O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 17:55, 26 lip 2013

Deszcz meteorytów - znaleziono "tylko" kilka okazów!

Blansko →
Fragment meteorytu w zbiorach muzeum w Brnie (Tuček 1981)
Spadek
Lokalizacja	Czechy, Jihomoravsky
Położenie[1]	49°22'N, 16°38'E
Data	25 listopada 1833, 18:30
Uwagi	deszcz meteorytów
Charakterystyka
Typ	chondryt zwyczajny, H6
Masa	470 g
Liczba okazów	kilka okazów
Meteoritical Bulletin Database

Spadek 25 listopada 1833 roku około 18:30 po południu w miejscowości Blansko. Według opisów bolidu i okoliczności spadku, prawdopodobnie spadło wiele kamieni (deszcz meteorytów), ale znaleziono tylko kilka małych okazów. Jest to chondryt zwyczajny typu H6.

Opis bolidu i okoliczności spadku znajdują się w Kuryerze Warszawskim z 15 stycznia 1834 roku (pisownia oryginalna):

(…) — Z Brynu^[2] opisują nam następuiące nader zadziwiające zjawisko: D. 25 Listopada r. z. miasto nasze nagle przerażone zostało nadzwyczajnym i tak żywym blaskiem, iż wzięto go zrazu za łunę pożaru. Lecz przeciągły i podobny do grzmotu trzask na powietrzu przekonał wkrótce wszystkich iż blask ten pochodził od meteoru, ludzie zaś znajduiący się podówczas na ulicach, widzieli całe Niebo oświeconem za strony północnej. Toż samo uważano w Butowitz, Austerlitz, i innych okolicznych wioskach na przestrzeni przeszło 80 mil kwadratowych. W powietrzu ukazało się ogniste iakieś ciało, które w spadaniu swoiem coraz nie przestawało się zwiększać, tak iż wreszcie zdawało się całym domem. Spadało iedno po drugiem mnóstwo takichże meteorów. Blask ich tak był rażącym, iż zupełnie ćmiły oczy, a towarzyszące odgłosy piorunów, słyszano na kilkanaście mil do koła. Konie stawały nieruchome, i sami nawet ludzie padali ze strachu o ziemię, lub modlili się w klęczkach. Długo iednakże na miejscu tego zjawiska, nie znajdowano żadnych aerolitów, i dopiero w 11 dni później, udało się Doktorowi Rejchenbach^[3] znaleść ieden z tych kamieni, których później znajdzie się bezwątpienia i więcej.

Bezpośrednio po spadku znaleziono 8 kamieni o łącznej wadze około 350 g. W 1866 roku znaleziono jeszcze jeden okaz o wadze 120 g (Koblitz). Całkowita masa wszystkich okazów (TKW, total known weight) wynosi tylko 470 g! Pierwsze analizy meteorytu wykonywał Berzelius (1834).

Największe fragmenty meteorytu znajdują się w zbiorach: Brno - 125 g, Tübingen - 76,4 g, Wiedeń - 69 g i Berlin - 26,4 g.

Dziwi mała ilość znalezionych okazów i ich wielkość (Tuček 1981). Z opisu bolidu wynika, że był to deszcze meteorytów i powinno być ich więcej i większe!?

Karl (Carl) Ludwig Friedrich von Reichenbach

Związki barona von Reichenbach^[4] z meteorytem Blansko nie są przypadkowe. Ten urodzony w Stuttgarcie niemiecki chemik, geolog, metalurg, przedsiębiorca i filozof, trochę ekscentryk, wiele lat spędził w Blansko. Od 1821 roku pracował w tamtejszej hucie, gdzie zajmował się m.in. procesem produkcji i surowcami. Sporządził mapy geologiczne tego rejonu pod kątem złóż. Interesował się procesami destylacji substancji organicznych, miał kilka ważnych odkryć w tej dziedzinie. Pasjonował się chorobami układu nerwowego i "magnetyzmem zwierzęcym". Późniejsze zbytnie zaangażowanie się w badania pozazmysłowe i wpływ kosmosu na istoty żywe spowodowały, że inne jego osiągnięcia są trochę niedoceniane.

Spadek meteorytu Blansko 15 listopada 1833 roku doprowadził Reichenbacha do zainteresowania się meteorytami. Zgromadzony majątek pozwolił mu w późniejszych latach poświęcić się ich badaniom i zbieraniu. Opublikował wiele prac poświęconych meteorytom.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

© Jan Woreczko & Wadi

(A) Austerlitz, (B) Blansko, (L) Lipůvka, (Z) Závist

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Blansko (niem. Blanz), Lipůvka^[5], Slavkov u Brna (niem. Austerlitz, pol. Sławków), Závist.

W wyniku poszukiwań zorganizowanych przez Reichenbacha znaleziono 8 okazów w okolicach wsi Závist około 5 km na zachód od Blansko. Pierwszy okaz (byl spálený čertem) znalazł okoliczny chłop 11 dni po spadku. W czasie kilkudniowych poszukiwaniach brało udział kilkadziesiąt (do 120) osób, w okolicach wsi znaleziono jeszcze dodatkowo 7 sztuk. Znalezione okazy/fragmenty miały od 4 do 77 gramów. (Tuček 1981)

33 lata po spadku w 1866 roku, J. Wankel lekarz z huty w Blansko, znalazł 125 g okaz, który trafił do zbiorów muzeum w Brnie.

Bibliografia

• Berzelius Jöns Jacob, (1834), Ueber Meteorsteine. Annalen der Physik, 33, Bd. 109, 1834, s. 1-32, 113-148. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Kurjer Warszawski, (1834), nr 14 (15 stycznia 1834), s. 75. Plik DjVu.

• Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.

• +Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefaktenkunde, (1834), Meteorstein fall bei Blansko in Mähren. Erste Heft, 1834, s. 125-126.^[6] Plik Google Books.

• von Reichenbach Freiherr^[4], (1865), Geschichte des Meteoriten von Blansko, nebst Anleitung zu methodischer Aufsuchung frisch niedergefallener Meteoriten. Annalen der Physik, 124, Bd. 200, 1865, s. 213-234. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269, (s. 182-186, 227). Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  (tablice
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  ).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Blansko
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Blansko

• Wikipedia (CS) - Blansko  ●  Slavkov u Brna (Austerlitz)
• Wikipedia (DE) - Karl Ludwig Friedrich Freiherr von Reichenbach