O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony, z następujących powodów:

• Wykonywanie tej operacji zostało ograniczone do użytkowników w grupie editor.
• Wyłączono możliwość edycji tej strony.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

;Na bieżąco będą tu zamieszczane informacje dotyczące stopnia zawansowania badań nowego polskiego meteorytu [[Sołtmany]] i wyniki dostępnych analiz. Zarząd Polskiego Towarzystwa Meteorytowego pragnie serdecznie podziękować wszystkim osobom i instytucjom zaangażowanym w pozyskaniu materiału do badań i pomoc. Szczególne podziękowania składamy panu Romanowi Rzepce i jego żonie Annie. == Zespół badawczy == Do zbadania kupionych próbek zawiązał się zespół naukowców z kilku polskich ośrodków badawczych (Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Śląski, Muzeum we Fromborku)<ref>większość zaangażowanych w badania naukowców to członkowie Polskiego Towarzystwa Meteorytowego</ref>: * prof. Tadeusz Przylibski * prof. Łukasz Karwowski * prof. Ryszard Kryza * prof. Jerzy Wojciech Mietelski * dr Tomasz Jakubowski * mgr Andrzej S. Pilski * mgr Katarzyna Łuszczek Do współpracy i przepowadzenia części analiz zostało włączonych również kilka osób z ośrodków zagranicznych. == Wstępne ustalenia == [[Image:Iron-Fa-Fs.png|200px|thumb|Wykres zawartości fajalitu (Fa) w oliwinach ''vs'' zawartość ferrosilitu (Fs) w ortopiroksenach w zrównoważonych chondrytach zwyczajnych (wg Fredriksson 1964)<ref>Fredriksson K., Keil K., (1964), '''The iron, magnesium and calcium distribution in coexisting olivine and rhombic pyroxenes in chondrites.''' ''Journal of Geophisical Research'' 69, 1964, s. 3487–3515</ref>]] Według badań na mikrosondzie meteoryt [[Sołtmany]] to '''chondryt zwyczajny typu L, L5 lub&nbsp;L6''' * <p style="color:red">(''14 maj'') Po badniach na mikrosondzie profesor Łukasz Karwowski z całą pewnością stwierdził, że jest to '''chondryt typu L'''. Przeprowadzone pomiary zawartości fajalitu (Fa) dały wynik około 25, natomiast ferrosilitu (Fs) ok. 22. Wskazuje to na 'mocną' L-kę<ref>więcej o zawartości żelaza w meteorytach i klasyfikacji chondrytów - [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Iron.htm Żelazo (iron)]</ref>. * pomiary podatności magnetycznej, wykonane przez prof. Pierre Rochette podczas konferencji w ING PAN w Krakowie<ref name="INGPAN"></ref> potwierdziły typ meteorytu. * (''12 maj'') Jest to chondryt raczej typu petrologicznego 5. Podobny do Pułtuska, ale ma "gorsze" chondry - gorzej zachowane. Głównie oliwinowe, niekompletne. Fazy metalicznej jest dużo, co by wskazywało na typ H lub bogaty w żelazo L. Raczej H5. Zszokowanie nie za duże. Faza metaliczna, troilit, chromit oraz miedź w fazie metalicznej<ref>o minerałach w meteorytach - [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Minerals.htm ''meteorite minerals'']</ref>. == Plan działań == Cały zakupiony materiał<ref>kupiono fragmenty, około 190 gram, które zaoferowała na sprzedaż pani Alfreda. Kilka fragmentów zostawiła sobie "na pamiątkę", natomiast masę główną, jak deklarowała, miała sprzedać panu Pilskiemu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami</ref> do badań został przeznaczony na następujące analizy: * część materiału została pocięta w celu przygotowania ich do badań (cięcie wykonał Marcin Cimała, który dysponuje odpowiednim sprzętem i doświadczeniem) - ''początek maja''. Część fragmentów została już przekazana prof. Karwowskiemu w celu wykonania płytek cienkich i przprowadzenia badań pod mikroskopem. * na początku został również wykonany opis makroskopowy okazów (K.