłon!  Fajnie.


Kamień, który spadł na więzienie

Doniesienie o spadku kamienia, który zniszczył w 1600 roku (błędna data![1]) w Warszawie wieżę więzienną.

W katalogu Kleina (1904) jest informacja o spadku
Zeit des Falles, … Tageszeit Fallort oder Fundort
1600[1] - Warschau7)
7) Stein, welcher den Turm eines Gefängnisses zerstörte.
(tłum.: Kamień, który zniszczył wieżę więzienną)


Od tej informacji (Klein 1904), zaczerpniętej z Mapy Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski (Czajka MSMK), rozpoczęła się historia opisywania tego wydarzenia na Wiki.Meteoritica.pl.

Nie ulegało wątpliwości, że informację o wydarzeniach w Warszawie w 1600 roku[1], musiał Klein zaczerpnąć z wcześniejszych źródeł. Początkowo prowadziliśmy śledztwo w celu ustalenia, gdzie w 1600 roku znajdowało się w Warszawie więzienie (wyniki opisane poniżej). Ale, jak się okazało, należało jednak poszukać źródeł informacji Kleina. Udało się nad wyraz dobrze!

Gdzie w 1600 roku było w Warszawie więzienie?

Ciekawe, czy w 1600 roku w Warszawie było więcej więzień, czy tylko jedno i gdzie?

Początkowo wydawało się, iż chodzi o więzienie mieszczące się w Wieży Okrągłej wzniesionej po 1379 roku u zbiegu ulic Krzywe Koło i Brzozowej. Ale okazało się, że funkcję tę pełniła ona dopiero od 1627 roku, wtedy też zmieniono jej nazwę na Wieżę Marszałkowską.[2]

Zwróciliśmy się o pomoc w ustaleniu lokalizacji więzienia do znanego varsavianisty Marka Ostrowskiego. Nie musieliśmy długo czekać, szybko nadeszła od niego odpowiedź:

Tak, jak mówiłem, kiedy się spotkaliśmy na wydziale. Więzienie było od strony Gnojnej Góry dokładnie w wieży znajdującej się przy furcie rybackiej u wylotu Kamiennych Schodków. Ale było również inne, od strony Podwala, bardziej jako areszt, ale w nim przetrzymywano głownie prostytutki (były pod ręką) i baby krnąbrne (przekupki).

Furta rybacka to Wieża Biała, zwana też Rybacką i Wiślaną.[3] Ulica Kamienne Schodki odchodząc od Rynku Starego Miasta prowadzi w dół w kierunku Wisły, łącząc się z ulicą Brzozową wiodła pierwotnie przez Wieżę Białą. Wieżę tę przebudowano w 1560 roku na bramę dla pieszych (furtę w murach obronnych[4]). Wiadomo, że w końcu XVI wieku Wieża Biała mieściła więzienie (Baruch 1929)[5].


Jak wynika z badań Barucha (1929), nie jest łatwo ustalić losy tak starego obiektu. Wydaje się jednak, że fakt zniszczenia wieży, jak podaje Klein (1904), nie uszedłby uwadze kronikarzy. Nie znaleziono dotychczas żadnych zapisów mówiących o spadku meteorytu i zniszczeniu Wieży Białej w 1600 roku. Być może nie chodzi w doniesieniu Kleina o Białą Wieżę?

Lokalizacja

Wieżę Marszałkowską (zwaną wcześniej Wieżą Okrągłą) rozebrano po 1808 roku.[2] Wieżę Białą rozebrano w połowie XIX wieku.[3]

Na wyjątkowo pięknej i bardzo szczegółowej panoramie Warszawy zamieszczonej w epokowym dziele Georga Brauna Civitates orbis Terrarvm[6] z przełomu XVI i XVII wieku, Baruch (1929) zidentyfikował najważniejsze wieże. Tam też opisał Białą Wieżę: (…) brama ta miała kształt budynku czworograniastego z wieżą sześciokątną, pokrytą takimże hełmem ostro zakończonym.
Zidentyfikowane wieże:
(B) Biała wieża
(M) Okrągła wieża (Marszałkowska)
Maksymilian Baruch badając historię murów Starego Miasta, tak opisuje jej dalsze losy: (…) Sobieszczański, zaznaczając, że na miejscu jeszcze widoczne są (1877) ślady bramy i wieży, uważa tę bramę za "jedną z większych fortec w murach" i o jej losach pisze: "W roku 1770 była ona tak zrujnowana, że magistrat wyznaczył wizyę budowniczych, którzy ocenili ją za ruderę, przeznaczoną do rozebrania. Podźwignięto ją przecież i stała jeszcze w r. 1870, lecz wkrótce potem została usunięta zupełnie jako grożąca upadkiem"1).
Według Kolberga "Brama na Kamiennych Schodkach rozebraną została w r. 1833".[7]

Zobacz również → współczesną panoramę Starego Miasta


Przypisy

  1. ^ a b c jak się okazuje, data 1600 jest błędnie podana przez Kleina (1904); zdarzenie miało miejsce prawdopodobnie w połowie XVII wieku
  2. ^ a b za Wikipedią: Wieżę Marszałkowską rozebrano po 1808 roku. Do końca XX wieku w pomieszczeniu w przyziemiu wieży znajdował się sklep z pamiątkami. Na kamiennej przyporze Baszty Marszałkowskiej do 1998 roku stał pomnik warszawskiej syrenki, który przeniesiono na Rynek Starego Miasta
  3. ^ a b za Wikipedią: W połowie XIX wieku Wieżę Białą rozebrano. Dolne partie pierwotnej wieży odkryto podczas badań archeologicznych w połowie XX wieku i w większości zniszczono podczas późniejszych remontów nawierzchni ulicy Kamienne Schodki
  4. ^ za Wikipedią: Furta Biała nazywana Rybacką lub Wiślaną.
  5. ^ jak pisze Baruch (1929, s. 49): Biała Wieża służyła za więzienie miejskie bodaj od samego jej początku.3) Jest tam więzienie jeszcze w połowie XVII w.4)
  6. ^ Braun (1572-1617)
  7. ^ Baruch (1929)

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Piaskownica”
Osobiste