PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Bolid wielkopolski

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
(→Bibliografia)
Linia 46: Linia 46:
* +Czajka Wiesław, (2013), '''Bolid wielkopolski. Okoliczności spadku meteorytu [[Morasko]]''', Wyd. nakładem własnym, Warszawa 2013.
* +Czajka Wiesław, (2013), '''Bolid wielkopolski. Okoliczności spadku meteorytu [[Morasko]]''', Wyd. nakładem własnym, Warszawa 2013.
 +
 +
* Czajka Wiesław, (2013), '''The [[Bolid wielkopolski|Wielkopolska Bolide]] and Halley’s Comet''', ''Meteorite'', 4, 2013, .
* Karwowski Łukasz, Brzustowicz Grzegorz J., (2009), '''Strzelce Krajeńskie - [[Bolid wielkopolski|średniowieczny deszcz meteorytów]]''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 59-66. Plik [http://www.ptmet.org.pl/wydawnictwa/2009%2012%20Karwowski.pdf PDF].
* Karwowski Łukasz, Brzustowicz Grzegorz J., (2009), '''Strzelce Krajeńskie - [[Bolid wielkopolski|średniowieczny deszcz meteorytów]]''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 59-66. Plik [http://www.ptmet.org.pl/wydawnictwa/2009%2012%20Karwowski.pdf PDF].
-
* +LaPaz Lincoln, (1956), '''The Canadian Fireball Procession of 1913 February 9''', ''Meteoritics'', vol. 1, nr 4, 1956. Plik [http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1956Metic...1..402L&defaultprint=YES&filetype=.pdf PDF].
+
* LaPaz Lincoln, (1956), '''The Canadian Fireball Procession of 1913 February 9''', ''Meteoritics'', vol. 1, nr 4, 1956, s. 402-405. Plik [http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1956Metic...1..402L PDF].
* +Ley Willy, (1984), '''W niebo wpatrzeni''', PIW, Warszawa 1984.
* +Ley Willy, (1984), '''W niebo wpatrzeni''', PIW, Warszawa 1984.

Wersja z 20:10, 26 sty 2014

Hipoteza o spadku deszczu meteorytów w 1305 roku

Hipoteza o obserwacji olbrzymiego bolidu w 1305 (?) roku w wyniku którego spadły meteoryty Tabarz, Przełazy, Morasko i Jankowo Dolne. Zdarzenie wiązane z doniesieniem Bierzwnik 1304.

Hipoteza bolidu wielkopolskiego

Hipoteza „Bolidu wielkopolskiego” (Czajka, astroblemy.pl; zmodyfikowane)

W 2001 roku Rainer Bartoschewitz (Bartoschewitz et al. 2001) porównując wyniki analiz składu chemicznego meteorytu Tabarz z danymi dla Moraska i Przełazów wysunął hipotezę, że te trzy meteoryt mają wspólne pochodzenie (patrz → Hipoteza Bartoschewitza). Meteoryty te są oktaedrytami gruboziarnistymi (Og, coarse octahedrites) typu IAB-MG. Również miejsca ich znalezienia (włączając meteoryt Jankowo Dolne o podobnym składzie) leżą niemal na jednej linii (patrz rysunek).

Niezależnie, w 2001 roku, ukazała się publikacja Jacka Brzustowicza (Czy cystersi z Bierzwnika widzieli meteoryt?) łącząca katalogowe wydarzenie Friedland 1304 (Grady 2000) z hipotezą, że w starych kronikach opisujących to wydarzenie jest mowa o bolidzie widzianym z Bierzwnika w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim (patrz → doniesienie Friedland 1304).

Z połączenia tych dwóch koncepcji, w 2010 roku Wiesław Czajka zaproponował hipotezę, że opisywaną w starych kronikach i katalogach kometę, obserwowaną w kwietniu 1305 roku (trzy dni przed i trzy dni po Wielkanocy), należy interpretować jako opis bolidu odpowiedzialnego za wspólny spadek meteorytów Tabarz, Przełazy i Morasko (patrz → hipoteza Bolid wielkopolski).


Notowano już w historii przypadki grupowego przelotu bolidów ("procesji"). Najsłynniejsze tego typu zjawisko opisał LaPaz[1]. Zdarzenie miało miejsce 9 lutego 1913 roku i widziane było nad Kanadą. Setki bolidów rozciągnięte na odcinku 160 km leciały na wysokości 56 km z prędkością 8 km/s.

