Bolid 1957

Komunikat o spadku meteoru

Od prof. Rybki^[1] z Wrocławia otrzymaliśmy następującą wiadomość

Astronomowie czechosłowaccy zawiadomili mnie, że w dniu 9. I. 1957 r o godz. 22^h42^m cz. śr. eur. przeleciał jasny detonujący meteor na północ od Karkonoszy w kierunku Polski. Jest prawdopodobne, że meteor spadł na ziemię w Polsce. W związku z tym jest prośba do obserwatorów meteorów, aby jak najprędzej zakomunikowali wiadomość do Obserwatorium Wrocławskiego, jeżeli jakieś obserwacje tego bolidu były w Polsce dokonane.

E. Rybka

„W Postękalicach łąka wyglądała podejrzanie…”
czyli dzieje jednego meteorytu

Dnia 9 stycznia br. Centralne Obserwatorium Astronomiczne Czechosłowackiej Akademii Nauk w Ondrzejowie koło Pragi dostrzegło o godzinie 22 minut 42 bardzo jasny bolid przelatujący nad Karkonoszami w kierunku Dolnego Sląska. Bolid w momencie zniknięcia pod horyzontem Obserwatorium Astronomicznego w Ondrzejowie był już w końcowym stadium rozpadu i czechosłowackim astronomom wydało się, że o ile w ogóle bolid dotarł do ziemi, to na pewno nie wylądował w Czechosłowacji, lecz na terenach bliskich Obserwatorium Astronomicznego we Wrocławiu. Tak myśląc, czechosłowaccy uczeni bez zwłoki zawiadomili o swoich spostrzeżeniach dyrektora Obserwatorium Astronomicznego we Wrocławiu, prof. dr Eugeniusza Rybkę.^[1]

Z kolei prof. Rybka skierował apel do Ślązaków o pomoc w poszukiwaniach „niebieskiego gościa”. Już od miesiąca trwają poszukiwania i od miesiąca wyprawami meteorytowymi entuzjazmuje się wielu, a przede wszystkim harcerze i bawiący na Śląsku wczasowicze.

Apel profesora Rybki odebrała cała Polska „jak długa i szeroka” – tym chyba jedynie należałoby wytłumaczyć pierwszą wiadomość meteorytową, pochodzącą nie ze Śląska, a z województwa łódzkiego, ze wsi Bogdanów, gdzie chłopi za pośrednictwem Gromadzkiej Rady Narodowej napisali do astronomów mniej więcej tak: „W Postękalicach łąka wygląda podejrzanie. Może meteoryt?…”

W Polsce meteorytów zbyt wiele nie mamy. Dobrze byłoby nie zgubić ani jednego z tych, które do nas spadają. Nasze placówki naukowe zwykły każdą wiadomość meteorytową traktować bardzo poważnie. Tym razem (w przypadku Postękalic) specjalnie powołana komisja udała się do wskazanego miejsca. Niestety… ślady na łące okazały się typowo nie meteorytowe.

Inżynier Zygmunt Zieliński, członek Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, brał udział w pracach komisji badawczej w Postękalicach i ostatnio – w podsumowaniu prac komisji – sporządził dokładne plany sytuacyjne „śladów meteorytowych”.

Według planu inż. Zielińskiego na łące w Postękalicach wszystkich śladów jest 15. Część śladów okazała się szczelinami o średniej głębokości 35 cm i te na pewno powstały ze zwykłego działania wód gruntowych. Inne ślady są bryłami wyrzuconej przez człowieka darniny o grubości 50 cm. Jeszcze inne są dołami po wyrzucone) darninie.

Tak zakończyło się, głośne w naszym województwie poszukiwanie meteorytu w Postękalicach. Każdy, kto o tym wszystkim czytał w miejscowej prasie, dziś pomyśli: „ale ludzie mają fantazję, czego to na tej łące nie widzieli”.

Ale… „Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło” – powiada stare przysłowie. I tym razem, w pogoni ze spadłym na Śląsku meteorytem, mieszkańcy Postękalic dali dowód pełnego zrozumienia celowości badań naukowych, a że im się pomyliło działanie wód gruntowych z nieznanym działaniem meteorytu – tego nie potrzebują się wcale wstydzić. Tym bardziej, że razem z nimi podobnie sądzili i „uczeni panowie z miasta”. Teraz na pewno i jedni i drudzy zainteresują się bliżej budową „tego świata”, na którym nam żyć wypada.

Redakcja „Panoramy” razem z „Polskim Towarzystwem Miłośników Astronomii”, w wyniku rozmyślań nad meteorytami i… Postękalicami, zorganizuje 18 marca br. pokaz wszystkich zebranych w Polsce meteorytów, a jedyny polski specjalista od meteorytów – mgr Jerzy Pokrzywnicki, obiecał objaśnić je ciekawą prelekcją z przezroczami i filmem. O tym napiszemy jeszcze. Teraz na marginesie, dodajemy, że mgr Pokrzywnicki jest optymistą i gorąco wierzy w powodzenie poszukiwań meteorytowych na Śląsku. „Gorąca wiara góry przenosi”, a jeśli wierzy w to człowiek, który się na meteorytach zna najlepiej – możemy i my wierzyć przez miesiąc, że 18 marca wśród wielu polskich meteorytów zobaczymy i ten ostatni, który wielu amatorów życzyło sobie wykopać na łące w Postękalicach.