O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 11:42, 3 lut 2024

Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Zauważony jeszcze w Kosmosie!

Asteroida 2024 BX1 (fot. Krisztián Sárneczky; źródło: X)

Asteroida 2024 BX₁, z której spadły meteoryty, została odkryta niecałe trzy godziny wcześniej^[1] przed wejściem w atmosferę ziemską, przez węgierskiego astronoma Krisztiána Sárneczkyego w stacji Piszkéstető Obserwatorium Konkoly w górach Mátra na Węgrzech. Bolid zarejestrowały kamery sieci AllSky7 i Fripon. 2024 BX1 to ósma asteroida odkryta przed uderzeniem w Ziemię i trzecie^[2] odkrycie Sárneczkyego dotyczące „uderzającej” asteroidy. Przed uderzeniem 2024 BX1 była asteroidą bliską Ziemi (Near-Earth asteroids, NEA) z grupy Apollo.

Asteroida 2024 BX1, wcześniej znana pod tymczasowym oznaczeniem Sar2736, była wielkości ~1 metra. Wleciała w ziemską atmosferę 21 stycznia 2024 r. (niedziela) o godzinie 00:32:38 UTC i rozpadła się, jako spektakularny bolid, na zachód od Berlina.

Meteoroid wszedł w atmosferę pod kątem 75,4 stopnia z prędkością 15,2 km/s i zapłonął na wysokości 96,5 km. Zgasł na wysokości 22,9 km. W 5,5 sekundy meteoroid pokonał dystans 75 kilometrów. Największą jasność absolutną –14,5 magnitudo^[3] osiągnął na wysokości 33,8 km. Według obserwatorów z EN (Spurný et al., ASU) wystąpiły trudności z oszacowaniem początkowej masy meteoroidu. Wyniki modelowania przelotu dopuszczają spadek wielu fragmentów o masie 150 g. Obszar spadku fragmentów leży na zachód od Berlina w okolicach miejscowości Berge i Lietzow.

Level 999: asteroida → meteoroid → meteoryt

Pierwszym przypadkiem, kiedy zaobserwowano meteoroid przed jego wejściem w ziemską atmosferę, była zaobserwowana 7 października 2008 roku asteroida 2008 TC3, z której spadł meteoryt Almahata Sitta.^[4] Również znaleziony w 2023 roku meteoryt Saint-Pierre-le-Viger był wcześniej zaobserwowany przed wejściem w atmosferę przez Węgra Krisztiána Sárneczkyego. 12 lutego 2023 roku odkrył on asteroidę 2023 CX1 (Sar2667), która po kilku godzinach, po efektownym bolidzie, dała deszcz meteorytów w okolicy miejscowości Saint-Pierre-le-Viger we Francji. Poszukiwania prowadziły tam zespoły projektu FRIPON/Vigie-Ciel^[5], które obecnie zjawiły się na miejscu spadku meteoroidu 2024 BX1 (z sukcesem!). Poszukiwania we Francji w lutym/marcu 2023 roku prowadziły też grupy poszukiwaczy z Polski, którzy odnaleźli nieznaną liczbę kamieni (przypuszczalnie kilka tuzinów, o łącznej masie kilkuset gramów). Według portalu karmaka.de para Łukasz Smuła i Magdalena Skirzewska znaleźli 20 okazów (największy 148,6 g) o łącznej wadze 231,84 g (karmaka.de).

Kolejny sukces poszukiwaczy z Polski

Post na FB informujący o znalezieniu pierwszego okazu z bolidu 2024 BX1. Na zdjęciu ekipa z Polski (od lewej): Andrzej Owczarzak (vel Kazimierz Magneto), Filip Samuel Nikodem, Michał Nebelski i Kryspin Kmieciak

W kilka dni po bolidzie w rejon spadku udały się liczne grupy poszukiwaczy z Niemiec. Później dołączyli do nich m.in. poszukiwacze z Polski. Już 25 stycznia (czwartek) znaleziono pierwszy okaz! Dokonała tego grupa poszukiwaczy: Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem.^[6] Znaleziony przez nich kompletny okaz to achondryt (sic!) o wadze 171 g (rozpadł się on na trzy części). Okaz pokryty jest jasną, przezroczystą skorupą w kolorze wnętrza. Znalazcy typują, że jest to aubryt. Na dużą zawartość minerału enstatyt w asteroidzie 2024 BX1, głównego składnika aubrytów, zwracał już wcześniej uwagę Pavel Spurný, analizując charakterystykę obserwowanego bolidu. Znalazcy okazów podkreślają fakt intensywnego zapachu siarkowodoru, jaki wydzielają ich znaleziska! Ekipa Andrzeja Owczarzaka może się już (niedziela 28 stycznia) pochwalić kilkoma kolejnymi znaleziskami.

