(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Morasko/Galerie
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Parada "gigantów") |
|||
Linia 22: | Linia 22: | ||
| '''56''' || 1992 || nieznany || okaz został przecięty; obecnie znajduje się w [[Muzeum Ziemi w Poznaniu|Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu]] | | '''56''' || 1992 || nieznany || okaz został przecięty; obecnie znajduje się w [[Muzeum Ziemi w Poznaniu|Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu]] | ||
|- | |- | ||
- | | '''54''' || 2003 || Waldemar Ruliński || okaz został | + | | '''54''' || 2003 || Waldemar Ruliński || okaz został pocięty |
|- | |- | ||
| '''51''' || początek 2000 || Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz || wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty<ref name="204kg">podobno kilka lat temu, niemiecka ekipa poszukiwaczy znalazła okaz 204 kg, który obecnie znajduje się w jednej z prywatnych kolekcji w Niemczech (inf. niepotwierdzona)</ref> | | '''51''' || początek 2000 || Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz || wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty<ref name="204kg">podobno kilka lat temu, niemiecka ekipa poszukiwaczy znalazła okaz 204 kg, który obecnie znajduje się w jednej z prywatnych kolekcji w Niemczech (inf. niepotwierdzona)</ref> | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
- | |||
- | |||
|- | |- | ||
| '''34''' || lipiec 2011<br />(teren rezerwatu) || Steve Arnold, Geoffrey Notkin || znaleziony w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego ''[http://science.discovery.com/tv-shows/meteorite-men Meteorite Men]'' dla kanału ''Science Channel''; [[Muzeum Ziemi w Poznaniu|Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu]] | | '''34''' || lipiec 2011<br />(teren rezerwatu) || Steve Arnold, Geoffrey Notkin || znaleziony w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego ''[http://science.discovery.com/tv-shows/meteorite-men Meteorite Men]'' dla kanału ''Science Channel''; [[Muzeum Ziemi w Poznaniu|Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu]] | ||
|- | |- | ||
- | | ''' | + | | '''28,1''' || maj 2008 || Łukasz Smuła i Magda Skirzewska || przed oczyszczeniem ważył ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg; w kolekcji Tomasza Jakubowskiego |
|} | |} | ||
Linia 135: | Linia 133: | ||
=== 54 kg === | === 54 kg === | ||
- | Okaz znaleziony w 2003 roku przez Waldemara Rulińskiego. Okaz został przecięty | + | Okaz znaleziony w 2003 roku przez Waldemara Rulińskiego. Okaz został przecięty (większa z piętek - 28 kg - znajduje się w kolekcji Stanisława Jachymka na wystawie meteorytów w [[Muzeum Etnograficzno-Przyrodnicze - Zagroda Guciów|Zagrodzie Guciów]]). |
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> | ||
- | |||
File:Morasko_(54kg_endcut)_1.jpg|Okaz po przecięciu, widać figury Widmanstättena i nodule troilitowo-grafitowe (kolekcja: [[Muzeum Etnograficzno-Przyrodnicze - Zagroda Guciów|Stanisław Jachymek]]; fot. Jan Woreczko) | File:Morasko_(54kg_endcut)_1.jpg|Okaz po przecięciu, widać figury Widmanstättena i nodule troilitowo-grafitowe (kolekcja: [[Muzeum Etnograficzno-Przyrodnicze - Zagroda Guciów|Stanisław Jachymek]]; fot. Jan Woreczko) | ||
File:Morasko_(54kg_endcut)_2.jpg|Okaz po przecięciu, widać regmaglipty i miejsca po nodulach (kolekcja: Stanisław Jachymek; fot. Jan Woreczko) | File:Morasko_(54kg_endcut)_2.jpg|Okaz po przecięciu, widać regmaglipty i miejsca po nodulach (kolekcja: Stanisław Jachymek; fot. Jan Woreczko) | ||
+ | File:Morasko_(54kg_endcut)_3.jpg|Mniejsza, 12 kg piętka z okazu (fot. Jan Woreczko) | ||
