O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony, z następującego powodu:

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

__NOTOC__ {{VerifyLevel |level=1i}} Obrazy meteorytów na ilustracjach z książki Neumayr (1912). <gallery caption="" widths="240px" heights="240px" perrow="3"> File:Hraschina_(Neumayr_1912-rys94).jpg|Meteoryt [[Hraschina]]<br />(Rys.&nbsp;94.&nbsp;{{Sparse-b}}Meteoryt Hraszyński{{Sparse-e}}, ważący 39,2&nbsp;''kg'') File:Pultusk_(Neumayr_1912-rys95).jpg|Meteoryt [[Pułtusk]]<br />(Rys.&nbsp;95.&nbsp;{{Sparse-b}}Rozmieszczenie i&nbsp;względna wielkość meteorytów{{Sparse-e}}, spadłych pod Pułtuskiem 30 stycznia 1868&nbsp;r.) File:Stannern_(Neumayr_1912).jpg|Meteoryt [[Stannern]] (rysunek z&nbsp;zachowaniem wielkości okazu<ref>wg Brezina (1894) okaz ważył 225&nbsp;g</ref>)<br />(Rys.&nbsp;97.&nbsp;{{Sparse-b}}Meteoryt z&nbsp;deszczu kamiennego pod Stonarowem{{Sparse-e}} (Stannern). Kamień „całkowity“ z&nbsp;wyraźnymi soplami: ''a''—czoło albo przód kamienia; ''b''—widok z&nbsp;boku)<br />(Rys.&nbsp;98.&nbsp;{{Sparse-b}}Meteoryt z&nbsp;deszczu kamiennego pod Stonarowem{{Sparse-e}} (Stannern). Ten sam kamień, co na str.&nbsp;103: ''a''—widok kamienia z&nbsp;tyłu; ''b''—widok z&nbsp;drugiego boku) File:Butsura_(Neumayr_1912-rys99).jpg|Meteoryt Butsura{{MBD-record |name=Butsura}}<br />(Rys.&nbsp;99.&nbsp;{{Sparse-b}}Meteoryt z&nbsp;pod Butsura{{Sparse-e}}) File:Widmanstatten_(Neumayr_1912-rys101).jpg|(Rys.&nbsp;101.&nbsp;{{Sparse-b}}Figury Widmanstättena{{Sparse-e}} na żelazie meteorycznem) File:Ovifak_(Neumayr_1912-rys104).jpg|Pseudometeoryt Ovifak{{MBD-record |name=Ovifak}}<br />(Rys.&nbsp;104.&nbsp;{{Sparse-b}}Bryły żelazne w&nbsp;Ovifak{{Sparse-e}}. (Według {{Sparse-b}}Nathorsta{{Sparse-e}}) </gallery> <br clear="all"/> == {{Sparse-b}}Ciekawostki{{Sparse-e}} == W książce znajduje się wiele ciekawych i sporo trafnych spostrzeżeń na temat meteorytów. Między innymi hipoteza pochodzenia dźwięków (huków) towarzyszących spadkom. Opis procesów powstawania okazów orientowanych. Interesujące hipotezy powstawania regmagliptów (w&nbsp;oryginale '''piezogliptów''', niem. ''Näpfchen''<ref name="piezoglipty">termin ten występuje np. w&nbsp;Brezina (1894)</ref>). {{AQuote-begin |max-width=800px}} Bardzo wiele aerolitów wykazuje jeszcze jedną własność charakterystyczną, mianowicie liczne większe lub mniejsze wgłębienia powierzchni, czyli tak zwane {{Sparse-b}}piezoglipty{{Sparse-e}} (niem. Näpfchen<ref name="piezoglipty"></ref>, czarka), niekiedy podobne do odcisków wielkiego palca w&nbsp;masie plastycznej. {{Sparse-b}}Daubreé{{Sparse-e}} w&nbsp;Paryżu wykazał na zasadzie licznych doświadczeń, że podobne wgłębienia powstają w&nbsp;ciałach stałych pod wpływem gazów ściśnionych przy wybuchu dynamitu, prochu, bawełny strzelniczej i&nbsp;t.&nbsp;p.; mamy więc pewną zasadę do przypuszczania, że tak samo ściśnione i&nbsp;rozżarzone powietrze wyrywa kawałki meteorytu, ścierając je następnie na pył, który się zbiera w&nbsp;ogonie meteorytu. Według {{Sparse-b}}[[Bibliografia/Brezina Aristides|Breziny]]{{Sparse-e}} do tworzenia się podobnych wgłębień, a&nbsp;nawet przewierceń podatne są przeważnie te części meteorytu, gdzie w&nbsp;dużych ilościach skupia się troilit, związek stosunkowo mniej wytrzymały. Ostatnimi czasy {{Sparse-b}}V.&nbsp;Goldschmidt{{Sparse-e}} wykazał, że nierównomierne rozszerzenie się ciała, wywołane raptownem ogrzaniem jego powierzchni, może powodować odskakiwanie płasko-kulistych skorupek i&nbsp;co za tem idzie tworzenie się wgłębień. Podobne bowiem zjawisko wykazują też kamienie pustyniowe, wystawione również na raptowne zmiany temperatury.