PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Kłodawa

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 39 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
-
== Pseudo-(paleo)-meteoryt ==
+
{{VerifyLevel|level=3i}}
-
[[Grafika:Pseudometeoryt Kłodawa (gablota).jpg|200px|thumb|Gablota z meteorytami w Muzeum Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach]]
+
== Pseudo-(paleo)-meteoryt? ==
 +
[[Image:Kłodawa_(PIG-PIB_610-IV-1)-SzK1.jpg|thumb|right|240px|Fragment ({{Txt2Img|Kłodawa_(PIG-PIB_610-IV-1)-SzK2.jpg|~2,42 kg}}) pseudometeorytu Kłodawa w kolekcji [[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie]] (fot. Szymon Kozłowski)]]
 +
Rdzeń wiertniczy zawierający fragmenty metalicznego żelaza wydobyty z głębokości kilkuset metrów podczas wykonywania odwiertów. Początkowo był on uważany za meteoryt! '''Ale meteorytem nie jest.'''
-
;Informacja z portalu PSM na temat wystaw minerałów i meteorytów w Polsce<ref>Polski Serwis Meteorytów - [http://jba1.republika.pl/wystawy.htm#GLIWICE wystawa w Gliwicach]</ref>
 
-
:(...) Na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach (ul. Akademicka 2) znajduje się niewielkie muzeum minerałów. W jednej z gablot umieszczono skromną kolekcję meteorytów. Można zobaczyć tu meteoryty żelazno-kamienne – Quedlinburg (okaz całkowity), Brenham (płytka), meteoryty żelazne – Zacatecas (połówka z przekrojem), [Xiquipilce]<ref>zapewne chodzi o meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=24018 Toluca] i jego synonim Xiquipilco</ref> (płytka), [Spreewald]<ref>nie udało mi się zidentyfikować co to za meteoryt!?</ref> (płytka), Canyon Diablo (duża płytka), meteoryty kamienne – Pułtusk (3 okazy całkowite), tektyty Indochinity (2 okazy). W gablocie znajduje się również żelazna, szlifowana płytka podpisana jako Koronowo k. Bydgoszczy – jest to pseudometeoryt, prawdopodobnie zwany również Kłodawa – z wyglądu idealnie przypomina oktaedryt bardzo gruboziarnisty, ale ma zbyt mało niklu jak na meteoryt. Ten kawałek żelaza został przypadkiem wydobyty z głębokości kilkuset metrów podczas wykonywania odwiertów. Wstępne badania wykluczają jego pochodzenie kosmiczne, ale kto wie... (...)
 
