O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Tennasilm →
Spadek
Lokalizacja	Estonia
Położenie[2]	58°02'N, 26°57'E[1]
Data	28 czerwca 1872, 12:00 (piątek)
Charakterystyka
Typ	chondryt zwyczajny, L4
Masa	28,5 kg
Liczba okazów	jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Sikkensaare, Tennasilon, Tennsilom; po rosyjsku: Теннасильм; po estońsku: Tännassilma

W południe 28 czerwca (16 czerwca wg starej daty, piątek) 1872 roku po pojawieniu się obłoku i detonacjach spadł jeden kamień. Dopiero po kilku dniach znaleziono okaz ważący ok. 28,5 kg. Cyganie rozbili go na fragmenty, ale większość z nich udało się odzyskać.^[3]

Panuje spore zamieszanie co do dokładnej lokalizacji miejsca spadku meteorytu. W katalogu Grady (2000) podano współrzędne wskazujące na inną wieś również o nazwie Tennasilm. Wiarygodna lokalizacja znajduje się chociażby w tytule artykułu Schillinga (1873) …beim Dorfe Tennasilm, im Kirchspiel Turgel des Kreises Jerwen in Estland niedergefallenen Steinmeteoriten to znaczy "we wsi Tennasilm, w parafii Turi (Türi) powiat Jerwen (Järva, Järvamaa)^[4] w Estonii".

Okoliczności spadku

W porze obiadowej w piątek 28 czerwca 1872 roku w okolicy wsi Tennasilm (est. Tännassilma) na farmie Sikkensaare, wielu znajdujących się w pobliży chłopów słyszało odgłosy podobne do dzwonienia i grzmotu. Chłopi wypatrywali źródła grzmotu, ale całe niebo było bezchmurne. Inny świadek znajdujący się w okolicy wsi Kärevere widział mały obłok, który szybko jednak zniknął. Nikt ze świadków nie widział spadku meteorytu. Można przyjąć, że leciał on z południa na północ na zachód od wsi Kärevere. Kilka dni po tym wydarzeniu w okolicy farmy zauważono, że ziemia w jednym miejscu jest naruszona i w otworze o głębokości około 1 stopy i takiej też średnicy leży czarny kamień. Początkowa waga meteorytu wynosiło blisko 28 kg. Kamień został umieszczony na stercie innych kamieni w pobliżu gospodarstwa, ale okoliczni Cyganie pokruszyli go i pozabierali jego fragmenty.

Fragmenty meteorytu Tennasilm znajdują się dziś w wielu kolekcjach. Największe zbiory:

Zbiór	waga fragmentów (Koblitz MetBase)
Washington, Natl. Mus. Nat. Hist.	4,8 kg
Vienna, Naturhist. Mus.	3646 g
Helsinki, Geol. Mus. Univ.	2290 g
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci.	2060 g
Bonn, Min. Mus. Univ.	541 g
Prague, Nat. Mus.	370 g
London, Nat. Hist. Mus.	193 g

W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.

Lokalizacja

Wsie Tännassilma (Türi) (dawn. Tennasilm) i Kärevere (Türi)

W katalogu Grady (2000) podano współrzędne miejsca spadku oddalone o około 115 km na południowy-wschód od rzeczywistej lokalizacji. Istnieją w Estonii trzy wsie o nazwie Tännassilma, jedna w prowincji Põlva (to obok niej podano lokalizację w katalogu Grady), druga wieś leży w prowincji Puhja. Natomiast według Schillinga (1873) meteoryt spadł w Tännassilma w prowincji Türi.

Bibliografia

• Grady Monica M., (2000), Catalogue of Meteorites. 5th Ed., Natural History Museum, Cambridge University Press, London, UK, 2000. ISBN 978-0521663038. Plik PDF.

• Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.

• +Schilling G. (Baron), (1873), Mittheilungen über den am 16./28. Juni 1872 Mittags, beim Dorfe Tennasilm, im Kirchspiel Turgel des Kraises Jerwen in Ehstland niedergefallenen Steinmeteoriten, (Mit einer Tafel.). Dorpat, 1873 (Laakmann), ss. 20.^[5] Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Tiirmaa Reet, (1994), Kolekcja meteorytów Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk, Meteoryt, 1, 1994, s. 6-10 (tłum. Michał Kosmulski).^[6] Plik PDF.

Przypisy

Zobacz również

• meteoryty Igast i Pillistfer

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Tennasilm
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Tennasilm

• Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry - Теннасильм
• meteorite.narodu.ru - Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
• Uniwersytet w Tartu, Estonia (University of Tartu, Estonia) - Tartu Ülikool, Eesti  ●  Tännassilma meteoriit
• Meteoryt Pillistfer w kolekcjach polskich - katalog PTMet  ●  Wadi & Jan Woreczko Collection

• Wikipedia (ET) - Järva kreis  ●  Järvamaa  ●  Kärevere (Türi)  ●  Tännassilma (Türi)