O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 10:22, 13 maj 2011

Na bieżąco będą tu zamieszczane informacje dotyczące stopnia zawansowania badań nowego polskiego meteorytu Sołtmany i wyniki dostępnych analiz.

Zarząd Polskiego Towarzystwa Meteorytowego pragnie serdecznie podziękować wszystkim osobom i instytucjom zaangażowanym w pozyskaniu materiału do badań i pomoc. Szczególne podziękowania składamy panu Romanowi Rzepce i jego żonie Annie.

Zespół badawczy

Do zbadania pozyskanych próbek zawiązał się zespół naukowców z kilku polskich ośrodków badawczych (Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Śląski, Muzeum we Fromborku)^[1]:

• prof. Tadeusz Przylibski
• prof. Łukasz Karwowski
• prof. Ryszard Kryza
• prof. Jerzy Wojciech Mietelski
• dr Tomasz Jakubowski
• dr Andrzej S. Pilski
• mgr Katarzyna Łuszczek

Do współpracy i przepowadzenia części analiz zostało włączonych również kilka osób z ośrodków zagranicznych.

Wstępne ustalenia

Według wstępnych oględzin meteoryt Sołtmany to chondryt zwyczajny typu H5

• (12 maj) Jest to chondryt raczej typu petrologicznego 5. Podobny do Pułtuska, ale ma gorsze chondry - gorzej zachowane. Głównie oliwinowe, niekompletne. Fazy metalicznej trochę jest tak, że może wskazywać na typ H lub bogaty w żelazo L. Raczej H5. Zszokowanie nie za duże. Faza metaliczna, troilit, chromit oraz miedź w fazie metalicznej^[2].

Plan działań

Cały zakupiony materiał^[3] do badań został przeznaczony na następujące analizy:

• część materiału została pocięta w celu przygotowania ich do badań (cięcie wykonał Marcin Cimała, który dysponuje odpowiednim sprzętem i doświadczeniem) - początek maja. Część fragmentów została już przekazana prof. Karwowskiemu w celu wykonania płytek cienkich i przprowadzenia badań pod mikroskopem.

• na początku został również wykonany opis makroskopowy okazów (K.Łuszczek i T.Jakubowski) - początek maja

• płytki cienkie (TS, thin slice) zostaną wykonane na Wydziale Geologii UW; zostaną przeprowadzone analizy mikroskopowe i mikrosondowe w celu określenia składu poszczególnych minerałów. Analizy na mikrosondzie^[4] w Warszawie przeprowadzi Ł.Karwowski. Część analiz wykona T.Przylibski we Wrocławiu, ewentualne dodatkowe analizy przeprowadzi R.Kryza - początek maja. Prof. Karwowski otrzymał już materiał do badań.

• część materiału zostanie przebadana w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie pod kierunkiem W.Mietelskiego^[5]; przeprowadzone zostaną badania na kosmogeniczne izotopy krótkożyciowe; ich celem jest określenie czasu przebywania meteoroidu w przestrzeni kosmicznej tzw. CRE age (cosmic-ray exposure age)^[6]; badania są nieniszczące i ten fragment posłuży później do innych badań; początek maja

• jeden z fragmentów został sproszkowany na Politechnice Wrocławskiej i wysłany do laboratorium w Kanadzie do analizy chemicznej bulk composition; badania zostaną przeprowadzone na spektrometrze mas (ICP MS)^[7]; połowa maja

• w czwartek, z inicjatywy prof. Marka Lewandowskiego, 12 maja w Krakowie podczas seminarium w siedzibie ING PAN^[8] zostaną dokonane badania własności magnetycznych meteorytu Sołtmany.

Wyniki analiz przeprowadzonych w Kanadzie będą gotowe po około miesiącu; wyniki analiz krótkożyciowych izotopów - po kilku tygodniach.

Trwają poszukiwania laboratorium, które przeprowadzi analizy izotopowe. Jest bardzo prawdopodobne, że analizy te zostaną przeprowadzone w laboratorium w Tokio.

Galeria

Meteoryt Sołtmany

Fragment przygotowany do wykoniania płytki cienkiej (fot. Eligiusz Szełęg)

Pojedyncze chondry, ziarna metalu i troilitu oraz widoczne początki wietrzenia meteorytu (fot. Eligiusz Szełęg)

Fragment meteorytu (fot. Marcin Cimała)

Fragment meteorytu (fot. Marcin Cimała)

Fragment meteorytu (fot. Marcin Cimała)

Przypisy

1. ^ większość zaangażowanych w badania naukowców to członkowie Polskiego Towarzystwa Meteorytowego
2. ^ o minarałach w meteorytach - meteorite minerals
3. ^ kupiono wszystkie fragmenty, około 190 gram, które zaoferowała na sprzedaż pani Alfreda. Kilka fragmentów zostawiła sobie "na pamiątkę", natomiast masę główną, jak deklarowała, sprzeda panu Pilskiemu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami
4. ^ Mikrosonda (microprobe)
5. ^ część badań wykona Dr. Matthias Laubenstein z Laboratori Nazionali del Gran Sasso z Włoch, który już otrzymał próbki
6. ^ CRE age - cosmic-ray exposure age
7. ^ metoda ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) - Spektrometria mas
8. ^ seminarium naukowe rozpocznie się w dniu 12 maja o godzinie 11:15 w siedzibie ING PAN O/B Kraków przy ulicy Senackiej 1; prelegenci Pierre Rochette i Jérôme Gattacceca; ING PAN seminaria

Linki zewnętrzne

• Relacja na żywo z przebiegu badań meteorytu Sołtmany na Facebook'u - Polskie Towarzystwo Meteorytowe