-
;Fragment publikacji o astroblemie Kościerzyny<ref>Doktór et at. 1986</ref> dotyczący znalezienia meteorytu Kłodawa:
+
'''Fragment publikacji Doktór et at. (1986), o [[Astroblem Kościerzyny|astroblemie Kościerzyny]], dotyczący okoliczności znalezienia „meteorytu Kłodawa”:'''
-
:(...) W trakcie realizacji prac wiertniczych w rejonie Kłodawy (otwór Kłodawa 5-kt) dokonano sensacyjnego odkrycia. W dniu 29.10.1986 r. w trakcie głębienia otworu natrafiono na meteoryt, co doprowadziło do urwania przewodu wiertniczego. Otwór Kłodawa jest zlokalizowany na południowym skraju pierścieniowej [[Astroblem Kościerzyny|struktury Kościerzyny]] (ryc. 2). W trakcie dalszych prac wiertniczych wydobyto ok. 6 kg substancji meteorytowej, ale przypuszcza się, że znajdujący się w głębi meteoryt lub jego fragment ma znaczne rozmiary i dużą masę – rzędu kilkunastu lub więcej ton (6)<ref name="Kasinski">Kasiński et al. 1987</ref>. Meteoryt nawiercono na głębokości ok. 240 m, pod mułkami oligoceńskimi. Badania laboratoryjne wykazały, że należy go zaliczyć do grupy meteorytów żelazisto-kamiennych (6)<ref name="Kasinski"></ref>. (...)
+
{{BQuote-begin |max-width=640px}}
 +
{{Wielokropek}} W trakcie realizacji prac wiertniczych w&nbsp;rejonie Kłodawy (otwór Kłodawa 5-kt) dokonano sensacyjnego odkrycia. W&nbsp;dniu 29.10.1986&nbsp;r. w&nbsp;trakcie głębienia otworu natrafiono na meteoryt, co doprowadziło do urwania przewodu wiertniczego. Otwór Kłodawa jest zlokalizowany na południowym skraju pierścieniowej [[Astroblem Kościerzyny|struktury Kościerzyny]] (ryc.&nbsp;2). W&nbsp;trakcie dalszych prac wiertniczych wydobyto ok. 6&nbsp;kg substancji meteorytowej, ale przypuszcza się, że znajdujący się w&nbsp;głębi meteoryt lub jego fragment ma znaczne rozmiary i&nbsp;dużą masę – rzędu kilkunastu lub więcej ton (6)<ref name="Kasinski">Kasiński et&nbsp;al. (1987)</ref>. Meteoryt nawiercono na głębokości ok. 240&nbsp;m, pod mułkami oligoceńskimi. Badania laboratoryjne wykazały, że należy go zaliczyć do grupy meteorytów żelazisto-kamiennych&nbsp;(6)<ref name="Kasinski"></ref>.&nbsp;{{Wielokropek}}
 +
{{BQuote-end}}
 +
'''Informacja z portalu PSM:'''<ref>Polski Serwis Meteorytów – [http://www.ptmet.org.pl/old/psm/wystawy.htm#GLIWICE Wystawa w Gliwicach]</ref>
 +
{{BQuote-begin |max-width=640px}}
 +
[[Image:Pseudometeoryt Kłodawa (gablota).jpg|thumb|right|200px|Gablota z meteorytami w&nbsp;[[Muzeum Geologii Złóż Politechniki Śląskiej|Muzeum Wydziału Górnictwa i&nbsp;Geologii Politechniki Śląskiej w&nbsp;Gliwicach]]]]
 +
{{Wielokropek}} Na [[Muzeum Geologii Złóż Politechniki Śląskiej|Wydziale Górnictwa i&nbsp;Geologii Politechniki Śląskiej w&nbsp;Gliwicach]] (ul.&nbsp;Akademicka&nbsp;2) znajduje się niewielkie muzeum minerałów. W&nbsp;jednej z&nbsp;gablot umieszczono skromną kolekcję meteorytów. Można zobaczyć tu meteoryty żelazno-kamienne – Quedlinburg (okaz całkowity), Brenham{{MBD-record |name=Brenham}} (płytka), meteoryty żelazne – Zacatecas{{MBD-record |name=Zacatecas (1792)}} (połówka z&nbsp;przekrojem), [Xiquipilce]{{MBD-record |name=Toluca}} (płytka), [Spreewald]<ref>nie udało się zidentyfikować co to za meteoryt!?</ref> (płytka), Canyon Diablo{{MBD-record |name=Canyon Diablo}} (duża płytka), meteoryty kamienne – [[Pułtusk]] (3&nbsp;okazy całkowite), [[tektyty]] Indochinity (2&nbsp;okazy). W&nbsp;gablocie znajduje się również żelazna, szlifowana płytka podpisana jako Koronowo k.&nbsp;Bydgoszczy – jest to pseudometeoryt, prawdopodobnie zwany również Kłodawa – z&nbsp;wyglądu idealnie przypomina oktaedryt bardzo gruboziarnisty, ale ma zbyt mało niklu jak na meteoryt. Ten kawałek żelaza został przypadkiem wydobyty z&nbsp;głębokości kilkuset metrów podczas wykonywania odwiertów. Wstępne badania wykluczają jego pochodzenie kosmiczne, ale kto wie{{Kropek}}&nbsp;{{Wielokropek}}
 +
{{BQuote-end}}
-
;Kwartalink ''Meteoryt''
+
;Kwartalnik ''Meteoryt''
-
W ''Meteorycie'' nr 1 z 2003 roku, Andrzej S. Pilski (w komentarzu do artykułu Leśniakiewicza) wspominając o pseudometeorycie Kłodawa, zwraca uwagę, że w pewnych jego częściach zawartość niklu była jednak większa i zbliżona do zawartości w prawdziwych meteorytach.
+
W ''Meteorycie'' nr 1 z 2003 roku, Andrzej S.&nbsp;Pilski (w&nbsp;komentarzu do artykułu Leśniakiewicza) wspominając o&nbsp;pseudometeorycie Kłodawa, zwraca uwagę, że w&nbsp;pewnych jego częściach zawartość niklu była jednak większa i&nbsp;zbliżona do zawartości w&nbsp;prawdziwych meteorytach.
-
Pseudometeoryt Kłodawa jest wspomniany jeszcze w ''Meteorycie'' nr 4 z 1993 roku.
+
O pseudometeorycie Kłodawa jest jeszcze krótka wzmianka w kwartalniku ''Meteoryt'' nr&nbsp;4 z&nbsp;1993 roku.
 +
== Jednak nie meteoryt ==
-
Gdyby pesudometeoryt Kłodawa okazał się meteorytem, należało by wtedy zaliczyć go do grupy tzw. '''meteorytów reliktowych (''relict meteorite'')'''. Wiecej o meteorytach reliktowych w [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?sea=%2A&sfor=types&ants=&falls=&valids=&stype=exact&lrec=100&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=Relict+meteorites&mblist=All&rect=&phot=&snew=0&pnt=Normal%20table&dr=&page=0 MBD]
+
Analizy przeprowadzone na wydobytym rdzeniu (Starnawska et al. 2008) rozwiewają nadzieje na meteorytowe pochodzenie wydobytej bryły. Okoliczności jej wydobycia oraz wyniki badań jednoznacznie wskazują, że wyglądająca na meteoryt substancja, jest pochodzenia antropogenicznego. Fragmenty wniosków końcowych (Starnawska et al. 2008):
 +
{{BQuote-begin |max-width=800px}}
 +
{{Wielokropek}} Jeśli weźmiemy pod uwagę zapis, jaki znajduje się w&nbsp;dzienniku wiercenia 5Kł z&nbsp;29.10.1986&nbsp;r. (za Kasińskim i&nbsp;in., 1987), informujący, iż w&nbsp;trakcie wiercenia otwór został skrzywiony i&nbsp;że nastąpiła awaria związana z&nbsp;urwaniem się narzędzia wiertniczego, w&nbsp;wyniku czego otwór przewiercano ponownie, stosując dwie średnice koronki 132&nbsp;mm i&nbsp;93&nbsp;mm, wysoce prawdopodobne jest, że w&nbsp;rdzeniu znajduje się złom pochodzący ze zwiercanego aparatu wiertniczego oraz innych elementów metalowych, które się tam znalazły.
 +
 