Część poszukiwaczy zwraca również uwagę, że okoliczny teren obfituje w kamienie bardzo podobne do „wiarygodnych znalezisk”. Znajdowane okazy są tak nietypowe, że zbierane przez poszukiwaczy są wszystkie jasne kamienie z jasnymi plamkami. Weryfikacji swoich znalezisk dokonują oni później. Stąd pewnie część ogłoszonych sukcesów będzie podlegać negatywnej weryfikacji?

W piątek (26 stycznia) znaleziono kolejne okazy. Drugi okaz z tego spadku znalazła grupa z Węgier. Waży on 114 g i jest fragmentem większej bryły. Tego samego dnia na portalu FB o swoim sukcesie poinformowali też poszukiwacze z Niemiec. W rejonie spadku działają liczne grupy. Nawet z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie zjawiła się na miejscu ekipa, która również może pochwalić się swoimi kilku gramowymi znaleziskami (3,1 i 4,5 g).

W rejon spadku udały się kolejne ekipy z Polski, które niezwłocznie podjęły poszukiwania. W niedzielę 28 stycznia Agata Roicka i Mieszko Kołodziej znaleźli okaz 21,16 g. Tego też dnia dwoma znaleziskami pochwaliła się ekipa Michała Zimnego: Marzena Rogozińska, Jarosław Morys i Mateusz Żmija.

W sobotę 27 stycznia swoimi sukcesami pochwaliła się niemiecka ekipa Arbeitskreis Meteore e.V. (AKM), która znalazła w sumie 10 sztuk, największe z nich ważą 21,25 i ~16 g.

Masa główna

Poszukiwania trwają (…), znajdowane są coraz większe okazy

Data	waga [g]	znalazca	uwagi
25 stycznia 2024 r.	171	Filip Samuel Nikodem	okaz rozpadł się na trzy części
29 stycznia 2024 r.	225	Kryspin Kmieciak	kompletny okaz, 99,9% skorupy

Ekipy poszukiwaczy przeczesują teren, choć już pojawiły się na FB posty o utrudnieniach. Lokalni rolnicy zaniepokojeni są najazdem poszukiwaczy.

Aubryty

Andrzej S. Pilski po zapoznaniu się z dostępnymi zdjęciami znalezisk, zasugerował, iż mamy do czynienia ze spadkiem aubrytu podobnego do spadku meteorytu Pesyanoe (Старое Песьяное) w 1933 roku w Rosji (portal Meteorite Times Magazine).

Za woreczko.pl: Aubryt (AUB, aubrite) – typ meteorytu kamiennego; achondryt. Nazwa od meteorytu Aubres. Aubryty to achondryty ubogie w wapń (Ca-poor), główny ich składnik to enstatyt i diopsyd (En₅₀Wo₅₀), występują też w nich małe ilości oliwinu (fajalitu, Fa₀) i śladowe plagioklazu (albitu, An_2–8). Aubryty są bardzo rzadko znajdywane. Mają często jasną skorupę obtopieniową, białe wnętrze i są bardzo kruche. Ich białe wnętrze to często duże kryształy enstatytu, z małymi ilościami oliwinu, stopu Fe-Ni, troilitu i wieloma egzotycznymi, akcesorycznymi minerałami wskazującymi na silnie redukcyjne środowisko pochodzenia magmy. Porównanie widm aubrytów i planetoid wskazuje na ich podobieństwo do planetoidy (44) Nysa (lub innego typu E (E-class)). Bliska Ziemi planetoida (3103) Eger jest typowana na ciało macierzyste aubrytów. Najpopularniejszy przedstawiciel aubrytów to meteoryt Cumberland Falls.

W Meteoritical Bulletin Database zarejestrowanych jest tylko 81 meteorytów typu aubryt (stan: styczeń 2024 r.). Jeśli wykluczymy z tej liczby meteoryty pochodzące z Antarktydy, zostaje tylko 39. Jeśli jeszcze wykluczymy meteoryty pochodzące z pustyń (non-NWAs), zostaje 16, z czego aż 11 (69%) to spadki! Wygląda na to, że spadek z bolidu 2024 BX1 powiększy jeszcze tę pulę rzadkich spadków.

Lokalizacja

Obszar spadku fragmentów leży na zachód od Berlina w okolicach miejscowości Ribbeck, Berge i Lietzow. Większość obszaru spadku to pola uprawne i , o tej porze roku, wdzięczny teren poszukiwań.