+ | File:Morasko_(54kg_cs).jpg|Kompletny okaz meteorytu, przed i po czyszczeniu metodą galwaniczną (fot. Marcin Cimała) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Linia 156: | Linia 155: | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
---- | ---- | ||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
=== ''~40 kg'' === | === ''~40 kg'' === | ||
Linia 179: | Linia 170: | ||
File:Morasko_(MeteoriteMen)_1.jpg|Okaz 34 kg (28×24×18 cm) w stanie w jakim został znaleziony (fot. Andrzej S. Pilski) | File:Morasko_(MeteoriteMen)_1.jpg|Okaz 34 kg (28×24×18 cm) w stanie w jakim został znaleziony (fot. Andrzej S. Pilski) | ||
File:Morasko_(MeteoriteMen)_2.jpg|Wytrawione okienko. W dolnej części widać liczne inkluzje cohenitowe, w środkowej dwa poziome wtrącenia schreibersytu (dolne w otoczce cohenitu). W górnej fragment troilitowej inkluzji ze schreibersytową otoczką (fot. Andrzej S. Pilski) | File:Morasko_(MeteoriteMen)_2.jpg|Wytrawione okienko. W dolnej części widać liczne inkluzje cohenitowe, w środkowej dwa poziome wtrącenia schreibersytu (dolne w otoczce cohenitu). W górnej fragment troilitowej inkluzji ze schreibersytową otoczką (fot. Andrzej S. Pilski) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | === 28,1 kg === | ||
+ | |||
+ | Znaleziony pod koniec maja 2008 roku przez duet Łukasz Smuła i Magda Skirzewska. Przed oczyszczeniem bryła ważyła ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg. Okaz znajduje się w kolekcji Tomasza Jakubowskiego | ||
+ | <gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> | ||
+ | File:Morasko_(28kg_TJ)_1.jpg|Okaz 28,1 kg (fot. Tomasz Jakubowski) | ||
+ | File:Morasko_(28kg_TJ)_2.jpg|(fot. Tomasz Jakubowski) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 16:46, 28 maj 2013
Największe i najciekawsze okazy meteorytu Morasko.
Parada "gigantów"
Największe okazy meteorytu Morasko (Muszyński et al. 2012; wg zamieszczonej tam mapy znalezisk znaleziono 8 okazów o wadze powyżej 50 kg):
waga (kg) data znalezienia
(miejsce znalezienia)znalazca opis; miejsce przechowywania 261,2 8 października 2012
(teren rezerwatu)Łukasz Smuła i Magda Skirzewska okaz orientowany; otrzymał nazwę "MeMorSS"[1]; nieoczyszczony ważył ok. 300 kg; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu 164 11 września 2006
(teren rezerwatu)Krzysztof Socha otrzymał nazwę "Rudy"[2]; okaz nieoczyszczony ważył ok. 178 kg; okaz został przecięty; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu ~80 przed II wojną światową Jan Kunecki(?) okaz zaginął (Pokrzywnicki 1964) 78 1956 nieznany znaleziony przez Jerzego Pokrzywnickiego w obejściu gospodarstwa rolnego (wyorany w 1947 roku)[3]; Muzeum Mineralogiczne Instytutu Nauk Geologicznych UWr 77,5 12 października 1914
(nieznane)dr Cobliner pierwszy znaleziony okaz meteorytu Morasko, obecnie okaz waży 71,2 kg[4]; Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie 71,1 1995 lub 1997 Henryk Nowacki[5] okaz został wywieziony z Polski 56 1992 nieznany okaz został przecięty; obecnie znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu 54 2003 Waldemar Ruliński okaz został pocięty 51 początek 2000 Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty[6] 34 lipiec 2011
(teren rezerwatu)Steve Arnold, Geoffrey Notkin znaleziony w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego Meteorite Men dla kanału Science Channel; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu 28,1 maj 2008 Łukasz Smuła i Magda Skirzewska przed oczyszczeniem ważył ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg; w kolekcji Tomasza Jakubowskiego
Spis treści |
Fotografie części okazów dzięki uprzejmości Jadwigi i Andrzeja Muszyńskich.
