(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Szablon:Czaputowicz (1880)
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Kim był S. Czaputowicz?) |
m |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | Czaputowicz S.<ref name="Seweryn">postać enigmatyczna (!), nie udało się ustalić nic więcej poza inicjałem imienia – S.; więcej → '''[[:Szablon:Czaputowicz (1880)|Czaputowicz (1880)]]'''<br />(''inf. prywatna'', lipiec 2016) [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Czaputowicz prof. Jacek Czaputowicz] zasugerował, że może chodzić o '''Seweryna Czaputowicza''' (ok. 1815-1887) – żołnierza powstania 1830/1 (czy styczniowego?), zarządcę cmentarza Rakowickiego (?); portal nieobecni.com.pl – [http://nieobecni.com.pl/index.php?s=grob&id=155015 Seweryn Czaputowicz]</ref>, (1880), '''Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające''', rękopis, Kraków V 1880.<ref name="rękopis">[[:Image:Pułtusk_(Czaputowicz_1880_rękopis).jpg|rękopis dwustronny na 4 stronach formatu 40×24,7 cm]] sprzedany w 2012 roku na aukcji zorganizowanej przez antykwariat „RARA AVIS” z Krakowa. Według opisu zawartego w katalogu aukcyjnym „RARA AVIS” autorem rękopisu (pod nim podpisany) był członek Towarzystwa Nauk i Dobroczynności w Krakowie '''S. Czaputowicz'''; tekst dotyczy różnych meteorytów i ich badań, ale główną treścią jest opis spadku meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]; z dostępnych informacji nt. treści rękopisu wynika, że był on dołączony do kilku okazów meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] ofiarowanych przez Czaputowicza na potrzeby edukacyjne. Tekst kończy akapit: „''Na tem zakończając poważam się uprzejmie prosić o przyjęcie niniejszej pracy, oraz dołączających się okazów Aerolitów czyli kamieni w liczbie sztuk {{Kropek}} a to w celu zastosowania tego do nauki uczącej się młodzieży szkolnej, a będzie to dla mnie prawdziwą nagrodą, gdy dotąd przechowałem zabytek ten, który jedynie dla szkół krakowskich pragnę ofiarować''”. Na końcu przekreślona dedykacja dla b. prezesa Senatu Szyndlera, zamiast tego wpisane odręcznie nazwisko Mędrzykowskiego – pirotechnika (źródło informacji: [http://www.raraavis.krakow.pl/archiwum.htm 104 AUKCJA ANTYKWARYCZNA, Antykwariat „RARA AVIS”, Kraków 2013]; ''za zgodą'')</ref><noinclude> | + | Czaputowicz S.<ref name="Seweryn">postać enigmatyczna (!), nie udało się ustalić nic więcej poza inicjałem imienia – S.; więcej → '''[[:Szablon:Czaputowicz (1880)|Czaputowicz (1880)]]'''<br />(''inf. prywatna'', lipiec 2016) [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Czaputowicz prof. Jacek Czaputowicz] (Minister Spraw Zagranicznych w rządzie PiS, 2018-) zasugerował, że może chodzić o '''Seweryna Czaputowicza''' (ok. 1815-1887) – żołnierza powstania 1830/1 (czy styczniowego?), zarządcę cmentarza Rakowickiego (?); portal nieobecni.com.pl – [http://nieobecni.com.pl/index.php?s=grob&id=155015 Seweryn Czaputowicz]</ref>, (1880), '''Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające''', rękopis, Kraków V 1880.<ref name="rękopis">[[:Image:Pułtusk_(Czaputowicz_1880_rękopis).jpg|rękopis dwustronny na 4 stronach formatu 40×24,7 cm]] sprzedany w 2012 roku na aukcji zorganizowanej przez antykwariat „RARA AVIS” z Krakowa. Według opisu zawartego w katalogu aukcyjnym „RARA AVIS” autorem rękopisu (pod nim podpisany) był członek Towarzystwa Nauk i Dobroczynności w Krakowie '''S. Czaputowicz'''; tekst dotyczy różnych meteorytów i ich badań, ale główną treścią jest opis spadku meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]; z dostępnych informacji nt. treści rękopisu wynika, że