PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Vicenice

Z Wiki.Meteoritica.pl

„Bliźniak” meteorytu Elbogen

0i
Vicenice
Vicenice (Tuček 1981).jpg
Meteoryt Vicenice (źródło: Tuček 1981)
Znalezisko
Lokalizacja Czechy
Położenie[2] 49°13'N, 15°48'E[1]
Data październik 1911
Charakterystyka
Typ żelazny IID (Om)[3]
Masa 4,65 kg[4]
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
po czesku: Vícenice

W październiku 1911 roku około 400 metrów na wschód od wsi Vícenice (ok. 2 km na południowy-zachód od Náměště nad Oslavou) na parceli o numerze 344 (w miejscu zwanym Velké Štěpky) gospodarz Jan Svoboda, podczas kopania gliny na cegły do stodoły, znalazł na głębokości ok. ¾ metra bryłę meteorytu żelaznego o masie 4,65 kg[4] (Skála et al. 2000). Zatrzymał on znaleziony okaz jako ciekawostkę, która później służyła mu jako obciążnik podczas wyciskania wosku pszczelego.

Okaz został zidentyfikowany jako meteoryt dopiero po 50 latach w 1961 roku (1964?) przez prof. Josefa Sekanina!


Krótki opis okoliczności znalezienia okazu znajduje się na portalu: Astronomická mapa České republiky – Vířenice — meteorit.[5] Tam też znajduje się link do strony Google Maps z zaznaczonymi miejscami, gdzie prawdopodobnie znaleziono w 1911 roku masę główną i lokalizacja współczesnego znaleziska (luty 2015?) o masie 95,4 g!

Rzadki typ IID

Meteoryt Vicenice należy do rzadkiego typu meteorytów żelaznych IID. W bazie Meteoritical Bulletin (stan: sierpień 2016) jest zarejestrowanych tylko 21 meteorytów tego typu.[6]

Na Europę przypada ich aż 5: dwa spadki – Elbogen (Czechy) i Hraschina (Chorwacja) oraz trzy znaleziska – Vicenice, Alt Bela[7] (też w Czechach!) oraz Cheder (Rosja)[8]. Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy! Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych znaleziono ich tylko 7, a spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko 1 jest tego typu (meteoryt Miller Butte 03002).

Meteoryt Vicenice ma (podejrzanie?!) bardzo podobny skład do innych „nieodległych” meteorytów typu IID: Alt Bela, ElbogenHraschina. Za Koblitz MetBase:

Meteoryt Ni
[mg/g]
Ga
[μg/g]
Ge
[μg/g]
Ir
[μg/g]
Co
[mg/g]
Au
[ng/g]
P
[mg/g]
bandwidth
[mm]
Vicenice (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg) 97,7 74,8 87,4 12,7 6,8 773 2,7 0,63-0,80
Elbogen (Czechy, spadek ~1400 rok, ~107 kg) 102 75 87 14 6,4 2,2 0,75
Alt Bela (Czechy, znalezisko 1898 rok, ~4 kg) 100,4 75 84 16 0,70
Hraschina (Chorwacja, spadek 1751 rok, 49 kg) 106 75 89 13 0,70

Jest to stosunkowo rzadka grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z Czech! Okaz Vicenice również bardzo przypomina swym kształtem i charakterem zwietrzenia okaz meteorytu Elbogen.

Kolekcje

Masa główna meteorytu Vicenice znajduje się w Muzeum Mineralogicznym w Brnie (Koblitz MetBase).

Fragmenty meteorytu Vicenice w kolekcjach:

Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase)
uwagi
Brno, Min. Mus. Moravia 3920 g [main mass]; oraz trzy płytki o masach 190, 87,5 i 35 g (Skála et al. 2000)
Prague, Nat. Mus. 313 g
Vienna, Naturhist. Mus. 2.6 g

Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(N) Náměšť nad Oslavou, (V) Vícenice u Náměště nad Oslavou

prawdopodobne miejsca znalezienia masy głównej i późniejszego mniejszego fragmentu

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Vícenice u Náměště nad Oslavou (dawniej niem. Witzenitz).

Współrzędne podane w Meteoritical Bulletin wskazują na miejsce odległe o kilkadziesiąt kilometrów na zachód od rzeczywistego miejsca znalezienia okazu.


Na portalu Astronomická mapa České republiky znajduje się link do Google Maps – Meteorit Vícenice, gdzie zaznaczono prawdopodobne miejsce znalezienia w 1911 roku masy głównej oraz współczesnego (luty 2015?) znaleziska o masie 95,4 g przez poszukiwacza posługującego się nickiem Mitom07. Nie udało się potwierdzić tej informacji, ale wynika z niej, że są prowadzone współcześnie poszukiwania innych fragmentów (okazów) tego meteorytu.


Miejsce znalezienia okazu (Skála et al. 2000)

Przybliżone współrzędne znalezienia w 1911 roku masy głównej: 49°12.291'N, 16°07.873'E.


Mapy


Bibliografia

  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[9] Pliki PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • +Sekanina Josef, (1964), Objaven nový železny meteorit, Rudé právo, 109 (19.04.1964), s. [8].[10] Plik PDF.
  • +Sekanina Josef, (1971), Železný meteorit (oktaedrit) Vícenice u Náměště n. Oslavou, unpublished report (81 pp.) and photo-atlas (158 figs), Brno, 1971 (po czesku).
  • +Sekanina Josef, (1971), Kosmická mineralogie, Folia fac. sc. nat. univ. Purkynianae Brunensis, 12, Geologia, 21, 6, 1971, s. 63-76.[11]
  • +Skála Roman, Frýda Jiří, Sekanina Josef, (2000), Mineralogy of the Vicenice octahedrite, Journal of the Czech Geological Society, vol. 45(1-2), 2000, s. 175-192. Plik PDF.
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 21).[12] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269, (s. 205-207). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).[13]


Przypisy

  1. ^ współrzędne podane w Meteoritical Bulletin wskazują na miejsce odległe o kilkadziesiąt kilometrów na zachód od rzeczywistego miejsca znalezienia okazu
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ Om – oktaedryt średnioziarnisty (medium octahedrite)
  4. ^ a b wg Tuček (1981) okaz ważył 4,34 kg
  5. ^ błąd, nie Vířenice, a Vícenice
  6. ^ oraz 2 meteoryty typu IID-an
  7. ^ meteoryt żelazny Alt Bela (cz. Stará Bělá), znalezisko z 1898 roku w Czechach; typ IID, TKW 4 kg
  8. ^ meteoryt żelazny Cheder, znalezisko z 2003 roku w Rosji, typ IID, TKW 5,39 kg
  9. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  10. ^ w artykule dwie fotografie meteorytu
  11. ^ za Tuček (1981)
  12. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  13. ^ w katalogu Tuček (1968) nie ma tego meteorytu!

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Vicenice
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Vicenice


Osobiste