PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Tartak

Z Wiki.Meteoritica.pl

0
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)
Tartak →
Znalezisko
Lokalizacja okolice wsi Tartak, powiat suwalski, Polska
Położenie[2] 54°05'08,23"N, 23°05'02,24"E[1]
Data 2008
Charakterystyka
Typ meteoryt żelazny (oktaedryt), IIIAB
Masa ~7,5 kg
Liczba okazów jeden okaz; znalazca Piotr Pryzowicz z Suwałk
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
Pietronajć

14 maja 2014 roku meteoryt Tartak został zarejestrowany w Meteoritical Bulletin Database, jako 22 polski meteoryt.

W marcu 2013 roku na portalu aukcyjnym Allegro (nr aukcji 3129450563) pojawiła się oferta sprzedaży meteorytu żelaznego znalezionego, jak podawał sprzedawca (nick karegot2005), w 2008 roku w okolicach jeziora Pietronajć. Okaz wg sprzedawcy został sprzedany[3]. Był to duży (po oczyszczeniu 7,596 kg[4]) mocno zwietrzały okaz meteorytu żelaznego (na wytrawionym małym przekroju widać było charakterystyczne figury Widmanstättena). Znalazcą i sprzedawcą okazu był Piotr Pryzowicz z Suwałk.

Fragmenty okazu trafiły do badań.[5] Meteoryt został sklasyfikowany jako oktaedryt typu IIIAB (tego typu jest również meteoryt Schwetz (Świecie)).


Wyniki analiz zawartości niklu, kobaltu i pierwiastków śladowych w meteorycie Tartak oraz dla kilku meteorytów o podobnym składzie (wszystkie typu IIIAB) (Wasson 2014[6], Koblitz MetBase, MB 103):

Meteoryt/
/pierwiastek 		Tartak Duketon[7] Ssyromolotovo[8] Uwharrie[9] Villa Regina[10] Schwetz[11]
Ni [%] 7,37 7,51 7,77 7,75 7.93 7,44
Ga [μg/g] 19,8 19,8 20,4 20,1 19,3 18,3
Ge [μg/g] <100** 38,1* 40,9* 39* <70** 33,5
Ir [μg/g] 4,20[12] 4,19 4,20 4,20 4,32 11
Co [%] 0,501 0,506 0,507 0,496 0,501
Cr [μg/g] 108 148 121 95 139
Cu [μg/g] 179 164 163 160 164
As [μg/g] 4,31[12] 4,21 4,51 4,68 4,30
W [ng/g] 1,01 0,99 1,1 1,14 1,06
Re [ng/g] 358 338 338 371 331
Pt [μg/g] 14,2 12,8 13,6 13,3 13,9
Au [μg/g] 0,606 0,615 0,619 0,623 0,598
* Koblitz MetBase (Scott et al. 1973, Scott et al. 1976)
** Meteoritical Bulletin

Według Wassona (MB 103) meteoryt Tartak różni się w składem od znanych europejskich meteorytów żelaznych typu IIIAB, ale jest podobny do meteorytu Ssyromolotovo. Chociaż Tartak zawiera cohenit, tak jak meteoryty typu IIIE, to jednak położenie na wykresie zawartości Co-Au lub Ga-Au nie pozwala zaliczyć go do tej grupy.


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(T) wieś Tartak

miejsce znalezienia okazu podane przez znalazcę

Jezioro Pierty, Jezioro Pietronajć

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Okaz został znaleziony w 2008 roku w okolicy wsi Tartak (wg znalazcy w miejscu o współrzędnych 54°05'08,23"N, 23°05'02,24"E), na południe od Jeziora Pierty[13].


Galeria

Fotografie oferowanego na Allegro okazu (fotografie i informacje Piotr Pryzowicz (nick karegot2005), za zgodą)

Okaz po oczyszczeniu ważył 7,596 kg

Wymiary 18×13×9 cm

Tartak (main mass) 3.jpg

Stuktury obserwowane na powierzchni i wytrawionym okienku są podobne do struktur meteorytu Nantan

Rozmiar figur Widmanstättena wskazuje na oktaedryt średnioziarnisty – Om[14]


Fragment (połówka) okazu (fot. Piotr Pryzowicz, za zgodą)

Połówka okazu o wadze 4,415 kg

Wygląd powierzchni po oczyszczeniu


Bibliografia

  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[15] Pliki PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Meteoritical Bulletin, 103.
  • Scott Edward R.D., Wasson John T., Buchwald Vagn Fabritius, (1973), The chemical classification of iron meteorites—VII. A reinvestigation of irons with Ge concentrations between 25 and 80 ppm, Geochimica et Cosmochimica Acta, 37(8), 1973, s. 1957-1983. Plik doi.
  • Scott Edward R.D., Wasson John T., (1976), Chemical classification of iron meteorites—VIII. Groups IC. IIE, IIIF and 97 other irons, Geochimica et Cosmochimica Acta, 40(1), 1976, s. 103-115. Plik doi.

Przypisy

  1. ^ współrzędne podane przez znalazcę
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ początkowa cena wywoławcza wynosiła 1,00 zł, sprzedawca o nicku karegot2005 oczekiwał za okaz 22000 zł. W trakcie licytacji cena osiągnęła ponad 90000 zł(!), ale aukcja została przerwana i miała status: „Cena kup teraz: 22000 zł/Zakończona/Nie było ofert kupna”; później na portalu Allegro były również do kupienia małe wypolerowane i wytrawione fragmenty tego meteorytu (inf. prywatna/marzec 2013: podobno kilka z nich zostało sprzedanych)
  4. ^ w opisie aukcji podano 7,346 kg, wymiary 18×13×9 cm
  5. ^ inf. prywatna/marzec 2013: nabywca meteorytu deklarował, że okaz będzie dostępny tylko w ofercie dla zagranicy
  6. ^ źródło: znalazca meteorytu Piotr Pryzowicz
  7. ^ meteoryt żelazny Duketon, znalezisko z 1948 roku w Australii; typ IIIAB, TKW 118,3 kg
  8. ^ meteoryt żelazny Ssyromolotovo (Сыромолотово), znalezisko z 1873 roku w Rosji; typ IIIAB, TKW 217 kg
  9. ^ meteoryt żelazny Uwharrie, znalezisko z 1930 roku w USA; typ IIIAB, TKW 72,7 kg
  10. ^ meteoryt żelazny Villa Regina, znalezisko sprzed 2005 roku w Argentynie; typ IIIAB, TKW 5,03 kg
  11. ^ Buchwald (1975), Koblitz MetBase; w obu źródłach zawartość pierwiastków podawana jest wymiennie jako [ppm] lub [μg/g] (odpowiednio również [ppb] lub [ng/g]), co nie jest tożsame!
  12. ^ a b w Meteoritical Bulletin (MB 103) podano inne wartości dla: Ir 4.0 μg/g; As 9.2 μg/g
  13. ^ w opisie aukcji podano początkowo – „Z tego co mi wiadomo znaleziony prawdopodobnie w okolicach Suwałk niedaleko jeziora Piertanie”
  14. ^ o strukturalnym podziale meteorytów żelaznych, patrz → Figury Widmanstättena
  15. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Tartak
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Tartak
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Tartak”
Osobiste