O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Wyjątkowo „wyraźny” bolid

Bolid z 5 stycznia 2020 roku 04:02 czasu lokalnego (03:02 UT). Widoczny był on nad znacznym obszarem zachodniej Polski oraz z terenu Niemiec i Czech.^[1] Według przyjętego nazewnictwa dla jasnych bolidów^[2], otrzymał on oznaczenie EN050120 (a dokładnie EN050120_030159).

Obliczenia dotyczące ewentualnego spadku meteorytów z tego bolidu przeprowadzili niezależnie Jim Goodall z USA (Strewnify.com) i obserwatorzy z European Network z Czech (Astronomický ústav AV ČR).

Spis treści 1 Wyjątkowo „wyraźny” bolid 1.1 Spadek wg Strewnify.com 1.2 Spadek wg European Network 1.3 Spadek wg Polish Fireball Network 1.4 Bolid wg American Meteor Society 2 Lokalizacja 2.1 Mapa AMS 3 Galerie 4 Bibliografia 5 Przypisy 6 Zobacz również 7 Linki zewnętrzne

Spadek wg Strewnify.com

Pierwsze obliczenia dotyczące trajektorii bolidu i rejonu ewentualnego spadku meteorytów przeprowadził Jim Goodall z USA, autor portalu Strewnify.com.^[3] Przy wydatnym wsparciu m.in. Mateusza Żmiji przeanalizowano dostępne w internecie nagrania z kamer video. Wyniki są niestety obarczone dużą niepewnością z uwagi na brak dostępu autora z USA do nagrań z profesjonalnych sieci Polish Fireball Network (PFN) i European Network (EN).

Według obliczeń Jima Goodall (Strewnify.com (ver.3.1 z 11 stycznia)):

• meteoroid wszedł w atmosferę z prędkością 17,5±1 km/s,
• jego masę początkową oszacowano na 150 kg,
• poruszał się on z zachodu na wschód (azymut 93°±3°E) pod kątem 72,85°±5° od pionu,
• największa fragmentacja/rozbłysk nastąpił na wysokości 25,4±2 km i wówczas jego jasność była największa (według wielu obserwatorów przekroczyła ona wartość –10^m) (AMSMeteors.org).

Najbardziej prawdopodobny rejon, gdzie mogły spaść fragmenty meteorytu znajduje się w okolicy wsi Przedmoście i Wierzchownia na południowy wschód od Głogowa (patrz → mapy).

Zdjęcie bolidu znajduje się na portalu IMO.

Spadek wg European Network

15 stycznia 2020 roku wyniki swoich obliczeń opublikowali obserwatorzy sieci European Network (EN; Astronomický ústav AV ČR):

• przelot bolidu zarejestrowało 8 stacji w Czechach i po jednej w Austrii i Słowacji,
• dokładny czas pojawienia się bolidu: 04:01:59 czasu lokalnego,
• wszedł w atmosferę pod stosunkowo małym kątem 27° do powierzchni Ziemi (pod kątem 63° od pionu),
• z prędkością poniżej 17 km/s,
• zapłonął na wysokości 97 km, a zgasł na mniej niż 26 km nad powierzchnią Ziemi,
• zjawisko trwało ok. 9 sekund w tym czasie meteoroid przeleciał 155 km,
• w końcowej fazie lotu miał miejsce jasny wybuch/fragmentacja,
• w najjaśniejszej fazie lotu osiągnął jasność absolutną –17^m!^[4]
• wyznaczona orbitę heliocentryczną meteoroidu: pochodził on ze środka pasa planetoid pomiędzy Marsem a Jowiszem; obiegał Słońce z okresem ok. 3 lat po orbicie mało nachylonej do ekliptyki.

Wyznaczono prawdopodobny rejon spadku fragmentów meteorytu. Okazy rzędu 10 gram i mniejsze mogły spaść w dużych ilościach. Według modelu największy fragment może mieć pół kilograma. Pomiędzy przewidywanym rejonem spadku największego okazu, a najmniejszymi mogły spaść fragmenty o wagach od 10 do 100 g (patrz → mapy).

Obserwatorzy z European Network twierdzą, że obliczenia obarczone są małym błędem^[5] i w wyznaczonym rejonie mogło spaść wiele małych okazów!

Zdjęcie bolidu znajduje się na portalu AV ČR.

Spadek wg Polish Fireball Network

Według postów na FB obserwatorzy z Pracowni Komet i Meteorów (PKiM, PFN) nie dysponują lepszymi obserwacjami i bazowali na danych czeskich (EN). Relacja na FB (zastanawiają podane szacowane masy, sic!):

Fragmenty postów z FB (pisownia oryginalna):

Bolid wg American Meteor Society

Organizacja American Meteor Society (AMS) zajmuje się m.in. zbieraniem i publikowaniem raportów dotyczących obserwacji jasnych bolidów. Większość zgłoszeń to obserwacje wizualne na podstawie których wyznaczane są szacunkowe dane o bolidzie. Wyniki są dostępne publicznie i bardzo efektownie opracowane.

Do bazy AMS zgłoszono 34 obserwacje bolidu z 5 stycznia (stan: 22.01.2020 r.). Na ich podstawie wyznaczono orientacyjną trajektorię meteoroidu w atmosferze (patrz → mapa AMS).

Obliczenia przeprowadzone przez European Network (EN) opierały się tylko na danych z Czech, Austrii i Słowacji. Przelot bolidu zarejestrowały jeszcze dwie stacje bolidowe w Niemczech stowarzyszone w AMS: stacje AMS16 i AMS22. Na podstawie zapisów video z kamer AllSky Camera wyliczono trajektorię bolidu (patrz → galerie zdjęć).

