(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Pułtusk (L)
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
m (→Jednak Pułtusk) |
||
| (Nie pokazano 10 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | {{ | + | __NOTOC__ |
| + | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
| + | == Nietypowy Pułtusk spod Pułtuska == | ||
| + | [[Grafika:Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig0).jpg|240px|thumb|Okaz (dwie pasujące do siebie części) (źródło: Kuś 2015)]] | ||
| + | Istniało podejrzenie, że okaz meteorytu, opisany w kwartalniku ''Meteoryt'' (Kuś 2015), znaleziony na obszarze {{Txt2Img|Pultusk_(elipsa_spadku).jpg|elipsy spadku}} meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]], pochodzi z innego spadku. Wstępne oględziny sugerowały, że jest on chondrytem zwyczajnym typu '''L''', natomiast meteoryt Pułtusk jest typu H5 (lub nawet brekcją H3.8-6). | ||
| + | |||
| + | Na znaleziony 23 listopada 2015 roku okaz składały się dwie pasujące do siebie części o wagach {{Txt2Img|Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig1).jpg|290}} i {{Txt2Img|Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig2).jpg|380 g}} (łącznie {{Txt2Img|Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig0).jpg|670 g}}). Paweł Kuś wykopał je w odległości niecałego metra od siebie, z głębokości 16-20 cm. Obie połówki są względnie mało zwietrzałe z dobrze zachowanymi fragmentami skorupy obtopieniowej. Na przekroju widać jasne, niezbrekcjowane {{Txt2Img|Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig3).jpg|wnętrze}} (Kuś 2015). | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ''Inf. prywatna (październik 2017 roku)'': Przeprowadzona [[Meteoryty/Klasyfikacja|klasyfikacja]] dała wynik '''H'''. Planowane są dalsze badania {{Wielokropek}} | ||
| + | |||
| + | === Jednak Pułtusk === | ||
| + | |||
| + | Przeprowadzone wyniki analiz wskazują, że okaz znaleziony przez Piotra Kusia, jest jednak okazem z [[Pultusk (Pułtusk)|deszczu pułtuskiego]] (Przylibski et al. 2016, 2018). W 2018 roku autorzy Tadeusz Przylibski i Katarzyna Łuszczek zaprezentowali wyniki swoich badań na [[Bibliografia/Konferencje i seminaria|X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku]]. Fragment streszczenia ich referatu (wyróżnienia w tekście [[Redakcja]]): | ||
| + | {{BQuote-begin |max-width=800px}} | ||
| + | {{Wielokropek}} '''Znalezione przez Piotra Kusia w 2015 roku okazy meteorytu są niewątpliwie częścią spadku pułtuskiego z 30.01.1868 r.''' Badany okaz można sklasyfikować jako chondryt zwyczajny H5, W2, S2. Podobnie, jak przedstawiła to obszernie w swojej pracy doktorskiej Agata Krzesińska (2013)<ref>Krzesińska (2014)</ref> autorzy stwierdzili, że badaną skałę charakteryzuje zróżnicowany stopień szokowy – od S1 do S2/3, jak również obecność klastu (chondry?) chromitowo-plagioklazowego skały niezrównoważonej, scharakteryzowanej przez Krzesińską (2013) jako materiał należący do typu petrograficznego H3.8. Ze względu na obecność klastu skały typu H3.8, mimo braku widocznych makroskopowo cech brekcji, badany okaz można uznać za zbrekcjowany. | ||
| + | |||
| + | W składzie badanego fragmentu chondrytu Pułtusk autorzy zidentyfikowali krzemiany: oliwin, diopsyd, enstatyt i klinoenstatyt oraz oligoklaz, tlenki: chromit (i spinel), siarczki: troilit, fazy mineralne stopu FeNi: kamacyt i taenit, a także fosforany: merryllit i apatyt. Skład chemiczny kryształów oliwinu, a także piroksenów nisko i wysoko wapniowych oraz plagioklazów (o składzie oligoklazu) potwierdza, że badany okaz pochodzi ze spadku pułtuskiego i stanowi skałę, którą należy zaliczyć do typu petrograficznego H5. | ||