był on dołączony do kilku okazów meteorytu [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] ofiarowanych przez Czaputowicza na potrzeby edukacyjne. Tekst kończy akapit: „''Na tem zakończając poważam się uprzejmie prosić o przyjęcie niniejszej pracy, oraz dołączających się okazów Aerolitów czyli kamieni w liczbie sztuk {{Kropek}} a to w celu zastosowania tego do nauki uczącej się młodzieży szkolnej, a będzie to dla mnie prawdziwą nagrodą, gdy dotąd przechowałem zabytek ten, który jedynie dla szkół krakowskich pragnę ofiarować''”. Na końcu przekreślona dedykacja dla b. prezesa Senatu Szyndlera, zamiast tego wpisane odręcznie nazwisko Mędrzykowskiego – pirotechnika (źródło informacji: [http://www.raraavis.krakow.pl/archiwum.htm 104 AUKCJA ANTYKWARYCZNA, Antykwariat „RARA AVIS”, Kraków 2013]; ''za zgodą'')</ref><noinclude> |
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
{{VerifyLevel |level=0}} | {{VerifyLevel |level=0}} | ||
Wersja z 14:45, 26 sty 2018
Czaputowicz S.[1], (1880), Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające, rękopis, Kraków V 1880.[2]
.jpg)
Kim był S. Czaputowicz?
Czaputowicz z Pułtuska
Nazwisko Czaputowicz S. pojawia się w kontekście meteorytów z okazji podarowania przez niego okazów meteorytu Pułtusk do zbiorów Akademii Umiejętności w Krakowie (Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności, tom VII, 1880 i tom VIII, 1881; Gazeta Warszawska, nr 154, 1880).[3]
Fragmenty (Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności) (pisownia oryginalna):
- tom VII, 1880: „(…) 13) meteoryty spadłe w okolicy Pułtuska w r. 1868 (wraz z opisem tego zjawiska) od p. S. Czaputowicza; Nr. 11—13 za przewodnictwem p. G. Ossowskiego[4]”.
- tom VIII, 1881: „(…) 2) Opis opadu meteorolitów w r. 1868 w okolicy Pułtuska przez S. Czaputowicza, 3) Spis owadów (…)”.
Drugi raz znajdujemy to nazwisko w rękopisie z 1880 roku sprzedanym w 2012 roku w krakowskim antykwariacie „RARA AVIS”.[2]
Nic więcej nie wiemy o tej postaci. Możemy tylko domniemywać, że chodzi o Seweryna Czaputowicza, jak sugeruje to prof. Jacek Czaputowicz.[1] Jeśli przyjąć hipotezę, że rzeczywiście był to Seweryn Czaputowicz, to udało się ustalić następujące fakty o osobie noszącej to nazwisko w drugiej połowie XIX wieku[5], a mogącej być poszukiwanym darczyńcą okazów meteorytu Pułtusk:
- w latach 1861 i 1862 opłaty z tytułu ubezpieczeń lądowych i morskich (z ramienia „Dyrekcyi, Kommisya Rządowa Spraw Wewnętrznych i Duchownych”) mógł pobierać niejaki Seweryn Czaputowicz z Pułtuska (stosowne ogłoszenia znajdujemy w: Kurjerze Warszawskim nr 73 z 1861 roku i nr 71 z 1862 roku)[6];
- w marcu 1871 roku przyjechał do Warszawy „Czaputowicz Seweryn b. urzędnik, z Pułtuska Nr 791” (Kurjer Warszawski, nr 70, 1871, s. 5).[6] W czasach zaborów w dziennikach publikowano informacje policyjne o przyjezdnych. Obowiązywał wówczas obowiązek zgłaszania gości i podawania miejsca ich zatrzymania w Warszawie. Trzeba wyjaśnić, że przed wprowadzeniem obecnie używanej numeracji domów przy ulicach, dawniej posługiwano się przy podawaniu adresu numerami posesji (nieruchomości) w ramach danego miasta. I tak w XIX wieku, np. w Warszawie: Nr 1 to był Zamek Królewski, Nr 625 to Hotel Saski, itd. Takie spisy określano terminem „Taryfy”.[7] Seweryn Czaputowicz z Pułtuska zatrzymał się na posesji (pod adresem) Nr 791. Według Taryfy z 1869 roku była to kamienica na ul. Elektoralnej 17, której właścicielem był(a) Herniczek Aleksan., natomiast wg Taryfy z 1887 roku, Nr 791 odpowiadał kamienicy na ul. Elektoralnej 21, właściciel Хлюдзинская (Chludzińskia, Taryfa ta wydana została po rosyjsku).