Po kilku dniach intensywnych poszukiwań, dziesiątkach ludzi chodzących po polach krok-w-krok, miejscowi rolnicy wezwali policję. Już część pól, na żądanie właścicieli, została wyłączone z poszukiwań.

Znalezione okazy; szacuje się, że znaleziono około 700-800 g (30 stycznia 2024 r.; karmaka.de, FB)

Waga [g]	data	znalazca(y)	uwagi
171	25 stycznia 2024	Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem	pierwsze znalezisko! okaz rozpadł się na trzy części (23+57+91 g); znalazcy poszczególnych fragmentów: 91 g – Filip, 57 g – Kryspin, 23 g – Michał
114	26 stycznia 2024	Gucsik Bence, Bella Zoltan	drugie znalezisko
~39	26 stycznia 2024	David Göttlich	trzecie znalezisko
3,1 i 4,5	26 stycznia 2024	Dominik Dieter, Cara Weher (MfN-DLR-FU team)*
>10 szt.	27 stycznia 2024	Andreas Möller, Ina Rendtel, Jürgen i Manuela Rendtel, Sirko Molau, Peter Lindner, Felix Bettonvil, Gert Jan Netjes (AKM)	~16 g, 21,25 g, ~21 g, ~16 g, kilka fragmentów i kilka fragmentów poniżej 5 g
10,2	27 stycznia 2024	Dennis Harries	w miejscu: 52.61542°N, 12.77355°E
4,2+	27 stycznia 2024	Nimisha Verma, Julia Maia, Laëtitia Allibert (DLR-MfN-FU team)	10 szt.
~15	27 stycznia 2024	astronom amator z Berlina	w okolicy Ribbeck
22,04	27 stycznia 2024	Julien Liehmann
55	27 stycznia 2024	Filip Samuel Nikodem	okaz po wyschnięciu ważył 53,9 g
16	27 stycznia 2024	Kryspin Kmieciak
2-5	28 stycznia 2024	Petra Strunk, Antal Igaz (AKM)	2 okazy
9 szt.	28 stycznia 2024	MfN-DLR
3,4	28 stycznia 2024	Szilard Csizmadia (DLR-MfN-FU team)	??
3,4 i 9,8	28 stycznia 2024	Michał Zimny, Marzena Rogozińska, Mateusz Żmija, Jarosław Morys	wg znalazców: 3 i 8,2 g
4 szt.	28 stycznia 2024	Owczarzak team	5, 20, 30, 60 g
21,16	28 stycznia 2024	Agata Roicka, Mieszko Kołodziej
225	29 stycznia 2024	Kryspin Kmieciak	masa główna; kompletny okaz, 99,9% skorupy
1 szt.	29 stycznia 2024	Ina Rendtel (AKM)	grupa AKM znalazła w sumie >90 g
3,95	29 stycznia 2024	Marcin Cimała	duży fragment + okruszki
11,04 i ~20	30 stycznia 2024	członkowie Hungarian Meteoritical Society	2 szt.; w miejscu, odpowiednio: 52.609530°N 12.789356°E, 52.608439°N 12.789238°E
14,8	30 stycznia 2024	Mirko Graul
2,1	1 lutego 2024	Filip Samuel Nikodem
17	2 lutego 2024	Paweł Zaręba	cztery fragmenty (jeden 8 g) i okruszki
?	2 lutego 2024	Serbowie Dusan Ilic i Acko Acke	mały fragment
5	3 lutego 2024	Maksymilian Jakubczak

* AKM – Arbeitskreis Meteore e.V.; DLR – German Aerospace Center; FU – Freie Universität Berlin; MfN – Museum für Naturkunde

Pojawiły się już na FB oferty sprzedaży fragmentów meteorytu w cenie około 1000-1500$/g!

2024 BX1/Galerie

Pierwszy znaleziony okaz – sukces ekipy poszukiwaczy z Polski (Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem)

Okaz 171 g (znalazca największego fragmentu Filip Samuel Nikodem) i szczęśliwi znalazcy	Na powierzchni okazu widać jaśniejsze klasty, zapewne enstatyt	Okaz pokrywa szklista jasna skorupa w kolorze wnętrza meteorytu
Znaleziony okaz 171 g rozpadł się na trzy części (23+57+91 g)	2024 BX1 (Kryspin Kmieciak)-2.jpg Kolejne znalezisko!	2024 BX1 (Kryspin Kmieciak)-3.jpg Okaz 55 g; znalazca Filip Samuel Nikodem (okaz na zdjęciu trzyma Szymon Kozłowski)

Masa główna

Masa główna (main mass) 225 g, 99,9% skorupy obtopieniowej, znalazca Kryspin Kmieciak

W rejon spadku udały się kolejne ekipy z Polski

«Houston, tu Baza Spokoju. „Orzeł” wylądował» 😀	Znalezisko Marcina Cimały 3 g	Znalezisko Michała Zimnego i przyjaciół	Znaleziska Michała Zimnego i przyjaciół 8,2 i 3 g
Znalezisko Pawła Zaręby 8,2 g

Kolejne okazy znalezione przez inne zespoły poszukiwaczy

Drugie w kolejności znalezisko, tym razem zespołu z Węgier, okaz waży 114 g; okaz pachnie siarkowodorem (Gucsik Bence, Balla Zoltan)	Znalezisko (~39 g) zespołu niemieckiego (David Göttlich)	Grupa poszukiwawcza z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (Museum für Naturkunde) i projektu FRIPON/Vigie-Ciel ze znalezionym przez nich kilku gramowym okazem. W grupie poszukiwaczy Mateusz Żmija i Peter Jenniskens z Instytutu SETI
Worek z okazami się rozwiązał 😀. Ekipa Arbeitskreis Meteore e.V. (AKM) znalazła 10 sztuk, największe ważą >20 g	Okaz o wadze 22,04 g (Julien Julien)	Znalezisko Mirko Graul 14,8 g
Zespół węgierski znalazł dwa okazy: 11,04 i ~21 g	Okaz ~21 g zespołu węgierskiego	Współrzędne znalezisk zespołu węgierskiego
Sukces zespołu z Serbii

„Fake”

Przykłady zwykłych kamieni, których w rejonie spadku jest bardzo dużo, a które są podobne do znajdowanych meteorytów, tzw. „fake” (fot. Szymon Kozłowski)

Okazy

Okaz 171 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz 171 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz 60 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)
Okaz 55 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz 2,1 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)

Mass media

Przypisy

Zobacz również

• 2024 BX1/Galerie

• spadki: Antonin, Pusté Úľany

• Bolidy (typy)

Linki zewnętrzne

• Portal X – Krisztián Sárneczky (The discovery images of the imminent impactor #2024BX1 (aka #Sar2736 ) with the 60-cm Schmidt Telescope at #Piszkéstető Mountain Station, part of Konkoly Observatory (#konkolyobs) in #Hungary.)

• Astronomický ústav AV ČR – Zánik malé planetky 2024 BX1 západně od Berlína 21. ledna 2024 zachycený kamerami Evropské bolidové sítě
• Portal Strewnify – Ribbeck, Germany (2024 BX1)

• Portal cosmoartel.pl – Asteroida, bolid, meteor nad Niemcami 2024.01.21

• Facebook – David Göttlich  ●  Gucsik Bence  ●  Lubuscy Łowcy Burz  ●  Kazimierz Magneto  ●  Kryspin Kmieciak  ●  Filip Samuel Nikodem

• YouTube – Fireball Over Germany Created by Asteroid 2024 BX1  ●  Meteor 2024 BX1 über Berlin!  ●  Asteroid 2024 BX1 Mierzyn Polska  ●  AMS event #423-2024 caught from Beetzseeheide DE  ●  Burning asteroid streaks across sky over Berlin
• YouTube – W Gabinecie Astronoma  ●  Poszukiwania meteorytów w Ribbeck (Niemcy) - 26-28 stycznia 2024 #2024BX1 #SAR2736

• Portal Karmaka.de – 2024 BX1 (SAR2736) Ribbeck (prov.) meteorite fall (aubrite ?) …  ●  SAINT-PIERRE-LE-VIGER meteorite fall (L5-6, C-S3, >1132.84 g) of asteroid 2023 CX1 (Sar2667) …

• Wikipedia – Grupa Apolla
• Wikipedia (EN) – 2024 BX₁  ●  2023 CX₁  ●  Krisztián Sárneczky

• woreczko.pl – Słownik „meteorytowy” (Glossary)

• International Meteor Organization, IMO – 2024 BX1: 8th predicted Earth impact!
• Solar System Dynamics NASA – (2024 BX1)

• Portal Gazeta.pl – znaleźli w Niemczech fragment asteroidy. Oświetliła ona w niedzielę niebo
• Portal Wągrowiec – Spektakularne Zdarzenie na Niebie: Asteroida 2024 BX1 Weszła w Atmosferę Ziemi

• Projekt FRIPON/Vigie-Ciel – FRIPON  ●  Vigie-Ciel
• Portal Spidersweb – To ten kamień rozświetlił niebo nad Europą. Znaleźli go wolontariusze

• Portal Meteorite Times Magazine – An October 1933 Witnessed Fall: Pesyanoe, Russia