(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Szablon:!Iron IID
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Rzadki typ IID) |
m (→Meteoryty żelazne typu IID) |
||
| (Nie pokazano 26 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
=== Rzadki typ IID === | === Rzadki typ IID === | ||
| - | <noinclude>{{VerifyLevel|level=1}}</noinclude> | + | <noinclude>__NOTOC__{{VerifyLevel|level=1}}</noinclude> |
| + | [[Image:Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Co).jpg|thumb|right|200px|Położenie meteorytów grupy IID na wykresie pary gal i kobalt ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]])]] | ||
| + | '''Meteoryt {{{met-name|''[nazwa meteorytu]''}}} należy do rzadkiego {{Txt2Img|Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Co).jpg|typu meteorytów żelaznych IID}}'''. W bazie {{!MBD}} jest zarejestrowanych tylko '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?sea=Iron%2C+IID 26 meteorytów tego typu]''' (stan: ''luty 2021 r.'').<ref>oraz 3 meteoryty typu IID-an</ref> | ||
| - | ''' | + | Na Europę przypada ich aż 6: dwa spadki – '''[[Elbogen]]''' ([[Czechy]]) i '''[[Hraschina]]''' ([[Chorwacja]]) oraz znaleziska – '''[[Vicenice]]''', '''[[Alt Bela]]''' (oba też z Czech!) oraz '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} ([[Rosja]]/Azja) i '''[[Orlov Dol]]''' ([[Bułgaria]]). '''Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy!''' Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych<ref>powierzchnia USA jest niemal 125 razy większa od powierzchni Czech!</ref> znaleziono ich tylko 7, a spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko 2 są tego typu (m.in. meteoryt Miller Butte 03002{{MBD-record|name=MIB 03002}}). |
| - | + | Trzy czeskie meteoryty typu IID mają (podejrzanie?!) bardzo {{Txt2Img|IID_group_(trace_elements_Ni-Ir).png|podobny skład}}. Są one również od siebie „nieodległe” – {{Txt2Img|Iron_meteorites_(IID_group-Czechia).jpg|miejsca spadku/znalezienia}} meteorytów [[Elbogen]] i [[Vicenice]] leżą od miejsca znalezienia okazu [[Alt Bela|Alt Bela]] odpowiednio o: 398 i 166 km! | |
| - | |||
| - | + | Pierwiastki śladowe (ang. ''trace elements'') w meteorytach grupy IID (za Koblitz MetBase oraz {{!MBD}}; kompilacja wyników z różnych publikacji): | |
:{| {{Table data}} | :{| {{Table data}} | ||
| - | ! Meteoryt !! Ni<br />[mg/g] !! Ga<br />[μg/g] !! Ge<br />[μg/g] !! Ir<br />[μg/g] !! Co<br />[mg/g] !! Au<br />[ng/g] !! P<br />[mg/g] !! bandwidth<br />[mm] | + | ! Meteoryt !! Ni<br />[mg/g] !! Ga<br />[μg/g] !! Ge<br />[μg/g] !! Ir<br />[μg/g] !! Co<br />[mg/g] !! Au<br />[ng/g] !! P<br />[mg/g] !! {{Txt2Img|Bandwidth_(iron_meteorites_classification).jpg|bandwidth<br />[mm]}} |
|- | |- | ||
| '''[[Vicenice]]''' (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg) || 97,7 || 74,8 || 87,4 || 12,7 || 6,8 || 773 || 2,7 || 0,63-0,80 | | '''[[Vicenice]]''' (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg) || 97,7 || 74,8 || 87,4 || 12,7 || 6,8 || 773 || 2,7 || 0,63-0,80 | ||
| Linia 22: | Linia 23: | ||