Okaz Cobliner'a
Znaleziony 12 października 1914 roku pierwszy okaz meteorytu Morasko, początkowo ważył 77,5 kg, obecnia waga okazu - 71,2 kg[4] (odcięto małą piętkę u dołu bryły).
Okaz znaleziono na głębokości około pół metra. Okaz jest świeży, ma zachowane na powierzchni regmaglipty i resztki skorupy obtopieniowej. Według Pokrzywnickiego (1964) okaz znaleziono "(…) w lesie na samej granicy pól ornych, gdzie dotychczas widnieją ślady niemieckich okopów z pierwszej wojny światowej.".
Obecnie okaz znajduje się w zbiorachMuzeum Geologicznym PAN w Krakowie.
Ernest Jerzy Grzymała Pokrzywnicki (obok 77,5 kg Morasko Coblinera) |
Znaleziony przez dr Coblinera pierwszy okaz meteorytu Morasko (okaz znajduje się w zbiorach Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie) |
261,2 kg - MeMorSS
Okaz orientowany znaleziony jesienią 2012 roku na terenie rezerwatu przez tandem Magda Skirzewska i Łukasz Smuła, nieoczyszczony ważył ok. 300 kg, po oczyszczeniu - 261,2 kg. Okaz znaleziono na głębokości 218 cm w materiale piaszczystym. Okaz jest świeży z regmagliptami i fragmentami skorupy obtopieniowej.
Obecnie kompletny, nienaruszony znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.
Największy okaz meteorytu Morasko i jego szczęśliwi znalazcy Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (fot. Andrzej Muszyński) |
Wygląd 262 kg okazu po konserwacji (fot. dla Wiki.Meteoritica.pl Andrzej Muszyński, Muzeum Ziemi w Poznaniu; stan styczeń 2013 r.) |
Zaproponowano nazwać okaz akronimem MeMorSS - Meteoryt Morasko Skirzewska Smuła.
YouTube - MEMORSS - meteoryt Morasko | Więcej informacji o znalezisku na stronach Magdy Skirzewskiej i Łukasza Smuły (ART&MET):
|
164 kg - "Rudy"
Okaz został znaleziony 11 września 2006 na terenie rezerwatu przez Krzysztofa Sochę. Otrzymał nazwę "Rudy"[2]. Nieoczyszczony ważył ok. 178 kg po oczyszczeniu 164 kg. Został znaleziony na głębokości 80 cm.
Okaz został przecięty, a jego fragmenty znajdują się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.
Krzysztof Socha przy 178 kg meteorycie "Rudy"[2] |
~80 kg
Pokrzywnicki (1964) piesze, że: "(…) dowiedziałem się od jednego z miejscowych gospodarzy - Ryszarda Nowackiego - (którego pole graniczy z lasem od północy), że w 1936 r. wyorane zostały jaszcze następujące odłamy meteorytów: odłam wagi około 80 kg, który zaginął podczas II wojny światowej, (…)". W dalszej części piesze, że Jan Kunecki (dom nr 42) posiadał 2 odłamy: "Na rok lub dwa przed II wojną światową J. Kunecki orząc pod lasem 2,5 ha pole dzierżawione od wojska, zaczepił pługiem na głębokości około 15 cm o bryłę żelazną wagi około 1,5 cetnara (75 kg), o rozmiarach ponad 0,5 m na około 0,25 m. Bryła ta została przez Kuneckiego wykopana i przetransportowana do domu. (…) Jeżeli znajdował się on na swoim miejscu za ogrodem, to albo został wmurowany w fundamenty jego obory, albo też został użyty przy budowie szosy z Moraska do Piątkowa.". Okaz ten wg Pokrzywnickiego to ten sam o którym wspominał Nowacki.
Okaz zaginął.