Łuszczek i T.Jakubowski) - ''początek maja'' * płytki cienkie (TS, ''thin slice'') zostaną wykonane na Wydziale Geologii UW; zostaną przeprowadzone analizy mikroskopowe i mikrosondowe w celu określenia składu poszczególnych minerałów. Analizy na mikrosondzie<ref>[http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm Mikrosonda (''microprobe'')]</ref> w Warszawie przeprowadzi Ł.Karwowski. Część analiz wykona T.Przylibski we Wrocławiu, ewentualne dodatkowe analizy przeprowadzi R.Kryza - ''początek maja''. Prof. Karwowski otrzymał już materiał do badań. * część materiału zostanie przebadana w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie pod kierunkiem W.Mietelskiego<ref>część badań wykona Dr. Matthias Laubenstein z Laboratori Nazionali del Gran Sasso z Włoch, który już otrzymał próbki</ref>; przeprowadzone zostaną badania na kosmogeniczne izotopy krótkożyciowe; ich celem jest określenie czasu przebywania meteoroidu w przestrzeni kosmicznej tzw. CRE age (''cosmic-ray exposure age'')<ref>CRE age - [http://www4.nau.edu/meteorite/Meteorite/Book-GlossaryC.html cosmic-ray exposure age]</ref>; badania są nieniszczące i ten fragment posłuży później do innych badań; ''początek maja'' * jeden z fragmentów został sproszkowany na Politechnice Wrocławskiej i wysłany do laboratorium w Kanadzie do analizy chemicznej ''bulk composition''; badania zostaną przeprowadzone na spektrometrze mas (ICP MS)<ref>metoda ICP-MS (''Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry'') - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Spektrometria_mas Spektrometria mas]</ref>; ''połowa maja'' * w czwartek, z inicjatywy prof. Marka Lewandowskiego, 12 maja w Krakowie podczas seminarium w siedzibie ING PAN<ref name="INGPAN">seminarium naukowe w dniu 12 maja o godzinie 11:15 w siedzibie ING PAN O/B Kraków przy ulicy Senackiej 1; prelegenci Pierre Rochette i Jérôme Gattacceca; ING PAN [http://www.ing.pan.pl/0Seminar.htm seminaria]</ref> zostaną dokonane badania własności magnetycznych meteorytu Sołtmany. Wyniki analiz przeprowadzonych w Kanadzie będą gotowe po około miesiącu; wyniki analiz krótkożyciowych izotopów - po kilku tygodniach. Trwają poszukiwania laboratorium, które przeprowadzi analizy izotopowe. Jest bardzo prawdopodobne, że analizy te zostaną przeprowadzone w laboratorium w Tokio. == Galeria == Meteoryt Sołtmany <gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> File:Sołtmany_(347-4746a_IMG).jpg|Fragment przygotowany do wykoniania płytki cienkiej (fot.&nbsp;Eligiusz&nbsp;Szełęg) File:Sołtmany_(347-4750a_IMG).jpg|Pojedyncze chondry, ziarna metalu i troilitu oraz widoczne początki wietrzenia meteorytu (fot.&nbsp;Eligiusz&nbsp;Szełęg) </gallery> Fragment meteorytu - naturalny przełam <gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> File:Sołtmany_(fragment)_Marcin_Cimała_0.jpg|Fragment meteorytu (fot.&nbsp;Marcin&nbsp;Cimała) File:Sołtmany_(fragment)_Marcin_Cimała_1.jpg|Fragment meteorytu (fot.&nbsp;Marcin&nbsp;Cimała) File:Sołtmany_(fragment)_Marcin_Cimała_2.jpg|Fragment meteorytu (fot.&nbsp;Marcin&nbsp;Cimała) </gallery> Badania na mikrosondzie na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego (fot. Wadi & Woreczko; ''niestety panowały złe warunki oświetleniowe'') <gallery caption="" widths="120px" heights="90px" perrow="5"> File:Sołtmany_(mikrosonda_WGUW)_2.jpg|Komputer nie zrobi wszystkiego. To prof. Łukasz Karwowski identyfikuje miejsca, które za moment zbombarduje wiązka elektronów File:Sołtmany_(mikrosonda_WGUW)_1.jpg|Na pierwszym planie mikroskop elektronowy [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-MicroProbeWG.htm CAMECA&nbsp;SX&nbsp;100] File:Sołtmany_(mikrosonda_WGUW)_3.jpg|Zespół badawczy File:Sołtmany_(tetrataenit_mikrosonda_WGUW).jpg|Zrzut ekranu z wynikami pomiaru ziarna tetrataenitu File:Sołtmany_(skorupa_mikrosonda_WGUW).jpg|Zdjęcie skorupy obtopieniowej. Ta zasadnicza na dole kadru, wyżej - strefa tzw. czarnych żyłek i na górze niezmienione wnętrze meteorytu </gallery> == Przypisy == <references /> == Linki zewnętrzne == * Relacja ''na żywo'' z przebiegu badań meteorytu Sołtmany na Facebook'u - [http://www.facebook.com/pages/Polskie-Towarzystwo-Meteorytowe/181632445211244 Polskie Towarzystwo Meteorytowe]

Wróć do strony Sołtmany/Badania.