<ref>więcej → woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/travels/Egypt_2011/index.htm Egipt 2011]</ref> {{AQuote-end}} O meteorycie [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]], że: {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}} W Muzeum nauk przyrodniczych w&nbsp;Paryżu znajduje się 950 kamieni całkowitych<ref>patrz również → Meunier (1868)</ref>, należących do meteorytu {{Sparse-b}}[[Pultusk (Pułtusk)|pułtuskiego]]{{Sparse-e}} z&nbsp;roku 1868.&nbsp;{{Wielokropek}} {{AQuote-end}} :Ale błędnie argumentuje, że meteoryty spadają z&nbsp;grupy (roju) meteoroidów, a&nbsp;nie, że w&nbsp;wyniku rozpadu (fragmentacji) w&nbsp;atmosferze pojedynczego ciała! O zaginionym (!) okazie meteorytu [[Hraschina]]: {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}}&nbsp;We wspomnianym dniu o&nbsp;6&nbsp;ej wieczorem zauważono błyszczący meteor, który ciągnął ze wschodu; meteor rozpękł się ze strasznym hukiem, poczem jeszcze rozległy się grzmoty i&nbsp;turkot; na ziemię spadły dwa kamienie; droga, którą przebiegł meteor, zaznaczała się jeszcze czas jakiś na niebie smugą dymu. Większy ze spadłych kamieni zarył się „na trzy łokcie głęboko“ w&nbsp;świeżo zaoranem polu. Oba kamienie zostały wysłane do Wiednia; mniejszy gdzieś się zapodział, większy zaś do dziś dnia przechowuje się w&nbsp;znakomitej kolekcyi meteorytów w&nbsp;gabinecie mineralogicznym w&nbsp;Wiedniu.&nbsp;{{Wielokropek}} {{AQuote-end}} O ''[[:Category:Hammer|hammerach]]''. {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}} Deszcz kamienny pod {{Sparse-b}}Schleusingen{{Sparse-e}} w&nbsp;Turyngii, 19 maja 1552<ref>Chladni (1819, s. 213-214)</ref>, wytłukł dużo okien i&nbsp;zabił konia księciu Schwarzburg-Rudolfstadzkiemu. 4&nbsp;września 1511&nbsp;r.<ref>Chladni (1819, s. 209-)</ref> padł rażony meteorytem ksiądz w&nbsp;{{Sparse-b}}Cremie{{Sparse-e}} nad Addą.&nbsp;{{Wielokropek}} {{AQuote-end}} :W ''{{!MBD}}'' nie odnotowano pod tymi datami żadnych spadków. O ignorancji uczonych<ref>informację tę zaczerpnął Neumayr zapewne z&nbsp;''[[Czasopisma/Artykuły#Gazeta_Lwowska|Gazety Lwowskiej]]'' nr&nbsp;43 z&nbsp;1896 roku? Opisano tam również przypadek, jak świat nauki zignorował doniesienie o&nbsp;spadku meteorytu [[Hraschina]]</ref>: {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}} W r. 1790 spadł meteoryt pod {{Sparse-b}}Juillac{{Sparse-e}} w&nbsp;Gaskonii{{MBD-record|name=Barbotan|text=prawdopodobnie chodzi o ten spadek?}}; władza gminna złożyła chlubny dowód rozsądku przez spisanie szczegółowego protokółu, opatrzonego 300 podpisami świadków naocznych. Akademia Paryska uznała jednak spisanie dokumentu oficyalnego w&nbsp;sprawie takiej niedorzeczności za rzecz wielce zabawną. {{AQuote-end}} O rozpadzie meteorytów i pasujących do siebie okazach (patrz → [[Łowicz]]): {{AQuote-begin |max-width=800px}} {{Wielokropek}} Znaleziono np. koło {{Sparse-b}}{{Txt2Img|Quenggouk_(Haidinger_1861).jpg|Quenggouk}}{{Sparse-e}}{{MBD-record|name=Quenggouk}} w&nbsp;Indyach w&nbsp;odległości jednej mili angielskiej dwa kamienie meteoryczne zupełnie pasujące do siebie, chociaż powierzchnie przełamu powleczone były cienką skorupą. Tak samo po spadku meteorytów pod {{Sparse-b}}Batsura{{Sparse-e}}<ref name="Butsura"></ref> w&nbsp;Indyach Wschodnich, 12&nbsp;maja 1861&nbsp;r., znaleziono w&nbsp;odległości 2-ch&nbsp;mil angielskich trzy odłamki dokładnie przystające do siebie ({{Txt2Img|Butsura_(Neumayr_1912-rys99).jpg|rys. 99}}).&nbsp;{{Wielokropek}} {{AQuote-end}} <br clear="all"/> == [[Bibliografia]] == * {{Neumayr (1912)}} {{Przypisy}} == Zobacz również == * meteoryty: [[Pultusk (Pułtusk)]], [[Stannern]] == Linki zewnętrzne == * woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Widmanstatten.htm Figury, struktury Widmanstättena (''Widmanstätten pattern'')] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/travels/travels-Egypt_2011.htm Egipt - w poszukiwaniu „Marsa”] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/Glossary.htm Słownik „meteorytowy” (''Glossary'')] [[Category:Ilustracje]]

Wróć do strony Neumayr (1912).