O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony, z następującego powodu:

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

__NOTOC__ {{VerifyLevel |level=1}} {{Strona w budowie}} == Skarby gabinetów osobliwości == Przeglądając stare rocznik gazet można natknąć się na ciekawe informacje. W tomie 4 ''Biblioteki Warszawskiej'' z 1842 roku znajduje się obszerna relacja<ref>w zasadzie ostatnia jej część</ref> Stanisława Okraszewskiego z&nbsp;jego podróży do Wiednia. W&nbsp;końcu 1841&nbsp;r. wyruszył w&nbsp;podróż przez Galicję i&nbsp;Kraków do Wiednia, skąd po rocznym pobycie udał się do Niemiec. Swoje wrażenia z&nbsp;odbytej podróży opisał barwnie i&nbsp;ciekawie w&nbsp;opublikowanych później ''Szkicach podróżnego w&nbsp;przelocie przez Europę w&nbsp;r.&nbsp;1842''. Był Okraszewski człowiekiem żywo zainteresowanym nauką czemu dał wyraz opisując szczegółowo m.in. wiedeńskie muzea. Fragment relacji z&nbsp;wizyty Okraszewskiego (1842) w&nbsp;wiedeńskim muzeum historii naturalnej (s.&nbsp;14) (''pisownia oryginalna'', wyróżnienia w&nbsp;tekście ''[[Redakcja]]''): {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}} Między aerolitami odznacza się jedyny może w&nbsp;swoim rodzaju a&nbsp;150&nbsp;funt. ważący kamień znaleziony w&nbsp;[[Elbogen]], szkoda jednak iż spadek jego z&nbsp;powietrzokręgu nie jest udowodnionym. Rzadkością już jest kamień podobny 5&nbsp;tylko funtów ważący; '''koniecznie się tu przeto pochlubić muszę iż do zbioru ś.p.&nbsp;hrabiego Generała Chodkiewicza ofiarowałem aerolit piętnastofuntowy, na którego burzliwy i&nbsp;grzmotny spadek, własnémi oczyma na ziemi naszéj patrzałem.''' {{Wielokropek}} {{AQuote-end}} Bardzo ciekawa jest zawarta w tym fragmencie dygresja dotycząca '''aerolitu'''. Z&nbsp;opisu wynika, '''że Stanisław Okraszewski był świadkiem spadku meteorytu i&nbsp;posiadał jego okaz o&nbsp;wadze 15&nbsp;funtów (ok.&nbsp;7&nbsp;kg)! Okaz ten przekazał do zbioru „''ś.p.&nbsp;hrabiego Generała Chodkiewicza''”.''' === Co i gdzie spadło? === '''Stanisław h. Lubicz Okraszewski''' (1785-1865) (herbu Lubicz) – poeta, krytyk, nauczyciel; po swoich licznych wojażach po Europie osiadł ok.&nbsp;1824&nbsp;roku we wsi '''Tychoml na Wołyniu''' na [[Ukraina|Ukrainie]], gdzie zmarł w&nbsp;1865 roku (źródło: iPBS).<ref>wieś tę dostał od babki Leona Sapiechy, którego był nauczycielem i&nbsp;z&nbsp;którym podróżował po Europie (źródło: iPBS)</ref> Prawdopodobnie wymienionym przez Okraszewskiego (1842) „''ś.p.&nbsp;hrabią Generałem Chodkiewiczem''”, był Aleksander Chodkiewicz mieszkający w niedalekim Młynowie, w&nbsp;którym zmarł w&nbsp;1838 roku? '''Aleksander Franciszek Chodkiewicz''' (1778-1838) (herbu Gryf z Mieczem) był pisarzem, chemikiem, mecenasem kultury, kolekcjonerem, senatorem Królestwa Polskiego i&nbsp;oficerem Armii Wielkiego Księstwa Litewskiego (źródło: Wikipedia). Interesująca jest jego działalność kolekcjonerska. Chodkiewicz, jak wielu możnych tamtych czasów, zgromadził olbrzymi zbiór książek, obrazów, minerałów i&nbsp;numizmatów, czyli modny wówczas tzw. '''gabinet osobliwości'''{{Kunstkamera}}. Zbiór ten znajdował się początkowo w&nbsp;Pekałowie, później w&nbsp;Warszawie i&nbsp;ostatecznie znalazł się w&nbsp;pałacu w&nbsp;'''Młynowie na [[Ukraina|Ukrainie]]'''. Zbiór ten uległ później rozproszeniu, zlicytowaniu i&nbsp;częściowemu zniszczeniu na początku XX&nbsp;wieku. Pozostałości zbioru zostały przekazane razem z&nbsp;archiwaliami w&nbsp;1920 i&nbsp;1936 roku do Muzeum Narodowego w&nbsp;Krakowie, a&nbsp;po wojnie, jako tzw. Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów, trafiło do Archiwum Narodowego w&nbsp;Krakowie <!--(sygn. AMCh&nbsp;1–1121)--> (źródło: Wikipedia). Jeśli rzeczywiście Okraszewski był świadkiem spadku meteorytu i posiadał jego okaz, to prawdopodobnie zdarzenie to miało miejsce na Ukrainie pomiędzy rokiem 1824, kiedy to przeprowadził się do wsi Tychoml, a&nbsp;1838 rokiem, w&nbsp;którym zmarł właściciel gabinetu osobliwości Chodkiewicz, mieszkający w&nbsp;nieodległej wsi Młynów? W katalogu meteorytów ''Meteoritical Bulletin'' jest zarejestrowany w&nbsp;tym okresie na tym terenie tylko spadek meteorytu '''[[Okniny]]'''. '''Czy zaginiony okaz „aerolitu Okraszewskiego (Chodkiewicza)” to masa główna meteorytu [[Okniny]]?''' Spadek tego meteorytu miał miejsce rano 8&nbsp;stycznia 1834&nbsp;roku na terenie [[Ukraina|Ukrainy]] w&nbsp;powiecie krzemienieckim. Według skąpych relacji spadł wówczas pojedynczy okaz meteorytu kamiennego (chondryt zwyczajny LL6) wagi ok. 30&nbsp;funtów, z&nbsp;czego zachowało się w&nbsp;zbiorach tylko ~300&nbsp;gramów! Wsie '''Okniny''', '''Tychoml''' i&nbsp;'''Młynów''' leżą bardzo blisko siebie. Ile jeszcze skarbów zawierały dawne gabinety osobliwości (''Kunstkamera'')?