O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.
(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Morasko
Z Wiki.Meteoritica.pl
(Różnice między wersjami)
(→Galeria) |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
- | |||
Meteoryt żelazny. | Meteoryt żelazny. | ||
Powiązany z '''[[Kratery Morasko|kraterami Morasko]]''' | Powiązany z '''[[Kratery Morasko|kraterami Morasko]]''' | ||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
== Opis == | == Opis == | ||
Linia 28: | Linia 18: | ||
;wg PSM | ;wg PSM | ||
:MORASKO - w roku 1914 podczas budowy umocnień wojskowych w Morasku pod Poznaniem wydobyto z ziemi kawał żelaza - meteoryt o masie 77,5 kg. Jego powierzchnię pokrywała rdza, ale widoczne były na niej charakterystyczne dla meteorytów zagłębienia zwane regmagliptami. Kolejne okazy pochodzą z lat 1936, 1956, 1992, 1995 oraz 1999. Oznacza to, że w okolicach Moraska spadł deszcz meteorytów, ale data tego spadku nie jest znana. Po przebadaniu okazało się, że jest to meteoryt żelazny tzw.oktaedryt gruboziarnisty. Składa się z kryształów żelaza z domieszką niespełna 7% niklu. Naukowcy są zdania, że meteoryty tego typu pochodzą z planetek, które nie stopiły się całkowicie, lecz tylko w niektórych miejscach i na krótko. Ich metal jest więc zanieczyszczony różnymi dodatkami : siarczkiem żelaza, fosforkiem żelaza i niklu oraz czystym węglem w postaci grafitu. - "Wiedza i Życie" 4/95 | :MORASKO - w roku 1914 podczas budowy umocnień wojskowych w Morasku pod Poznaniem wydobyto z ziemi kawał żelaza - meteoryt o masie 77,5 kg. Jego powierzchnię pokrywała rdza, ale widoczne były na niej charakterystyczne dla meteorytów zagłębienia zwane regmagliptami. Kolejne okazy pochodzą z lat 1936, 1956, 1992, 1995 oraz 1999. Oznacza to, że w okolicach Moraska spadł deszcz meteorytów, ale data tego spadku nie jest znana. Po przebadaniu okazało się, że jest to meteoryt żelazny tzw.oktaedryt gruboziarnisty. Składa się z kryształów żelaza z domieszką niespełna 7% niklu. Naukowcy są zdania, że meteoryty tego typu pochodzą z planetek, które nie stopiły się całkowicie, lecz tylko w niektórych miejscach i na krótko. Ich metal jest więc zanieczyszczony różnymi dodatkami : siarczkiem żelaza, fosforkiem żelaza i niklu oraz czystym węglem w postaci grafitu. - "Wiedza i Życie" 4/95 | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | === Lokalizacja === | ||
+ | |||
+ | <div style="float: left; margin-right: 12px; border: 1px solid black"> | ||
+ | <googlemap lat="52.4800" lon="16.908" zoom="13" width="400" height="300" type="map" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes"> | ||
+ | http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | ||
+ | http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Morasko.kml | ||
+ | </googlemap> | ||
+ | </div> | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> |
Wersja z 17:30, 4 lut 2011
Meteoryt żelazny.
Powiązany z kraterami Morasko
Opis
- Z listu dr. Coblinera z 12 listopada 1914 r.
- Bei Schanzarbeiten fand ich heute im gewachsenen Boden (Kies) ungefär einen halben Meter unter der Erdoberfläche einen Metallklumpen von 77,5 Kg. Gewicht.
- Jest to informacja o pierwszym znalezionym meteorycie Morasko. Okaz jest w zbiorach Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie.
- W latach pięćdziesiątych XX w. Moraska szukał Jerzy Pokrzywnicki. Zaprosił nawet do współpracy saperów z wykrywaczami min, ale bez powodzenia. Znalazł natomiast meteoryty u gospodarzy, którzy wcześniej wyorali je na polach. Uczony wysunął przypuszczenie, że pochodzą z zagłębień terenu widocznych w okolicy – kraterów meteorytowych. We wrześniu 2006 r. Krzysztof Socha odnalazł Morasko ważące 178 kg (po oczyszczeniu 164)!
- Meteorytów żelaznych spada tylko 4%, ale są względnie „łatwe” do znalezienia. Bardzo ciężki, rdzawy kamień zwraca na siebie uwagę. W trakcie prac polowych czy na budowach wielokrotnie znajdowano bryły żelaza. Nieraz okazywały się one meteorytami. Tak było w przypadku większości polskich meteorytów żelaznych. Morasko znaleziono podczas budowy umocnień wojskowych, na Przełazy natknął się rolnik kopiący rów melioracyjny, Świecie ujrzało światło dzienne podczas niwelacji terenu przy budowie kolei.