| '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} (Rosja/Azja, znalezisko 2003 rok, 5,39 kg) || 72,4 || – || – || 16,9 || 4,4 || 500 || – || 1,0-1,5 | | '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} (Rosja/Azja, znalezisko 2003 rok, 5,39 kg) || 72,4 || – || – || 16,9 || 4,4 || 500 || – || 1,0-1,5 | ||
|- | |- | ||
| - | | '''[[Hraschina]]''' (Chorwacja, spadek 1751 rok, 49 kg) || 106 || 75 || 89 || 13 || – || – || – || 0,70 | + | | '''[[Hraschina]]''' (Chorwacja, spadek 1751 rok, ~49 kg) || 106 || 75 || 89 || 13 || – || – || – || 0,70 |
|- | |- | ||
| '''[[Orlov Dol]]''' (Bułgaria, znalezisko 2018 rok, 151 kg) || 98,7 || 70,5 || – || 18,9 || 6,66 || 602 || – || 0,83±0,21 | | '''[[Orlov Dol]]''' (Bułgaria, znalezisko 2018 rok, 151 kg) || 98,7 || 70,5 || – || 18,9 || 6,66 || 602 || – || 0,83±0,21 | ||
|} | |} | ||
| - | |||
| - | |||
| - | Okazy meteorytów [[Alt Bela]], [[Elbogen]] i [[Vicenice]] są do siebie bardzo podobne w formie | + | |
| + | [[Image:IID_group_(trace_elements_Ni-Ir).png|thumb|right|200px|Grupa IID ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]])]] | ||
| + | Jest to stosunkowo mało liczna grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z Czech! | ||
| + | |||
| + | '''Okazy meteorytów [[Alt Bela]], [[Elbogen]] i [[Vicenice]] są do siebie bardzo podobne w formie – są to „kartoflaste” bryły bez regmagliptów – oraz mają podobny stopień i charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są {{Txt2Img|Bandwidth_(iron_meteorites_classification).jpg|oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – ''medium octahedrite'')}}!''' | ||
{{Sparse-b}}Ciekawostka{{Sparse-e}}: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an {{Link-MBD|name=Los Vientos 189|code=65797}}, polskie znalezisko na pustyni Atakama w Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (Art&Met). | {{Sparse-b}}Ciekawostka{{Sparse-e}}: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an {{Link-MBD|name=Los Vientos 189|code=65797}}, polskie znalezisko na pustyni Atakama w Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (Art&Met). | ||
| - | <noinclude> | + | |
| - | {{Przypisy |ncol=1}} | + | === Meteoryty żelazne typu IID === |
| + | |||
| + | O meteorytach żelaznych typu IID ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]]): | ||
| + | {{BQuote-begin|max-width=800px}} | ||
| + | '''<u>Grupa IID</u>''' | ||
| + | |||
| + | '''Grupa IID''' – okazy meteorytów tej grupy to oktaedryty średnio- i drobnoziarniste (Om i Of) (z wyjątkiem anomalnego ataksytu Arltunga (IID-an)). '''Meteoryty w tej grupie mają jedną z największych zawartości galu spośród wszystkich meteorytów żelaznych, jego średnia wartość wynosi ok. 75 μg/g i ustępują tylko meteorytom typu [[Szablon:!Iron IAB|IA]]''' ({{Txt2Img|Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Ge).jpg|rys. 4}} oraz [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-IronMeteorites-Append2.htm Załącznik 2]). Tempo stygnięcia ich ciał macierzystych wynosiło zaledwie ok. 1-2 stopnie na milion lat (1-2ºC/My). | ||
| + | |||