 +
Uzasadnieniem antropogenicznego pochodzenia badanej materii jest obecność znacznej ilość różnej wielkości wiórów wśród elementów widocznych w&nbsp;przekroju rdzenia. Jak wynika z&nbsp;badań w&nbsp;mikroobszarze, ich skład chemiczny jest zróżnicowany, co świadczy o&nbsp;tym, że znajdują się w&nbsp;nim fragmenty skorodowanej stali oraz żeliwa. W&nbsp;żadnym wypadku skład ten nie odpowiada składom meteorytów żelaznych czy też żelazno-kamiennych. Jednoznacznie potwierdza taką genezę wynik porównania składu chemicznego badanego fragmentu rdzenia i&nbsp;żeliw oraz stali narzędziowych. Wskazuje on na znaczne podobieństwo. Obserwacje struktur związanych z&nbsp;obróbką, struktur korozyjnych oraz struktur trawienia także taki wniosek potwierdzają.
 +
 
 +
{{Wielokropek}} W związku z tym tzw. meteoryt Kłodawa powinien zostać wykreślony z&nbsp;muzealnego wykazu meteorytów. Będzie on jednak nadal przechowywany jako świadectwo procesów, które mogą zachodzić w&nbsp;trakcie wiercenia.
 +
{{BQuote-end}}
 +
 
 +
Gdyby pseudometeoryt Kłodawa okazał się meteorytem, należało by wtedy zaliczyć go do grupy '''paleometeorytów''', do tzw. '''meteorytów reliktowych (''relict meteorite'')''' lub '''meteorytów kopalnych (''fossil meteorite'')'''. Więcej o&nbsp;tego typu meteorytach w&nbsp;opisie [[:Category:Paleometeoryty|paleometeorytów]].
 +
 
