PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Nerft

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
-
{{Strona w budowie}}
 
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Nerft
  | nazwa = Nerft
Linia 20: Linia 19:
-
Pierwsze doniesienie o spadku zamieścił Grewingk (1864)<ref>Grewingk (1864) zacytował doniesienie zamieszczone w&nbsp;''Riga'schen Zeitung'' nr&nbsp;6 z kwietnia 1864 roku</ref> w&nbsp;swoim opracowaniu poświęconym meteorytom [[Buschhof]] i&nbsp;[[Pillistfer]]. Pełną relację ze spadku i&nbsp;wyniki analiz opublikował Kuhlberg w&nbsp;1868 roku w&nbsp;publikacji poświęconej wynikom badań meteorytów Nerft, [[Lixna]] i&nbsp;Honolulu<ref>estońska ekspedycja na wyspy archipelagu Hawajów była świadkiem spadku meteorytu '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=11904 Honolulu]''' - chondryt zwyczajny L5, TKW 2,42&nbsp;kg, spadek 27 września 1825&nbsp;roku</ref>.
+
Pierwsze doniesienie o spadku zamieścił Grewingk (1864)<ref>Grewingk (1864) zacytował doniesienie zamieszczone w&nbsp;''Riga'schen Zeitung'' nr&nbsp;6 z kwietnia 1864 roku</ref> w&nbsp;swoim opracowaniu poświęconym meteorytom [[Buschhof]] i&nbsp;[[Pillistfer]]. Pełną relację ze spadku i&nbsp;wyniki analiz opublikował Kuhlberg w&nbsp;1868 roku w&nbsp;publikacji poświęconej wynikom badań meteorytów Nerft, [[Lixna]] i&nbsp;Honolulu<ref>za Tiirmaa (1994): ''E. Hoffman, student, a&nbsp;później profesor Uniwersytetu w&nbsp;Tartu nabył meteoryt Honolulu od wyprawy dookoła świata zorganizowanej przez O.E.&nbsp;Kotzebue w&nbsp;latach 1823-26. Meteoryt spadł, raczej szczęśliwie, 25 września 1825&nbsp;r. w&nbsp;obecności członków wyprawy''; '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=11904 Honolulu]''' - chondryt zwyczajny L5, TKW 2,42&nbsp;kg, spadek 27 września 1825&nbsp;roku</ref>.
=== Okoliczności spadku ===
=== Okoliczności spadku ===
Linia 32: Linia 31:
Masa główna meteorytu znajduje się w zbiorach Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk w&nbsp;Tallinnie.
Masa główna meteorytu znajduje się w zbiorach Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk w&nbsp;Tallinnie.
 +
:{| style="font-size:85%"
 +
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz MetBase)
 +
|-
 +
| Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. || 4964 g [main mass]
 +
|-
 +
| Vienna, Naturhist. Mus. || 1564 g
 +
|-
 +
| Paris, Mus. d'Hist. Nat. || 657 g
 +
|}
 +
Brak w zbiorach polskich.
-
 
+
Meteoryt ten znalazł się w&nbsp;przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o&nbsp;roboczym tytule ''Kosmolityka'' (Kosiński 2012).
-
Meteoryt ten znalazł się w&nbsp;przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o&nbsp;roboczym tytule ''Kosmolityka''.<ref>publikacja te nigdy się nie ukazała, część jej rękopisu znajduje się w&nbsp;archiwum PAN (Kosiński 2012)</ref>
+
-
<br clear="all"/>
+
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 83: Linia 90:
[[Grafika:Nerft_(Grewingk_1864).jpg|180px|thumb|Opis spadku meteorytu (źródło:&nbsp;Grewingk&nbsp;et&nbsp;al.&nbsp;1864)]]
[[Grafika:Nerft_(Grewingk_1864).jpg|180px|thumb|Opis spadku meteorytu (źródło:&nbsp;Grewingk&nbsp;et&nbsp;al.&nbsp;1864)]]
* {{Grewingk (1864)}}
* {{Grewingk (1864)}}
 +
 +
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Kosiński (2012p)}}
* {{Kosiński (2012p)}}
* {{Kuhlberg (1868)}}
* {{Kuhlberg (1868)}}
 +
 +
* +Tiirmaa Reet, (1994), '''Kolekcja meteorytów Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk.''' ''Meteoryt'', 1, 1994, s. 6-10 (tłum. Michał Kosmulski). Plik [http://meteoryt.info/meteoryt194.pdf PDF].
* {{Заварицний (1952)}}
* {{Заварицний (1952)}}
Linia 103: Linia 114:
* meteorite.narodu.ru - [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР]
* meteorite.narodu.ru - [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР]
* Uniwersytet w Tartu, Estonia (University of Tartu, Estonia) - [http://www.ut.ee/en Tartu Ülikool, Eesti] {{SeparatorBull}} [http://www.ut.ee/BGGM/meteor.html Geoloogia-Muuseum]
* Uniwersytet w Tartu, Estonia (University of Tartu, Estonia) - [http://www.ut.ee/en Tartu Ülikool, Eesti] {{SeparatorBull}} [http://www.ut.ee/BGGM/meteor.html Geoloogia-Muuseum]
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Suwejniszki Suwejniszki]
+
 