| + | Schreibersyt jest w nich popularny, jego obfitość rośnie ze wzrostem zawartości niklu. Zawartość troilitu jest podobna do zawartości w grupie IIC, ale jest mniejsza niż w grupie [[Szablon:!Iron IIIAB|IIIAB]]. Nodule troilitowe większe niż 1 cm są rzadkie. Brak cohenitu, ale występuje haxonit w polach plessytowych. Tylko jeden meteoryt tej grupy, [[Elbogen]] zawiera grafit, ale występowanie martensytowych obszarów w innych meteorytach grupy IID sugeruje, że grafit jest dość popularny w tej grupie. Stwierdzono małe ziarna krystobalitu w meteorycie Carbo, jako małe 0,5 mm zielone szkliste krople w jego nodulach troilitowych. Nie zaobserwowano występowania carlsbergitu, natomiast inkluzje krzemianowe są bardzo rzadkie. W grupie są tylko trzy<ref>stan na kwiecień 2021 r.</ref> meteoryty anomalne: Arltunga (ATAX), {{Link-MBD|name=Los Vientos 189|code=65797}} (Om, polskie znalezisko!) i {{Link-MBD|name=NEA 002|code=34270}} (Of). W meteorycie Arltunga (ATAX) belki kamacytu są bardzo wąskie, ~0,005 mm, 100 razy mniejsze niż w oktaedrytach drobnoziarnistych, ale pierwiastki śladowe lokują go w obszarze nisko-niklowych IID (Scott et al. 1975; Wasson et al. 2006)! | ||
| + | |||
| + | W 1808 roku podczas trawienia dwóch meteorytów z tej właśnie grupy – Hraschiny i [[Elbogen]] – austriacki drukarz i naukowiec [http://en.wikipedia.org/wiki/Widmanstatten_pattern Count Alois von Beckh Widmanstätten] zaobserwował po raz pierwszy słynne figury. | ||
| + | |||
| + | Najpopularniejsze meteoryty tej grupy to: '''[[Elbogen]]''' (Om), '''[[Hraschina]]''' (Om), {{Link-MBD|name=Arltunga|code=2334}} (IID-an, ATAX), {{Link-MBD|name=Carbo|code=5266}} (Om) oraz '''[[Alt Bela]]''' (Om) [oraz {{Txt2Img|Rodeo_(NHM_Prague).jpg|Rodeo}}{{MBD-record|name=Rodeo}}; w meteorycie typu IID {{Link-MBD|code=16936|name=Needles}} Buchwald (1975) opisuje [[Lamele Breziny i Reichenbacha|lamele Breziny]]]. | ||
| + | {{BQuote-end}} | ||
| + | |||
| + | <br clear="all"/><noinclude> | ||
| + | {{Przypisy|ncol=1}} | ||
| + | |||
| + | == Zobacz również == | ||
| + | |||
| + | * [[Szablon:!Iron IAB|meteoryty żelazne typu IAB]] | ||
| + | * [[Szablon:!Iron IIAB|meteoryty żelazne typu IIAB]] | ||
| + | * [[Szablon:!Iron IIIAB|meteoryty żelazne typu IIIAB]] | ||
| + | * [[Szablon:!Iron IVA|meteoryty żelazne typu IVA]] | ||
| + | * [[Szablon:!Iron Iron|meteoryty żelazne typu Iron]] | ||
| + | |||
[[Category:Szablony Wiki|{{PAGENAME}}]] | [[Category:Szablony Wiki|{{PAGENAME}}]] | ||
</noinclude> | </noinclude> | ||
Aktualna wersja na dzień 21:01, 14 sty 2024
Rzadki typ IID
.jpg)
Meteoryt [nazwa meteorytu] należy do rzadkiego typu meteorytów żelaznych IID. W bazie Meteoritical Bulletin Database jest zarejestrowanych tylko 26 meteorytów tego typu (stan: luty 2021 r.).[1]
Na Europę przypada ich aż 6: dwa spadki – Elbogen (Czechy) i Hraschina (Chorwacja) oraz znaleziska – Vicenice, Alt Bela (oba też z Czech!) oraz Cheder[2] (Rosja/Azja) i Orlov Dol (Bułgaria). Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy! Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych[3] znaleziono ich tylko 7, a spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko 2 są tego typu (m.in. meteoryt Miller Butte 03002[4]).
Trzy czeskie meteoryty typu IID mają (podejrzanie?!) bardzo podobny skład. Są one również od siebie „nieodległe” – miejsca spadku/znalezienia meteorytów Elbogen i Vicenice leżą od miejsca znalezienia okazu Alt Bela odpowiednio o: 398 i 166 km!