 +
 
 +
Mniej znane okoliczności zdarzenia opisał Marek Żbik w swej najnowszej książce (Żbik 2020) (''pisownia oryginalna):
 +
{{BQuote-begin |max-width=800px}}
 +
{{Wielokropek}} Szczęście uśmiechnęło się dla autora, który dla wyjaśnienia zagadki dotarł do źródeł zdarzenia. Cała ta tajemnicza historia okazałą się prozaicznie prosta. Tego dnia, kiedy prowadzono wiercenia, pogoda na wiertni była niemiernie upalna, a&nbsp;w&nbsp;miejscowym sklepie GS-u zabrakło napojów orzeźwiających. Jedynym płynem mogącym ugasić pragnienie załogi był radziecki szampan. Nic więc dziwnego, że po spożyciu tego typu orzeźwiającego płynu i&nbsp;przy chwili nieuwagi bogata w&nbsp;diamenty koronka wiertnicza została zwiercona i&nbsp;roztopiona w&nbsp;wyniku tarcia obracającego się przewodu wiertniczego. Wypadek, rzecz jasna, pozostał tajemnicą, a&nbsp;następujące po nim wiercenie wykazało występowanie egzotycznego składu masy tajemniczego meteorytu.&nbsp;{{Wielokropek}}
 +
{{BQuote-end}}
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
=== Lokalizacja ===
+
== Lokalizacja ==
-
<div class="GooglePlace">
+
{{GEFrame-begin}}
-
<div class="GooglePlaceMap">
+
{{GEMap
-
<googlemap lat="53.7477" lon="17.6369" zoom="11" width="400" height="300" type="map" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes">
+
| htmlFileMap = wiki-Koscierzyna.htm
-
</googlemap>
+
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Craters.kml
-
</div>
+
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Pseudometeoryty.kml
-
</div>
+
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Koscierzyna-fit.kml
 +
| lat = 54.05
 +
| lon = 17.75
 +
| zoom = 8
 +
| type = roadmap
 +
}}
 +
{{GEIcon-PointRed}}
 +
(K) Kłodawa, [[Astroblem Kościerzyny|Kościerzyna]]
 +
{{GEIcon-PinRed}}
 +
lokalizacja otworu Kł-5
-
Koronowo k. Bydgoszczy (?) (nie jestem pewny --[[Użytkownik:Wiki woreczko|Wiki woreczko]] 20:13, 5 sty 2011 (CET))
+
Orientacyjna lokalizacja [[Astroblem Kościerzyny|struktury Kościerzyny]]<ref>Doktór et&nbsp;al. (1989)</ref>
 +
{{GEFrame-end}}
-
Chodzi o miejscowość [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kłodawa_(powiat_chojnicki) Kłodawa] w powiecie chojnickim (53°44'45″N, 17°38'09″E)
+
'''Kłodawa''' w powiecie chojnickim (53°44'45″N, 17°38'09″E).
 +
 
