(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Szablon:Czaputowicz (1880)
Z Wiki.Meteoritica.pl
Czaputowicz S.[1], (1880), Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające, rękopis, Kraków V 1880.[2]
.jpg)
Kim był S. Czaputowicz?
Wielki wkład w stworzenia hasła wniósł wikitariusz Paweł Zawadzki.
Czaputowicz z Pułtuska
Nazwisko Czaputowicz S. pojawia się w kontekście meteorytów z okazji podarowania przez niego okazów meteorytu Pułtusk do zbiorów Akademii Umiejętności w Krakowie (Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności, tom VII, 1880 i tom VIII, 1881; Gazeta Warszawska, nr 154, 1880).[3]
Fragmenty (Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności) (pisownia oryginalna):
- tom VII, 1880: „(…) 13) meteoryty spadłe w okolicy Pułtuska w r. 1868 (wraz z opisem tego zjawiska) od p. S. Czaputowicza; Nr. 11—13 za przewodnictwem p. G. Ossowskiego[4]”.
- tom VIII, 1881: „(…) 2) Opis opadu meteorolitów w r. 1868 w okolicy Pułtuska przez S. Czaputowicza, 3) Spis owadów (…)”.
Drugi raz znajdujemy to nazwisko w rękopisie z 1880 roku sprzedanym w 2012 roku w krakowskim antykwariacie „RARA AVIS”.[2]
Nic więcej nie wiemy o tej postaci. Możemy tylko domniemywać, że chodzi o Seweryna Czaputowicza, jak sugeruje to prof. Jacek Czaputowicz.[1] Jeśli przyjąć hipotezę, że rzeczywiście był to Seweryn Czaputowicz, to udało się ustalić następujące fakty o osobie noszącej to nazwisko w drugiej połowie XIX wieku[5], a mogącej być poszukiwanym darczyńcą okazów meteorytu Pułtusk:
- w latach 1861 i 1862 opłaty z tytułu ubezpieczeń lądowych i morskich (z ramienia „Dyrekcyi, Kommisya Rządowa Spraw Wewnętrznych i Duchownych”) mógł pobierać niejaki Seweryn Czaputowicz z Pułtuska (stosowne ogłoszenia znajdujemy w: Kurjerze Warszawskim nr 73 z 1861 roku i nr 71 z 1862 roku)[6];
- w marcu 1871 roku przyjechał do Warszawy „Czaputowicz Seweryn b. urzędnik, z Pułtuska Nr 791” (Kurjer Warszawski, nr 70, 1871, s. 5).[6] W czasach zaborów w dziennikach publikowano informacje policyjne o przyjezdnych. Obowiązywał wówczas obowiązek zgłaszania gości i podawania miejsca ich zatrzymania w Warszawie. Trzeba wyjaśnić, że przed wprowadzeniem obecnie używanej numeracji domów przy ulicach, dawniej posługiwano się przy podawaniu adresu numerami posesji (nieruchomości) w ramach danego miasta. I tak w XIX wieku, np. w Warszawie: Nr 1 to był Zamek Królewski, Nr 625 to Hotel Saski, itd. Takie spisy określano terminem „Taryfy”.[7] Seweryn Czaputowicz z Pułtuska zatrzymał się na posesji (pod adresem) Nr 791. Według Taryfy z 1869 roku była to kamienica na ul. Elektoralnej 17, której właścicielem był(a) Herniczek Aleksan., natomiast wg Taryfy z 1887 roku, Nr 791 odpowiadał kamienicy na ul. Elektoralnej 21, właściciel Хлюдзинская (Chludzińskia, Taryfa ta wydana została po rosyjsku).
Za sprawą wikitariusza Pawła Zawadzkiego wiemy na pewno, że ofiarodawcą okazów meteorytu Pułtusk był Seweryn Czaputowicz. Fragment Rocznika LXII Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności z roku 1880:
(…) 48. P. Seweryn Czaputowicz okazy aerolitów dla szkoły.
Można więc domniemywać, że Seweryn Czaputowicz mieszkał w Pułtusku w 1868 roku w czasie spadku meteorytów i mógł być tego świadkiem. Był urzędnikiem państwowy. Będąc na miejscu udało mu się zapewne zgromadzić pewną ich ilość, którą przechowywał do 1880 roku (patrz → rękopis).
Czaputowicz z Małopolski
Seweryn Czaputowicz, na którego osobę wskazuje prof. Jacek Czaputowicz, był zarządcą cmentarza Rakowickiego w Krakowie.[1] Jak trafił z Pułtuska do Krakowa? Może za sprawą krewnych, którzy mieli majątek we wsi Wierzchowie?
W Rozprawach i Sprawozdaniach… Akademii Umiejętności z 1881 roku znajdujemy informacje o darowaniu przez „Czaputowicza” również innych przedmiotów na rzecz Akademii:
(…) 7) p. Czaputowicz 3 odłamki kości z Wierzchowia, 8) p. G. Ossowski kwarcyt (…)
W Rozprawach i Sprawozdaniach… z 1884 roku znajdujemy informację o przekazaniu przez „Czaputowicza z Wierzchowia” ponad 50 okazów kości wymarłych gatunków, w tym: mamucie, renifera, niedźwiedzia jaskiniowego. Kości te znaleziono w Jaskini Wierzchowska Górna i Wierzchowska Dolna (Jaskinia Mamutowa).
W relacji Jana Zawiszy (1879) o poszukiwaniach archeologicznych wspomina on o swoich znaleziskach skamieniałych kości w jaskini Mamutowej niedaleko Wierzchowi:
(…) We wszystkich prawie jaskiniach przezemnie zwiedzanych, nawet Mamutowéj (…) znajdowałem wielkie, niełupane kości niedźwiedzia jaskiniowego, (…) i pan Władysław Czaputowicz właściciel Wierszchowia wielką też ilość kości tego zwierzęcia napotykali, (…)
Jaskinie te badał również Gotfryd Ossowski.
„Czaputowicz” przekazywał do Akademii odłamki kości ze wsi Wierzchowie, której właścicielem był Władysław Czaputowicz.[8] Być może po zakończeniu kariery urzędnika w Pułtusku, przeprowadził się on do krewnych w Małopolsce i tam kontynuował swoją działalność?
Okaz meteorytu „Płońsk” w zbiorach Katedry Mineralogii i Petrografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, to jeden z okazów meteorytu Pułtusk podarowanych przez Czaputowicza.
Nowości: Wikitariusz Paweł Zawadzki zrobił research archiwów i przygotował wiele nowych informacji dotyczących Seweryna Czaputowicza. Szczegóły wkrótce!
Galerie
.jpg) Rocznik LXII Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności z roku 1880, (1881) |
.jpg) Nekrolog |
Bibliografia
- +Rocznik LXII Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności z roku 1880, (1881), Ofiary i jałmużny jednorazowe, R. 62, 1881, s. 63-67 (s. 66).[9] Plik pLib.
- +Zawisza Jan, (1879), Poszukiwania archeologiczne w Polsce opisał Jan Zawisza. 1877, 1878 i 1879, Warszawa 1879. Plik RCIN.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryt „Płońsk”
Linki zewnętrzne
- Polskie Towarzystwo Genealogiczne, portal genealodzy.pl – post Pawła Zawadzkiego: Seweryn Czaputowicz 1819-1887
- Miejsca pamięci narodowej, portal www.miejscapamiecinarodowej.pl – Kraków - grobowiec weteranów powstań 1830/31, 1846-49 i 1863/64
- Wikipedia – Wierzchowie ● Jaskinia Mamutowa