| + | {{BQuote-end}} | ||
| + | |||
| + | ;Jednak, pomimo dosyć nietypowego wyglądu, znaleziony przez Piotra Kusia okaz jest kolejnym okazem meteorytu [[Pułtusk]]. | ||
| + | |||
| + | Wielokrotnie znajdowano na obszarach obfitych spadków okazy innych typów, pochodzące z innych spadków. Zjawisko to często występuje na elipsach spadków wielu meteorytów pustynnych, np.: JaH 073{{MBD-record|name=JaH 073}}, JaHa 091{{MBD-record|name=JaH 091}}. Nie można więc wykluczyć, że na obszarze spadku meteorytu Pułtusk, mogą być znajdowane okazy z innych spadków. | ||
| + | |||
| + | == Galerie == | ||
| + | |||
| + | Okaz meteorytu „Pułtusk (L)” (źródło: Kuś 2015) | ||
| + | <gallery caption="" widths="240px" heights="160px" perrow="3"> | ||
| + | File:Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig1).jpg|Mniejszy fragment (290 g) | ||
| + | File:Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig2).jpg|Większy fragment (380 g). Dobrze zachowana skorupa obtopieniowa | ||
| + | File:Pułtusk_(L)_(Kuś_2015_fig3).jpg|Mało zwietrzałe, jasne wnętrze meteorytu | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | <br clear="all"/> | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * Kuś Piotr, '''Wyjątkowe okazy Pułtuska''', ''Meteoryt'', 4, 2015, s. 10-11. Plik {{Link-Meteoryt |r=15 |n=4}}. | + | * Krzesińska Agata, (2014), '''Deformacja i metamorfizm meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|pułtuskiego]]''', praca doktorska, Instytut Nauk Geologicznych PAN, 2014. |
| + | |||
| + | * Kuś Piotr, (2015), '''Wyjątkowe okazy Pułtuska''', ''Meteoryt'', 4, 2015, s. 10-11. Plik {{Link-Meteoryt|r=15|n=4}}. | ||
| + | |||
| + | * Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, (2016), '''Wyjątkowe okazy meteorytu [[Pułtusk (L)|Pułtusk]], a stan meteorytyki i planetologii w Polsce''', ''Meteoryt'', 4, 2016, s. 15-21. Plik {{Link-Meteoryt|r=16|n=4}}. | ||
| + | |||
| + | * Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, (2018), '''Wyniki badań mineralogicznych i petrologicznych [[Pułtusk (L)|nowych okazów]] meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] w 150 rocznicę spadku''', ''Przegląd Geol.'', 66(6), 2018, s. 368-378. Plik [http://www.pgi.gov.pl/dokumenty-pig-pib-all/publikacje-2/przeglad-geologiczny/2018/czerwiec-7/5963-wyniki-badan-mineralogicznych-i-petrologicznych.html PDF]. | ||
| + | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | |||
| + | == Zobacz również == | ||
| + | |||
| + | * meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)]] | ||
[[Category:Doniesienia]] | [[Category:Doniesienia]] | ||
| - | |||
Aktualna wersja na dzień 11:26, 15 gru 2024
Nietypowy Pułtusk spod Pułtuska
_(Ku%C5%9B_2015_fig0).jpg)
Istniało podejrzenie, że okaz meteorytu, opisany w kwartalniku Meteoryt (Kuś 2015), znaleziony na obszarze elipsy spadku meteorytu Pułtusk, pochodzi z innego spadku. Wstępne oględziny sugerowały, że jest on chondrytem zwyczajnym typu L, natomiast meteoryt Pułtusk jest typu H5 (lub nawet brekcją H3.8-6).
Na znaleziony 23 listopada 2015 roku okaz składały się dwie pasujące do siebie części o wagach 290 i 380 g (łącznie 670 g). Paweł Kuś wykopał je w odległości niecałego metra od siebie, z głębokości 16-20 cm. Obie połówki są względnie mało zwietrzałe z dobrze zachowanymi fragmentami skorupy obtopieniowej. Na przekroju widać jasne, niezbrekcjowane wnętrze (Kuś 2015).
