(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Bolid 1661
Z Wiki.Meteoritica.pl
.jpg)
Doniesienie w Merkuryuszu Polskim „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5 kwietnia 1661 roku[1] (wtorek) pod Czernihowem w Ukrainie.
Według Pokrzywnickiego (1965)
| Pokrzywnicki (1965)
Rok 1661. Merkurjusz Polski, 5 aprilis 1661: „…Nieba straszne dawały z siebie znaki… Gdy nasi stali na straży, po północy w niebie taki grzmot się stał, jakby 10 wielkich zamków naraz się obaliło. Potym jasność uderzyła, że zrozumieli iż troje Słońca świat rozświetliło”. Stało się to pod Czernichowem, gdy stanęły wojska Czarnieckiego. Wróżono z tych znaków klęskę Kozaków [8][2] (…) 8. Przekrój, nr 821 (1961).[3] | 
|
Oryginalne brzmienie fragmentu z Merkuriusza Polskiego (również na załączonej kopii strony) (pisownia oryginalna):
Z Wárszáwy 5. Aprilis 1661.
(…)
Dopiero dochodżą nás wiádomośći z Ukrainy / ze y
tam ná ten ćzas kiedy J. M. P. Woiewodá Ruski zludem
swoim stał pod Czerniechowem / niebá strászne dáwáły z
siebie znáki: Wolno rozumieć nie bez podobienstwá / ze
Czerniechowskich Kozákow / mordicus[4] w rebelliey stoiących /
funditus delere & eradicare minabantur:[5] Albowiem gdy
náśi ná straży stali / po pułnocy na niebie taki grzmot sie
stał / iakby dżieśięć wielkich Zámkow sie oraz obaliło:
Potym táka iásność uderzyłá / że rozumieli / iż tro-
ie słońcá świat roświećiło. Názáiutrz o tymże
ćzásie widżiáńy był tákże od plácowey stra-
zy / Mąż zbroiny ná niebie stricto ferro[6].
Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem w Ukrainie (wg Słownika Geograficznego… – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667 (Wikipedia).
Ciekawostka: Już w tamtych czasach, w 1661 roku wydawcy Merkuryusza Polskiego zadbali o ochronę praw autorskich i każdy jego numer został opatrzony stosowną notatką:
PRZESTROGA.
Wárowáno iest przywileiem K.I.M. áby záden nie wazył sie
tych Merkuryuszow przedrukowáć, pod winą w
przywileiu opisana.
Lokalizacja
(C) Czernihów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Czernihów (ukr. Чернігів, ros. Чернигов).
W odległości ok. 50 km na zachód od Chernihowa leżą wsie Kruki (Круки) i Kaporenka (Капоренка), gdzie znajdowano okazy meteorytu Brahin.
Bibliografia
- Chlebowski Bronisław, Sulimierski Filip, Walewski Władysław, et al., (1880-1902), Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tomy I-XV, Warszawa 1880-1902, (s. 823, 826-829, tom I). Pliki PDF.
- Merkuryusz Polski Ordynaryiny, nr XXIV, Kraków 1661, s. 180. Plik GIF.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1965), O bolidach obserwowanych nad Polską – II, Acta Geophys. Polon., vol. XIII, nr 3, 1965, s. 207-215, (s. 207).[7] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Przekrój, (1961), 3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI, nr 821 (1 stycznia 1961), s. 8. Plik DjVu; plik mLib.
- Walesiak Tomasz, (2016), Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego „deszczu pułtuskiego”, książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.
Przypisy
Zobacz również
- doniesienie Bolid 1660
Linki zewnętrzne
- Wikipedia – Czernihów
- Wikipedia – Merkuriusz Polski Ordynaryjny
- Wikipedia – Wojna polsko-rosyjska 1654-1667
- Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) – e-Kolekcja Czasopism Polskich: Merkuriusz Polski