* Wikipedia (LV) - [http://lv.wikipedia.org/wiki/Nereta Nereta]
* Wikipedia (LV) - [http://lv.wikipedia.org/wiki/Nereta Nereta]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Łotwa]]
[[Category:Łotwa]]

Wersja z 12:56, 13 sie 2013

Nerft
Spadek
Lokalizacja Łotwa
Położenie[2] 56°30'N, 21°30'E[1]
Data 12 kwietnia 1864 r., 04:45 (wtorek)
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny, L6
Masa 10,92 kg
Liczba okazów 2 okazy
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Poghel, Pohgel, Swajahn; po rosyjsku: Нерфт, po łotewsku: ?

Spadek meteorytów 12 kwietnia 1864 roku (wtorek) na Łotwie (chondryt zwyczajny, L6, TKW 10,92 kg).


Pierwsze doniesienie o spadku zamieścił Grewingk (1864)[3] w swoim opracowaniu poświęconym meteorytom BuschhofPillistfer. Pełną relację ze spadku i wyniki analiz opublikował Kuhlberg w 1868 roku w publikacji poświęconej wynikom badań meteorytów Nerft, Lixna i Honolulu[4].

Okoliczności spadku

Okoliczności spadku dwóch okazów meteorytu według Kuhlberga (1865, 1868).

Tuż przed wschodem słońca, przy bezchmurnym niebie, pracujący chłopi usłyszeli dziwne detonacje podobne do wystrzałów armatnich. W pobliżu Nerft na farmie Pohgel, gospodarz Jahn Kasak i jego trzej pomocnicy Jehkab Wilister, Dahn Leepin i Peter Grünwald, którzy budowali stodołę, zauważyli w odległości 375 kroków (Schritt), jak dziwny obiekt spadł na ziemię rozrzucając w powietrze glebę i trawę. Jehkab natychmiast podniósł kamień, który utworzył dziurę w ziemi 8-9 cali i ponad stopę głęboką. Według jego relacji, kamień wydzielał zapach prochu i był jeszcze bardzo ciepły, co poczuł przez wełniane rękawice. Znaleziony meteoryt ważył 13,77 funta[5] (około 5,639 kg).
W odległości 700-1000 kroków na północ od punktu pierwszego spadku, na farmie Swajahn, kilka sekund później, trzech świadków: Peter Ehrgle i jego dwóch parobków Jahn Gasparowitsch i Mickkel Sahmar, widziało drugi spadający na ziemię kamień. On również wyrzucił w powietrze ziemię i piasek. Zimna, warząca 11,47 funta (ok. 4,697 kg) bryła wbiła się w glebę na głębokość stopy.


Masa główna meteorytu znajduje się w zbiorach Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk w Tallinnie.

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 4964 g [main mass]
Vienna, Naturhist. Mus. 1564 g
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 657 g

Brak w zbiorach polskich.

Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(N) Nereta, (S) Svajāni

punkt spadku okazów podane przez Kuhlberga (1868)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Nereta (dawn. Past Nerft), Pilkalne, Svajāni (dawn. Swajahn). Rzeka Sussey (stara polska nazwa Susej).