Można więc domniemywać, że S[eweryn] Czaputowicz mieszkał w Pułtusku w 1868 roku w czasie spadku meteorytów i mógł być tego świadkiem. Był urzędnikiem państwowy. Będąc na miejscu udało mu się zapewne zgromadzić pewną ich ilość, którą przechowywał do 1880 roku (patrz → rękopis).
Czaputowicz z Małopolski
Seweryn Czaputowicz, na którego osobę wskazuje prof. Jacek Czaputowicz, był zarządcą cmentarza Rakowickiego w Krakowie.[1] Jak trafił z Pułtuska do Krakowa? Może za sprawą krewnych, którzy mieli majątek we wsi Wierzchowie?
W Rozprawach i Sprawozdaniach… Akademii Umiejętności z 1881 roku znajdujemy informacje o darowaniu przez „Czaputowicza” również innych przedmiotów na rzecz Akademii:
- „(…) 7) p. Czaputowicz 3 odłamki kości z Wierzchowia, 8) p. G. Ossowski kwarcyt (…)”.
W Rozprawach i Sprawozdaniach… z 1884 roku znajdujemy informację o przekazaniu przez „Czaputowicza z Wierzchowia” ponad 50 okazów kości wymarłych gatunków, w tym: mamucie, renifera, niedźwiedzia jaskiniowego. Kości te znaleziono w Jaskini Wierzchowska Górna i Wierzchowska Dolna (Jaskinia Mamutowa).
W relacji Jana Zawiszy (1879) o poszukiwaniach archeologicznych wspomina on o swoich znaleziskach skamieniałych kości w jaskini Mamutowej niedaleko Wierzchowi:
- „(…) We wszystkich prawie jaskiniach przezemnie zwiedzanych, nawet Mamutowéj (…) znajdowałem wielkie, niełupane kości niedźwiedzia jaskiniowego, (…) i pan Władysław Czaputowicz właściciel Wierszchowia wielką też ilość kości tego zwierzęcia napotykali, (…)”.
Jaskinie te badał również Gotfryd Ossowski.
„Czaputowicz” przekazywał do Akademii odłamki kości ze wsi Wierzchowie, której właścicielem był Władysław Czaputowicz.[8] Być może po zakończeniu kariery urzędnika w Pułtusku, przeprowadził się on do krewnych w Małopolsce i tam kontynuował swoją działalność?
Okaz meteorytu „Płońsk” w zbiorach Katedry Mineralogii i Petrografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, to jeden z okazów meteorytu Pułtusk podarowanych przez Czaputowicza.
Bibliografia
- +Zawisza Jan, (1879), Poszukiwania archeologiczne w Polsce opisał Jan Zawisza. 1877, 1878 i 1879, Warszawa 1879. Plik PDF.
- Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności
- Pułtusk/Czasopisma
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Wikipedia – Wierzchowie ● Jaskinia Mamutowa