78 kg
Według Pokrzywnickiego (1964): "(…) udało mi się znaleźć na podwórzu kolonii nr 34 Józefa Oleksy duży okaz meteorytu wagi 78 kg (tabl. IV, fig. 1, 4). Okaz ten został znaleziony przez gospodarza w jesieni 1947 r. na sąsiadującym z kolonią polu podczas orki. Meteoryt tkwił w ziemi szpicem w dół na głębokości około pół metra i po wydobyciu z ziemi leżał cały czas na podwórzu gospodarskim."
Kompletny okaz znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Mineralogicznego Instytutu Nauk Geologicznych UWr.
Meteoryt Morasko. Okaz całkowity (nr 6) o wadze ok. 78 kg (fot. J. Pokrzywnicki 1964) |
78 kg okaz meteorytu Morasko znaleziony w 1956 roku (Muzeum Mineralogiczne Instytutu Nauk Geologicznych UWr) |
71,1 kg
Okaz znaleziony w 1995 (lub 1997) przez Henryka Nowackiego z Wrocławia[5], był badany przez prof. Andrzeja Muszyńskiego. Okaz został wywieziony z Polski.
Na powierzchni widać było wiele (>15) inkluzji troilitowych[7] (fot. Marcin Cimała) |
56 kg
Okaz znaleziony w 1992 roku; znalazca nieznany. Okaz został przecięty, obecnie znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.
54 kg
Okaz znaleziony w 2003 roku przez Waldemara Rulińskiego. Okaz został przecięty (większa z piętek - 28 kg - znajduje się w kolekcji Stanisława Jachymka na wystawie meteorytów w Zagrodzie Guciów).
Okaz po przecięciu, widać figury Widmanstättena i nodule troilitowo-grafitowe (kolekcja: Stanisław Jachymek; fot. Jan Woreczko) |
||
51 kg
Okaz znaleziony pod drutami wysokiego napięcia, na polu, blisko lasu, na wschód od kraterów. Dolna cześć leżała na głębokości 1 m, a górna na 75 cm (3 rożne warstwy: ziemia, piasek). Znalazcy: Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz. Okaz został wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty.
Informacje i fotografie: Thomas Kurtz.
~40 kg
Marcin Cimała, który kupował okazy meteorytu Morasko (i Przełazy) od pana Nowackiego w swej relacji ze spotkania z nim wspomina o piętce 2,791 kg odciętej z 40 kg okazu (?!).
34 kg - okaz "Meteorite Men"
34 kg okaz znaleziony na terenie rezerwatu w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego Meteorite Men dla kanału Science Channel. Znalazcy Steve Arnold i Geoffrey Notkin. Okaz znaleziono na głębokości 160 cm w warstwie pstrych iłów poznańskich. Silnie zwietrzały meteoryt wbijając się zachował na swojej czołowej powierzchni nieco materii czwartorzędowej w postaci żwirków granitoidowych i kwarcowych (Muszyński et al. 2012).
Obecnie okaz znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.
28,1 kg
Znaleziony pod koniec maja 2008 roku przez duet Łukasz Smuła i Magda Skirzewska. Przed oczyszczeniem bryła ważyła ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg. Okaz znajduje się w kolekcji Tomasza Jakubowskiego
W trakcie wieloletnich poszukiwań w Morasku liczne grupy poszukiwaczy znalazły wiele dużych okazów o wagach powyżej 10 kg. Miejsca znalezisk i ich wielkości znajdują się na mapie opracowanej przez prof. Andrzeja Muszyńskiego z UAM w Poznaniu.
Bibliografia
- Muszyński Andrzej, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, (2012), Morasko. Największy deszcz meteorytów żelaznych w Europie środkowej (Morasko. The largest iron meteorite shower in Central Europe), Seria: Studia i Prace z Geografii i Geologii nr 28. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2012, ss. 111 (grant badawczy własny MNiI nr N N307 3533 33). ISBN 978-83-63400-50-7.[8] Plik PDF (za zgodą autorów).
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, (s. 49-70).[9][10] Plik PDF.
Patrz również → Bibliografia meteorytu i kraterów Morasko
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteorytowe Centrum informacyjne - meteoryty.net: Meteoryt Morasko
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |