PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Swindnica Gorna

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Bibliografia)
Linia 4: Linia 4:
  | nazwa = Swindnica Gorna
  | nazwa = Swindnica Gorna
  | grafika = Swindnica_Gorna_(Przyroda_i_Przemysł_1858).jpg
  | grafika = Swindnica_Gorna_(Przyroda_i_Przemysł_1858).jpg
-
  | opis = Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych TPNP - "Przyroda i Przemysł", nr 5, s. 39, 1858 (źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
+
  | opis = ''Przyroda i Przemysł'', '''Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych TPNP.''' <br />nr5, 1858, s. 39, 1858<ref name="PiP 1858"></ref> (źródło: WBC)
  | klasa = Wątpliwy (''doubtful stone'') spadek
  | klasa = Wątpliwy (''doubtful stone'') spadek
  | metbull = 23771
  | metbull = 23771
Linia 25: Linia 25:
Co stało się z okazem przekazanym Towarzystwu? W swojej publikacji z 1959 roku Pokrzywnicki pisze, że jeszcze w wykazie zbiorów TPNP z 1898 roku<ref name="Rocznik TPNP 1898">''Roczniki TPNP'' (1898)</ref> figuruje "aerolit ze Wschowy". Znajdujemy tam następujący cytat (''wyróżnienia w tekście pochodzą od [[Redakcja|Redakcji]]''):
Co stało się z okazem przekazanym Towarzystwu? W swojej publikacji z 1959 roku Pokrzywnicki pisze, że jeszcze w wykazie zbiorów TPNP z 1898 roku<ref name="Rocznik TPNP 1898">''Roczniki TPNP'' (1898)</ref> figuruje "aerolit ze Wschowy". Znajdujemy tam następujący cytat (''wyróżnienia w tekście pochodzą od [[Redakcja|Redakcji]]''):
:(...) Szafa nr. 6 mieści przeszło 100 okazów rud żelaza, rudy manganu, cynku, cyny, ołowiu, bismutu, miedzi. Nie brak i kruszczów rodzimego, '''żeleza (aerolity z Wschowy i Pułtuska)''', złota i srebra.(...)
:(...) Szafa nr. 6 mieści przeszło 100 okazów rud żelaza, rudy manganu, cynku, cyny, ołowiu, bismutu, miedzi. Nie brak i kruszczów rodzimego, '''żeleza (aerolity z Wschowy i Pułtuska)''', złota i srebra.(...)
-
Natomiast w wykazie zbiorów w ''Roczniku TPNP'' z 1909 roku nie ma już wzmianki o tym okazie<ref name="Pokrzywnicki (1959)">Pokrzywnicki (1959)</ref>.
+
Natomiast w wykazie zbiorów w ''Roczniku TPNP'' z 1909 roku nie ma już wzmianki o tym okazie<ref name="Chłapowski (1909)">Chłapowski (1909)</ref>.
Linia 55: Linia 55:
::<sup>4</sup> Odczyt ten został wygłoszony między 1 XI. i 31 XII. 1857 r.
::<sup>4</sup> Odczyt ten został wygłoszony między 1 XI. i 31 XII. 1857 r.
-
::<sup>5</sup> Wiadomości o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych P.T.P.N. - "Przyroda i Przemysł", nr 5, s. 39, 1858.<ref>''Przyroda i Przemysł'' (1858)</ref>
+
::<sup>5</sup> Wiadomości o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych P.T.P.N. - "Przyroda i Przemysł", nr 5, s. 39, 1858.<ref name="PiP 1858">''Przyroda i Przemysł'' (1858)</ref>
::<sup>6</sup> patrz Pokrzywnicki (1958a)<ref>artykuł Pokrzywnickiego o ciężarze właściwym meteorytów</ref>.
::<sup>6</sup> patrz Pokrzywnicki (1958a)<ref>artykuł Pokrzywnickiego o ciężarze właściwym meteorytów</ref>.
Linia 67: Linia 67:
=== Rodzina Kwileckich ===
=== Rodzina Kwileckich ===
 +
==== Fakty ====
==== Fakty ====
Linia 84: Linia 85:
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
File:Swindnica_Gorna_(MetBull_nr_8).jpg|Strona z [http://meteoriticalsociety.org/simple_template.cfm?code=pub_bulletin Meteoritical Bulletin] ze zgłoszeniem meteorytu Swindnica Gorna
File:Swindnica_Gorna_(MetBull_nr_8).jpg|Strona z [http://meteoriticalsociety.org/simple_template.cfm?code=pub_bulletin Meteoritical Bulletin] ze zgłoszeniem meteorytu Swindnica Gorna
-
File:Swindnica_Gorna_(Rocznik_TPNP_s.230).jpg|Wykaz zbiorów TPNP sporządzony przez dr. Fr. Chłapowskiego w 1898 roku<ref name="Rocznik TPNP 1898"></ref> (źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
+
File:Swindnica_Gorna_(Rocznik_TPNP_s.230).jpg|Wykaz zbiorów TPNP sporządzony przez dr. Fr. Chłapowskiego w 1898 roku<ref name="Rocznik TPNP 1898"></ref> (źródło:&nbsp;WBC)
</gallery>
</gallery>
Linia 131: Linia 132:
[[Grafika:Swindnica_Gorna_(Pokrzywnicki_1959).djvu|200px|thumb|Pokrzywnicki 1959]]
[[Grafika:Swindnica_Gorna_(Pokrzywnicki_1959).djvu|200px|thumb|Pokrzywnicki 1959]]
 +
* +Chłapowski Franciszek, (1909), '''Zbiory Przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk dla użytku zwiedzających je opisał Dr. F. Chłapowski.''' Poznań 1909, s. 18. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=67220&from=FBC DjVu]
 +
* {{Chrzanowski (1859)}}
* {{Chrzanowski (1859)}}
Linia 147: Linia 150:
* {{Pokrzywnicki (1964)}} (s. 113-114).
* {{Pokrzywnicki (1964)}} (s. 113-114).
-
* +''Przyroda i Przemysł'', (1858), '''Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.''' nr 5, s. 39, 1858. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/52063?tab=1 DjVu]
+
* +''Przyroda i Przemysł'', (1858), '''Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.''' nr 5, 1858, s. 39. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/52063?tab=1 DjVu]
-
* +''Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego'', tom 1, 1860. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=117701&from=publication DjVu]
+
* +''Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego'', (1860), '''Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego do dnia 1 stycznia 1860.''' tom 1, 1860, s. 597. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=117701&from=publication DjVu]
-
* +''Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego'', tom 24, cz. 1, 1898. ''Zbiory przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk podał Dr. Fr. Chłapowski'', s. 230<ref>nie, "''tom. 24, z. 2, s. 239, 1897''", jak podaje Pokrzywnicki (1959)</ref>. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=118578&from=publication DjVu]
+
* +''Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego'', (1860), '''Wykaz darów które nadesłali do dnia 1 stycznia 1860 Towarzystwu Przyjaciół Nauk w Poznaniu.''' tom 1, 1860, s. 606. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=117702&from=publication DjVu]
-
* +''Zbiory Przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk dla użytku zwiedzających je opisał Dr. F. Chłapowski.'' Poznań 1909, s. 18. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=67220&from=FBC DjVu]
+
* +''Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego'', (1898), '''Zbiory przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk podał Dr. Fr. Chłapowski.''' tom 24, 1898, s. 230<ref>nie, "''tom. 24, z. 2, s. 239, 1897''", jak podaje Pokrzywnicki (1959)</ref>. Plik [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=118578&from=publication DjVu]
O meteorycie Świdnica Górna w ówczesnej prasie → [[Swindnica Gorna/Czasopisma]]
O meteorycie Świdnica Górna w ówczesnej prasie → [[Swindnica Gorna/Czasopisma]]

Wersja z 10:29, 18 lip 2012

Warto szukać w okolicach Wschowy

Swindnica Gorna
Swindnica Gorna (Przyroda i Przemysł 1858).jpg
Przyroda i Przemysł, Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych TPNP.
nr5, 1858, s. 39, 1858[1] (źródło: WBC)
Wątpliwy (doubtful stone) spadek
Lokalizacja majątek Górna Świdnica, obecnie wieś nazywa się Siedlnica niedaleko Wschowy, Polska
Położenie[2] 51°49'N, 16°20'E
Data prawdopodobnie 12 października 1856 r., późnym popołudniem
Uwagi znaleziono domniemany meteoryt z tego spadku, ale zaginął jeszcze przed I wojną światową
Charakterystyka
Typ meteoryt kamienny (?)
Masa  ?
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
wg NHM Cat: Swidnica Gorna; polska nazwa: Świdnica Górna

Spadek meteorytu prawdopodobnie 12 października 1856 roku. Okaz zaginął, o ile to był meteoryt?

Meteoryt skalsyfikowany w Meteoritical Bulletin Database jako wątpliwy (Doubtful)


Meteoryt Swindnica Gorna został znaleziony jesienią 1857 roku po blisko rocznych poszukiwaniach zleconych przez właściciela majątku Górna Świdnica Kazimierza hr. Kwileckiego. Prawdopodobny spadek miał miejsce rok wcześniej – 12 października 1856 r. około godz. 17[3], wtedy to na Śląsku obserwowano jasny bolid. Przypuszcza się, że był to meteoryt kamienny, chondryt lub achondryt. Okaz ofiarowany Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk zaginął lub został skradziony jeszcze przed I wojną światową. W literaturze meteoryt jest określany jako Świdnica Górna, jednak wg prof. Łukasza Karwowskiego majątek nazywał się Górna Świdnica, a obecnie jest to wieś Siedlnica 3 km na południe od Wschowy. Niewiele wiadomo o samym okazie, znamy tylko jego ciężar właściwy 3,018 g/cm3 - mało jak na chondryt!


Co stało się z okazem przekazanym Towarzystwu? W swojej publikacji z 1959 roku Pokrzywnicki pisze, że jeszcze w wykazie zbiorów TPNP z 1898 roku[4] figuruje "aerolit ze Wschowy". Znajdujemy tam następujący cytat (wyróżnienia w tekście pochodzą od Redakcji):

(...) Szafa nr. 6 mieści przeszło 100 okazów rud żelaza, rudy manganu, cynku, cyny, ołowiu, bismutu, miedzi. Nie brak i kruszczów rodzimego, żeleza (aerolity z Wschowy i Pułtuska), złota i srebra.(...)

Natomiast w wykazie zbiorów w Roczniku TPNP z 1909 roku nie ma już wzmianki o tym okazie[5].


Opis wg Pokrzywnickiego (1964)

(...)
15. METEORYT ŚWIDNICA GÓRNA
Przyblizone w. m.z.: φ = 51°45' - λ = 16°21' 1
Meteoryt ten został znaleziony w jesieni 1857 r. w okolicy majątku Górna Swidnica (obecnie Siedlnica), położonym o 3 km na S od Wschowy2. Z ówczesnej literatury wiadomo tylko, że spadł on w 1856 r. (bez podania dnia i miesiąca) o godz 5 wieczorem z 'kuli ognistej". Według badań autora spadek ten pochodził z bolidu obserwowanego na Śląsku i w Poznańskiem 12 października 1856 r. około godz 18 czasu miejscowego3. Właściciel majątku Kazimierz Kwilecki polecił szukać spadłych okazów, lecz dopiero w jesieni 1857 r. znaleziono jeden odłam, który Kwilecki ofiarował Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk[6]. Odłam ten znajdował się w zbiorach tego towarzystwa do czasu bliżej nieokreślonego.
Na jednym z posiedzeń Wydziału Nauk Przyrodniczych P.T.P.N. odczyt o tym meteorycie wygłosił dr B.J. Szafarkiewicz4. Oto co o tym pisze nieznany autor w czasopiśmie "Przyroda i Przemysł"5.
"Następnie pan dr. Józef Szafarkiewicz zdał sprawozdanie o aerolicie znalezionym w jesieni r. 1857 w okolicy Górnej Świdnicy pod Wschową, a nadesłanym przez Kazimierza hrabię Kwileckiego. Jest to jeden z ułamków, na które kula ognista spadając o 5-tej godzinie (prawdopodobnie T. U. - przyp. aut.) wieczorem r. 1856 rozpękła. Pan Kazimierz hr. Kwilecki rozkazał szukać roztrzaskanych kawałków; dotąd znaleziono tylko jeden taki kawałek, który przysłany do Wydziału zanalizowany został".
Ponieważ sprawozdawca nazywa meteoryt aerolitem, musiał to być meteoryt kamienny. Potwierdza to zresztą jego c. wł., który według źródeł miał wynosić 3,018. Można by stąd sądzić, że meteoryt był raczej achondrytem, chociaż znane są także bardzo lekkie chondryty o c. wł. nawet poniżej 3,1, np. meteoryt Stawropol[7] (c. wł. 3,047), met. Miller[8] (c. wł. 3,048), met. Castalia[9] (c. wł. 2,601)6. Niestety, treści referatu dr Szafarkiewicza nie udało się autorowi ani odtworzyć, ani też znaleźć jej w źródłach.
Okaz uległ zagubieniu lub też został skradziony jeszcze przed I wojną światową, ponieważ w katalogu zbiorów P.T.P.N. z 1913 r. już nie figuruje. W literaturze zagranicznej nie był spotykany aż do czasu opublikowania niektórych prac autora (Pokrzywnicki 1955a, b, 1956)7.
Przypisy
1 Według autora.
2 Wschowa (niem. Fraustadt), Świdnica Górna (niem. Obersedlitz).
3 Szczegóły - patrz J. Pokrzywnicki: "O meteorycie Świdnica Górna i bolidzie, z którego prawdopodobnie spadł ten meteoryt". Pozn. Tow. Przyj. Nauk, Wydz. Mat.-Przyr., t. IX, zesz. I, s. 1-10. W pracy tej podana jest również literatura.[10]
4 Odczyt ten został wygłoszony między 1 XI. i 31 XII. 1857 r.
5 Wiadomości o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych P.T.P.N. - "Przyroda i Przemysł", nr 5, s. 39, 1858.[1]
6 patrz Pokrzywnicki (1958a)[11].
7 Biul. nr 8 Stałej Komisji Meteorytowej Międzynar. Kongr. Geol., kwiecień 1958.
Literatura uzupełniająca: Wiadomości Muz. Ziemi, t. VI, s. 150, 1952 r.; Roczniki Pozn. Tow. Przyj. nauk, t. I, s. 597[12] i 606[13], 1860 r.
(...)


Rodzina Kwileckich

Fakty

Hr. Hektor Julian Kwilecki (1801-1843), właściciel dóbr Oporowo, Świdnica, Gosławice; miał m.in. trzech synów:

  • hr. Władysław Kwilecki (1831-1870), członek Towarzystwa PNP[14], właściciel dóbr Gosławice w Królestwie Polskim;
  • hr. Kazimierz Kwilecki (1831-1863);
  • hr. Mieczysław Marian (Napoleon) Kwilecki (1833-1918), właściciel dóbr Oporowo, Kwilcz, Świdnica, Gosławice.

Może to właśnie brat członka Towarzystwa hrabiego Władysława Kwileckiego, Kazimierz dostarczył fragment meteorytu?

Ród Kwileckich był od dawna związany z tym regionem, np.: Antoni Maciej Kwilecki (XVIII w.) oraz Franciszek Antoni Kwilecki (1725-1794) byli starostami wschowskimi!


Źródła


Lokalizacja

(S) wieś Siedlnica

Wschowa (niem. Fraustadt), wieś Siedlnica (niem. Zedlitz) górna (Nd.-) i dolna (Ob.-)


Opis według Andrzeja S. Pilskiego[15]
(...) Z pewnością warto poszukać meteorytów w okolicach Wschowy. Podobno spadły one z kuli ognistej obserwowanej w 1856 roku, prawdopodobnie 12 października. Właściciel majątku Górna Świdnica polecił szukać okazów, ale dopiero rok później dostarczono mu jeden, który ofiarował Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk. Prawdopodobnie był to meteoryt kamienny, ale zaginął jeszcze przed I wojną światową. Innych okazów nie znaleziono i pewnie jeszcze tam leżą. (...)