Współrzędne dla meteorytu Nerft podane w Meteoritical Bulletin wskazują na punkt leżący około 240 km na zachód od rzeczywistego miejsca spadku meteorytów!

Według Kuhlberga (1868) meteoryty spadły w punktach (współrzędne w starym układzie odniesienia Ferro)[6]: Pohgel (Nr. I) 56°13'Br. 42°56'31"O.L.v.F., Swajahn (Nr. II) 56°14'Br. 42°57'31"O.L.v.F.


Plik:Narft map (Kuhlberg 1868).jpg
Mapa okolic spadku meteorytu Nerft (źródło: Kuhlberg 1868; zmodyfikowane)

Według Kuhlberga (1865, 1868) spadły dwa okazy meteorytu w miejscach (farmach) o nazwach Pohgel i Swajahn.

Położenia punktów spadku zaznaczonych na mapie różnią się nieznacznie od tych podanych w publikacji (Kuhlberg 1865, 1868). Punkty naniesione na mapę w Google Earth na podstawie współrzędnych z publikacji leżą dalej na wschód. Punkty spadku (+) Swajahn leży pomiędzy drogą a rzeką Sussey (stara polska nazwa Susej), natomiast punkt (+) Pohgel leży na tej samej szerokości, ale po lewej stronie rzeki.


Mapy


Bibliografia

  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
Opis spadku meteorytu (źródło: Grewingk et al. 1864)
  • Grewingk Constantin C.A. von, Schmidt Carl E.H., (1864), Ueber die Meteoriten-Fälle von Pillistfer, Buschhof und Igast in Liv- und Kurland (Mit zwei Tafeln und einer Karte.[7]), Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands, Erste Serie, Dritter Band, Dorpat 1864, s. 421-556.[8][9] Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • +Tiirmaa Reet, (1994), Kolekcja meteorytów Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk. Meteoryt, 1, 1994, s. 6-10 (tłum. Michał Kosmulski). Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ współrzędne dla meteorytu Nerft podane w Meteoritical Bulletin wskazują na punkt leżący około 240 km na zachód od rzeczywistego miejsca spadku meteorytów
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ Grewingk (1864) zacytował doniesienie zamieszczone w Riga'schen Zeitung nr 6 z kwietnia 1864 roku
  4. ^ za Tiirmaa (1994): E. Hoffman, student, a później profesor Uniwersytetu w Tartu nabył meteoryt Honolulu od wyprawy dookoła świata zorganizowanej przez O.E. Kotzebue w latach 1823-26. Meteoryt spadł, raczej szczęśliwie, 25 września 1825 r. w obecności członków wyprawy; Honolulu - chondryt zwyczajny L5, TKW 2,42 kg, spadek 27 września 1825 roku
  5. ^ w swojej publikacji Kuhlberg (1865, 1868) posługuje się funtem rosyjskim; 1 funt = 0,4095124 kg; Wikipedia - Funt (masa)
  6. ^ O.L.v.F. - östliche Länge v. Ferro; aby otrzymać współrzędne we współczesnym układzie należy od wartości długości geograficznej odjąć wartość 17°40', szerokość geograficzna pozostaje bez zmian; Wikipedia (EN) - Ferro Meridian
  7. ^ (dwie plansze i jedna mapa) mapy lokalizacji znalezisk okazów meteorytów PillistferBuschhof; na planszach rysunki okazów meteorytów Pillistfer, BuschhofIgast
  8. ^ artykuł ukazał się również w 1864 roku w formie osobnej publikacji: Grewingk Constantin von, Schmidt Carl, (1864), Ueber die Meteoritenfälle von Pillistfer, Buschhof und Igast in Liv- und Kurland (Mit zwei Tafeln und einer Karte.), Dorpat 1864, ss. 140. Plik hPDF; zbiory własne W&W
  9. ^ publikacja zawiera również krótką notatkę opisującą spadek meteorytu Nerft; Meteorsteinfall von Nerft in Kurland. 1864 April 12. (März 31.) bei Sonnenauigang (4 U. 45 M.), s. 554

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Nerft
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Nerft
Osobiste