{{Kunstkamera}} Pewnie nigdy się już nie dowiemy. === Sugestia Pokrzywnickiego === Jerzy Pokrzywnicki w swoim przeglądzie powojennych kolekcji w&nbsp;Polsce (Pokrzywnicki 1964, ''Bulletin''), wymienia nazwisko Okraszewskiego, jako kustosza zbiorów króla Stanisława Augusta oraz że mogły znajdować się w&nbsp;niej meteoryty: {{PJQuote-begin |align=left |max-width=640px |source=Pokrzywnicki (1964, ''Bulletin)}} {{Wielokropek}} Maybe there were meteorites in the collection of King Stanisław August (the custodian Okraszewski). Howewer, there are not the slightest data on this subject.&nbsp;{{Wielokropek}} {{PJQuote-end}} === Ciekawostka === O atencji z jaką odnosił się do nauki Stanisław Okraszewski, świadczy przypis jaki zamieścił w&nbsp;swoich szkicach na temat słowa '''''natura/przyroda''''' (''pisownia oryginalna''): {{AQuote-begin |max-width=800px}} (*) Nie mogę przystać na wyraz nowotny ''przyroda'' zamiast ''natura''. Jedyną jego zaletą jest: że skraca zbyt długie ''przyrodzenie'', lecz równie jest niewłaściwym. — Wszedłszy w&nbsp;naturę języka naszego przekonamy się iż przyjmek polski ''przy'', oznaczając tylko dodatek, przykładkę do większéj jakiéj całości, żadnym cudem ogarniać nie może największéj ze wszystkich całości ''natury''. Jeden rój więcéj po wyrojeniu się pasieki, niespodziane jagnie po wykoceniu się stada, raptem wykwitła brodawka na nosie, oto prawdziwa ''przyroda'' do pasieki, do owiec, do nosa, lecz wyżéj niechaj lichego wyrazu tego źle zrozumiany puryzm nie wystrycha. Szkoda że zwyczaj wielki ten prawodawca językowy nie pozwala nam ''natury'' raczéj ''urodą'' nazywać. — Wyraz ten ogarniałby wtenczas, wszystko co się rodzi i&nbsp;urodzi lecz, zalotny nasz język oderwał nadobną tę nazwę od pnia do konarów od maju, a&nbsp;sam tylko kwiat natury nim uczcił i&nbsp;''piękność''. {{AQuote-end}} == Lokalizacja == {{GEFrame-begin}} {{GEMap | kml--1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Ukraine-MM.kml | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-AerolitOkraszewskiego-fit.kml | lat = 50.22 | lon = 26.03 | zoom = 10 | type = map }} {{GEIcon-PointRed}} (M) Młynów, (T) Tychomel Miejsce spadku meteorytu '''[[Okniny]]''' {{GEFrame-end}} Wieś '''Tychomel''' (dawn. ''Tychoml'', ukr. ''Тихомель'') w obwodzie chmielnickim, w&nbsp;rejonie biłohirskim. Wieś '''Młynów''' (ukr. ''Млинів'') w obwodzie rówieńskim, rejon młynowski. <br clear="all"/> == [[Bibliografia]] == * Okraszewski Stanisław h. Lubicz, (1842), '''Szkice podróżnego w przelocie przez Europę w r. 1842 (Część czwarta i piąta)''',<ref>pełny tytuł części czwartej: '''Szkice podróżnego w przelocie przez Europę w r. 1842. (Część czwarta i piąta) ''Przez S.O.'' Zakłady naukowe wiedeńskie. — Szkoły. — Akademia. — Muzea. — Instytut weterynarski.'''</ref> ''Biblioteka Warszawska'', 4, 1842, s. 1-236 (s. 14). Plik {{Link-dLibra|SBC|d|78042}}; plik {{Link-GB |id=MsoDAAAAYAAJ}}. * {{Pokrzywnicki (1964, Bulletin) |page=128}} * Woreczko Jan, (2016), '''Doniesienia z Wiki. [[Aerolit Okraszewskiego|Skarby gabinetów osobliwości]]''', ''Meteoryt'', 2, 2016, s. 13. Plik {{Link-Meteoryt |r=16 |n=2}}; plik {{Djvu|Aerolit_Okraszewskiego_(Meteoryt_2_16).djvu|DjVu}}. {{Przypisy}} == Zobacz również == * '''meteoryt [[Okniny]]''' * doniesienie [[Łuck 1829]] == Linki zewnętrzne == * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Chodkiewicz_(1776–1838) Aleksander Chodkiewicz (1776–1838)] * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Młynów_(obwód_rówieński) Młynów (obwód rówieński)] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pekałów Pekałów] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Tychomel Tychomel] * iPSB (Internetowy Polski Słownik Biograficzny) – [http://www.ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/stanislaw-h-lubicz-okraszewski Stanisław Okraszewski h. Lubicz (1785–1865)] [[Category:Doniesienia]] [[Category:Zaginione]] [[Category:Ukraina]]

Wróć do strony Aerolit Okraszewskiego.