- wg PSM
- MORASKO - w roku 1914 podczas budowy umocnień wojskowych w Morasku pod Poznaniem wydobyto z ziemi kawał żelaza - meteoryt o masie 77,5 kg. Jego powierzchnię pokrywała rdza, ale widoczne były na niej charakterystyczne dla meteorytów zagłębienia zwane regmagliptami. Kolejne okazy pochodzą z lat 1936, 1956, 1992, 1995 oraz 1999. Oznacza to, że w okolicach Moraska spadł deszcz meteorytów, ale data tego spadku nie jest znana. Po przebadaniu okazało się, że jest to meteoryt żelazny tzw.oktaedryt gruboziarnisty. Składa się z kryształów żelaza z domieszką niespełna 7% niklu. Naukowcy są zdania, że meteoryty tego typu pochodzą z planetek, które nie stopiły się całkowicie, lecz tylko w niektórych miejscach i na krótko. Ich metal jest więc zanieczyszczony różnymi dodatkami : siarczkiem żelaza, fosforkiem żelaza i niklu oraz czystym węglem w postaci grafitu. - "Wiedza i Życie" 4/95
Lokalizacja
Galeria
Morasko z dwiema dziurami.jpg
Okaz z ładnymi regmagliptami i dwoma naturalnymi otworami (kolekcja: Radwan Jakub) |
Morasko przekrój.jpg
Przekrój z widocznymi figurami Widmanstättena (kolekcja: Smuła Łukasz) |
Bibliografia
- Czajka Wiesław, (), Obraz hipotetycznej trajektorii Tabarz-Przełazy-Morasko-Jankowo Dolne na geodezyjnej powierzchni odniesienia (The picture of the hypothetic trajectory Tabarz-Przełazy-Morasko-Jankowo Dolne on the Earth's ellipsoid). astroblemy.pl. Plik PDF
- Czajka Wiesław, (), Analiza geomorfologiczna okolic rezerwatu "Meteoryt Morasko" w oparciu o model powierzchni terenu. astroblemy.pl
- Jastrzębska A., (2006), Zmiany szokowe w meteorytach żelaznych na przykładzie meteorytów Morasko i Jankowo Dolne. Materiały IV Konferencji Meteorytowej Warszawa-Wyszków 2006, s. 31-38.
- Jastrzębska A., (2009), Zmiany szokowe w meteorytach żelaznych na przykładzie meteorytów Morasko i Jankowo Dolne. Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 38-43.
- Karwowski Łukasz, Jachymek Stanisław, Ludwig A., Gurdziel Agnieszka, (2003), Skorupa wietrzeniowa i obtopieniowa meteorytów w warunkach klimatu umiarkowanego na przykładzie Zakłodzia i Moraska–Przełazów. Materiały II Seminarium Meteorytowego Olsztyn 2003, 2003, s. 48-54.
- Korpikiewicz Honorata, (1978), Meteoritic shower Morasko. Meteoritics, v. 13, 1978, s. 311-326.
- Pilski Andrzej S., (1999), Morasko - the largest European iron meteorite shower. Meteorite!, vol. 5 (4), 1999, s. 27-28.
- Pilski Andrzej S., (2003), Gdzie i kiedy spadł meteoryt Morasko? Meteoryt, 4, 2003, s. 3.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1957), Nowe okazy meteorytu Morasko. Urania, 8, 1957, s. 232-235.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1958), Meteorit Morasko. Meteoritika, vol. XVI, 1958, s. 123-125.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich. Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, s. 49-70.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1966), Nowy odłam meteorytu Morasko. Urania, 3, 1966, s. 85-86.
- Socha Krzysztof, (2004), Morasko - inne spojrzenie. Meteoryt, 1, 2004, s. 16-18.
Przypisy
Zobacz również
- Meteoryty: Tabarz, Przełazy i Jankowo Dolne
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Morasko
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Morasko
- PSM - meteoryt Morasko
- Wikipedia - meteoryt Morasko
- Wikipedia - Rezerwat przyrody Meteoryt Morasko
- Meteoryt Morasko strona autorstwa Krzysztofa Kamińskiego
- Strona Woreczko o meteorycie Morasko
Co jeszcze na stronie?
- odszukać dane o publikacjach Czajki