---

Wyniki obliczeń z modeli Jima Goodalla (Strewnify.com) i z European Network (AV ČR) różnią się znacznie. Spowodowane jest to między innymi różnymi źródłami danych oraz zastosowanymi algorytmami obliczeń (modelowania). Spadek ten dobrze ilustruje trudności i niepewności w przewidywaniu rejonów spadków meteorytów w oparciu o dane z obserwacji video.

Na portalu Facebook działa grupa założona przez Jarosława Morysa – Meteoryt Głogów - info, mapki, ślady, gdzie poszukiwacze dzielą się informacjami z własnych poszukiwań.

Lokalizacja

Dane zaczerpnięte ze stron AV ČR i Strewnify.com (ver.3.1).

Przewidywane obszary spadku fragmentów o różnych wagach wg różnych źródeł: AV ČR i Strewnify.com.

Elipsa spadku wyznaczona przez AV ČR na niezwykły „przecinkowaty” kształt. Na jej położenie i kształt duży wpływ miał bardzo silny przepływ powietrza w wysokiej atmosferze, głównie z północy (praktycznie prostopadły do ​​kierunku lotu bolidu). Obszar upadku jest zatem znacznie przesunięty na południe, a przesunięcie to znacznie wzrasta wraz z malejącą masą fragmentów. Ponadto jest on dość duży ze względu na niepewność w określeniu profilu wysokości przepływu powietrza dla danego miejsca i czasu, nieznane kształty fragmentów i różne prędkości boczne, które spowodowały rozproszenie małych meteorytów podczas wybuchu meteoroidu (źródło: AV ČR).

W rejony ewentualnego spadku udały się już ekipy poszukiwawcze z Czech, Niemiec, Rosji (!) i Polski. Jak na razie brak doniesień o znaleziskach.

Według AV ČR największy fragment(y) mogły spaść w lasach między wsiami Masełkowice i Stare Szczepankowo. W wyznaczonym rejonie spadku najmniejszych fragmentów (okolice wsi Wysokie, Brodów, Stara Rudna i Toszowice) mogło spaść wiele małych okazów!

Według Strewnify.com najbardziej prawdopodobne miejsce spadku fragmentów meteorytów znajduje się w rejonie wsi Przedmoście i Wierzchownia.

Mapa AMS

Lokalizacja obserwatorów i ich obserwacje (źródło: American Meteor Society, AMS; oryginalny plik .KML).

Galerie

Zapisy video bolidu ze stacji bolidowych AllSky Camera (zrzuty ekranu) (źródło: YouTube – FIREBALL OVER GERMANY AND POLAND - January 5th 2020).

Stacja: AMS16; Sirko Molau, Ketzür, Germany

Widoczny drugi mniejszy fragment (03:01:13.480 UT)

Zapis klatek filmu i powiększenie bolidu (03:01:13.480 UT)

Stacja: AMS22; André Knöfel, Lindenberg, Germany (Meteorologisches Observatorium Lindenberg, 52°12'31"N 14°07'17"E)

Widoczny drugi mniejszy fragment (03:00:56.440 UT)

Zapis klatek filmu i powiększenie bolidu (03:00:56.440 UT)

Fragmentacja po fazie maksymalnego rozbłysku (03:01:02.480 UT)

---

Okolice Głogowa. Rejon prawdopodobnego spadku meteorytów z bolidu EN050120 (fot. Wadi & Woreczko; stan: 18-19 stycznia 2020 r.).

Rejon spadku obfituje w rozległe połacie pól i łąk. Lekko pagórkowaty teren jest bardzo wdzięczny do poszukiwań, ale z uwagi na łagodną zimę, większość pól porasta bujna ozimina (zboże i rzepak?). Wysokie trawy na łąkach i gruba ściółka w lasach utrudniają poszukiwania małych okazów. Również na wielu polach widać trwające już prace polowe, w wyniku których, za kilka tygodni szansa na znalezienie okazów będzie jeszcze mniejsza.

---

YouTube – FIREBALL OVER GERMANY AND POLAND - January 5th 2020 Facebook – The American Meteor Society

YouTube – Bright fireball over Poznań, Poland 06.01.2020 Na portalu YouTube znajduje się jeszcze wiele innych nagrań bolidu.

Bibliografia

Przypisy

Zobacz również

• Bolidy (typy)
• bolid Bukienka

Linki zewnętrzne

• Astronomický ústav AV ČR (portal asu.cas.cz) – Mimořádně jasný bolid z 5. ledna 2020 nad Německem a Polskem podrobně zachycený Českou částí Evropské bolidové sítě

• Strewnify.com – Glogow, Poland  ●  Wyniki obliczeń: Glogow_StrewnLAB_Bulletin_V2.pdf  ●  Glogow_StrewnLAB_StrewnField_V2.kmz  ●  Glogow_StrewnLAB_StrewnField_V3p1.kmz

• AMSMeteors.org (The American Meteor Society) – Events in 2020: 111-2020  ●  The American Meteor Society FIREBALL OVER GERMANY AND POLAND - January 5th 2020
• YouTube – FIREBALL OVER GERMANY AND POLAND - January 5th 2020  ●  Bright fireball over Poznań, Poland 06.01.2020

• IMO – 2020-01-05 03:02 UTC Bright Fireball Eastern Germany / Poland

• PKiM – post na FB: Mirek Krasowski, 20-01-2020, 12:46

• SkarbyKosmosu.pl – Bolid nad zachodnią Polską. Gdzie mogły spaść meteoryty?  ●  post 12 stycznia

• Facebook – grupa założona przez Jarosława Morysa: Meteoryt Głogów - info, mapki, ślady

• woreczko.pl – Wydarzenia  ●  Sieci bolidowe (Fireball network)