Lublin 1897

(…) Aerolit. Dzisiaj nocą o godzinie 1¹⁰ przebiegł nad naszym miastem niezwykle wielki aerolit rzucający ogromne światło, który spowodował huk podobny do grzmotów i trwający przeszło dwie minuty. Aerolit przechodził w kierunku z zachodu na wschód, biegł wzglednie dość nisko. (…)

(…) O aerolicie, który przebiegł nad miastem naszem nocy onegdajszej, otrzymaliśmy już kilka doniesień, które zamieścimy po otrzymaniu bliższych szczegółów z różnych stron guberni. (…)

(…) III. Gazeta Lubelska nr 91 z 12/24. IV. 1897 r.:

O aerolicie, który przebiegł nad naszem miastem (Lublinem — Sk.^[2]) w nocy z wtorku na środę (20/21. IV) otrzymaliśmy dotąd wiadomości z Rzeczycy, Kazimierza, Rejowca i Tomaszowa, jak też z najbliższych okolic Lublina; są to wszakże jeszcze niezupełnie dokładne dane o kierunku przebiegu owego zjawiska, to wszakże wydaje się być pewne, że aerolit biegł nie z zachodu na wschód, jak to się wydało na razie, ale z północy ku południowi i dotąd nie wiadomo, gdzie opadł.

Wszyscy nasi korespondenci jednozgodnie donoszą, że przebieg aerolitu poprzedzony był ogromnem światłem białem, zbliżonem do elektrycznego, poczem rozległ się huk orgomny trwający od 3 do 4 minut, który we wsiach i miasteczkach tak wstrząsnął domami, że zadźwięczały szyby. W Tomaszowie (Lubelskim — Sk.) konsystujace tam wojsko zaniepokojone zostało owym hukiem, zdawało się bowiem, że pochodzi z wystrzałów armatnich, ale wkrótce rzecz się wyjaśniła.

Rzecz naturalna, że to zjawisko ludziom ciemnym dało pochop do rozmaitych wniosków i opowieści na swój ład, jakoby się niebo otworzyło i stąd pochodzi światło tak oślepiające. Według opowiadania jednego z wieśniaków, jego konie tak się przeraziły oślepiającym światłem, że stanęły w biegu jak wryte i długo potem nie chciały ruszyć z miejsca. Pan E. Ż. pisze nam, że we wsiach Rzeczycy i Skowieszynie włościanie słyszeli jakby huk podziemny i wstrząśnienie ziemi, co jest niemożebnem i pochodzi ze złudzenia tylko.

Aerolity, albo bolidy, meteoryty, uranolity czy wreszcie kamienie meteoryczne, gdyż posiadają różne nazwy, są to masy mineralne rozmaitego składu, spadające z przestrzeni zaziemskich na ziemię naszą, a spadaniu ich towarzyszy najczęściej blask oślepiający, długi ogon świetlany w porze nocnej, huk potężny i wreszcie szum podobny do wytwarzanego przez kulę działową. Wszystkie aerolity przedstawiają się w postaci odłamowej o stępionych i zaokrąglonych brzegach, a temperatura ich skutkiem tarcia o coraz gęstsze warstwy powietrza, w miarę przybliżania się do powierzchni ziemi wzrasta do punktu topliwości masy składowej, która topi się na powierzchni i obleka je w ciemną, czarną szklistą powłokę.

(…) U nas w kraju opadanie meteorytów notowano w ostatnich latach niejednokrotnie, najsilniejszy jednak deszcz kamienny zdarzył się wieczorem 30 stycznia r. 1868 w okolicach Pułtuska i wysłani w te okolice ludzie uczeni wyrazili się, że ilość spadłych podówczas kamieni można obliczyć w przybliżeniu na sto tysięcy i handlarze minerałów dr. Krauch z Bonn^[3] oraz dr. Eggers z Wiednia zakupili podówczas mnóstwo tych kamieni od włościan z pod Pułtuska.

Według prawdopodobieństwa, aerolit spadły w nocy z 20 na 21 b.m. (kwietnia — Sk.) opadł gdzieś w okolicach tomaszowskiego lub hrubieszowskiego, albo też w guberni wołyńskiej. (…)

— Meteor. W nocy z 20 na 21 kwietnia o 1 m. 20, pod Zawierciem, na niebie pokrytem chmurami, ukazało się zjawisko świetlane, w kształcie półksiężyca, dążące od południa ku wschodowi. Światło było tak silne, że na 5 sekund noc ciemną zamieniło w jasny dzień.

Meteor. Donoszą nam z Rawy ruskiej: W no­cy na 21. bm. o godz. 1.06 (po północy) spadł w pobliżu naszego miasteczka meteor. Cały horyzont przez parę sekund zajaśniał nadzwyczaj silnem niebieskiem światłem, a w kilka chwil później dał się słyszeć silny, jakby armatni wystrzał. Niebo było jasne i pogodne. (O wymienionej godzinie świa­tłość owa była widzialną jakże we Lwowie od stro­ny północnej. Trwała zaledwo sekundę i tylko huku nie było słychać żadnego. Red.)

— Rzadkie zjawisko atmosferyczne, obserwowano dziś około godziny 1 po północy: w ciemności nocnej rozlała się nagle jasność nadzwyczajna, jak gdyby od bardzo silnego światła elektrycznego. Trwało to jednak tylko około 1—2 sekund, poczem ciemność zapanowała na nowo. Istota zjawiska pozostaje zagadkowa; przypuszczalnie był to meteor, albo też może tak zwana błyskawica kulista, która w porze przesilenia wiosennego czasem pojawiać się zwykła.