O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.
(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Strona w budowie (jeszcze to chwilę potrwa)

Rzadki kolos!

Sądzimy, że takie znalezisko nie powinno ujść uwadze europejskich poszukiwaczy!

W Bułgarii w 2018 roku znaleziono 151 kg bryłę meteorytu żelaznego rzadkiego typu IID. Jest to pierwsze znalezisko w tym kraju! W Meteoritical Bulletin Database zarejestrowano tylko 7 meteorytów z Bułgarii w tym aż 6 spadków!

Za Meteoritical Bulletin Database:

History: In the summer of 2018, Ivan Ivanov, Nedko Rusev, and Zhivko Andonov were walking an old country road near the village of Orlov Dol, when they noticed an unusual stone in the middle of the road. There had been heavy rain the previous day, which washed away the road. They removed the stone from the ground and found it to be metallic. They took it with them and left it in an old barn, not knowing what it could be. The stone stayed there for almost a year. On 2019 June 6, they attended a BGNMHA (Bulgarian Gold Nugget and Meteorite Hunting Association) meeting, and brought a small piece for analysis. XRF analysis indicated a high Ni content (13 wt%) and there was a visible Widmanstätten pattern on the surface. Subsequently, a sample was sent by George Penneff to Jerome Gattacceca (CEREGE) for further analysis and classification.

Physical characteristics: A single mass covered with rust.

Petrography: Etching of a polished section reveals a medium octahedrite texture with average kamacite bandwidth 0.83±0.21 mm. Martensitic areas and Neumann bands are present.

Rzadki typ IID

Grupa IID (Woźniak 2021)

Meteoryt Orlov Dol należy do rzadkiego typu meteorytów żelaznych IID. W bazie Meteoritical Bulletin Database jest zarejestrowanych tylko 26 meteorytów tego typu (stan: luty 2021 r.).^[3]

Na Europę przypada ich aż 6: dwa spadki – Elbogen (Czechy) i Hraschina (Chorwacja) oraz znaleziska – Vicenice, Alt Bela (oba też z Czech!) oraz Cheder^[4] (Rosja/Azja) i Orlov Dol (Bułgaria). Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy! Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych^[5] znaleziono ich tylko 7, a spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko 2 są tego typu (m.in. meteoryt Miller Butte 03002^[6]).

Meteoryt Orlov Dol ma (podejrzanie?!) bardzo podobny skład do dwóch innych „nieodległych” czeskich meteorytów typu IID (miejsca spadku/znalezienia meteorytów Elbogen i Vicenice leżą od miejsca znalezienia okazu Alt Bela odpowiednio o: 398 i 166 km!).

Pierwiastki śladowe (ang. trace elements) w meteorytach grupy IID (za Koblitz MetBase oraz Meteoritical Bulletin Database; kompilacja wyników z różnych publikacji):

Meteoryt	Ni [mg/g]	Ga [μg/g]	Ge [μg/g]	Ir [μg/g]	Co [mg/g]	Au [ng/g]	P [mg/g]	bandwidth [mm]
Vicenice (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg)	97,7	74,8	87,4	12,7	6,8	773	2,7	0,63-0,80
Elbogen (Czechy, spadek ~1400 rok, ~107 kg)	102	75	87	14	6,4	–	2,2	0,75
Alt Bela (Czechy, znalezisko 1898 rok, ~4 kg)	100,4	75	84	16	–	–	–	0,70
oraz
Cheder[4] (Rosja/Azja, znalezisko 2003 rok, 5,39 kg)	72,4	–	–	16,9	4,4	500	–	1,0-1,5
Hraschina (Chorwacja, spadek 1751 rok, 49 kg)	106	75	89	13	–	–	–	0,70
Orlov Dol (Bułgaria, znalezisko 2018 rok, 151 kg)	98,7	70,5	–	18,9	6,66	602	–	0,83±0,21

Położenie meteorytów grupy IID na wykresie pary pierwiastków gal i kobalt (Woźniak 2021)

Jest to stosunkowo rzadka grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z Czech!

Okazy meteorytów Alt Bela, Elbogen i Vicenice są do siebie bardzo podobne w formie – „kartoflaste” bryły bez regmagliptów – oraz mają podobny stopień i charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – medium octahedrite).

Ciekawostka: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an Los Vientos 189, polskie znalezisko na pustyni Atakama w Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (Art&Met).

Lokalizacja

Wieś Orłow doł (bułg. Орлов дол).

Bibliografia

• Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216.^[7] Plik ASMP (Abs; Książka abstraktów).

Przypisy

Zobacz również

• meteoryty typu IID: Alt Bela, Elbogen, Vicenice

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Orlov Dol
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Orlov Dol

• Wikipedia – Orłow doł

• Facebook – XRF analyzes of meteorites