Lokalizacja

<div class="GooglePlace" style="-moz-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; -webkit-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; box-shadow: 4px 4px 4px #CCC;; width:Błąd w wyrażeniu – nierozpoznane słowo „px”px">

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bierzwnik, (F) Freideburg (Saale)[2], (S) Strzelce Krajeńskie

współrzędne doniesienia Friedland podane w katalogach Kesselmeyer (1861) i Grady (2000)

Położenie meteorytów Tabarz, Przełazy, Morasko i Jankowo Dolne

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

</div>


Bibliografia

  • Bartoschewitz Rainer, (2001), Morasko – największy znany obszar rozrzutu na świecie?, Meteoryt, 4, 2001, s. 20. Plik PDF.
  • Czajka Wiesław, (2011), Weryfikowanie XIX-wiecznych katalogów spadków (Verification Catalogues of Meteorites and Firaballs from XIX Century), Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 16-24. Plik PDF.
  • Czajka Wiesław, (2010), Rozważania na temat bolidu wielkopolskiego, Meteoryt, 3, 2010, s. 7-9. Plik PDF.
  • Czajka Wiesław, (2012), Bolid wielkopolski a kometa Halleya, Meteoryt, 1, 2012, s. 16-18.
  • +Czajka Wiesław, (2013), Bolid wielkopolski. Okoliczności spadku meteorytu Morasko, Wyd. nakładem własnym, Warszawa 2013.
  • Czajka Wiesław, (2013), The Wielkopolska Bolide and Halley’s Comet, Meteorite, 4, 2013, .
  • Karwowski Łukasz, Brzustowicz Grzegorz J., (2009), Strzelce Krajeńskie - średniowieczny deszcz meteorytów, Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 59-66. Plik PDF.
  • LaPaz Lincoln, (1956), The Canadian Fireball Procession of 1913 February 9, Meteoritics, vol. 1, nr 4, 1956, s. 402-405. Plik PDF.
  • +Ley Willy, (1984), W niebo wpatrzeni, PIW, Warszawa 1984.
  • Lubieniecki Stanisław, (1668), Stanislai de Lubienietz Lubieniecii Rolitsii Theatrum cometicum, duabus partibus constans… Cz. 1-3, Amstelodami, typis Danielis Baccamude, apud Franciscum Cuperum, Bibliopolam. Anno 1668. Antologia 415 komet do roku 1655. Źródło: CBN Polona (wydanie z 1668 roku): Theatrum cometicum (całość). Pliki GoogleBooks (wydanie z 1681 roku): Theatrum cometicum tom 1  ●  Theatrum cometicum tom 2. patrz → Bierzwnik 1304
  • Muszyński Andrzej, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, (2012), Morasko. Największy deszcz meteorytów żelaznych w Europie środkowej (Morasko. The largest iron meteorite shower in Central Europe), Seria: Studia i Prace z Geografii i Geologii nr 28. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2012, ss. 111 (grant badawczy własny MNiI nr N N307 3533 33). ISBN 978-83-63400-50-7.[3] Plik PDF (za zgodą autorów).

Przypisy

  1. ^ LaPaz (1956); o tym wydarzeniu również w Ley (1984)
  2. ^ patrz doniesienie Bierzwnik 1304
  3. ^ monografia meteorytu Morasko; rozdziały:
    1. Muszyński Andrzej, Muszyńska Jadwiga, Wstęp (Introduction);
    2. Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Z historii – odkrycie i badania meteorytów Morasko, Przełazy (Seeläsgen), Jankowo Dolne (Historical notes – discovery and investigation of the Morasko, Przełazy (Seeläsgen) and Jankowo Dolne meteorites);
    3. Muszyński Andrzej, Stankowski Wojciech, Pilski Andrzej S., Kryza Ryszard, Nowak Monika, Deszcz meteorytów żelaznych Morasko, Przełazy, Jankowo Dolne (Iron meteorite shower Morasko, Przełazy, Jankowo Dolne);
    4. Kryza Ryszard, Pilski Andrzej S., Muszyński Andrzej, Karwowski Łukasz, Petrologia, skład chemiczny i pozycja systematyczna Moraska i pokrewnych meteorytów żelaznych (Petrology, bulk chemistry and systematic position of Morasko and other twin irons);
    5. Karwowski Łukasz, Kryza Ryszard, Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Zarys mineralogii meteorytu Morasko (Outline mineralogy of the Morasko meteorite);
    6. Kryza Ryszard, Helios Katarzyna, Karwowski Łukasz, Muszyński Andrzej, Drożdżewski Piotr, Spektroskopia Ramana w badaniach wybranych minerałów meteorytu Morasko (Raman spectroscopy investigations of selected minerals in the Morasko meteorite);
    7. Pack Andreas, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Muszyński Andrzej, Słaby Ewa, Raith Michael, Jakieła Rafał, Badania izotopowe wybranych minerałów meteorytu Morasko: wstępne wyniki (Isotopic studies of selected minerals from the Morasko iron: preliminary data), plik PDF;
    8. Dworzyńska Magdalena, Muszyński Andrzej, Mikrometeoryty: część deszczu meteorytu Morasko (Micrometeorites: a part of the Morasko meteorite shower);
    9. Gurdziel Agnieszka, Karwowski Łukasz, Pilski Andrzej S., Muszyński Andrzej, Kryza Ryszard, Wietrzenie w meteorycie Morasko (Weathering in the Morasko meteorite);
    10. Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Poszukiwania i nowe odkrycia w rezerwacie Meteoryt Morasko (Meteorite prospecting and new discoveries in the “Morasko Meteorite” reserve)

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Bolid_wielkopolski”
Osobiste