Mapy


Galerie

Siedlnica i jej okolice (fotografie dla Wiki Wiesław Czajka)

Bibliografia

Pokrzywnicki 1959
  • +Chłapowski Franciszek, (1909), Zbiory Przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk dla użytku zwiedzających je opisał Dr. F. Chłapowski. Poznań 1909, s. 18. Plik DjVu
  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • Pilski Andrzej S., (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. ISBN 83-7180-173-4.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1955), O meteorytach naszych ziem zachodnich. Urania, 6, 1955, s. 165-172.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1955), O niektórych mało znanych polskich meteorytach, Acta Geol. Pol., vol. V, nr 3, 1955, s. 427-438. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1956), Les météorites polonaises. Acta Geophys. Polon., vol. IV, nr 1, 1956, s. 21-32. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1958), O ciężarze właściwym meteorytów. Acta Geophys. Polon., vol. VI, nr 2, 1958, s. 127-152. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1959), O meteorycie Świdnica Górna i bolidzie z którego prawdopodobnie spadł ten meteoryt. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, tom IX, zeszyt 1, Poznań 1959, s. 1-10. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  • +Przyroda i Przemysł, (1858), Wiadomość o czynnościach Wydziału Nauk Przyrodniczych Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego. nr 5, 1858, s. 39. Plik DjVu
  • +Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, (1860), Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego do dnia 1 stycznia 1860. tom 1, 1860, s. 597. Plik DjVu
  • +Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, (1860), Wykaz darów które nadesłali do dnia 1 stycznia 1860 Towarzystwu Przyjaciół Nauk w Poznaniu. tom 1, 1860, s. 606. Plik DjVu
  • +Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, (1898), Zbiory przyrodnicze Towarzystwa Przyjaciół Nauk podał Dr. Fr. Chłapowski. tom 24, 1898, s. 230[18]. Plik DjVu

O meteorycie Świdnica Górna w ówczesnej prasie → Swindnica Gorna/Czasopisma

Przypisy

  1. ^ a b Przyroda i Przemysł (1858)
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ 18 czasu miejscowego wg Pokrzywnickiego (1964)
  4. ^ a b Roczniki TPNP (1898)
  5. ^ Chłapowski (1909)
  6. ^ informacja o tym darze znajduje się w Nadwiślaninie, nr 27 (9 kwietnia 1858), s. 3
  7. ^ chodzi o meteoryt Stavropol typu L6
  8. ^ chodzi zapewne o spadek w 1930 roku w USA Miller (Arkansas) typu H5
  9. ^ chodzi o meteoryt Castalia typu H5
  10. ^ Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Pokrzywnicki_.281959.29
  11. ^ artykuł Pokrzywnickiego o ciężarze właściwym meteorytów
  12. ^ Roczniki TPNP, tom 1, 1860, s. 597 (fragment):
    "(...) 3) O aërolicie znalezionym w jesieni 1857 r. w Górnéj-Świdnicy pod Wschową, przez Józefa Szafarkiewicza.(...)"
  13. ^ Roczniki TPNP, tom 1, 1860, s. 606 (fragment):
    "(...) 21) Kwilecki hr. K.: Aërolit znaleziony w Górnéj-Świdnicy pod Wschową.(...)"
  14. ^ informacja o jego śmierci znajduje się w Roczniku TPNP, tom 11 z 1881 roku
  15. ^ Pilski (1999)
  16. ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
  17. ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje
  18. ^ nie, "tom. 24, z. 2, s. 239, 1897", jak podaje Pokrzywnicki (1959)

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Swindnica Gorna
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt wątpliwy (Doubtful meteorite) Swindnica Gorna

Co jeszcze na stronę?

  • co się stało ze zbiorami Towarzystwa?
  • jaki okaz meteorytu Pułtusk był w zbiorach TPNP?
  • jakie dobra należały do rodu Kwileckich?
Osobiste