O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 12:41, 26 kwi 2011

Jedyny polski mezosyderyt

Łowicz →
Ważący 5670 g największy zachowany okaz mezosyderytu Łowicz ze zbiorów Obserwatorium Astronomicznego UJ w Krakowie
Spadek
Lokalizacja	wsie Krępa, Reczyce, Wrzeczko na południe od Łowicza, Polska
Położenie[1]	52°00'N, 19°55'E
Data	11/12 marca 1935; 00:50
Charakterystyka
Typ	żelazno-kamienny, mezosyderyt, MES-A3
Masa	59 kg
Liczba okazów	dziesiątki okazów (deszcz meteorytów), największy ~10 kg
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
wg NHM Cat: Lowick

Jedyny polski mezosyderyt, a przez elipsę będzie przebiegała autostrada A2!!!

Opis spadku według A.S. Pilskiego ^[2]

(...) W nocy z 11 na 12 marca 1935 r. spadł na południe od Łowicza deszcz meteorytów. Dróżnik kolejowy w Lipcach, po przejściu pociągu o godz. 0:50, spojrzał na północny zachód i ujrzał dość wysoko nad horyzontem szybko powiększającą się, czerwoną kulę pędzącą ku wschodowi. Po chwili nastąpił jej wybuch i oślepiające białe światło rozjaśniło okolicę. Po kilkunastu sekundach zgasło i rozległ się huk podobny do wystrzału armatniego, który przeszedł w dudnienie zakończone trzema detonacjami.

We wsi Wrzeczko Andrzej Strugiński widział całe zjawisko, stojąc na progu swojej chaty. Jak mówił, najpierw zrobiło się jasno jak w dzień. Potem usłyszał huk, który przypominał mu odgłos lecącego pocisku działowego i zobaczył spadające świecące kamienie. Twierdzi, że widział ich 6 czy 7. Dwa z nich, które spadły na jego podwórko w odległości 30–40 m od niego, podniósł następnego dnia rano. Ważyły 125,3 g i 108,6 g.

We wsi Reczyca gospodarzy przeraziło oślepiające światło, które znikło po kilku sekundach. Zaraz potem usłyszano huk przypominający strzały najcięższych armat oraz warczenie i świst pojedynczych meteorytów. Niektórzy widzieli czerwne smugi świetlne, zaznaczające stromy tor spadających ciał i słyszeli uderzenia o ziemię. Według ich wskazówek znaleziono jeden okaz o wadze 2726 g i dwa mniejsze, powyżej kilograma każdy.

Pierwszy meteoryt został znaleziony we wsi Krępa Podgóry na roli Stanisława Barbuchy. Była to bryła o średnicy dwudziestu kilku centymetrów, ważąca około 10 kilogramów. Gospodarz wraz z kilkoma innymi rozbił ją na części. Gdy uznano, że nie zawiera nic cennego, kawałki wzięło na pamiątkę wielu mieszkańców Krępy i Domaniewic. Nie wiadomo dokładnie, co stało się z drugim największym meteorytem o wadze ok. 8,5 kg, który przy spadku pękł na trzy części. Być może jego połówką jest meteoryt w warszawskim Obserwatorium Astronomicznym.

Poszukiwania meteorytów były prowadzone metodą rozmów z miejscowymi gospodarzami i zachęcania ich do poszukiwań za pomocą brzęczącej monety. Metoda ta doprowadziła do zebrania 58 okazów meteorytu Łowicz o łącznej wadze ok. 59 kg, jak twierdzili Różycki i Kobyłecki, delegowani na teren spadku przez Towarzystwo Muzeum Ziemi, którym zawdzięczamy najwięcej informacji. Uwzględniając nierównomierne wyzbieranie meteorytów, uważali, że spadło ok. 110 kg. Obszar na którym znajdowano meteoryty, obejmuje ok. 9,2 kilometrów kwadratowych i jest wyciągnięty w kierunku zachód – wschód. Meteoryty spadały niezbyt blisko siebie. Na najlepiej przeszukanym obszarze około 1 kilometra kwadratowego w pobliżu Wrzeczka znaleziono 28 okazów o łącznej wadze ok. 6,5 kg. (...)

... opis spadku i znajdywanych okazów

... współczesne poszukiwania

... rejon spadku - fotografie

Elipsa spadku meteorytu Łowicz (Rozrzut fragmentów meteorytu łowickiego (na podstawie Różyckiego S.Z. i Kobyłeckiego M., 1936))

wg Pokrzywnickiego

Plik DjVu

Łowicz (Pokrzywnicki 1964)

Lokalizacja

Elipsa spadku meteorytu Łowicz

Deszcz meteorytów Łowicz spadł na południe od Łowicza w okoliczach wsi Krępa, Reczyce, Wrzeczko i Seligów.

Elipsa spadku meteorytu Łowicz (Rozrzut okruchów meteorytu łowickiego (według Różyckiego S.Z. i Kobyłeckiego M., 1936)^[3])

Galerie

Meteoryt Łowicz

Tablica (Plate) II Fig. 1 Meteoryt Łowicz. Rzeźba jednego z odłamków. × ok. 0,7 (Łowicz Meteorite, sculpture of a specimen. × c. 0.7) Fig. 2 Meteoryt Łowicz. Struktura megaskopowa odpolerowanej powierzchni odłamu przedstawionego na fig. 1. × ok. 0,7 (Łowicz Meteorite, polished surface of the specimen shown in Fig. 1. × c. 0.7) Fig. 3 Meteoryt Łowicz. Rzeźba jednego z największych odłamów: piezoglipty (Łowicz Meteorite. Piezoglypts on one of largest specimens) Fig. 4 Meteoryt Łowicz. Kryształ chromitu ze zorientowanymi ziarnistymi i laseczkowatymi wrostkami ilmenitu (szare) i beleczkami kamacytu (białe). Imersja. × ok. 150 (Łowicz Meteorite. Chromite crystal with oriented inclusions of ilmenite (grey) and kamasite (white). × c. 150) (Fig. 1, 2, 4 według (after) Arch. Mineral., vol. XIV, 1938)

Tablica (Plate) III (fragment) Fig. 1, 2 Meteoryt Łowicz. Odłam 3,9 kg z okazu Barbuchy (Łowicz Meteorite. Fragment 3.9 kg)

Ważący 5670 g największy zachowany okaz mezosyderytu Łowicz ze zbiorów Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kamień został przywieziony do obserwatorium przez Kazimierza Kordylewskiego, obecnie w depozycie w Muzeum Geologicznym ING PAN w Krakowie

Wewnętrzna budowa mezosyderytu Łowicz

Łowicz eukrytowy matriks.jpg Eukrytowy matriks	Przekrój meteorytu - widać udział metalu i krzemianów 50/50	Kwintesencja meteorytu ;-) (fot. Jarosław Bandurowski)
Charakterystyczne dla Łowicza duże zielone kryształy oliwinu (fot. Jarosław Bandurowski)

Meteoryt Łowicz pod mikroskopem

Skataklazowany diogenit. Ziarna piroksenów wyraźnie pokruszone, czarne żyłki to zszokowany kamacyt. Chromit i troilit - czarne drobne punkty. Płytka cienka, światło przechodzące, polaryzatory skrzyżowane. Okaz Stanisława Jachymka	Fragment grubokrystalicznego diogenitu z oliwinami. py - piroksen, ol - oliwin, czarne - chromit, drobne czarne wrostki - kamacyt. Płytka cienka, światło przechodzące, polaryzatory skrzyżowane. Szlif z okazu pochodzącego z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego	Lamelkowe odmieszania diopsydu w piroksenie. Wewnątrz piroksenu tkwi relikt innego pioroksenu pochodzący z diogenitu (skład identyczny jak w diogenicie z oliwinami). Czarne wrostki w piroksenie to troilit i kamacyt. Płytka cienka, światło przechodzące, polaroidy skrzyżowane. Szlif z okazu pochodzącego z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
Przekrój plagioklazu o słabo zaznaczonej budowie pasowej otoczony rekrystalizującymi piroksenami i drobniejszymi plagioklazami. Płytka cienka, światło przechodzące, polaroidy skrzyżowane. Szlif z okazu pochodzącego z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego	Charakterystyczna budowa drobnych wydzieleñ metalicznych w mezosyderycie łowickim. Obraz BSE (mikroskop elektronowy). Kam - kamacyt, tae - taenit, Chr - chromit, ap - apatyt, py - piroksen, tro - troilit. Okaz Marcina Cimały	Fragment inkluzji krzemianowej w części metalicznej meteorytu łowickiego. Obraz BSE (mikroskop elektronowy). Kam - kamacyt, ol - oliwin, py - piroksen, Chr - chromit, ilm - ilmenit, SiO2 - niezidentyfikowana faza krzemionki, TiO2 - najprawdopodobniej faza rutylu. Okaz z Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego

Budowa odcinka Łódź (Stryków)-Warszawa (Konotopa) autostrady A2^[4] (kwiecień 2011 r.; fot. Wadi & Woreczko)

Budowa odcinka autostrady w okolicy wsi Łyszkowice

Widok na front robót w kierunku Wrzeczka

Planowany przebieg odcinka autostrady A2 przez elipsę meteorytu Łowicz

Bibliografia

• +Archiwum Mineralogiczne, vol. XIV, 1938. Niemal cały numer poświęcony badaniom meteorytu Łowicz.

• Cichocki Jan, (1938), Próba oznaczenia zawartości radu w meteorycie łowickim (Versuch einer Bestimmung des Radiumgehaltes im Meteorit von Łowicz). Archiwum Mineralogiczne, vol. XIV, 1938, s. 69-74.

• Jaskólski Stanisław, (1938), Badania składników nieprzeźroczystych meteorytu łowickiego w świetle odbitym (Untersuchung undurchsichtiger Bestandteile des Meteorits von Łowicz im auffallenden Lichte). Archiwum Mineralogiczne, vol. XIV, 1938, p. 15-46.

• Karwowski Łukasz, (2003), Meteoryt Łowicz - co nowego? Materiały II Seminarium Meteorytowe 24-26 kwietnia 2003, Olsztyn 2003, s. 42-47. PDF

• Karwowski Łukasz, (2010), Skład i budowa mezosyderytu łowickiego. Meteoryt, 2, 2010, s. 10-13.

• Kobyłecki Mieczysław, (1938), Ogólna charakterystyka meteorytu łowickiego (Allgemeine Charakteristik des Meteorits von Łowicz). Archiwum Mineralogiczne, t. XIV, 1938, s. 1-14.

• Kołaczkowska Maria, (1938), Badania mikroskopowe meteorytu łowickiego (Mikroskopische Untersuchungen des Meteorits von Łowicz). Archiwum Mineralogiczne, t. XIV, 1938, s. 47-56.

• Moritz H., (1938), Spektralanalytische Untersuchungen des Meteorits von Łowicz. Archiwum Mineralogiczne, t. XIV, 1938, s. 65-68.

• Pilski Andrzej S., (1995), Meteoryt Łowicz po 60 latach – Znaki zapytania. Urania, 2, 1995, s. 39-43.

• Pilski Andrzej S., (1992), Łowicz: my meteorite story. Impact, vol. 5, 1992, s. 11-15.

• Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.

• Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich. Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, s. 23-49.

• Różycki S.Z., Kobyłecki Mieczysław, (1935), O meteorycie łowickim. Wszechświat, nr 5, Kraków 1935, s. 137-142. Przedruk w: Meteoryt, 1, 2010 , s. 3-6.

• Różycki S.Z., Kobyłecki Mieczysław, (1936), Meteoryty łowickie. Spostrzeżenia zebrane w terenie oraz zarys ogólnej charakterystyki okazów (z jedną mapką w tekscie) (Les météorites de Łowicz. Informations recueillies sur le ter rain de la chute et caractéres généraux des spécimen.) Zabytki Przyrody Nieożywionej, Wydawnictwo Towarzystwa Museum Ziemi, zeszyt 3, 1936, s. 181-191.

• Thugutt St. J., (1938), O składzie chemicznym ważniejszych składników meteorytu łowickiego (Hauptbestandteile des Meteorits von Łowicz in chemischer Beziehung). Archiwum Mineralogiczne, vol. XIV, 1938, s. 57-64.

Przypisy

1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
2. ^ Pilski 2001
3. ^ Różycki et al., 1936
4. ^ Wikipedia - Autostrada A2 • historia i plany - SISKOM

Zobacz również

• deszcz meteorytów Pułtusk

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Łowicz
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Łowicz
• meteoryt Łowicz w kolekcjach polskich - katalog PTMet
• Polski Serwis Meteorytów - meteoryt Łowicz
• Muzeum Geologiczne, Instytut Nauk Geologicznych PAN w Krakowie
• Strona Woreczko o meteorycie Łowicz
• Piętka okazu meteorytu Łowicz na portalu Rocks from Space Picture of the Day

Co jeszcze na stronę?

• plik DjVu z Pokrzywnickiego