Inf. prywatna (październik 2017 roku): Przeprowadzona klasyfikacja dała wynik H. Planowane są dalsze badania (…)
Jednak Pułtusk
Przeprowadzone wyniki analiz wskazują, że okaz znaleziony przez Piotra Kusia, jest jednak okazem z deszczu pułtuskiego (Przylibski et al. 2016, 2018). W 2018 roku autorzy Tadeusz Przylibski i Katarzyna Łuszczek zaprezentowali wyniki swoich badań na X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku. Fragment streszczenia ich referatu (wyróżnienia w tekście Redakcja):
(…) Znalezione przez Piotra Kusia w 2015 roku okazy meteorytu są niewątpliwie częścią spadku pułtuskiego z 30.01.1868 r. Badany okaz można sklasyfikować jako chondryt zwyczajny H5, W2, S2. Podobnie, jak przedstawiła to obszernie w swojej pracy doktorskiej Agata Krzesińska (2013)[1] autorzy stwierdzili, że badaną skałę charakteryzuje zróżnicowany stopień szokowy – od S1 do S2/3, jak również obecność klastu (chondry?) chromitowo-plagioklazowego skały niezrównoważonej, scharakteryzowanej przez Krzesińską (2013) jako materiał należący do typu petrograficznego H3.8. Ze względu na obecność klastu skały typu H3.8, mimo braku widocznych makroskopowo cech brekcji, badany okaz można uznać za zbrekcjowany.
W składzie badanego fragmentu chondrytu Pułtusk autorzy zidentyfikowali krzemiany: oliwin, diopsyd, enstatyt i klinoenstatyt oraz oligoklaz, tlenki: chromit (i spinel), siarczki: troilit, fazy mineralne stopu FeNi: kamacyt i taenit, a także fosforany: merryllit i apatyt. Skład chemiczny kryształów oliwinu, a także piroksenów nisko i wysoko wapniowych oraz plagioklazów (o składzie oligoklazu) potwierdza, że badany okaz pochodzi ze spadku pułtuskiego i stanowi skałę, którą należy zaliczyć do typu petrograficznego H5.
- Jednak, pomimo dosyć nietypowego wyglądu, znaleziony przez Piotra Kusia okaz jest kolejnym okazem meteorytu Pułtusk.
Wielokrotnie znajdowano na obszarach obfitych spadków okazy innych typów, pochodzące z innych spadków. Zjawisko to często występuje na elipsach spadków wielu meteorytów pustynnych, np.: JaH 073[2], JaHa 091[3]. Nie można więc wykluczyć, że na obszarze spadku meteorytu Pułtusk, mogą być znajdowane okazy z innych spadków.
Galerie
Okaz meteorytu „Pułtusk (L)” (źródło: Kuś 2015)
_(Ku%C5%9B_2015_fig1).jpg) Mniejszy fragment (290 g) |
_(Ku%C5%9B_2015_fig2).jpg) Większy fragment (380 g). Dobrze zachowana skorupa obtopieniowa |
_(Ku%C5%9B_2015_fig3).jpg) Mało zwietrzałe, jasne wnętrze meteorytu |
Bibliografia
- Krzesińska Agata, (2014), Deformacja i metamorfizm meteorytu pułtuskiego, praca doktorska, Instytut Nauk Geologicznych PAN, 2014.
- Kuś Piotr, (2015), Wyjątkowe okazy Pułtuska, Meteoryt, 4, 2015, s. 10-11. Plik PDF.
- Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, (2016), Wyjątkowe okazy meteorytu Pułtusk, a stan meteorytyki i planetologii w Polsce, Meteoryt, 4, 2016, s. 15-21. Plik PDF.
- Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, (2018), Wyniki badań mineralogicznych i petrologicznych nowych okazów meteorytu Pułtusk w 150 rocznicę spadku, Przegląd Geol., 66(6), 2018, s. 368-378. Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryt Pultusk (Pułtusk)
.jpg){kind=link}