 +
Koronowo k. Bydgoszczy.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
=== Galeria ===
+
== Galerie ==
-
[[Astroblem Kościerzyny]]
+
Rdzeń z fragmentami pseudometeorytu Kłodawa (źródło: Starnawska et al. 2008)
-
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
+
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
-
File:Astroblem Kościerzyny.jpg|Położenie otworu Kłodawa 5-kt
+
File:Klodawa_(Starnawska_2008)_1.jpg|Rdzeń 30-centymetrowej długości pozyskany z&nbsp;otworu 5Kł z&nbsp;głębokości ok.&nbsp;240&nbsp;m – powierzchnia zewnętrzna
 +
File:Klodawa_(Starnawska_2008)_2.jpg|Powierzchnia przecięcia rdzenia, widoczne metalowe kształtki, wióry i&nbsp;druty
</gallery>
</gallery>
 +
 +
<br clear="all"/>
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* Doktór Stanisław, Graniczny Marek, Kucharski Robert, (1989), '''Astroblem Kościerzyny.''' ''Przegląd Geol.'', Państwowy Instytut Geologiczny, s. 571-573. Plik [http://astroblemy.pl/pdf/astroblem_koscierzyny.pdf PDF ]
+
* Doktór Stanisław, Graniczny Marek, Kucharski Robert, (1989), '''[[Astroblem Kościerzyny]]''', ''Przegląd Geol.'', 37(11), 1989, s. 571-574. Plik {{Link-PGeol|17193}}; plik {{Djvu|Kościerzyna_(PGeol_11_1989).djvu|DjVu}}.
-
* Karwowski Łukasz, (1996), '''Czy rzeczywiście „coś” spadło z nieba w [[Kłodawa|Kłodawie]] koło Chojnic?''' Mat. Konf. XVI Terenowa Szkoła Geologów Uniwersytetu Śląskiego, Morsko 1996, s. 50-51.
+
* ''Dziennik Łódzki'', (1987), '''Meteoryt z Kłodawy''', nr 2, 1987, s. 3. Plik {{link-dLibra|RZLBC|d|54252}}.
-
* Kasiński Jacek R., Piwocki Marcin, Przeniosło S., (1987), '''Odkrycie meteorytu w [[Kłodawa|Kłodawie]] koło Chojnic.''' ''Przegląd Geol.'', 1, 1987, s. 1-2.
+
* Karwowski Łukasz, (1996), '''Czy rzeczywiście „coś” spadło z nieba w [[Kłodawa|Kłodawie]] koło Chojnic?''', Mat. Konf. XVI Terenowa Szkoła Geologów Uniwersytetu Śląskiego, Morsko 1996, s. 50-51.
-
* Leśniakiewicz Robert K., (2003), '''Paleometeoryty ze śmietnika.''' ''Meteoryt'', 1, 2003, s. 23–24.
+
* Kasiński Jacek R., Piwocki Marcin, Przeniosło Stanisław, (1987), '''Odkrycie meteorytu w [[Kłodawa|Kłodawie]] koło Chojnic''', ''Przegląd Geol.'', 35(1), 1987, s. 1-2. Plik {{Djvu|Kłodawa_(PGeol_1_1987).djvu|DjVu}}.
-
* Pilski Andrzej S. (red.), (1993), '''Meteoryty w polskich kolekcjach - grudzień 1993.''' ''Meteoryt'', 4, 1993, s. 20. Plik [http://meteoryt.info/meteoryt493.pdf PDF ]
+
* Leśniakiewicz Robert K., (2003), '''Paleometeoryty ze śmietnika''', ''Meteoryt'', 1, 2003, s. 23–24.<ref>o sensowności poszukiwania meteorytów w&nbsp;kopalnianych odpadach; [[:Category:Pseudometeoryty|o&nbsp;pseudometeorytach]]; o&nbsp;strukturze impaktowej niedaleko pokładów soli w&nbsp;[[Astroblem Kościerzyny|Kłodawie]]</ref> Plik {{Link-Meteoryt|r=03|n=1}}.
-
* Starnawska Ewa, Mizerski Włodzimierz, Karwowski Łukasz, (2008), '''Meteoryt [[Kłodawa]] – gość z Kosmosu czy obiekt pochodzenia ziemskiego.''' ''Przegląd Geol.'', 1, 2008, s. 53-57.
+
* {{Pilski (1993 katalog)}}
-
* Stępniewski Marian, (2001), '''Meteoryty kopalne.''' Seminarium meteorytowe, Olsztyn 26-27 kwietnia 2001, Streszczenia, Wyd. PIG, Warszawa 2001, s. 47-48.
+
* Starnawska Ewa, Mizerski Włodzimierz, Karwowski Łukasz, (2008), '''Meteoryt [[Kłodawa]] – gość z Kosmosu czy obiekt pochodzenia ziemskiego''', ''Przegląd Geol.'', 56(1), 2008, s. 53-57. Plik [http://www.pgi.gov.pl/images/stories/przeglad/pg_2008_01_26.pdf PDF].
-
== Przypisy ==
+
* Stępniewski Marian, (2001), '''Meteoryty kopalne''', streszczenie referatu, I Seminarium Meteorytowe, 26-27 kwietnia, Olsztyn 2001, Wyd. PIG, 2001, s. 47-48.
-
<references />
+
* Żbik Marek, (2020), '''Meteory i meteoryty''', Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ss. 212 (s. 75). ISBN 978-83-01-20792-2.
 +
 
 +
{{Przypisy}}
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
-
* [[Astroblem Kościerzyny]]  
+
* [[Astroblem Kościerzyny]]
 +
* [[Muzeum Geologii Złóż Politechniki Śląskiej]]
 +
 
 +
* kategoria [[:Category:Paleometeoryty|paleometeoryty]]
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* Polski Serwis Meteorytów - [http://jba1.republika.pl/ PSM]
 
-
* astroblemy.pl – [http://astroblemy.pl/koscierzyna.htm Astroblem Kościerzyny]
 
-
* Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) - [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?sea=%2A&sfor=types&ants=&falls=&valids=&stype=exact&lrec=100&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=Relict+meteorites&mblist=All&rect=&phot=&snew=0&pnt=Normal%20table&dr=&page=0 meteoryty reliktowe (''relict meteorite'')]
 