Pierwiastki śladowe (ang. trace elements) w meteorytach grupy IID (za Koblitz MetBase oraz Meteoritical Bulletin Database; kompilacja wyników z różnych publikacji):
Meteoryt Ni
[mg/g]Ga
[μg/g]Ge
[μg/g]Ir
[μg/g]Co
[mg/g]Au
[ng/g]P
[mg/g]bandwidth
[mm]Vicenice (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg) 97,7 74,8 87,4 12,7 6,8 773 2,7 0,63-0,80 Elbogen (Czechy, spadek ~1400 rok, ~107 kg) 102 75 87 14 6,4 – 2,2 0,75 Alt Bela (Czechy, znalezisko 1898 rok, ~4 kg) 100,4 75 84 16 – – – 0,70 oraz Cheder[2] (Rosja/Azja, znalezisko 2003 rok, 5,39 kg) 72,4 – – 16,9 4,4 500 – 1,0-1,5 Hraschina (Chorwacja, spadek 1751 rok, ~49 kg) 106 75 89 13 – – – 0,70 Orlov Dol (Bułgaria, znalezisko 2018 rok, 151 kg) 98,7 70,5 – 18,9 6,66 602 – 0,83±0,21
.png)
Jest to stosunkowo mało liczna grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z Czech!
Okazy meteorytów Alt Bela, Elbogen i Vicenice są do siebie bardzo podobne w formie – są to „kartoflaste” bryły bez regmagliptów – oraz mają podobny stopień i charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – medium octahedrite)!
Ciekawostka: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an Los Vientos 189, polskie znalezisko na pustyni Atakama w Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (Art&Met).
Meteoryty żelazne typu IID
O meteorytach żelaznych typu IID (Woźniak 2021):
Grupa IID
Grupa IID – okazy meteorytów tej grupy to oktaedryty średnio- i drobnoziarniste (Om i Of) (z wyjątkiem anomalnego ataksytu Arltunga (IID-an)). Meteoryty w tej grupie mają jedną z największych zawartości galu spośród wszystkich meteorytów żelaznych, jego średnia wartość wynosi ok. 75 μg/g i ustępują tylko meteorytom typu IA (rys. 4 oraz Załącznik 2). Tempo stygnięcia ich ciał macierzystych wynosiło zaledwie ok. 1-2 stopnie na milion lat (1-2ºC/My).
Schreibersyt jest w nich popularny, jego obfitość rośnie ze wzrostem zawartości niklu. Zawartość troilitu jest podobna do zawartości w grupie IIC, ale jest mniejsza niż w grupie IIIAB. Nodule troilitowe większe niż 1 cm są rzadkie. Brak cohenitu, ale występuje haxonit w polach plessytowych. Tylko jeden meteoryt tej grupy, Elbogen zawiera grafit, ale występowanie martensytowych obszarów w innych meteorytach grupy IID sugeruje, że grafit jest dość popularny w tej grupie. Stwierdzono małe ziarna krystobalitu w meteorycie Carbo, jako małe 0,5 mm zielone szkliste krople w jego nodulach troilitowych. Nie zaobserwowano występowania carlsbergitu, natomiast inkluzje krzemianowe są bardzo rzadkie. W grupie są tylko trzy[5] meteoryty anomalne: Arltunga (ATAX), Los Vientos 189 (Om, polskie znalezisko!) i NEA 002 (Of). W meteorycie Arltunga (ATAX) belki kamacytu są bardzo wąskie, ~0,005 mm, 100 razy mniejsze niż w oktaedrytach drobnoziarnistych, ale pierwiastki śladowe lokują go w obszarze nisko-niklowych IID (Scott et al. 1975; Wasson et al. 2006)!
W 1808 roku podczas trawienia dwóch meteorytów z tej właśnie grupy – Hraschiny i Elbogen – austriacki drukarz i naukowiec Count Alois von Beckh Widmanstätten zaobserwował po raz pierwszy słynne figury.
Najpopularniejsze meteoryty tej grupy to: Elbogen (Om), Hraschina (Om), Arltunga (IID-an, ATAX), Carbo (Om) oraz Alt Bela (Om) [oraz Rodeo[6]; w meteorycie typu IID Needles Buchwald (1975) opisuje lamele Breziny].
.jpg){kind=link}
![bandwidth[mm]](/index.php5/Plik:Bandwidth_(iron_meteorites_classification).jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}