-
* Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) - meteoryt wątpliwy (''Doubtful meteorite'') [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=18912 Quedlinburg]
 
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Meteoryt_K%C5%82odawa Meteoryt Kłodawa]
 
* [http://muzeum-geologiczne.polsl.pl/index_3.htm Muzeum Geologii Złóż imienia Czesława Poborskiego na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach]
* [http://muzeum-geologiczne.polsl.pl/index_3.htm Muzeum Geologii Złóż imienia Czesława Poborskiego na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach]
-
* Zumi.pl: [http://www.zumi.pl/,woj.%20Pomorskie_K%B3odawa%201,,17.6363264,53.7478656,1,7,namapie.html?cId=7cc47733486909fdb6c9003500009c380000280007326210&sId=&moreCities=1 Kłodawa w powiecie chojnickim] &bull; [http://www.zumi.pl/,koronowo,,17.93984,53.3133952,1,9,namapie.html?cId=&sId=&moreCities=1 Koronowo k. Bydgoszczy]
+
* Polski Serwis Meteorytów – [http://www.ptmet.org.pl/old/psm/ PSM]
-
* [http://www.woreczko.pl/meteorites/references/Meteoryt/Meteoryt-TOC.htm Spis zawartości numerów METEORYTU od 2003 roku]
+
* astroblemy.pl – [http://astroblemy.pl/koscierzyna.htm Astroblem Kościerzyny]
 +
 
 +
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kłodawa_(powiat_chojnicki) Kłodawa (powiat chojnicki)] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Meteoryt_Kłodawa Meteoryt Kłodawa]
 +
 
 +
* Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) – [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?sea=%2A&sfor=types&ants=&falls=&valids=&stype=exact&lrec=100&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=Relict+meteorites&mblist=All&rect=&phot=&snew=0&pnt=Normal%20table&dr=&page=0 meteoryty reliktowe (''relict meteorite'')]
 +
<!-- * Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) – meteoryt wątpliwy (''Doubtful meteorite'') [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=18912 Quedlinburg] -->
 +
 
-
==== Co jeszcze na stronę? ====
+
{{Co jeszcze na stronę}}
-
* wyjaśnić co to jest za meteoryt Spreewald --[[Użytkownik:Wiki woreczko|Wiki woreczko]] 18:14, 5 sty 2011 (CET)
+
* co to jest meteoryt Spreewald
 +
* ''Dziennik Łódzki''
[[Category:Pseudometeoryty]]
[[Category:Pseudometeoryty]]
 +
[[Category:Niepotwierdzone]]

Aktualna wersja na dzień 21:00, 11 lip 2024

3i

Pseudo-(paleo)-meteoryt?

Fragment (~2,42 kg) pseudometeorytu Kłodawa w kolekcji Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (fot. Szymon Kozłowski)

Rdzeń wiertniczy zawierający fragmenty metalicznego żelaza wydobyty z głębokości kilkuset metrów podczas wykonywania odwiertów. Początkowo był on uważany za meteoryt! Ale meteorytem nie jest.


Fragment publikacji Doktór et at. (1986), o astroblemie Kościerzyny, dotyczący okoliczności znalezienia „meteorytu Kłodawa”:

«

(…) W trakcie realizacji prac wiertniczych w rejonie Kłodawy (otwór Kłodawa 5-kt) dokonano sensacyjnego odkrycia. W dniu 29.10.1986 r. w trakcie głębienia otworu natrafiono na meteoryt, co doprowadziło do urwania przewodu wiertniczego. Otwór Kłodawa jest zlokalizowany na południowym skraju pierścieniowej struktury Kościerzyny (ryc. 2). W trakcie dalszych prac wiertniczych wydobyto ok. 6 kg substancji meteorytowej, ale przypuszcza się, że znajdujący się w głębi meteoryt lub jego fragment ma znaczne rozmiary i dużą masę – rzędu kilkunastu lub więcej ton (6)[1]. Meteoryt nawiercono na głębokości ok. 240 m, pod mułkami oligoceńskimi. Badania laboratoryjne wykazały, że należy go zaliczyć do grupy meteorytów żelazisto-kamiennych (6)[1](…)

»


Informacja z portalu PSM:[2]

«

(…) Na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach (ul. Akademicka 2) znajduje się niewielkie muzeum minerałów. W jednej z gablot umieszczono skromną kolekcję meteorytów. Można zobaczyć tu meteoryty żelazno-kamienne – Quedlinburg (okaz całkowity), Brenham[3] (płytka), meteoryty żelazne – Zacatecas[4] (połówka z przekrojem), [Xiquipilce][5] (płytka), [Spreewald][6] (płytka), Canyon Diablo[7] (duża płytka), meteoryty kamienne – Pułtusk (3 okazy całkowite), tektyty Indochinity (2 okazy). W gablocie znajduje się również żelazna, szlifowana płytka podpisana jako Koronowo k. Bydgoszczy – jest to pseudometeoryt, prawdopodobnie zwany również Kłodawa – z wyglądu idealnie przypomina oktaedryt bardzo gruboziarnisty, ale ma zbyt mało niklu jak na meteoryt. Ten kawałek żelaza został przypadkiem wydobyty z głębokości kilkuset metrów podczas wykonywania odwiertów. Wstępne badania wykluczają jego pochodzenie kosmiczne, ale kto wie (…)

»


Kwartalnik Meteoryt

W Meteorycie nr 1 z 2003 roku, Andrzej S. Pilski (w komentarzu do artykułu Leśniakiewicza) wspominając o pseudometeorycie Kłodawa, zwraca uwagę, że w pewnych jego częściach zawartość niklu była jednak większa i zbliżona do zawartości w prawdziwych meteorytach.

O pseudometeorycie Kłodawa jest jeszcze krótka wzmianka w kwartalniku Meteoryt nr 4 z 1993 roku.

Jednak nie meteoryt

Analizy przeprowadzone na wydobytym rdzeniu (Starnawska et al. 2008) rozwiewają nadzieje na meteorytowe pochodzenie wydobytej bryły. Okoliczności jej wydobycia oraz wyniki badań jednoznacznie wskazują, że wyglądająca na meteoryt substancja, jest pochodzenia antropogenicznego. Fragmenty wniosków końcowych (Starnawska et al. 2008):

«

(…) Jeśli weźmiemy pod uwagę zapis, jaki znajduje się w dzienniku wiercenia 5Kł z 29.10.1986 r. (za Kasińskim i in., 1987), informujący, iż w trakcie wiercenia otwór został skrzywiony i że nastąpiła awaria związana z urwaniem się narzędzia wiertniczego, w wyniku czego otwór przewiercano ponownie, stosując dwie średnice koronki 132 mm i 93 mm, wysoce prawdopodobne jest, że w rdzeniu znajduje się złom pochodzący ze zwiercanego aparatu wiertniczego oraz innych elementów metalowych, które się tam znalazły.

Uzasadnieniem antropogenicznego pochodzenia badanej materii jest obecność znacznej ilość różnej wielkości wiórów wśród elementów widocznych w przekroju rdzenia. Jak wynika z badań w mikroobszarze, ich skład chemiczny jest zróżnicowany, co świadczy o tym, że znajdują się w nim fragmenty skorodowanej stali oraz żeliwa. W żadnym wypadku skład ten nie odpowiada składom meteorytów żelaznych czy też żelazno-kamiennych. Jednoznacznie potwierdza taką genezę wynik porównania składu chemicznego badanego fragmentu rdzenia i żeliw oraz stali narzędziowych. Wskazuje on na znaczne podobieństwo. Obserwacje struktur związanych z obróbką, struktur korozyjnych oraz struktur trawienia także taki wniosek potwierdzają.

(…) W związku z tym tzw. meteoryt Kłodawa powinien zostać wykreślony z muzealnego wykazu meteorytów. Będzie on jednak nadal przechowywany jako świadectwo procesów, które mogą zachodzić w trakcie wiercenia.

»


Gdyby pseudometeoryt Kłodawa okazał się meteorytem, należało by wtedy zaliczyć go do grupy paleometeorytów, do tzw. meteorytów reliktowych (relict meteorite) lub meteorytów kopalnych (fossil meteorite). Więcej o tego typu meteorytach w opisie paleometeorytów.


Mniej znane okoliczności zdarzenia opisał Marek Żbik w swej najnowszej książce (Żbik 2020) (pisownia oryginalna):

«

(…) Szczęście uśmiechnęło się dla autora, który dla wyjaśnienia zagadki dotarł do źródeł zdarzenia. Cała ta tajemnicza historia okazałą się prozaicznie prosta. Tego dnia, kiedy prowadzono wiercenia, pogoda na wiertni była niemiernie upalna, a w miejscowym sklepie GS-u zabrakło napojów orzeźwiających. Jedynym płynem mogącym ugasić pragnienie załogi był radziecki szampan. Nic więc dziwnego, że po spożyciu tego typu orzeźwiającego płynu i przy chwili nieuwagi bogata w diamenty koronka wiertnicza została zwiercona i roztopiona w wyniku tarcia obracającego się przewodu wiertniczego. Wypadek, rzecz jasna, pozostał tajemnicą, a następujące po nim wiercenie wykazało występowanie egzotycznego składu masy tajemniczego meteorytu. (…)

»



Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Kłodawa, Kościerzyna

lokalizacja otworu Kł-5

Orientacyjna lokalizacja struktury Kościerzyny[8]

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Kłodawa w powiecie chojnickim (53°44'45″N, 17°38'09″E).

Koronowo k. Bydgoszczy.


Galerie

Rdzeń z fragmentami pseudometeorytu Kłodawa (źródło: Starnawska et al. 2008)


Bibliografia

  • Doktór Stanisław, Graniczny Marek, Kucharski Robert, (1989), Astroblem Kościerzyny, Przegląd Geol., 37(11), 1989, s. 571-574. Plik pgF; plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Dziennik Łódzki, (1987), Meteoryt z Kłodawy, nr 2, 1987, s. 3. Plik lLib.
  • Karwowski Łukasz, (1996), Czy rzeczywiście „coś” spadło z nieba w Kłodawie koło Chojnic?, Mat. Konf. XVI Terenowa Szkoła Geologów Uniwersytetu Śląskiego, Morsko 1996, s. 50-51.
  • Kasiński Jacek R., Piwocki Marcin, Przeniosło Stanisław, (1987), Odkrycie meteorytu w Kłodawie koło Chojnic, Przegląd Geol., 35(1), 1987, s. 1-2. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Leśniakiewicz Robert K., (2003), Paleometeoryty ze śmietnika, Meteoryt, 1, 2003, s. 23–24.[9] Plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (1993), Meteoryty w polskich kolekcjach – grudzień 1993, Meteoryt, 4, 1993, s. 20-24. Plik PDF.
  • Starnawska Ewa, Mizerski Włodzimierz, Karwowski Łukasz, (2008), Meteoryt Kłodawa – gość z Kosmosu czy obiekt pochodzenia ziemskiego, Przegląd Geol., 56(1), 2008, s. 53-57. Plik PDF.
  • Stępniewski Marian, (2001), Meteoryty kopalne, streszczenie referatu, I Seminarium Meteorytowe, 26-27 kwietnia, Olsztyn 2001, Wyd. PIG, 2001, s. 47-48.
  • Żbik Marek, (2020), Meteory i meteoryty, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ss. 212 (s. 75). ISBN 978-83-01-20792-2.

Przypisy

  1. ^ a b Kasiński et al. (1987)
  2. ^ Polski Serwis Meteorytów – Wystawa w Gliwicach
  3. ^ meteoryt żelazno-kamienny Brenham, znalezisko z 1882 roku w USA; pallasyt PMG-an, TKW 4,3 tony
  4. ^ meteoryt żelazny Zacatecas (1792), znalezisko z 1792 roku w Meksyku; typ Iron-ung, TKW 1 tona; patrz → Brezina (1896)
  5. ^ meteoryt żelazny Toluca (syn. Ocatitlan, Xiquipilco), znalezisko z 1776 roku w Meksyku; typ IAB-sLL, TKW 3 tony; patrz → Brezina (1896)
  6. ^ nie udało się zidentyfikować co to za meteoryt!?
  7. ^ meteoryt żelazny Canyon Diablo, znalezisko z 1891 roku w USA; typ IAB-MG, TKW 30 ton; powiązany z kraterem Barringer (Meteor Crater)
  8. ^ Doktór et al. (1989)
  9. ^ o sensowności poszukiwania meteorytów w kopalnianych odpadach; o pseudometeorytach; o strukturze impaktowej niedaleko pokładów soli w Kłodawie

Zobacz również

Linki zewnętrzne


  • co to jest meteoryt Spreewald
  • Dziennik Łódzki
Osobiste